Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 42.
Zaterdag 15 januari 1910.
Drie en twintigste Jaargang.
DE EEIDODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0.40
f 0.05
BureauLangegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Pr(J» der Advortonllën
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
Correspondenten en Advertentlïn moeten' uiterlijk Vrljdag-
jjj'iet bureau bezorgd zijn.
Dii nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Clericalisme.
1.
't Is zonderling, dal er tegenwoordig
nog zooveel menselien zijn, en dat nog
wel onder liet intelligent deel der natie,
die geloovcn aan en bang zijn voor
spoken. Dat men in de doinperige en
stumperige middeleeuwen Itier en daar
heksen- en spookgeschiedenissen aan
treft, is begrijpelijk, maar in onze wereld
van Itooge verlichting en beschaving
wie had dit <»>it kunnen denken V
En toch is liet zoo! 't Clericalisme
is liet spook, waarvoor de wereld der
hoogere intelligentie, 0, zoo bang is!
Van tijd tot tijd wordt dit spook np-
gernepen, vooral wanneer een of an
dere partij op godsdienstig, maatschap
pelijk of staatkundig gebied te dicht
liet Muisje van St. Petrus nadert; dan
heft men den alarmkreet aan.Voor
zichtig 't is daar niet zuiver, het spookt
er. kom er niet te dicht bij!" En wa
rempel nauwelijks wordt die kreet
aangeheven óf men ziet sommigen
bleek van schrik vluchten en vnorloo-
plg zich op een eerbiedigen afstand
houden.
ifaon herinnere zich nog wel hoe
tijdens het ministerie-Van Houten tot
hehoud der liberale partij dit schrik
beeld weer eens werd opgeroepen. In
teederc zorg, dal zijne partij, ten ge
volge der uitbreiding van liet kiesrecht,
destijds zou worden uiteengeslagen en
wellicht een gedeelte met de Katho
lieken zou meegaan, deed hij van de
ministertafel den bazuinstoot hooren:
Tegen het „clericalisme!" Wacht u
voor dien gevaarlijken vijand
Minister van Houten mocht echter
zijndoel niet bereiken; de spookgestalte.
die opgeroepen werd, deed in die da
gen geen genoegzaam effect. Maar sinds
dien is de schrik ervoor weder toe
genomen zekere pers geeft uiting van
een onbedwingbare angst als van het
clcricale spook slechts sprake is.
Voor velen is het dan ook de boeman
geworden, die schrik en ontsteltenis
brengt.
Is dan werkelijk het clericalisme zoo
verschrikkelijk en gevaarlijk? Laat ons
onderzoeken, misschien gelukt hel ons
nog wel van dezen en genen, die voor
het clericnlc spook nog bang zijn, cleri-
calen te maken.
Wat is dan 't clericalisme?Clerica
lisme is niets anders dan de aanhanke
lijkheid jegens geestelijken, of beduidt,
in concreto, personen, die den clems
aanhangen en daarom clcricalen ge
noemd.
Is die aanhankelijkheid nu zoo erg?
Ligt daarin gevaar? Is dit zoo verschrik
kelijk. dat men alarm blaten of het
clericalisme voorstellen moet als een
monstrum horrenduin, dat men te vluch
ten heeft als de pest?
Zijn dan de clerici, de geestelijken,
zulke afschuwelijke wezens, dat de om
gang, de aanraking met hendoodclljk.
besmettelijk is?
Wat doen die geestelijken toch wel
om zoo afgrijselijk Ie zijn? Kort en
bondig zij ons antwoordniets kwaads,
veel goeds!
't Zijn immers geen dieven, die 11
bestelen, geeiL movers, die 11 uitplun
deren, geen brandstichters, die uw huis
in lichtelaaie zetten, geen anarchisten,
die u met bommen werpen!
'i Zijn immers geen revolutie-man
nen, die het staatsgezag ondermijnen,
geen socialisten, die in opruiende ge
schriften en redevoeringen het volk op
hitsen lot opstand en verzet, geen com
munisten, die het kapitaal, het eigen
dom als recht en in naam der lagere
standen opeischen, geen masons, die
het wetboek der revolutie voor de vol
keren openen!
"t Zijn immers geen ntenschen, die
boeken en dagbladen uitgeven, scholen
en leerstoelen stichten, vereenigingen
en schouwburgen in het leven roepen,
slaatsstukken schrijven en redevoeringen
houden, photographieën en kunstwerken
leveren, waardoor de bandeloosheid
bevorderd, de verwildering der zeden
veroorzaakt wordt, waardoor de geest
door dwaling wordt verblind en het
hart bedorven!
Ook zijn liet geen menselien, die de
schandelijkste onzedelijkheid van het
vuile Malthusianisme aanbevelen, verde
digen, propageeren
't Zijn voorts geen uitzuigers, die
schurkachtige practijken uitoefenen, die
zich als woekerplanten slingeren om
hel zuurverdiende kapitaal der min
deren, ziclt verrijken met liet bloedgeld
van anderen, met de kas er van door
gaan of door de schandelijkste bank
schandalen de heelc wereld ergeren
Dat men tegen dusdanige personen
alarm blaast, fiat, 't zij zooMeer nog
't zou niet meer zijn dan een staaltje
van plichtVerder nog inoest men gaan.
men moest met het ontleedmes in de
hand dusdanige rntdeclen uit het maat
schappelijk lichaam verwijderen, om
de gansche ontbinding te voorkomen I
Maar tegen den clerus en zijn aan
hang Maar tegen personen te alar
meeren, die geheel onschuldig zijn aan
het veelvuldig kwaad, datdemaatschap
pij op ieder gebied teistert: die zelfs
in lijden van oorlog als aalmoezeniers,
als broeders en zusters der liefde ko
men in liet kamp om, als de strijd daar
is, de wonden der gekwetsten te ver
binden, de zieltogenden bij te staan,
hen te troosten en te bemoedigen in
hun hcldhaftigen dood voor Vorst en
Vaderland
Ja, tegen dergelijke personen wordt
bij schier elke gelegenheid met inuner
feller verbittering een, te wapen! ge
roepen, getuige o. a. het Ferrer-schan-
daal, en de Kamerverkiezing te Wijk
bij-Duurstede. Een zonderlinge angst
schijnt dan degenen te bevangen, die
in Itel clericalisme een spook meenen
te zien, dat met ongeluk en rampen
dreigt. En dat nog wel in onzen lijd,
in een periode van zoo luid geroemde
verlichting en beschaving!
BUITENLAND.
FRANKRIJK.
Mgr. Delatnaire, de aartsbisschop-
coadjutor van het diocees Katnerijk,
heeft bij gelegenheid van de bijeen
komst der Kamers en de nadering der
verkiezingen een herderlijk schrljvcnjaan
zijne dioccsanen gericht, waarin hij hen
wijst op de rampen, waaronder liet
ongelukkige Frankrijk op het oogenblik
gebukt gaat, en op de dringende nood
zakelijkheid. dat de Katholieken toch
hun burgerplicht mogen begrijpen en
vervullen. Hij schrijft dan in zijn dio
cees voor, openbare gebeden te ver
richten voor Frankrijk.
Op een banket te Teude hebben de
ministers van openbare werken in
Italië en in Frankrijk, Millerand en
Rubini, naar aanleiding van liet tunnel
project door de Alpen, dal een reclit-
streeksehen verkeersweg tusschen beide
lauden zal tot stand brengen, harte
lijke vriendschapsbetuigingen gewisseld
Beide ministers verheerlijkten de
vriendschap, die de twee landen en de
twee regceringen verbindt.
Dat onze Hollandsclie socialistische
Kamerleden niet alleen de eer ge
nieten van veel te kunnen praten, heeft
een verwoed statisticus bewezen, die
uitgerekend heeft hoeveel kolommen
in het Fransche Staatsblad de ontzag
lijke redevoeringen van het socialistische
Kamerlid Jatirès beslaan gedurende de
laatste vier zittingsjaren.
De uitkomst isresp. :82,138,181 en
274 kolommen, of in totaal 39.380 regels.
Aaneengevoegd vertegenwoordigen die
regels een lengte van 3740 nieter, dat
is twaalfmaal den Eifeltoren of de Mout
Cenis plus 600 meter ongeveer.
In den Maandagmiddag gehouden
ministerraad op het Buekingham-paleis,
teekemie de koning de proclamatie,
waarbij het parlement formeel ont
bonden werd verklaard. Hel nieuwe
Lagerhuis zal 15 Februari bijeenkomen.
De proclamatie waarbij liet Parle
ment wordt ontbonden, werd onmid
dellijk aan het staatsdepartement over
handigd. waar men er afschriften van
vervaardigde. Iets nieuws was het
gebruikmaken van automobielen, die
de afschriften vervoerden naar de
rondom Londen gelegen graafschappen,
n.l. Kent, Surrey, Middlesex, waarbij
acht en tachtig stuks werden afgeleverd.
De overblijvende werden per posl
verzonden. Chamberlain is hel eerste
lid, dat in liet nieuwe Lagerhuis terug
keert, daar hij bij enkele candidant-
stelling voor West-Birmingham werd
herkozen,
De eerste verkiezingen zullen lieden.
Zaterdag, plaats hebben in drie en
zestig districten, waarvan twaalf te
Londen en de rest in de Engelsche
provinciën, met inbegtip van Birming
ham en Manchester en de andere kies
districten van Lancashire.
Bij de verkiezingen komen de katho
lieke leren vooreen lastig geval Ie staan,
waaruit zij zich, zooals de voorteekonen
reeds doen zien, wel zullen weten te
redden, hunne katholiciteit waardig.
Zooals men weef ijveren de leren, al
thans een groot gedeelte onder hen
voor de z.g. Home-rule of zelfregeering.
Nu heeft de liberale partij hun die
Home-rule beloofd en zouden dus de
lersclte uationalen lust gevoelen op
de liberalen te gaan stemmendoelt
diezelfde liberale partij wil het scltool-
vraagstuk oplossen op een wijze, die
voor allo godsdienstige gezindten na-
deelig is, zoodat diozemte nationa
listen als Katholiek weer op de unionis
ten Itttii stein zonden moeten uitbrengen.
Het nationaliteitsgevoel der leren is
gelukkig evenwel niet zoo sterk nis
hun godsdienstig gevoel, en zij zijn door
de belofte der Home-rule geenszins zoo
verheugd, dat zij daaraan hun scholen
en de godsdienstige opvoeding hunner
kinderen willen ten offer brengen.
De leider der nationalisten, joh. Red
mond hield dezer dagen te Waterford
een redevoering, waarin hij betoogde,
dat de leren op de eerste plaats de
godsdienst van het land van St, Pa
trick hebben hoog te houden en spoorde
hen aan op den unionist hun stem
uit te brengen.
lTAL.lt,
Maandag a.s. zal in de Sixtijnsclie
kapel in het Valicaan de plechtige uil-
PEUILLETON.
Na den storm.
13) Kapitein Tfsdnlc kon, wat zijn persoon
elrof, daaraan Reen geloof slaan. Hij kende
et trotsehc gemoed der
scltilllg zi
e oorlogsbodems
izien. maar dat als
1. der natie aange-
ok alle anderen de
't geheel niet
daan. Al mochten
vrijheid herkrijgen, dan was
overtuigd, daarop voor zich
tv durven rekenen.
Eerst tegen den avond verliet de pater de
gevangenis, rijkelijk heloond door 't bewust
zijn een goede daad verricht te hebben. Vuur
zijn vertrek beloofde hij den volgenden Zon
dag terug te komen cu de verzoeken, heul door
de gevangenen gedaan, te volbrengen. Bij 't
verlaten der gevangenis moest hij zich aan
ven nauwkeurig onderzoek onderwerpen, te
vens gat men hem te verstaan, dat zijn vele
bezoeken niet aangenaam zouden zijn. Hij
verlink en dacht er over na, hoe hij 'I best
hel lot der arme gevangenen kon verzachten,
Zijn geestelijk woord alleen was hiertoe niet
voldoende; de meeste gevangenen verkeer
den ook In een lichamelijk lijden. Het aan
houdende inademen der ongezonde lucht, het
zware werk fill hel gebruik der hedorven spij
zen oefende een uadeeligen invloed op hen
uil, zoodat zij voor den lijd verouderden en
verzwakten. 1)11 was vooral zichtbaar aan den
kapitein, die zooals wij weten, gedurende het
gevecht gewond was aan den arm. In 't be
gin zijner gevangenschap had hij haast niet
op die sehijnhaar onbeduidende wond gelet,
daar hem deze verwonding, in vergelijking
bij de vele andere, zeer onbeduidend voor
kwam. Zelfs moest hij hij '1 werk met den
gewonden arm hard meedoen eu er was geen
sprake van dien te sparen. Eerst eenige we
ken later maakte hem een stekende pijn daar
op opmerkzaamde bijna genezen wond ging
weer open en was hevig ontstoken. Hoeveel
moeite hij ook deed, hij kon den gewonden
arm nauwelijks meer opheffen, lochguiidcu
hem de opzichters geen rust; eerst toen hij
uitgeput bij 't werk ineenzakte, stonden zij
eenige matrozen toe, den zieke weg te dra
gen. Met veel moeite gelukte liet dezen hem
Ie bed te leggen en hem hier uit wat lom
pen een ccnigszins dragelijke rustplaats te
bereiden.
Oclukkig was ook üc scheepsdokter onder
de gevangenen. Deze verpleegde in 't ver
volg den zieke in zijn vrijen tijd eu beproefde,
wijl bij al zijn hulpmiddelen en instrumenten
hij liet buitmaken van 'I schip verloren had,
den splinter, welke nog in de wonde zat, er
uit 10 verwijderen, en de koortshitte door
natte omslagen te doen bedaren. De toestand
van den zieke bleet verscheidene dagen zeer
bedenkelijkliet uittrekken van den] splinter
had hem veel bloedverlies veroorzaakt, zijne
krachten begonnen van dag tot dag minder
te worden, zelfs was hij eenigen tijd hewns-
Rehalve de zorgvuldige behandeling des
scheepsdokters, was hel vooral pater Gardini,
die den kapitein uit dezen hachelijkeii
toestand redde. Hij had een niet onaanzien
lijke som in de voornaamste huizen der
voorstad ingezameld en er zijn eigen geringe
inkomsten bijgevoegd, om de onontbeer-
lijkste voorwerpen voor de gevangenen
aan te schaffen. Hij voorzag den zieke van
gezond voedsel voor verscheidene dagen,
en gaf bovendien nog een der officieren een
som gelds voor zijn onderhoud en verdere
verpleging. Hij zelf verpleegde hem met de
grootste zorg tijdens zijn vertoeven te mid
den der gevangenen, en liet zich door geen
harde woorden der opzichters van het ziek
bed verdrijven.
Reeds iu de eerstvolgende dagen loonde
zich de weldoende invloed van de door den
pater genomen maatregelen. Zichtbaar werd de
toestand van den kapitein beter, weldra gaf
liij den wensch te kennen het bed te ver
laten. Met de hulp van den scheepsdokter,
die hem daartoe bereidwillig vergunning gal,
en eenige sterke matrozen, werd de zieke op
een zonnigcn middag naar de vrije plaatsin
den kerker gebracht. Daar bracht hij ver
scheidene uren door en voelde zich na zijn
terugkomst lol zijn ziekbed zeer versterkt,
door t inademen der frlsschc zeelucht en dc
koesterende zonnestralen. Ongemoeid ver
schaften hem de zijnen voortaan deze vreugde
meermalen, want dc opzichters waren door
geld gewonnen, door den juter geschonken,
en schenen wel graag te zien, dat de kapi
tein ziek was, daar zij 't geld, voor zijn her
stel noodig, grootcndccls voor zich zelf ge
bruikten.
Toen dan ook de pater op een der
volgende Zondagen in 'I bagno kwam,
vond hij den kapitein op een kleine
houten bank voor de deur zitten, welke de
matrozen voor hem gemaakt hadden. Groot
was zijn vreugde, toen hij den geestelijke zag,
die hem zooveel dcelnaine beloonde. Duizend
maal noemde hi; hem zijn vriend, zijn wel
doener, docli de pater wees allen dank at en
zcide. dat hij geen loon wilde, ruimschoots
vond hij dat In het herstel van den zieke.
God gave, dat hij voor hem en de zijnen
meer kon doen, dan zijn geringe middelen
hem toelietentoch hoopte hij nog steeds hen
allen eens vrij te zien.
Een groote kring van gevangenen had zich
op ccnigcn afstand van beide mannen, die
met elkaar stonden te praten, gevormd. Nu
traden deze naderbij cu bedankten den edelen
man voor zijn weldaden. Allen eerden hem
als een vader en gaven hem hunne erKen-
telijkhcid op een haast roerende manier te
kennen. Hij troostte hen en zeidc, dut hij
hoopte, dat zij weldra allen uit hun gevan
genis verlost zouden worden.
Tevens vermaande hij heit elke hun toege
brachte mishandeling met geduld te verdra
gen eu daarbij te denken aan Hem, die toch
ook onschuldig 't bitterste lijden ondergaan
had. Den kapitein deelde hij mede, dat hij
berichten ontvangen had van een op handen
zijiidi-ii vrede tusschen heide krijgvoerende
landen, en dat de vijandelijkheden reeds ge
staakt waren. Dit verheugde den kapitein
uitermate en hij besloot dan ook terstond
den pater dc scheepskas te overhandigen
met liet verzoek die aan den terugkomenden
Riisslsehcn gezant ter hand te stellen en hem
van 't lot der gevangenen in te lichten. Hij
liet zich dan ook door dc matrozen naar zijn
slaapgelegenheid brengen en haalde de ge
reilde voorwerpen uit den schuilhoek. Alles,
behalve 't portret zijner cehtgenoote, over
handigde hij den pater, die het verborg on
der zijn priestergewaad, en zoo gelukkig was
hel aan de scherpe blikken der gevangen
bewaarder* te onttrekken. Tevens had hij den
kapitein beloofd, zijn familie in kennis Ie
stellen van liet ongeluk, dat hein had ge-
troffen, zoodra zich ecu gelegenheid daartoe
aanhoud. Gerustgesteld door de gedachte zijn
lot in handen van dezen man gelegd te heb
ben, wachtte de kapitein zijn verdere lol-
Zkvkndh Hoofdstuk.
Reeds zond de lento haar eerste boden
over dc zee; luMnozc bloemen van alle soor
ten kwamen op bergen en welden te voor
schijn, om den geliefden gast vriendelijk te
begroeten. Nn besloten dc elkaar vijandige
machten I11111 uitgeputte bevolking hel lang
verlangde genot der rust eu des vrede» niet
langer te onthouden,
Tengevolge hiervan zond de trolsclie Ka-
tharina een anderen geziintnaardeTurksvlic
