Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 45.
Zaterdag^ Februari 1910.
Drie en twintigste Jaargang.
OE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per postf 0.40
Afzonderlijke nummersf 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
PrU» dor Advorlontiën
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meerf 0.05
Correspondentiën en Ad t n t lijk Vrijdag
avond voor 4 uur aan lief bureau bezorgd zijn.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
Lectuur en misdaad.
Het is een onbetwistbare waarheid,
dat in de laatste jaren de leeslust sterk
is opgewekt. Als een gunstig verschijn
sel valt ook hierbij echter op Ie mer
ken, dat meer dan voorheen naar een
apologetisch-, sociaal- of politiek-bock
wordl gevraagd tot ware zelfontwik
keling.
Maar daartegenover slaat, dat ont
zaglijk veel gelezen wordt, vooral door
jongelingen, kinderen als 't ware, wat
doorgaat voor onschuldige ontspan
ningslectuur, doch in werkelijkheid
voor hunne ontvankelijke hersens, hun
levende fantasie, hoogst gevaarlijk is.
Wij hebben hierbij vooral op het oog de
sensatie-lectuur. detective-verhalen en
Indianen-avonturen, die tegenwoordig
algemeen verkrijgbaar zijn en gretig ge
kocht worden.
Deze lectuur geldt bij velen nog als
hoogst onschuldig en toch bijna dage
lijks leest men in den laatsten tijd van
inbraken, aanrandingen en moorden,
door kwajongens gepleegd.
En steeds weer komt uit, dat /.ij tot
hun misdrijven zijn aangezet, het plan
daartoe bij hen is gerijpt, door het le
zen van deze sensatie-verhalen.
Hun hersens waren tegen deze blou-
derig-avontuurlijke lectuur niet bestand,
zij verloren het evenwicht en werden
aangetast door de begeerte, de daden
hunner „helden" na te volgen.
Kon men, om slechts enkele feiten
te noemen, niet dezer dagen iu de bla
den lezen, dat te Keulen een 15-jarige
jongen een poging tot zelfmoord pleegde
alleen om het „genot" te hebben bij
de politie een „merkwaardig geval" te
veroorzaken
Huisde in de nabijheid van Berlijn
niet een formeele „Indiaansche roover-
beude" bestaande uit jongens van 12
lot 18 a 20 jaar, die geregeld htusche
looftochten hielden en het den vreed
zame» wandelaars, die zich „in de
prairie" waagden vrij lastig maakten,
en kindcien van hun eigendommen
beroofden
Leest men niet dikwijls, dat ook
Hoilandsche jongens diefstal en in
braken plegen, ofwel vooi korter of
langer tijd het ouderlijk huis verlaten,
alleen met het doel om eens een
avontuur mede te maken?
En verklaarden deze kleine bengels
zelf niet, dat zij tot dit „spelletje" ge
komen waren door het lezen van die
Indiaansche heldenverhalen van Buffalo
Bill en anderen? Deze verhalen zijn het,
die,onschuldig als zij heeten het grootste
gevaar voor de jeugd en den aan
komenden jongeling zijn, ja waarvan
het geregeld lezen ook op den
man een nadecligeu invloed zal uit
oefenen.
Een boek van Zola, Tolstoï of wie
dan ook is gevaarlijk, doch men weel,
dat zij gevaarlijk zijn en zij, die ze lezen
zijn bezig zich willens en wetens te
vergiftigen. Met de detective-verhalen
en Indianen-romans is dat anders, die
gelden nog ic veel als onschuldige,
outspannings-lectuur voor de jeugd,
en menig ouder ziet er onbewust
geen gevaar in. dat hun zoons en
dochters zich met deze lectuur
ontspannen.
Voor alle ouders is hieruit een ern
stige les te trekken. Laten zij de de
tective-romans en wat daaraan ver
want is uil de handen hunner kinde
ren houden. Er is beter, edeler en
verheffender leesstof te vinden.
Doch niet alleen de ouders hebben
in deze een duren plicht te vervullen,
ook de leeraren, onderwijzers en pa
troons hebben te waken over datgene,
wat lum ondergeschikten doen en le
zen. Immers juist de leerlingen der H.
B. S. en Ainbachts- en Handelsscholen,
juist de jeugdige aankomende kantoor
klerkjes, handels- en ambachtsgezellen
zijn het, die het meest zich aan deze
sensatie-lectuur vergasten.
voorpleinen van deze scholen, de
schaftlokalen van werkplaatsen, zijn
dikwijls de beurs, waar deze gekleurde
boekjes voor 9, 8 of 3 cent verkocht
worden, naar gelang zij uit de Iste.
5e of 6e hand zijn.
Daar is voor onze jeugd een betere,
■deler en verheffender leesstof te vinden.
En al weten wij heel goed. dat men
niet steals bij onze jongens kan aan-
nen met apologetische-, sociale-
politieke studiën ofwel met levens
der Heiligen of annalen der Missiën,
toch is onze katholieke romanlectuur
zoo uitgebreid, dat ieder daar ruim
schoots zijn gading vinden kan, zonder
gevaar voor zijn ziel of voor overspan
ning van zijn zenuwen.
De werken b.v. van Banning, Aug. of
Reinier Snieders, Conscience, Colloma,
Schmidt, v. Meurs. Mevr. Steenhoffen
zoovele anderen, 't zijn alle romans,
die ontspannen, doch tevens veredelen,
verheffen en hoogere idealen in de
ziel wakker roepen, in tegenstelling
van die sensatie-lectuur, die slechts lage
hartstochten en lust tot misdaad of
avontuur opwekken.
„Maar." zoo zal men ons toevoegen,
„de werken door u genoemd zijn allen
te duur en voor de jongens niet tc
hereiken." Volkomen juist, doch bijna
in iedere gemeente bestaat thans, 't zij
van wege de St. Vincentius-vereeniging.
van de K. S. A„ de Werklieden- of
Katholieke Middcnstandsvcrceniging, of
van een speciaal tot dat doel in het
leven geroepen commissie, eene katho
lieke Volksbibliotheek, waar men voor
één of enkele centen deze werken ter
lezing krijgen kan.
De wetenschap, dat uwe kinderen,
uw ondergeschikten daar him lectuur
halen, is voor de ouders, leeraren en
patroons een waarborg, dat de u toe
vertrouwden boeken lezen, die geen
gevaar opleveren, naar ziel, noch
lichaam.
BUITENLAND.
Z. H. de Paus heeft in audiëntie
itvangen het buitengewoon gezant
schap door koning Albert van België
naar Rome gezonden om Z. H. zijn troons
bestijging officieel bekend te maken.
Het gezantschap werd met bijzon
deren luister en plechtigheid ontvangen.
Na de gebruikelijke kniebuigingen
s het hoofd der deputatie, baron de
Faverau, minister van Staat, een adres
waarin koning Albert den Paus
hartelijk dank zegt voor de betuigingen
van sympathie jegens België, die de
Paus getoond had bij het overlijden
van wijlen koning Leopold II en over
handigde zijn geloofsbrieven, ais-
mede een eigenhandig schrijven van
den koning, waarin Z. M. officieel zijn
troonsbestijging den Paus mededeelt.
De H. Vader dankte de deputatie
voor de edele gevoelens van hoog
achting en piëteit eii bad Gods zegen
af over den koning, zijn Huis en ge
heel hei Belgische Volk,
Dan stelde baron Faverau de andere
leden der deputatie aan Z. H. voor:
Markies De Westerloo, den heer Visart
de Bacamie en Paul Emile de Faverau.
Des avonds gaf baron Van Erp. ge
zant van België bij den H. Stoel, een
galadiner, waaraan Hunne Em. Knrd.
Merry del Val. Ferrata, Vine. Vannu-
telli, Rinaldini, Mgr. Bisleti en andere
hoogwaardigheidbcklecdcrs aan hel
Pauselijk Hof deelnamen.
In de Fransche kerk Si. Louis te
Rome zijn openbare gebeden gehouden,
om de overstroomingen iu Frankrijk
te doen ophouden. Na de plechtigheid
in de kerk. die besloten werd met den
zegen met het H. Sacrament, werd een
collecte vooi de slachtoffers gehouden.
Zooals men weet, is de Paus inet
een hervorming begonnen van de se
minaries. waarhij verscheidene kleine
seminaries tot een enkel verccnigd
worden.
Nu heeft, iu verband met deze con
centratie, die in het Zuiden van Italië
reeds een aanvang genomen heeft, de
minister van onderwijs tot de gouver
neurs een circulaire gericht, waarin bij
om inlichtingen vraagt omtrent de in
richting van de seminaries, lum in
komsten, hun leiding, de levenswijze
van de studenten enz.
Daar deze circulaire tot nog toe ge
heim gehouden werd en slechts door
een toeval ter kennis kwam van de
„Corriere d'ltalia", vreezen de kerkelijke
autoriteiten moeilijkheden voor de
kleinere seminaries, van de zijde der
"igeeriiig.
Weliswaar wordt nu door het mi
nisterie verklaard, dat het hier alleen
een informatie betrof, die noodzakelijk
geworden was. doordal de besturen
der seminaries, onder wie deze inrich
tingen toch staan, geen mededeeling
verschaften over de voorgenomen ver
anderingen. Maar door deze verklaring
is men nog volstrekt niet gerustgesteld,
daar zulk een verzoek om inlichtingen
tol nog toe nic» gebruikelijk was; en
vooral, daar deze circulaire, die vol
gens liet ministerie zoo onschuldig
mogelijk zou zijn, niet zooals alle an
dere ulficieele stukken openbaar ge
maakt is.
Ecnigc Joden hebben een maatschap
pij opgericht, die ten doel heeft om
geroofde abdijen, kerken, huizen en
landerijen „voor een appel en een ei"
op ie knopen. Twee hunner hadden
besloten het Moederhuis met bijbe-
hoorende gronden van de Dames du
Sacré Coeur. aan den faubourg St.
Germain, te koopen. Dat zij daardoor
den kerkdijken ban zouden beloopen
was voor hen geen bezwaar, doch dat
ook eventueele huurders van huizen,
die op die gronden zouden gebouwd
worden met excommunicatie zouden
gestraft worden, leek hun uit zaken
oogpunt minder gewenscht.
Daarom verlangden zij zich vooraf
eeuige waarborgen te verschaffen. Zij
schreven aan den aartsbisschop van
Parijs, en verzochten Item, onder aan
bieding van een aanzienlijke som geids,
dc excommunicatie van hun toekom
stige huurders op te heffen.
Natuurlijk weigerde de aartsbisschop
aan hun verzoek te voldoen. Toen
trokken zij de stoute schoenen aan en
werd een bezoek gebracht aan kardi
naal Satolli te Rome. den protector der
congregatie om onder aanbieding van
een inillioen francs hetzelfde te ver
zoeken.
De kardinaal ontving hen zeer hof
felijk, doch toen Z.Em. het doel van
hun komst vernam maakte hij spoedig
aan het gesprek een einde.
Zoodra de Joden te Parijs waren
FEUILLETON.
Na den storm.
16) Op zekeren dag werd hij in deze een
zaamheid aangenaam verrast door een hem
welbekende stem. die van uil den tuin lol hein
doordrong. Hij hoorde beneden heflig spre
ken, en daar hij terslond den pater herkende,
riep hij den cipier bij zich. die door zijn
lusschcnkomsl den twist bijlegde en den zoo
vurig verlangde toegang verleende. Niels kon
den gevangene mi gcweiiscliter zl|n dan
luist dit hezoek. Lang reeds had hij te water
en te land uitgezien, of dc lang verwachte
vriend niet zou komen, doch zijn wachten
was tevergccfsch geweest. Daarbij kwam nog.
dat liet geld, dat deze edele man hem ge
schonken had. ten naastehij opgebruik! was,
en niet groote zorg zag hij dc toekomst in.
daar hij alle voedsel uil eigen middelen
moest bekostigen. Ook lag er al een ge-
ruimen lijd een brief aan zijn familie gereed,
welks uitgestelde verzending den kapitein
van dag tot dag met grootcr zorg vervulde.
Hij gevoelde dan ook een onbeschrijfelijke
vreugde, toen hij zijn vriend dc hand druk
te; niel minder grool was zijn dankbaarheid
tot God, die hem een redder iu den nood zond.
Diep geroerd zaten beiden bij elkaar en her
dachten de treurige oogcnhlikken, die zij sa
men beleefd hadden.
„Ik zou haast ondankbaar schijnen", sprak
de kapitein, ..dooi mij tc beklagen over mijn
word met rusl
een aanblik, v
nijden. Zelfs a;i
niel. Ziel gij d:
zij komen als i
voedsel uil mij
Ier vinden: ik
den dag tocni
mag inademen.
i toestand. Ik hen alleen en
gelatendat venster biedt mij
reiken mij menigeen zou he
in vrienden ontbreekt tiet mij
inr die spinnen aan den muur.
k ze mep en ontvangen baai
n limieten. Ook r,till u mij be
voel, dat mijn krachten bij
de vrije lucht
Eil t<
ik gevoel inij vaak
avond, als ik alleen in
I bel mij binnen deze k:
iwd. Dan denk ik vaak a
zat. O, Oud! Wal zal er van hen geworden
zijn Zeker, beste weldoener, gij zult mij niet
ondankbaar noemen en mijn gevoelens he-
grijpen."
„Ik begrijp die." sprak de paler, terwijl hij
de band des kapiteins drukte, „en kan mij
uw toesiand wel voorstellen. Bedriegt mij
mijn voorgevoel niet. dan kunt u op een spoe
dige Invrijheidstelling hopen. Denkt gij niet,
dai het goed zon zijn. als gij u zelf recht
streeks mt den gezant wenddet? Geef mij
het schrijven maar. dan zal ik zien, wat ik
De kapitein ging zitten en schreef een hriet.
Terwijl bij daarmee bezig was. ging de pater
aan 'i raam slaan en keek naar de voorbij-
zeilende schepen en 'I prachtig uitzicht. Hij
nam daniop belde brieven en overhandigde
den gevangene weder geld, lol zijn verder
onderhoud. Zwijgend drukte deze den edelen
man de hand, daar hij overtuigd was. dat geen
woorden dc grootte van zulk een onbaat
zuchtigheid konden uitdrukken. Toch wilde
dc pater ook dit maal van geen dank welen
en zcidc. dat het zaliger is tc geven dan le
nemen. Hel is onze plicht Gods wil niet
slechts mei wooiden, doch ook met daden
le doen en al 'I overige aan Hem over le
laten. Hierop verliet hij den gevangene, die
nu met minder bezorgdheid den avond te
gemoet zag.
ACHTSTE HOOPDSTUK.
Ook wij zullen thans den gevangene verlaten
en verzoeken den welwillcnden lezer met ons
zich in gedachten Ie verplaatsen naar'de haven
stad, voorkomende in 't begin van dit verhaal.
De ochtend van den aanhrekenden dag
verwekte In de woning der bewoners van de
kleine villa geheel tegenstrijdige gevoelens
met die van den vorigen avond, Deze was
lijk geweest aan wcnschcn en verwachtingen,
terwijl men nil in de trekken der moeder
Hangen kommer en zorg las, en in die harer
beide kinderen deelneming in haar smart
moedeloosheid.
Toen zij opgestaan waren vonden zij lie
lie moeder reeds aan 't venster en waren niet
weinig verwonderd haar alleen te vinden.
Haar (reurige blik gaf hun spoedige ophel
dering over d" reden van haar bedroefdheid.
Stil zaten zij naast haar en beproefden haar
le troosten door hun stilzwijgende lielkozingei
Willem werd dit spoedig le erg; zijn leven
digheid liel hem niel lang iusI op dezelfde
plaats. Hij liep naar de plaats, waar hij en
de zijnen gislercn den echtgenoot en vader
verwacht hadden en zag met zijn scherpen
blik de hoogste toppen van de masten der
verdwijnende schepen. Hel lot dezer oorlogs
bodems hield hem zoo bezig, dar bij vergat
dadelijk naar huis te gaan, en doelloos aan
't strand ging zitten. Aandachtig volgde hij
van hier uit den loop der schepen, lol an
dere, welke kwamen en gingen, zijn blikken
vasthielden. Daarbij verplaatste zijn verbeel
ding hem op een dezer, en grootschc beel
den traden hem voor den geest, waarin zich
zijne neiging 'en zijne llevelingsgedachtc
uitspraken. Reeds eerder dan dit pleegt te
geschieden in andere jeugdige gemoederen
was hij den knaap dc lust lot varen ont
waakt. Steeds waren zijn gedachten daarop
gericht, en nis hij ook maar even aan de
hoede zijner moeder wist tc ontsnappen, liep
hij zeker naar hei strand, om zich daar met
het scheepsvolk te onderhouden of zich mol
voorwerpen bezig te houden, welke hem
geheel in beslag namen. Zoo had hij al vroeg
geleerd alle werkzaamheden, die scheeps
jongens en matrozen moeten kennen, de zeilen
ie behandelen, het stuur Ie hantceren, touw
en takelwerk te maken, Zelfs had hij. met
behulp van een scheepstimmerman een
bootje gemaakt, mei welks behandeling
hij even vertrouwd was als d
met zijn schip. Tijdens den
hij er mee uitgevaren, znndi
moeder zulks wist, en had een in nood ver-
keerend vaartuig hulp geboden. Zijn speel
makkers noemden hem daarom „den kleinen
kapitein" en Willem was niet weinig trotsch
op dezen titel. Ook ontbrak hel hem niel
aan Inst lot studie, waardoor hij vlug alles
begreep. Doorzettingskracht ontbrak hem
echter. Zoodra zijn blik van het boek op de
haven viel, was liet mei hel tccrcn gedaan; dan
werkten straffen niet veel uit. om den geest
des afgetrokkenen terug tc voeren en zijn
opmerkzaamheid le boeien.
Do zachtere Johanna daarentegen nam met
kalmte hei huishouden waar, en hielp haar
ziekelijke moeder mei liefderijke voorkomend
heid. Op haar alleen trok zich haar zorg sa
men, en als het haar gelukt was, haar eenig
werk ie ontnemen of te verlichten, straalde
haar gelaat van kinderlijke blijdschap. Zeer
dikwijls moest zij hare moeder over de lange
afwezigheid haars vaders troosten, en levens
de onbezonnen streken van haar broeder ver
ontschuldigen, wiens woeligheid moest buk
ken voor dc lieftalligheid der oudere zuster.
Ook nu weer zat zij bij haar moeder en
trachtte haar. ofschoon zij zelf ook onder
zorgen gebukt ging. tc troosten. Toch viel
haar «dit nu zwaarder dan anders. Dc
komende winrer, de stormen, welke In
dat jaargetijde de zee geregeld teisterden, de
onzekerheid, wanneer hun vader terug zou
komen, dat alles verontrustte het liefdevolle
gemoed der bezorgde moeder in den hoogstcn
giaad cn richtte haar blik vol kommer op dc
toekomst. Bij deze bezorgdheid kwam nog