Katholiek Nieuws* en Advertentieblad
No. 26.
Zaterdag" 28 ^Sept. 1912.
Zes en twintigste Jaargang.
DE EEIBDDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0.40
f 0.05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 6 regelsf o.30
Voor iederen regel meerf o.05
Correspondenten en Adveneniiën moeten uiterlijk Vrijdag-
aan (je| bureau bezorgd zijn.
middag v
EERSTE BLAD.
Dit nummer hestaat uit twee bladen.
REVEILLE.
In '1 derde district wordt den kiezer
weinig rust gelaten.
Mcnigcn stembusgang moest bij zich
in den laatstcn lijd getroosten; kiesrecht
is kiesplicht.
Zoo verstaat men het nog algemeen
aan onzen kant, gelukkig
't Ontslag nemen van den heer Kam
noopt nu alweer tot mobilisatie van
;orps ii
t III.
„Drie" is een wisselvallig district.
Alleen met heel hard werken voor een
gewihlcn caiulida.il is daar kans op
stembusvictorie.
Dat leerden de laatste verkiezingen.
Daarom dezerzijds een dringende
aansporing tot deugdelijke voorberei
ding van de stemming, opdat de uitslag
geen ontstemming wekke.
De rechtsche kicsvereenigingeii trek
ken natuurlijk één lijn.
Ook bij raadsverkiezingen gaat hel
om 'I beginsel en moet men dus prin
cipieel optreden.
„De theorie is wel heel fraai," zoo
schreven we ecuige weken geleden,
„dal er b.v. in den Raad vrije, zelf
standige, onpartijdige mannen moeten
zitten, die t algemeen welzijn op 't
oog hebben, mannen van kennis en
ervaring, zonder te vragen, van welk
geloof nf beginsel of richting die man-
men zijn.
„Maar in de praktijk gaat dat niet
op. De praktijk leert, dat geloof, rich
ting en beginsel wel degelijk samen
smelten met den drager ervan, dat
de beginselen invloed uitoefenen op
iemands geheele zijn, op zijn hande
lingen en besluiten, op zijn stemmen."
Ziet, kiezers, dat moet ge onthouden.
Daarvan moet ge de weifelaars door
dringen.
Plicht voor ieder, die het wél meent
met de toekomst onzer gemeente, is
en blijft de bestrijding van het libera
lisme, van de richting welke, zich
onttrekkend aan en verklarend tegen
het verband, door God tusschen de
lioogcrc en lagere levensorde gelegd,
lijnrecht staat tegenover de Christelijke
leer.
Mei vereende krachten dan getracht
den rechtschen candidaat, den heer
A. J. M. Guote ter overwinning te voeren.
Van hem wordt getuigd, dat hij een
beginselvast tnan is, die op sociaal
terrein zich ijverig weerde en van wiens
willen en kunnen ook op gemeentelijk
gebied veel goedsmagwordenverwaeht.
Waar tegenwoordig in den Raad
vaak zaken worden Ie berde gebracht,
de sociale kwestie rakend, zal de keuze
van den lieer Gootc een aanwfnst zijn
voor onze vroedschap, wijl deze can
didaat voor een bevredigende oplos
sing van dit vecl-oinvaitende probleem
in christelijke!) geest, veel activiteit
ontwikkelde.
Aan den overkant.
Hopeloos verdeeld staan de vrijzin
nigen voor de geopende stembus.
De malcontenten van den huize Ge-
ceulebelang verstoorden wreed de illu-
e van een vredig vrijzinnig gezin.
Ze installeerden zich in „Amers-
'ints Belang" en probeerden op
hun beurt en op hun manier de viucd-
seliap blijvend een vrijzinnig cachet
te geven.
De samenvoeging van alles wat vrij
zinnig heet tot één organisatie isdus niet
duurzaam gebleken.
't Was revolutiebouw, alleen bere
kend op winstbejag en machtshonger,
't Gebouw vertoonde ras sclieu-
ii, en zelfs de knapste mannen van
troffel- en schootsvel-gilde vermoch-
n niet 't kaduke stelletje bijeen te
houden.
Ten volle was daarop van toe
passing wat Prof. Treub, de pleegva
der van de Vrijzinnig-Democraten, eens
r raak zeide:
„De liberale partij kent geen be
ginsel. Zij neemt alle politici op. Zij
worden alleen samengehouden door
vrees voor de Cleriealen. De Libera
len zijn onoprecht in hun politiek,
daar zij veel beloven, maar weinig
geven. Zij willen alleen maareen
meerderheid hebben I"
De candidaten.
Elke groep komt den kiezers in
haar man presenteeren.
Natuurlijk zoo fraai mogelijk
geheeld.
Geen, die daar sterker aan doen,
dan de mannen van „Amersfoorts
Belang.
t Spelletje met den heer Van Ach-
ferbergh begonnen, moet blijkbaar,
kost wat 't kost, worden voortgezet.
Na den admiraal moei ook de schout
bij nacht worden binnengeloodst!. En
dan volgen andere getrouwen.
Tenzij de kiezers nog gezonden
politfcken zin genoeg bezitten om aan
dal raadszetel-spelletje een eind te
maken.
Al moest dan dientengevolge een
volgens 't strooibillet „geboren Amers-
foorter die vanaf zijn jeugd den gang
der gemeentezaken grondig heeft kun
nen volgen, doordat wijlen z'n Vader
als bestuurder van Amersfoort de ach
ting der bevolking wist te winnen en
te behouden" buiten de raadszaal
blijven.
Noch door deze, noch door andere
misschien nog onzinniger aanbeve
lingen mag ook maar een rechtsch
Kiezer zich laten verleiden zijn stem
te vermorsen.
De stembus-uitslag is voor lil
meestal onzeker als 'n loterij.
Maar hartgrondig hopen we in Amers
foorts Belang, dat een candidaat van
wieu niets anders te vertellen is dan
't bovenstaande, met 'n nietje uit de
bus komt.
BUITENLAND.
Duitschland.
De Duitsche gezant te Londen is
plotseling overleden. Hij wordt ge
roemd als een uitstekend diplomaat,
die zijn land trouw diende. Zijn af
sterven is voor Duitschland een zwaar
erlios. Knappe diplomaten zijn daar
dun gezaaid. Keizer Wilhelm zelf be
moeide zich te veel met de buiten-
landsclie politiek. Goede krachten
kwamen daardoor veelal niet tot ont
plooiing.
Over de socialistische beweging
werden tijdens den Chemnitzer partij
dag verschillende bijzonderheden mede
gedeeld. Zoo b.v., dat er 150.000
vrouwelijke partij-leden zijn. De partij
beschikt over 89 couranten. Het hoofd
blad, de „Vorwarts", heeft bijna 170
duizend lezers en leverde 400.000
mark winst op. Voor de rijksdagver
kiezingen besteedde men 910.000 Mark.
Frankrijk.
Het anti-ciericalisine is een dure
liefhebberij.
Uit officiëele regeeringscijfers heeft
de bisschop van Orleans berekend,
wat het anti-clericale onderwijs de
Republiek kostte van 1881 tot 1900.
In 1SSI begon de veldtocht tegen
de Christelijke scholen en was het
budget voor het openbaar onderwijs
toen 92 millioen francs, in 1900 be
droeg dat 365 millioen.
In de jaren 1881 tot 1900 werden
voor oprichting van schoolgebouwen
1400 millioen uitgegeven. Over dat
tijdvak van 20 jaar waren de uitgaven
voor openbaar onderwijs 7000 millioen
hooger dan zij zouden geweest zijn,
indien inen de Godsdienstige schooi
niet onderdrukt had. Het' jaarlijks
budget voor onderwijs was dan bin
nen de honderd millioen gehouden.
Men heeft willen beweren, dat die
kosten gemaakt moesten worden om
iiet onderwijs uit te breiden, welke
uitbreiding hoog uoodig was om de
onwetendheid te bestrijden. Maar die
bewering gaat niet op, want na de
invoering van het leekenonderwijsis liet
getal van hen,dienoeh lezen noch schrij
ven kunnen, toegenomen, zooals uit
de officiëele statistieken bewezen wordt.
En de hooge kosten kunnen ook
niet goedgepraat worden door een snel
ziclt uitbreiden van de bevolking. Al
jaren is de bevolking zeer weinig ge
sparen, die tegen 3 procent rente een
jaarlijksch kapitaal van 210 millioen
zouden kunnen geven. Een aardig
sommetje om een begin te maken met
de arbeidersverzekering.
Doch daarvoor heeft de anti-cleri
cale regeering niet gezorgd.
Bovendien geen centime van het
geld, ontstolen aan de Kerk. geestelijke
orden en congregatiën is besteed ten
bate van de armen, invaliden of werk-
loozen.
Van de vervolgingen heeft de be
volking slechts schade en geen voor
deel genoten, de heeren vrijmetselaars,
die Frankrijk besturen, hebben steeds
de belasting moeten verzwaren, mede
om aan hun haat te kunnen voldoen.
,,'t Is wel duur belalen", zoo be
sluit de bisschop zijn beschouwingen,
„voor liet genot van op straat geen
broeders meer te ontmoeten, die wel
grove schoenen en een versleten boord
droegen, maar goed onderwijs gaven
en het volk weinig kostten."
Op het stuk van zorgeloosheid en
verwaarloozing is in Frankrijk blijkbaar
alles geoorloofd.
Géén gemakkelijker régime is denk
baar voor dilettanten, die er in slagen
een portefeuille te bemachtigen.
Zoolang er niets anders aan de hand
is dan het openbreken van kerken of
liet uitdrijven van weldoende kloos
terlingen kan zulk een régime bestaan.
Maar moeilijker wordt het. wanneer
andere Staten laten merken dat zij ook
nog bestaan en Frankrijks positie daar
buiten benarren. Wat zou er gebeuren,
indien plotseling van de veerkracht
der geheele natie een uiterste inspan
ning werd gevorderd om naar de
grenzen te snellen of de ziel van het
land te redden?
Deze vraag dringt zich des te meer
op nu al maar door blijkt, hoe er
geknoeid wordt in alles en met alles.
Het kruit der marine, eigen fabri
kaat, is zóó slecht van samenstelling,
dat vaak 't commando weerklinkt
„Overboord gooien, die kisten".
Men heeft nu kruit in Zweden en
Italië besteld.
Dat is veiliger voor de bemanning
der oorlogsbodems.
Menige ramp bij de Fransche vloot
bleek achteraf aan 't slechte buskruit
te wijten.
Spanje.
In het noorden van Spanje staken
de spoorwegarbeiders.
Vanuit Barcelona, dat broeinest van
rebellie en revolutie, wordt de bewe
ging geleid.
Door intijds maatregelen Ie nemen,
verhoedde de regeering, dat de staking
algemeen werd.
Zij mobiliseerde een flinke troepen
macht en uit de soldaten werden de
geschikte mannen voor den spoorweg
dienst opgecommandeerd.
De stakers houden zich nog kalm,
maar bange vrees voor bloedige on
lusten is zeker gewettigd, wanneer men
bedenkt hoe 't daar in en oin Barce
lona kan spoken.
De officieren der genie nemen thans
de plaats der machinisten op de ma
chines in en bedienen verder de trei
nen ter vervanging van de stakers.
De militaire telegrafisten zorgen
verder voor de verzending der tele
grammen op de stations.
FEUILLETON.
Optie s lagveldenvan Rusland
13) Vast besloten daartoe over te gaan
en alles Ie benutten, wat tot zijn redding
kon leiden, stond hij op en onderzocht de
muren zijns kerkers. Spoedig echter kwam
hij tot de overtuiging, dat er geen middel
was, om tot zijn doel te geraken. De muren
zijner gevangenis waren sterk en hoog, er
was geen opening in te ontdekkende deur
was met ijzer beslagen en van bulten ge
grendeld. Niemand lette op zijn herhaald
kloppen. Er bleef hem dus nok niels over
dnn een droog plekje tot zilte
zich vertrouwd te maken met -
Weldra voelde hij een anderen vijand aan
komen. Het geringe maal van dien dag Imd
Pcin niet verzadigd en thans voelde hij den
honger. Tevergeefs keerde hij zijn zakken om
en om, doch geen kruimeltje brood viel eruit.
Ook bemerkte hij. toen hij een poosje stil
waren. Eerst langzaam en voorzichtig, daarna
stoutmoediger gemaakt door hetzelfde ver
langen als dat van den gevangene, kwamen
de lastige gasten met geheimzinnig gcruisch
nader en begonnen hem aan de klccren te
trekken. Een snelle beweging zijnerzijds ver
joeg ze voor 't oogcnblik.
Eindelijk, na lang tevergeefs wachten,
hoorde Karet den slap van iemand, die de
trap afdaalde. De deur des kerkers werd
ontsloten en een der beide cipiers trad bin
nen met een glas water en een stuk droog
brood iu de hand, dat hij Karei gaf met de
opmerking, dat liet zijn avondmaal was.
Weinig genoeg, dacht Karet. Tucli stak
hij zijn hand uit. om hel maat aan te nemen,
ilij vroeg den gendarm hoe lang zijn ver
blijf in dit hol wel zou duren, doch hij ont
ving, evenals den eersten keer, een kort ont
wijkend antwoord en moest zich daarmede
troosten iu zijn eenzaamheid.
Bij al dit lijden mocht hij nog van geluk
spreken, dat het in hel diepgelegen en ge
stolen gewelf niet ondragelijk koud was, zoo-
als beneden, Hij kon tenminste slapen, zon
der bezorgd Ie zijn te zullen bevriezen. Toch
duurde liet lang voor de slaap hem de oogen
sloot. Eerst na herhaalde verjaging der ratten
en muizen die steeds weer terugkwamen,
gelukte het hem zich tegen de aanvallen
dézer beesten te verweren en in te slapen.
Zijn slaap was echter niet verkwikkend, rus-
lig. Bange droomen, door zijn verbeelding
opgeroepen, kwelden hem tijdens den nacht
en verlieten hem niet voordat^de zon reeds
hoog aan den hemel stond en de straten le
vendig werden door de uitgemergelde ge
stalten der hongerenden.
Toen hij wakker werd zag tiij zijn cipier
voor liem staan die hem zijn ontbijt bracht
en hem gelastte hem te volgen tot zijn ver
hoor. Nu eerst, bij '1 beklimmen der trap
meende Karet in hem een der beide gendar
men te herkennen, die hem in dien
nacht wilden gevangen nemen. Hij zag dan
ook in, dat elke poging om dezen man tot
hetere gedachten te brengen, vruchteloos
was. Hij besloot dan ook geen woord meer
niet lietu te wisselen.
Met vasten tred trad hij de kamer binnen,
die tot het verhoor moest dienen. St. Pierre
wachtte hem daar reeds in gezelschap van
een ander, die aan de tafel zat te schrijven.
Naast hem zat een jongeman, dien Karei voor
een klerk hield.
„Gij staat hier voor de keizerlijke recht
bank," zeide eerstgenoemde, „dit lieer daar
is de aanklager, ik ben de rechter."
„En hoe luid' de aanklacht tegen mij in
gebracht, en waarom licefl men mij in dal
donkere hol opgesloten, waar ik tol nu
toe gesmacht heb vroeg Karei koelbloedig.
„Dal zuil ge dadelijk hooren," antwoordde
„Lees maar voor, Frans
De klerk las nu een lang proces-verbaal
voor, de gebeurtenissen bevallend van den
noudlottigcn avond, waarop SI. Pierre Karet
voor 't eerst ontmoet had, ze echter ill een
vorm voorstellend, welke ver bezijden
waarheid was. Karei kou zich niet ontlii
den to lachen over de daarin vervatte v
draaiing der feitentevens wendden zijn
blikken zich vol toorn op den man, die het
had durven wagen, zulke openbare leugens
als waarheid te geven. Nadat de voorlezing
geëindigd was, vroeg de rechter ot hij de
feilen als waar erkende.
„Volstrokt niet," antwoordde Karei, „moge
de Hemel hen straffen, die zulke leugens
als waarheid doen doorgaan! Er is bijna
niets waars in al bet gclczenc; alles is ver
dicht en met opzei verdraaid. Bovendien is
de zaak reeds door de overheid beslecht,
wlen de bereehliging daarvan toekwam. Ik
ben vrijgesproken en kom voor mijn recht
op. dat mij vrijwaart voor een hernieuwde
aanklacht in dezelfde zaak."
„Zwijg", riep nu de rechter, „zwijg van
uw recht. Gij staat liter voor een keizerlijke
rechtbank, die alleen over die zaak heet
beslissen. Antwoord mij liever of gij
proces-verbaal wilt ondertcckencn of niet."
„Iu geen geval." antwoordde Karei, „wil
ik mijn naam zctlcn onder zulke gro<
leugens."
„Treed nader," sprak de rechter lot beide
aan de deur slaande gendarmen. „Kunt gij
de waarheid van dit proces-verbaal onder
eedc bevestigen
„Jal" antwoordden beiden eenparig.
Goed, verdere bewijzen hebben wij niet
nuodig, om bel vonnis Ie vellen," sprak de
rechter. „Krachtens mijn ambt verklaar ik u
schuldig aan majesteitsschennis en verraad,
en ik zelf zal hem dit vonnis ter ondcrtce-
keulng voorleggen."'
Karet wist niel, wat hij zou antwoorden
op dit verpletterend vonnis. Dit was Item
echter duidelijk, dat hij zich in geen
geval schuldig gemaakt had aan "t Item ten
laste gelegde, en dat St. Pierre en de rechter
't met elkaar eens waren deze schurkenstreek
aan Item te voltrekken. Hij achtte liet dan
ook beneden zicb zijn verdediging tegenover
beiden verder voort te zetten, en stelde zijn
geheele vertrouwen op de hulp van Hem die
't dichtst nabij is, als dc nood liet hoogst
is gestegen. Hij liet zich gewillig terug
leiden naar zijn gevangenis en sjirak geen
woord meer.
Nog twee dagen en nachten bracht hij
hier door, zij gingen voorbij in beangstigen
de eentonigheid, doelt hij verloor den moed
niet, overtuigd onschuldig te zijn. Vaak keerde
zijn hart zich in een vurig gebed tot God
en steeds gevoelde hij zich dan wonderbaar
gesterkt. Opden derden dag 'soctitcnds hoorde
hij een ongewone beweging op de trap, hij
meende wapengekletter te hooren en kon er
zich geen juiste verklaring van geven.
Weldra echter zou het Item maar al te'
duidelijk worden. De cipier trad binnen en
deelde Item mede, dat de keizer zijn vonnis
bekrachtigd had, en dal hij zich terstond
moest voorbereiden tol den dood. Karei ver
bleekte op dit bericht, wat hij wel had ver
moed, maar toch haast niet voor mogelijk
had gehouden. Tevergeefs zag hij naar red
ding uit, nergens ontwaarde hij iets, wat Item
hoop gaf. Hij verzocht den gevangenbe
waarder om ten minste één uur uitstel, doch
de man scheen hard als steen en antwoordde
enkel, dat zoo'n verzoek tegen zijn be-
Karcl h
zijn tegenwoordigheid