Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 27.
Zaterdag 2 October 1909.
Drie en twintigste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Lensden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0.40
f 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentlün
Van 1 tol 6 regelsf 0.30
Voor iedcren regel meer f 0.05
Correspondcntien en Advcrtcntien moeien uiterlijk Vrijdag
avond voor 4 uur aan het bureau bezorgd zijn.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Hen vorstelijke grootheid.
De politieke warreling, die in de
laatste maanden de Halkan Staten in
ernstige beroering bracht, en de diplo
matieke wereld niet weinig verontrustte,
duwde mede een politieke persoonlijk
heid naar voren, die als vorst Ferdinand
van Bulgarije reeds vóór enkele jaren
door zijn laakbaar optreden, heel wat
opzien heeft gewekt.
Evenals in alle standen der maat
schappij komen er ook onder vorsten
personen voor, wier leven en daden
tot ergernis strekken voor tijdgenoot
en nageslacht. En onder dezen behoort,
helaas,, ook de vorstelijke grootheid
Ferdinand van Bulgarije. Een diep
treurig voorbeeld toch biedt het ver
leden van dezen Katholiek. Waartoe
een schromelijke eerzucht den mcnsch
voeren kan, valt daaruit met schrik
wekkende juistheid te leeren. Men her-
innere zich slechts, hoe deze vorstelijke
telg enkele jaren geleden de wereld
pijnlijk verraste met eene daad zóó
eerloos en laaghartig, dat ze afschuw
en verontwaardiging wekte in ieder
rechtgeaard gemoed. Oezeten op een
wankelend troontje, eii smachtend naar
eer en grootheid, gevoelde hij behoefte
aan steun in zijne hachelijke positie,
en deze ging hij destijds zoeken bij
zijn machtigen nabuur, hij Rusland
doch ten koste van de ziel van zijn
eigen kind...
De laaghartigheid van dezen vnrste-
Iijken vader bleek hierin schier gren
zeloos. Niettemin werd destijds diens
verregaand eerlooze daad door de god-
delooze pers nog toegejuicht. Met
godtergend leedvermaak roemde zij
tien moed en de vastberadenheid, waar
mede hij zijn kind aan het schisma
overleverde. Maar die gebeurtenis was
ook zeldzaam verblijdend voor haar,
wijl een Katholiek zulk een laaghartig
stuk durfde bestaan. De liefderijke ver
maningen des Pausen met onbeschaam
de stoutheid bravceron en de Geboden
der H. Kerk met voeten treden, scheen
in haar oogen een onovcrtreffelijk hel
denwerk.
En vorst Ferdinand trok daarna tri-
■mfantelijk naar St. Petersburg, om daar
den bedongen prijs te innen voor zijn
judaswerk. De eerlooze fortuinzoeker
werd, gelijk te verwachten viel, aan
liet Russische Hof met een zeker eer
betoon ontvangen, en het loonde hem
hem officiüel als vorst van Bul
garije te erkennen met den titel van
Koninklijke Hoogheid bovendien. Zie
daar de belooning voor het laffe ver-
rand ter wille van den Russischeu tiran
aan zijn eigen kind gepleegd.
Evenals de Phariseën tegenover den
Christus' verrader. Judas, moet de Rus
zich vergenoegd de handen hebben
gewreven, toen de rampzalige vorst het
stol van de schoenen schudde en
Petersburg verliet. Een nieuwen vazal
had de Russische Allecnhecrscher we
der met een gouden keten aan zijn
zegekar geklonken. En de arme Fer
dinand meende nog, misleid door hui
chelende vriendschapsbetuigingen, in
Rusland een hechten steun te hebben
gevonden, waarop hij zich verheffen
>n voor de oogen zijns volks,
Hij bracht een vrccselijk offer aan
de vriendschap met Rusland, maar de
gewenschte voordeelen daarvan bleven
steeds uit. Naar de wenken uit St.
Petersburg had de Bulgaarsche Re
geering zich van nu af te schikken,
gelijk vorst Ferdinand al aanstonds
moest ervaren, toen hij van zijn om
zwervingen door Europa in zijn vors
tendom was wedergekeerd. Zonder
dralen werd zijne Regeering door den
Czaar de eisch gesteld, dat Bulganr-
sche officieren, die aan het verraad
tegen zijn voorganger, vorst Alexander,
hadden deelgenomen, en welke zich
in Russischen dienst bevonden, inliet
Bulgaarsche leger weder zouden wor
den opgenomen. Die eisch was Rus
land waardig. Maar ook uit die om
standigheden sprak tevens duidelijk,
dat de gesloten vriendschap met Rus
land Bulgarije tot een reptiel van zijn
machtigen nabuur had gemaakt.
Zoo en niet anders bleken de uit
komsten van een vriendschap, waarop
Bulgarije's vorst de schoonste ver
wachting durfde bouwen. Zijn judas
loon werd hem iu ruime mate tocge-
teld. Van zijn gcwetenlooze daad hoopte
hij tijdelijke voordeden en de grievend-
ste vernederingen werden destijds zijn
deel.
Deze positie scheen hem spoedig
indragelijk te worden. Steeds hunkerend
mar een koningskroontje, hield hij dra
en nieuwen zwerftocht door Europa en
trachtte kruipend en vleiend zijn doel
te bereiken. Toen fierheid des karak
ters spoorloos bij hem verdwenen was,
deinsde hij dan ook voor niets meer
terug. Zelfs Rome durfde hij bezoeken
niettegenstaande zijne gemalin weigerde
hem daarheen te vergezellen, wijl het
duel dier reize niet was zich te gaan
werpen aan de voeten van den Stede
houder Gods, maar om dezen opnieuw
miskennend diens beroover, Humbert I,
te cercn en diens vriendschap af te
bedelen in het Quirinaal. Desgelijks
bracht hij als volleerd veinsaard zijn
Suzercin, den Turkschen barbaar, als
vazal uit eigen beweging zijn nederige
hulde.
Hoe diep toch eerzucht den inensch
veringen kan!
En thans?
De fortuinzoeker Ferdinand van Bul
garije- heeft zijn doel nagenoeg bereikt.
De Mogendheden erkennen hem als
Koninklijke Majesteit; de Porte zelfs
heeft vrede met zijn nieuwe positie,
en bij het dezer dagen overhandigen
van de geloofsbrieven door de gezan
ten, waren deze allen even voorko
mend en beminnelijk. Met de gewone
hoflijkhcid wees de Engelsche gezant
op den vooruitgang van Bulgarije en
sprak den wenscli uil, dat het den
koning gegeven mocht zijn het land Ie
leiden op den weg des vredes. De
Fransche gezant oreerde, dat de regee
ring der Republiek de verwezenlijking
der wenschcu van bet Bulgaarsche
volk beschouwt als een werk der be
schaving en als een groote vooruit
gang. En zelfs de Turk streelde Fer
dinand liet gemoed door te verklaren,
dat de Sultan en zijn regeering van
harte de betrekkingen tussehen de
beide landen wenschcn te vestigen op
den basis van wederzijdsch vertrouwen
en volkomen overeenstemming.
Ferdinand van Bulgarije is dus ko
ning ten voeten uit; de plechtigheid der
kroning echter moet nog geschieden.
Het doel zijns levens, waarvoor hij
zooveel ten offer bracht, heeft hij dus
bereikt. Want deze eerlooze geluk
zoeker schijnt de aardsche konings
kroon boven alles in dit leven te stel
len. Zijn katholiek gedoopt kind, zijn
oudsten, thans 15-jarigeu, zoon Boris
heeft hij reeds in 1896 aan het Rus
sische Schisma overgeleverd, om de
troonopvolging van dat kind te ver
zekeren, en na den dood van zijn
eerste katholieke echtgenoote Maria
Louise van Bourbon-Parina, die na de
snoode daad met haar kind een kwijnend
bestaan voortsleepte, dat haar ten grave
bracht, heeft hij een tweede huwelijk
aangegaan met de Lutherschc Eleonora
van Rcuss. Voor Ferdinand bleek de
godsdienst hiermede weder een zeer
geringe bijzaak. En om de kroon op
het werk te zetten moet volgens den
,,'Osservatore Romano." die liet nieuws
uit Sofia vernam, het voornemen bij
den rampzalige bestaan met zijn ge-
lieele familie over te gaan tot den
orthodoxen-godsdienst, terwijl na dit
openlijk schandaal van afval de kroning
te Tirnovo zal plaats hebben.
Waarlijk, de vorstelijke grootheid,
Ferdinand van Bulgarije biedt een
droevig beeld van eerzucht en laag
hartigheid. Om wercldsche grootheid
te erlangen bracht hij eer en geweten
ten offer en niettegenstaande dit weer
zinwekkende voorbeeld wordt hij inonzc
dagen door vorsten en regeeringen als
het hoogste ideaal op diplomatiek ge
bied beschouwd.
BUITENLAND.
ITALIË.
De Eclair zegt uit goede bron te
weten, dat er besprekingen zijn ge
opend tussehen de Ver. Staten en den
H. Stoel voor de instelling van een
Amerikaanschc legatie bij den Paus.
De onderhandelingen doen voorzien,
dat Amerika binnenkort een legatie bij
den H. Stoel zal hebben.
De kleinoodiën en andere dingen van
waarde, die de militaire overheid uit
de puinhoopen van Messina heeft laten
verzamelen en waarop niemand aan
spraak maakt, worden ten naaste bij op
48 milliocit gulden geschat. De schat
is ten decle in de onderaardschc ge
welven van de citadel, ten deele ii
houten loodsen geborgen. Hij bestaat
uit geld en bankbiljetten, effecten,
aandeden aan toonder, lijfsieraden enz.
Vier officieren en een aantal soldaten,
dat men onvoldoende acht, zijn met
de bewaking belast.
Bij een aardschok, die weder te
Messina gevoeld is, stortte een fabriek
de oude stad, die tot nu toe over
eind was blijven staan, plotseling in.
Vijf werklui werden bedolven, van
wie een als verminkt lijk en een an
der met gebroken beenen en armen
voorschijn werd gehaald.
In de strafgevangenis te Parma is
Zaterdag een oproer uitgebroken.
Ongeveer 60 gevangenen openden,
nadat zij de deur gebarrikadeerd had
den. de vensters en schreeuwden zoo
luide zij konden, over de straat heen,
dat de hoofdbewaarder en de dokter
uitslagen moesten worden. Binnen
enkele oogenblikken ontstond er een
oploop voor de gevangenis en enkele
gevangenen hielden een rede tot de
'verzamelde menigte, in welke zij hunne
grieven legen de beide beambten me
dedeelden en hunne verontwaardiging
luchtten over het onmenschetfjke op
treden der genoemde ambtenaren.
De politie trachtte door te schieten
de gevangenen schrik aan te jagen,
dit gelukte haar echter niet. Toen
poogde zij hen met een zoet lijntje
tot kalmte te brengen, het duurde
echter nog ecnige iiren voor de ge
vangenen over te halen waren zich
weder naar hunne cellen te begeven-
Daarmee was de rust voorloopig
hersteld. Men vreest echter voor her
halingen en de wacht is daarom ver
sterkt.
De „Scinaine religieuse d'Aix" bevat
»cn brief der kardinalen, aartsbisschop
pen en bisschoppen van Frankrijk aan
de geloovfgen, over de rechten en ver
plichtingen der ouders betreffende
school en onderwijs.
De bisschoppen van Frankrijk,"wordt
o.a. daarin gezegd, „hebben verleden
jaar een gemeenschappelijk schrijven
aan u gericht over ernstige schendin
gen der autoriteit van de hoofden des
huisgezins, wat betreft onderwijs en
opvoeding, door twee nieuwe wetten.
Dat was een alarmkreet en een protest,
waarvan niemand de noodzadelijkhcid
in twijfel trok.
„Nu komen wij u herinneren aan
de rechten en plichten der ouders
aangaande de school.
„liet huisgezin is een vereen iging
door God ingesteld en welke de mensen
niet kan verwoesten. Wat er sommige
phflosophen, die doortrokken zijn van
de groote dwalingen van 't paganisme,
ook* van zeggen, de familie moet Ie-
FEUILLETON.
Onder het Schrikbewind.
I Stol.)
3) Met éin blik had Savinicn dn Mont-
lsor.ni in de zaal, waar de gevangenen den
dood wachtten, alles overzien. Daar lagen
reeds verscheidene lijken, andere slachtoffers
worstelden met landen en nagels legen hun
heulen, totdat het mes de plaats had. waar
het (rcffcii moest.
Zijn moeder echter bemerkte hij niel. Zou
zo reeds omgebracht, haar lichaam reeds
weggevoerd zijn? Hij had verschillende ban
dieten gezien, die de lijken hunner slacht
offers wegdroegen, alvorens andere onschul-
digen af te maken.
leder werkle voor zich, er was geen orde
hij hel werk, geen aanvoerder ook. Niemand
bekommerde zich otn Savinicn: zijn
mumming was oorzaak, dal de beulen Item
voor ven der hunnen aanzagen. Zoo kon hij
overal ronddwalen,om zijn moeder te zoeken:
eindelijk vond hij haar gelukkig nog in
een hoek zitten. Zij zat onder een wentel
trap, maar al was zij lot nu toe aan hel
bloed had ontsnapt, haar zoon begreep maar al
Ie goed. dat aan ontkomen niet te denkeu viel.
Juist kwam een man voorhij, die inct zijn
mes in de vuist rondzag naar een nieuw
slachtoffer.
Het was Cyrill. Zijn handen cn
waren rood van bloed, zijn kleederei
onder tot hoven bespat. Het was geen men
sela-lijk wezen meer, - maar een roofdier
- Wat wilt ge daar? vroeg hij ruw aai
Savinicn, en wilde op de oude vrouw toe
Vastbesloten richtte Savinicn zieli op.
- Wel, sprak hij ruw. jij licht er at eet
half dozijn naar de andere wereld gezonden
terwijl ik nog beginnen moet. Die oude da
laat Je aan mij over, begrepen
In hij wees op zijn mes.
Cyrill krabde zich achter de ooren.
Je vraagt veel. bromde hij. 't Is een
dame, zie je, ik ben zijdeweverMaar kom
aan, ging hij voort, alle menschen zijn broe
ders, en men moet voor zijn makkers wal
over hebben. Sloot toe, maar goed raak hoor.
ik zal kijken.
Savinicn stapt op de markiezin toe.
Deze herkende haar zoon niet in deze ge
scheurde, bezoedelde klccding. Zij meende
haar laatste oogenhlik gekomen, beval haar
ziel aan Uod en wachtte den doodelijken
n, hief schijnbaar
a It.-iar Ie treffen,
ijd: Ik hen het.
Savinicn greep haar a
woedend den arm o|i, i
maar fluisterde tegelijke
moeder.
En hij veinsde toe te stoolcn.
Val neer! sprak hij nog zachter.
Zij begreep alles, liet zich op den grond
vallen cn gaf geen teeken van leven meer.
Toen pakte haar zoon linar op, evenals de
heulen hun slachtoffers luidden opgenomen.
e zich n
I zijn llev
Wel, vroeg Cyrill, is ze dood
Ja, sprak Savinien.
Al weer een minder! antwoordde de
wreedaard spottend.
De jonge man daalde de trap af en helle
den gekomen, verborg Itij zich mei zijn
moeder in een donkeren hoek om in den
nachl een oogenhlik, gunstig lol ontvluchting,
af te wachten. I.ange uren zaten ze daar
samen, in den groolstcn angst ontdekt te
worden door een der soldaten, 'lie voortdu
rend in-en uilgingen.
Eindelijk meende Savinien het te kunnen
wagen. Het gebouw was verlaten, een diepe
duisternis liccrschte ook op de straat, .slechts
enkele
fakkel verlicht.
Moed, mamasprak de jongeling, spoe
dig zullen we buiten gevaar zijn.
Reeds naderden zij den uitgang toen Sa
vinicn voor de deur een gestalte bemerkte,
die hij meende te herkennen. Met een haastig
gebaar deed hij zijn moeder hukkenhij
zelf sloop langs den muur voort cn keek
Geen twijfel meerliet gebouw werd goed
bewaakt, de bloeddorstige Cyrill was daar.
Zou de ontsnapping mislukken? Als hij
er in slaagde het gebouw te verlaten en met
zijne moeder de woning van Sainhiic te be
reiken, waren ze gered. Daar zouden ze zich
kunnen verbergen om in den nacht op de
De jongeling greep naar zijn mes. Ver-
gccfschc poging. Bij het wegdragen zijner
moeder scheen hij het verloren Ie hebben.
Op dit vrccselijk oogenhlik, nu cr niets
meer scheen over tc blijven dan voor zijn
moeder tc sterven, kwam plotseling een
I ratste redmiddel hem tc binnen.
Hij herinnerde zieli opeens de woorden,
die Sambttc lol Cyrill gesproken hadEn
hebt ge dan uw arme blinde moeder alleen
thuis gelaten Dat is anders uw gewoonte
niet.
Wellicht leefde er in de ziel van dezen
misdadiger nog een sprankje moederliefde
cn zou hij Savinien hegrijpen.
Nog een oogenhlik aarzelde de jonge edel
man i toen trad hij moedig naar huiten en
naderde den moordenaar.
Goeden avond, kameraad, sprak hij.
Goeden avond.
Cyrill bleek kalm: blijkbaar was de moord
lust bedaard.
- Zijl ge nu tevreden vroeg Savinien.
De stad is nu van aristocraten gezuiverd.
- Zeker, ben ik tevreden, antwoordde de
zijdewever.
- Maar denk nu eens aan de zonen der
vrouwen, die onder uw hand gevallen zijn.
Denk eens. dat een uwer makkers den dolk
had gericht op het hart van uw moeder
- Sapperloot, dan zou ik haar duchtig
verdedigen, anlwoorddc Cyrill met vuur.
- ZooEn als nu eens een der vrouwen
- Welnu?
Zoudt ge dat in dien jongeling afkeuren
Zeker niet.
En als hij tot u zeiDenk aan uw
eigen moeder cn geef mij de mijne terug,
wat zond! ge dan antwoorden
Ik Ja. een moederMaar waarom
vertelt ge mij dat alles?
Salvinicn's stem klonk bijna smcckcnd en
hartstochtelijk, toen Itij voortging
Luister. Ik hen niet degene, voor wien
ge mij houdt. Ouder de gevangenen daarbin
nen was ook mijn moeder. Nu is ze dnat
achter de deur verborgen. Als ge haar door
laat, is ze geredhoudt ge haar terug, dan
is ze verloren.
Cyriil aarzelde niel.
- Ga uw moeder halen, sprak hij.
Savinien snelde naar binnen en keerde ter
stond terug, met de markiezin aan zijn arm.
Kameraad, sprak hij, ziedaar mijn moeder!
En de man, die straks nog zonder wroe
ging grijsaards cn vrouwen vermoord had,
week achteruit, bracht eerbiedig zijn roodc
hand aan de muts en sprak
--Ga door, burgers.
Ecu beroep op de liefde tot zijn moeder
had liet hart van den tijger in mcnschcngc-
daante getroffen.
De markiezin was gered.
