Katholiek Nieuws» en Advertentieblad
No. 43.
Zaterdag 22 Januari 1910.Drie en twintigste Jaargang.
OE EEMBOOE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt elhen ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijke iinin
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
Cnrrespoiidcntlen cn AdvertentiCn moeten uiterlijk Vrijdag-
av.iiid voor -I uur aan het bureau bezorgd zijn.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Clericalisme.
II.- (Slot).
Hoe allerzotst liet is te alarineeren
tegen liet clericalisme is ons reeds
gebleken uit het vorig artikel; meer
nog springt dit in 't oog, wanneer wij
't clericalisme van de positieve zijde
beschouwen en de vraag beantwoorden,
wat de handelingen en daden van de
geestelijkheid zijn.
Wat doen toch wel die geestelijken,
dal men hen niet mag aanhangen Is
het soms een noodlottige secte, die
iu 't geheim aanslagen smeedt tegen
de bestaande orde. oi gruwelen pleegt
Neen, zij is geen masonnerie, ze werkt
in het openbaar, ieder, die wil, kan het
zien. Ze zoekt zelfs de openbaarheid,
ze heeft niet noodig doel en streven
onder den sluier des geheims te
Ziet, eenige jongelieden gevoelen
roeping tot het priesterschap. Zij verlaten
den ouderlijken kring otu zich naar de
seminaries te begeven en daar jaren
achtereen door studie en gebed zich
ernstig voor te bereiden voor de
hoogslgewiehlige bediening. Alles, wat
geest of hart bederven kan wordt
zorgvuldig geweerd. Orde uit tucht
worden ten strengste gehandhaafd. Men
ziet daar niet, gelijk dikwijls aan de
Universiteiten, een schandelijke bande
loosheid in zwendelen eu zwieren, iu
openbare kabalen en ergernissen, soms
zelfs in openbaren opstand en verzet,
maar rustig eu vredig, vol eerbied voor
't gezag, onderworpen aan de voorschrif
ten wordt de tijd wel besteed, de deugd
beoefend, kennis en wetenschap ver
gaard, om later als een waardig piiester
te kunnen arbeiden tot eer van God
en tot heil der zielen. Wie ter wereld
kan hier iets misdadigs ontdekken?
Of is het misschien afschuwelijk zich
na de veelvuldige jaren van voorbe
reiding door de handen van den Bis
schop te laten zalven tot priesters, zich
dei' gehoorzaamheid te onderwei pen,
zich te verplichten tot het celibaat, om
zonder bekommernis voor hun eigen
leven zich geheel te wijden aan het
heil der naasten, alles voor allen te
zijn V
Wat kwaads steekt er in hun be
diening, in hun verheven en heilig
dienstwerk? Om welke reden kan men
hun priesterlijke function als bidden,
de II. Mis lezen, biechthooren, cate
chismus geven aan de kinderen, preeken
voor hei volk veroordeelon Is dit niet
liet werk voortzetten van Christus,
waaruit hel lijdelijk en hel eeuwig ge
luk voor de tnenschheid ontspruiten?
Volgt den priester ook buiten de
kerk, speurt zijn gangen na en zegt
ons, wat uw vijandschap tegen Item
wettigt? Gij ziet hem de zieken be
zoeken, de stervenden de laatste troost
middelen der II. Kerk brengen, in de
huisgezinnen, tusschcn familiën twist en
tweedracht bijleggen, de zondaars op
sporen en vermanen om luin ongere
geld en ergerlijk leven te verlaten, heil
en troost storten in de harten der be
droefden. lijdenden opbeuren cn be
moedigen. armen en noodlijdenden
steunen, geestelijke en stoffelijke aal
moezen uitdeelen in hutten en krotten
zegt ons, wordt gij niet door feiten
als eerlijk man genoodzaakt om het
woord der tljdgenooten van Christus,
die zijn werken aanschouwden, .tot liet
uwe te makenqui pertransiit heue
taciendode priester gaat al weldoende
Of is het soms staatsgevaarlijk wan
neer de priester zich in onze dagen de
sociale nooden aantrekt, de revolution-
naire beginselen en woelingen bestrijdt,
den geest van 't socialisme weert uit
den arbeidersstand, wcrkliedcn-vereeni-
gingen en volksbonden i 't leven roept
en leidt, om overeenkomstig de wijze
voorschriften des Opperpriesters mede
te werken tot eene vreedzame oplos
sing der sociale quaeslie om, zooveel
in hem is, een bolwerk op te werpen
tegen de sociale revolutie, een bolwerk,
waarin, als de revolutie komen mocht,
regeering en vorst, zoo niet hun eeni-
gen dan ten minste hun hechtsten
steun en bescherming zullen vinden
En tegen hem en zijn aanhang, zich
wapenend ter verdedigingderhestaande
orde durft men alarmeeren.
Men infornteere eens aan het mini
sterie van Koloniën, wat de priester
is ook in onze overzeesche bezittingen
men zal dan glorievolle bladzijden
kunnen tonnen uit de geschiedenis
zelfs der jongste tijdendan kan
men zich overtuigen, dat de priesters
ridders zijn zonder vrees of blaam,
ridders, die onversaagd onze heldhaf
tige troepen naar Lombok en Atjeh
volgden, die, het doodsgevaar trotsee-
retid, soms te midden van een hagel
bui van kogels zich als vermenigvul
digden om den gewonden hulp en
hijstand te bieden, de doodelijk ge
troffenen bij te staan in luin doodsstrijd
ridders, die met de edelmoedigste zelf
verloochening en opoffering de zieken
en gekwetsten volgden naar de hospi
talen, om daar hun zware priesterlijke
functiën Ie vervullen mei toewijding
aller krachten, met opoffering hunner
gezondheid ridders, wier verdiensten
werden geëerd, wier heldenmoed en
heldendeugd werden verheerlijkt en er
kend in de schitterende ovaties, hun
gebraent niet slechts door Katholieken,
maar ook door protestanten en joden,
door heidenen, ongeloovigen en malio-
medancn.
Deze glorievolle bladzijden lezende,
kan men zien, wat de priester is, in
het vuur gebracht, wat hij is voor Vorst
en Vaderland, wanneer de geesel des
oorlogs woedt, wat hij is voor hun
zonen op het slagveld, wat hij is voor
zieken en gewonden, voor zieltogenden,
den heldendood stervend
Doch genoeg; onze korte beschou
wing zal wel voldoende zijn om te
bewijzen, dat het clericalisme zich lier
vertoonen en met glans allen laster en
verdachtmaking trotseeren kan.
BUITENLAND.
spanje,
Terwijl in alle andere landen Ferrer
al in liet vergeetboek begint te ge
raken. sinds al meer en meer is be
wezen, dat het slachtoffer van de
Jesuictenhcerschappij feitelijk niets an
ders is geweest dan een gewoon oproer
maker. die zijn gerechte strat heeft
ondergaan, heeft men het in Spanje
zelf noodig geoordeeld hem nog eens
flink te huldigen. Zondagmorgen althans
heeft te Barcelona een belooging ten
gunste van Ferrer plaats gehad. Eenige
duizenden trokken in optocht met een
vaandel in het midden door de straten.
Aanleiding tot eenige gebeurtenissen gaf
de betooging niet.
Ook in andere steden van Spanje,
Madrid, Saragossa, Coruiinu zijn be
toogingen gehouden, voor een amnestie
van hen, die nog wegens de Juli-re-
volutie gevangen zijn. Ook daarvoor
werd in Barcelona gedemonstreerd.
Maar de gouverneur merkte op, dat
een dergelijke kwestie door het parle
ment moest worden uitgemaakt. En
daarmede konden de Ferrer-hetoogers
naar huis gaan.
De Fransche Kamer heeft in hel
laatst der vorige en in het begin
dezer week de ondcrwijs-begruoting
in behandeling genomen en natuur
lijk daarbij heftig te keer gegaan
tegen de houding der bisschoppen
inzake de boekei), die bij liet neutraal
ouderwijs in gebruik zijn Niet minder
dan negen interpellatie's lagen Vrijdag,
toen de Kamer deze begrooting onder
handen nam, op afdoening te wachten
cn voor het meerendeel waren het inter
pellatie's van verwoede tegenstanders
dor Kerk.
Uit de uitvoerige verslagen, die de
Fransche bladen van het verhandelde
geven, zij hier in het kort een en ander
weer geven.
Allereerst begon liet debat met
persoonlijke interpellatie van den radi
caal Besnard.
Deze interpellatie liep hoofdzakelijk
over een professor aan een der Parijsehe
lycea, den heer Rocafort, die volgens
den intcrpellant zooveel wezen zou als
een oifleieuse vertegenwoordiger van
het Vatienan, en die in de „Corres-
pondenza Romana" brieven had ge
schreven. waarin hij de Katholieken
had opgezet tegen de regeering, die
voorts vroeger in Rome tot een orde
zou hebben behoord, enz. enz. Reden
genoeg om zich natuurlijk over dat
professoraat van dien Rocafort ernstig
bezorgd te maken.
De tweede intcrpellant was afge
vaardigde Dessoye, die namens de
linkerzijde in het algemeen naar de
maatregelen vroeg, welke de regeering
dacht te nemen om een einde te maken
aan de campagne, in het land tegen
de openbare scholen gevoerd, en die
tevens voorstelde oin die maatregelen
als urgent te behandelen, en te zorgen,
dat ui de bijzondere scholen de vrij
heid van geweien zou worden be
schermd.
Deze intcrpellant deed weinig meer
dan gedeelten voorlezen uit boeken bij
het bijzonder onderwijs in gebruik,
waarbij hij trachtte aan te tooncn, dat
dit onderwijs eenzijdig en onvoldoende
was.
De derde intcrpellant Gerard Valet
moest ridderlijk erkennen, dat de ver
boden schoolboeken niet vrij van allen
smet waren, doch trachtte dit goed te
maken door enkele passages voor Ie
lezen, waarin het werk der Kerk voor
de beschaving geprezen werd, waarop
bij interruptie de katholieke afgevaar
digde Lasies evenwei antwoordde, dat
er ook andere zaken Instonden, die het
verbod ten zeerste rechtvaardigden.
De katholieke afgevaardigde Grons-
sau begon met een ernstige aan
klacht over de neutraliteit in de prak
tijk van de openbare scholen, waar
men er naar streeft bij het kind de
liefde voor God en godsdienst uit te
roeien. Vervolgens sprak hij zijn ver
ontwaardiging uit, dat de naam van
God uit de leerboeken der openbare
school verwijderd werd gehouden en
schetste vervolgens de verdraagzaam
heid van de katholieke Belgische re
geering tegenover de openbare school
in verband met de onverdraagzaamheid
van de Fransche vrijdenkers-regeering
tegen- de bijzondere.
FEUILLETON.
Na den storm.
IJ) Needs den volgenden Zondag snelde
llij naar de gevangenis, om den gevangenen
de blijde tijding Ie brengen. Hun vreugde
kende geen palen dankend vielen Jijden pater
le voel. die zijn handen zegenend over hen
uitstak. Zelfs kapitein Tisdale dacht op dit
ougenblik levendig aan 'I geluk, dat zijn ver
laten lainilie bij zijn terugkeer zou smaken.
Hij begon te hopen, dat de keizerin hem
misschien ook wel de vrijheid zou teruggeven
en 't voorgevallene vergeten. Zijn hloekc trek
ken kregen meer kleur door de uitdrukking
van blijde hoop, die er reeds lang uit ver
dwenen was. Tol laai in den avond bleet de
pater bij liern.
Verscheidene weken verliepen zonder dat
iets in den toestand der gevangenen veran
derd werd. Nijklialzend verlangden zij naar
den avond van eiken dag, hopend, dar de
volgende morgen huil dc vrijheid zou bren
gen. Iliin werk was (link gevorderd; de ge-
hecle scheepsromp was zoo goctl hersteld,
dat hij er als nieuw uit zag. Thans waren
zij hezig met Itei maken van nieuw touw
werk. een werk. dat hun gemakkelijk en vlug
van de hand ging. IX- naam van 'I vaartuig
onderging een verandering. Inplaals van 't
vorige las men nu aan den spiegel de woor
den: .Door O uil geschonken!" in Turksehe
letters, waaraan zelts de kapitein zijn wanr-
deering niet geheel onthouden kon.
Nog was de dag niet gekomen, waarop do
pater zijn bezoek bij den gezant wilde her
balen, of deze kroeg bevel een bode, aan hem
afgezonden, terstond naar de Russische am
bassade le volgen. In gespannen verwnchtig
voldeed hieraan de pator en werd in een
voorkamer gebracht, waar reeds meerderen
Nnuwlijks was dc gezant verwittigd van de
tegenwoordigheid van den pater, of hij liet
hem terstond bij zich komen.
.Zoo juist," aldus sprak hij den gezant toe,
.ontvang ik door een Tataar gewichtige be
scheiden van de keizerin. Ilnre Majesteit be
treurt het harde lot, dat haar onderdanen ge
troffen heeft, en heelt daarom het verlof van
den Sultan gekregen, met hen te handelen
nnnr haar helieven, Tevens is het de wil
Hni'cr Majesteit, dat u. Eerwaarde, ats er
kenning der groote verdiensten, die gij ver
worven heht ter wille dezer arme gevangenen,
persoonlijk hun de zoo lang gewachte vrij
heid aankondigt. -Hier." voegde hij er aan
toe. den lol in 'I diepst der ziel geroerden
pater een Tiirkxch schrijven overhandigend,
hel bagno. Dit keizerlijk hevel zal u de deuren
des kerkers openen! Doch wacht even," sprak
hij. den tot heengaan gereed zijnden pator te
rughoudend. ..mijn verheven gebiedster weel
den op haai juiste waarde le schatten. Door
mijn hand geelt zij u dit eigenhandig schrij
ven en een geschenk van twee duizend roe
aanzien staat. Slechts Mn enkele, kapitein
Tisdale, is tot mijn spijt niet begrepen onder
degenen, die hun geheele vrijheid doormijn
keizerin verkregen hebben. Zij heelt voordezen
man, wiens rechtschapenheid zij niet in twij
fel trekt slechts een lichtere straf bepaald.
Ga ook liern een zachter lot bereiden."
Dc pater kon haast geen woorden vinden
den gezant ie danken voor de buitengewoon
groote keizerlijke bcnadiging. Reeds zag hij
zich te midden der gevangenen, wien hij
de vrijheid zou brengenreeds hoorde hij het
jubelgeroep, dal bij deze blijde tijding liet
kerkergewelt doorgalmen zou. Zelfs de ge
dachte, dat den kapitein voor 't oogenhlik
slechts een geringe verbetering van zijn on-
gelukklgen toestand, geen geheele bevrijding
le wachten stond, kon de blijdschap niet ver
minderen \vn me e dc poter naar het bagno
snelde, toen hij den gezant verlaten had. Na-
dal hl) den eersten opzichter het stuk over
handigd had, dat hel keizerlijk hevel tot vrij
lating der gevangenen bevatte, ging hij naar
de werkplaats, waar de moesten hunner aan
de woorden voor, die hun dc vrijheid verkon
digden en hun bevalen zich nog denzelfden
dag naar een gereed liggend Turksch schip
te begeven. Een juichkreet volgde elk zijner
woorden, van alle kaaien snelden de geluk
kigen op den pater toe, terwijl zij hem smeek
ten nog eens alles te herhalen. Ecnigeu om
deden zichzelf van hun ketenen, die zij waar
schijnlijk ti
e knpit
in als half gek
i had, li
lerde tevergeefs, welk Ie
Wel deed hem de bevrijding zijner vroegere
ondergeschikten zeer weldadig aan, maar
loch vermocht hij een gevoel van beklemd
heid niet ie onderdrukken. De pater bemerkte
dit en gat hem het schrijven over, waarin
stond, waarheen hij zich moest begeven. Dc
blikken van den kapitein werden onder
't lezen steeds duisterder: strak bleven
zijn blikken op "t schrift gevestigd, dal hij
iu de hand hield, maar geen klacht kwam er
over zijn lippen. Toen hein enkelen vroegen,
waarom hij zoo geroerd was, gal hij hun in
plaats van te antwoorden hel schrijven, keerde
zich lot den naast hein stnanden pater, dien
hij zwijgend de liaml gaf.
„Ik wlsl hel," sprak hij met ontroerde slem,
„dat kon zij mij niet vergeven. Het is een
hclecdiging voor de Russische vlag, waarvoor
ik hoetcit moot. Als zij misschien eens wist,
dal het een onmogelijkheid was het schip te
redden. - maar neen," ging hij voorl, „ik
aan mij gedaan hein. voor mij' had ik' geen
gunstig tol gewacht. Hier hebt u," zeidc hij.
„liet kruis, dat ik eens mei cere droeg, en
ook verder hoopte te dragen, neem het en
geut het den gezant terug, met het verzoek
het dengene te schenken, die het meer waard
is dan ik!"
„Kapitein Tisdale." antwoorddede paler, hei
kruis terugwijzend, „allen, die hier om ons
slaan weten hei 'l best, hoc gij gehandeld
hebt. Hel pnsl mij niet uil uwe hand datgene
terug te nemen, waardoor gij door de keizerin
zoo hoog getierd zijl. Behoud uw kruis, 't
Noodlot oiiti-eit niet, wel boosheid. Schep
moed. beste vriend, ook voor u is niet alles
deze woorden. Niemand Imd er aan getwij
feld, dal de brave kapitein hetzelfde lol met
hen deeleu zou. en nu hoorden zij. dal hij
naar een andere plaats zou gebracht worden.
De kapitein wilde echter van hun medelijden
niet weten en wees het aanbod van cenigen
af, uin met hem le gaan en ook verder zijn
lot inel hem te dcelcn. hun duidelijk makende,
dat zij zoodoende tegen den wil der keizerin
zouden handelen.
„Hier", sprak hij, op tien pater wijzend,
„staat ceil man, wien wij allen zeer veel te
danken hebben: hel zou zijn goedheid mei
ondank hclooncn zijn, als gij, wat hij voor
u gedaan heeft, om mijnentwille zoudt ver
smaden. Neen, vrienden hel uur der verlos
sing heell voor u geslagen; verlaat deze
plaats van verschrikking, zoodra u dal wordl
toegestaan. Nog heden zal ook ik naar een
andere plaats gebracht worden, waar deze
edele man mij ook nicl zal vertalen. Vaart
wel! Ik dank n voor awe trouwe gehecht
heid aan mijn persoon. Mogen gelukkiger
dagen ons weldra hereenigen!"
Hierop gat dc kapitein elk der vcrlrekken-
den de hand en bleef alleen in den kerker