ET NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. Zes en twintigste Jaargang. Nummer 27. Woensdag 2 October 1912. Verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag. Bureau: Langogracht No. 13 - Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging Oe Eembodo. DE EEIIODE ABONNEMENTSPRIJS: Per drie maanden50 cent. Afzonderlijke nummers 3 ADVERTENTIEPRIJS: Van I tot 5 regels30 cent. Eiken regei meerg Bij abonnement minder. Het is de hooge zending van di> Ka tholieke pers onbevreesd in al'e om standigheden de waarheden van onzen heiligen godsdienst te vorko.uligen en ze moedig to verdedigen: h-' is de plicht van eiken Katholiek pers door alle middelen, die hem .er be schikking staan, te steunen. wel opdeeersteplaatsdooreenabor. .cment. Kard. Van Rossum. OP NIEUWE BAAN. De geest des tjjrls. de smaak der menschel), verkcerat in het studium van het nieuwspapier, en het nieuwspapier zou zjjn roe ping miskennen, als liet dien geest niet, voedde, dien smaak niet vol deed. Kelder met een „muurtje"'! De courant mag wel partij trek ken van den heerschcuden geest, en den domineerenden smaak, docli nooit veil zjjn om hel slijk der rdo. Beginselvast en der waarheid trouw, moet 'ngoed blad beta Is een dure en heilige plicht beschou wen, zóó te werken, -lat. wie 't leest er heter van wordt. De roeping van een Katholieke, courant is niet alleen, is zell's niet op de eerste plaats liet den lezer ter kennis brengen wat er merk waardigs in ile wereld voorvalt. dienen in de vele gevallen, waarin hij zonder voorlichting de kluts wel eens kon kwjjt raken. Maar roeping is Ie wijzen op de klippen, die dreigen: haar roeping is te zijn een vriend des gezins. in wien hel volste vertrouwen kan gesteld worden. Die roeping was ..De Kemltode" zich steeds wel bewust en naar vermogen werd getracht aan die antwoorden. Onze Katholieke medeburgers van stad en lande waardeerden dat. en schonken wederzijds ver trouwen. Kn gesteund door dat vertrou wen, gegroeid in die waardeering kwam zoo het besluit voor „De Kemltode" het karakter van een weekblad op te geven en het Ka tholiek Orgaan voor Amersfoort en omstreken tweemaal 'sweeks rond te zenden. Met dit nummer dan gaan we onder aanroeping van Hods on mis baren zegen, een nieuwe periode van onzen ontwikkelingsgang in. Kan men ons wel euvel duiden, dat. we deze gelegenheid, nu we. behalve bij onze oude trouwe lezers eu lezeressen, in wijden kring ons blad verspreiden. benutten 0111 nog weer eens te spreken over de heteekenis der Pers in onze dagen, nïi de monschen als 't ware aan 't nieuwspapier verslaafd zjjn Is hare heteekenis groot, haar invloed machtig, dan volgt daaruit welk groot gevaar zjj oplevert, wanneer zij den Christus en diens leer uitschakelt door hare pro paganda voor de dwaalleer, wan neer zjj in dirccten dienst van liet kwaad of van het. indifferentisme staat. Onze tegenstanders zijn van hare macht sinds lang overtuigd, en hebben daarom aan de Pers hun volle opmerkzaamheid, ook echter hun geheele t<« wijding geschonken. Moeite noch offers hebben zij gespaard, om de bladen, waarin zjj hun ideeën uitgedrukt vinden, onder de ineuschen Ie verspreiden, 0111 I11111 couranten overal in te werken. Daar heeft men b.v. de roode. de socialistische pers, die door "t generaliseeren van afkeurenswaar dige feiten en in een nooit op houdende bespottende kritiek op hot bestaande bij do niet genoeg uit wikkelde arbeiders haat in het hart en nevel in het verstand brengt. Aan haar invloed moet geweten worden, dat men dagelijks moet ondervinden, hoe bi] zoo velen uit het volk do eerbied en de hoogachting voor het wettig gezag verminderen en verdwijnen, erger: hoe geloof en godsdienst zin kwijnen en sterven. Voor haar wordt gewerkt en geijverd met een toewijding, die ten beeld kaii worden gesteld. Kn zoo komt het dan dat b.v. I let. Volk" zegepralend kan wjjzen >p e.en met duizenden wassend ihoniienient.eiital in een jaar tijds. De Katholieke pers heeft een '/.waren strijd te voeren, en dit 0111 de eenvoudige reden, dat het haar veelal aan voldoenden steun ontbreekt. Dit is het alles beheevsehendc feit. Nog al te veel Katholieken zijn verscliillig voor den invloed en onderschatten de heteekenis der goede pers. Zjj zien wel ieta van het licht, dat er van uitstraalt; zjj voelen den invloed wel (bijv. bjj spannende verkiezingen); zij hebben wel ooit vernomen, dat de pers de „koningin der aarde*' wordt genoemd, en ook dat. deze dochters heeft als Hcrodias. die haar eigen eer ver trappen Maar zij hebben tot heden nog niet voldoende begrepen, dat in het licht der pers het moderne leven wordt gekweekt, gevoed en tot vollen wasdom gebracht, dat, even, als de zon in de natuur, de pers alles doet tieren, wat zjj be straalt, het mogen dan planten des levens zjjn of vergiftige ge wassen des doods. Dank zij de aanhoudende pro paganda voor de goede pers wordt in onze kringen gaandeweg meer beseft hoe onzinnig en onverant woordelijk een Katholiek handelt, die met zijn abonnementsgeld de perspnulueten van de overzijde steunt. Die, in ruil voor z'n goede geld. met allerlei bedenkelijke lee ring en vulsche systemen wordt be giftigd c.'i vergiftigd en wiens gods dienstige en moreele overtuiging gaandeweg wordt aangetast en weggevreten door wat wij den kanker van 't indifferentisme zouden willen noemen. Kn wordt men dan al op dat gebied, met betrekking tot de ge prononceerd liberale, groote pers, wijzer en verstandiger: de neutrale pers beeft, vooral in bare kleinere uriraiien. nog veler sympathie. Kn tochal dat zoogenaamd be zadigde. neutrale en betrekkelijke dier organen, hetwelk wij af en'toe zelfs in eigen kring nog zien op kammen en als '11 exempel van goedwilligheid zien presenteeren, waartoe dient het bjj slot van rekening? 't Dient nergens anders toe dan 0111 de lauwe» onder ons in luiii lauwheid en onverschilligheid te stjjven. Kn dat we in dit, ons oordeel niet alleen staan, willen we aan- toonen door even te citeeren. wat 't Amersfoort.seli Dagblad bij zijn metamorfose zeer ad rem schreef: „'n Neutraal blad, dat iedereen te vriend wil houden en niemand bevredigt, dat angstvallig moet vei- mijden, wat rechts of links aan stoot zou geven of 'n lezer doen verliezen, is ongenietbaar voor denkende mensehen en kweekt karakterloosheid".. Van zulke kost moet men ook in izen kring niet langer gediend zjjn. Bovendien getuigt het minstens van zeer laakbare lauwheid en on verschilligheid. als men slechts oog heelt voor <de foutjes van een of ander Kutholiek blad. als men de waarde der Katholieke pers opzet telijk verkleint, en dat als voor wendsel om zich van het lezen van deze bladen te onthouden en bjj de neutralen te gast te gaan. t Is zoo treffend juist wat mr. A. baron van Wijnbergen eens zeide „Ken Katholiek die heden ten dage geen Katholieke courant leest. en wie kan dat tegenwoordig niet betalen? zulk een Katho liek heeft van het Katholieke leven ets begrepen Ten slotte een beroep op allen, die iets van de heteekenis der goede pers voor onzen tijd verstaan. Steunt ons, helpt naar vermogen. Spaart ons uwe goed bedoelde be merkingen niet. Dan zal De Kemhode groeien en meer en meer gaan beantwoor den aan het doel. waarvoor hij werd gesticht en ter verwezetiljjking waarvan in het verleden velen mbaatzuclitig tijd. geld en arbeid offerden. Moge de goede God, in wiens dienst de Pers, gesteund door allen van goeden wille, een bron van zegen kan zijn. het werk te zjjner eer en tot heil van ons volk op gevat en voortgezet, zegenen en bewaren in lengte van dagen. Uit het Buitenland. Portugal geniet de zegeningen van een republi keinse!) bestuur. Maar de toestanden in liet lieve land worden er onder dat be- niet beter op. Integendeel zij ver slechteren niet den dag. Handel en be drijf zijn in verval en er hccrscht een diepe ontevredenheid. Vele gegoede inwoners verlaten het land en zij die blijven, betrachten groote zuinigheid, laten dus heel weinig ver dienen. De lagere klassen worden tol landverhuizing gedwongen dourde werk loosheid en de duurte. De landverhuizing neemt groote af metingen aan en het is treurig te zien oe vervallen toestand hcelc gezin van landbouwers de havenplaatsen bereiken. Dit jaar vertrokken reeds 80.000 personen. Daarbij zitten de gevangenissen vol verdachten van allen rang en stand, die gevangen gehouden worden alleen omdat men hen verdenkt van royalis tische neigingen. Het bestuur steunt slechts op geweld. Waar onrusten wanbestuur aldus het land teisteren, zal een zeer krachtige, een bekwame en eerlijke regeering noo- dig zijn om verbetering in den toestand te brengen. In den Balkan blijft de toestand ernstig. Er is oor- logsgevaar. Met veel beleid en groote moeite zal het misschien nog gelukken den vrede te bewaren, doch die kans is zeer gering. Wel doen de mogendheden haar uiterste best. Ze richtten ellenlange ver logen tot de potentaten van Servië, Bulgarije en Montenegro en manen tot vrede, vrede! De Bulgaarsche en Turksche grens bewoners storen zich echter aan dat alles bitter weinig en zoo komt het dat er telkenmale hevig gevochten wordt tusschen de buren in onmin. Moord en brandstichting zijn aan de orde van den dag. Zoo werd bijvoorbeeld een buis. waarin een'Turksche familie lus tig bruiloft vierde, door een bende Bul garen omsingeld en overvallen, De brui gom werd meegenomen de bergen in het huis verbrand. Servic heeft van de mogendheden de waarschuwing ontvangen 0111 geen oor log met Turkije te beginnen, daar de opoffering aan geld en bloed, die het land zich zou getroosten, niet de minste winst zoude opleveren. De ge zanten van Groot-BriUanië, Frankrijk en Rusland, die op het ministerie van bui- tcnlandsche zaken te Belgrado deze mededeeling deden, voegden daaraan echter toe, dat de mogendheden Tur kije zouden weten te nopen ten spoe digste hervormingen in Macedonië in le voeren. Noord-Amerika. Het schitteren en glanzen van 't goud der dollar-koningen en de illusie van liet buitengewone, verblinden velen, 't Doet hen den toestand in het land van Uncle Sam veel fraaier en schoo ner voorkomen dat hij werkelijk is. Op het gebied van zorg voor den arbeider is echter nog bijna niets geregeld. „Vrijheid, blijheid," heet het wel eens, maar in de praktijk blijkt de vrijheid wrange vruchten voor den zwakke in den le vensstrijd op te leveren. Daartoe door ingekomen klachten gedrongen, heeft een commissie uit de Kamer van Ver tegenwoordigers van den staat New- York een onderzoek ingesteld naar de arbeidsvoorwaarden in de fabrieken in dien staat en, volgens een verklaring van den voorzitter, heeft men schan delijke toestanden ontdekt. Voorat wat den vrouwenarbeid betreft. De leden vonden b.v. in de slachthuizen vrou wen bezig met werk, waarvoor een vrouw ten eenenmale ongeschikt is; in metaalfabrieken moesten vrou wen het gesmolten metaal in bakken overgieten en in spinnerijen werkten zij in lokalen, waar de lucht dik bezwan gerd was met stof, zoodat het niet te verwonderen is, dat een groot gedeelte der arbeidsters aan tering leden. Feuilleton. 14) OP DE SLAGVELDEN VAN RUSLAND. Hij sprak niet meer, maar besteeg kalm de trap. Met vasten blik ging hijmctdeafdeelinginfanteristenniede.die het vonnis aan hem moesten voltrek ken. Een blik op deze, zijn kameraden, toonde hem, dat zij niet gevoelloos waren, en medelijden met hem hadden. Terwijl hij voortging naar de binnen plaats achter 'l magazijn, gekozen 0111 het vonnis uil te voeren, wendde hij zich met enkele woorden tot den sergeant, die naast hem liep, en deelde hem in korte woorden de oorzaak zijner veroordeeling mede, terwijl hij hem verzocht zijn vader le zoeken en hem 't gebeurde te melden. De sergeant, een oude krijgsman, sprak hem zjjn leedwezen uil en beloofde aan zijn wctisch te voldoen. Nu kwamen zij op de binnenplaats. Aan den cellen kant lag de achtergevel van 't magazijn, aan de andere kanten een tuin met dicht struikgewas omzoomd. Middenin stond een paal, waarheen men Karei bracht. Hij kon niet langer in onzekerheid blijven, welke bestem ming deze voor hein had; toch keek hij nog eenmaal nnar 't oude gebouw, als verwachtte hij van daar zijn redding. Wat hij daar echter zag. vernietigde zijn hoop geheel, en terstond wenddi hij het gelaat met bitterheid af. Aan een raam van het huis stond zijn doods vijand, ditmaal echter niet met den ge wonen grijnslach op de lippen, docli niet een uitdrukking van blijkbare vreug de over 't gelukken van zijn schandelijk plan. Karei gewaardigde den ellendeling geen blik, doch richtte zijn gedachten daarheen, waar de opperste Rechter De sergeant kommandeerde; „Aan!" en een oogcnblik later knalden een tiental schoten, bij welks losbarsting Karei verdoofd ter aarde zeeg. Maar hoe vreemd keek ilij op, toen hij de oogen opsloeg en naar de soldaten keek, die, naar hij meende, op hem gescholen hadden. Hij zag ccnigen hun ner neervallen, terwijl de anderen in wanorde naar het magazijn snelden. Nu eerst bemerkte hij. dat niet hij. maar de soldaten liet mikpunt van 't salvo geweest waren. Dadelijk wendde liij zijn blikken naar liet struikgewas, en 1111 eerst stond bij verstomd over de wonderbare hulpe Gods, die hein van zoo'n dreigenden dood gered had. Een woeste troep vijanden kwam juist uil de struiken 10 voorschijn, stormde hem voorbij, zonder op hem le letten, en wierp zicli op de vluchtelingen. Weldra bevond Karei zich geheel alleen op het plein en binnen in 't gebouw woedde de strijd. Sneller dan een haas sprong hij op en vluchtte in 't struik gewas. Doch ook hier vond hij geen rust. Na zich overtuigd te hebben, dat hij nergens gewond was, snelde hij weg, 0111 die gevloekte plaats nooit meer te betreden. Door een waar doolhof van straatjes en stegen, kwam hij ten slotte, in een brccdcrc straathij trachtte van hieruit zich te vergewissen in welke richting het kwartier zijner kameraden lag. Het was nu reeds de vierde dag. dat hij van hen gescheiden was, maar todli hoopte hij hen nog in hun kwar tier aan te treffen. Spoedig meende hij zich niet te vergissen, als hij de inge slagen straat geheel afliep, wat hij dan ook deed, met ceil haast, door en hoop ingegeven. Weinige huizen verder had hij het kwartier zijner krijgsmakkers bereikt. Er klonken hem stemmen tegen, welke Kareis verwachting nog span nender maakten en zijn hart blijde deed kloppen. Hij trad de open deur binnen, welke reeds opgebrand was en luisterde, doch dat waren niet de stemmen zijner krijgsmakkers, maar die van Fransclie soldaten, die met elkaar spraken. Zij schrokken toen zij Karei zagen, die meer op een geest dan op een mensch geleek, doch lieten zich. toen zij wat van Ir - schrik bekomen waren, niet verder hun gesprclt storen. Karei vroeg hun in hun laai of zij ook wisten, of zijn makkers nog in T gebouw vertoefden, doch zij konden hem slechts meededen, dat zij daags te voren, toen zij bezit genomen hadden van 't huis, dat ge heel verlaten hadden gevonden, en geen spoor was ontdekt der vorige bewoners. Dit bericht was inderdaad voor Karei zeer terneerslaand, hongerig en lijdend ais hij was. Want bleef hij in de stad, die overvol gevuld was niet nakomers van elk slag. en met ellendige, uitgehon gerde wezens, dan vreesde hij weder in de handen zijner vijanden te vallen, of een prooi te worden van den hem reeds pijnigenden honger. Ging hij ech ter alleen op weg, dan dreigde hem hier de dood door de nog feller ge worden koude en de tallooze moeilijk heden, waaraan hij nauwlijks ontsnapt was. Daar de soldaten, die thans 't kwartier betrokken hadden, naar hij zag. juist bezig waren een maaltijd gereed te maken, verzocht hij hun hem daarin te doen deelen. Zijn verzoek werd echter geweigerd door deze hartclooze manschappenzelfs dreigden zij hem van hun wapens gebruik te maken, als bij het waagde hun vuur te naderen. Met treurige blikken wendde Karei zich daarom van deze onbarmliartigen af -en was op 't punt heen te gaan, toen een onverhoopte ontdekking plot seling zijn schreden inhield. Aan den ingang, tegenover den muur, herkende hij de letters van een hand. die hem dadelijk bekend voorkwam. Snel trad hij naderbij en las. Zijn vader had daar voor dat hij 't kwartier verlieten, wat neergeschreven met houtskool, en deze woorden zouden voor hem een aanwij zing zijn. waar hij zijn krijgsmakkers kon vinden. Zij bevatten de innige smart van den overste over Kareis onverklaarbaar verdwijnen, alsook, dat alle moeite, hem weer te vinden, tever geefs geweest was. Aan 't eind stond een plaats aangewezen in het bijgebouw, waar Karei brood, wapens en een paar goede schoenen zou vinden. Zonder door een der soldaten, die in de kamer waren, gezien te worden, sloop Karei naar de aangewezen plaats en vond daar tot zijn vreugde, wat hij zocht. Met groote begeerlijkheid beet hij in 't droge brood, dal hem nu sma kelijker voorkwam dan voorheen de rijkste maaltijd. Toen trok hij zijn ge heel versleten schoenen uit, trok het nieuwe paar aan, dat hem beter tegen de koude beloofde te beschutten, en nam de gereed liggende wapens, een sabel, geweer en patronen mede. Ge heel versterkt door het eenvoudige maal veiiiet hij nu zonder dralen de door zijn krijgsmakkers verlaten plaats. Hij sloeg de richting in, reeds door ontel- baren voor hem ingeslagen, door lijken, bevroren of tegen den vijand gesneuvelden allerhande wapentuig, gebroken wagens en geschut, duidelijk aangewezen werd. Wordt voortgezet.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1912 | | pagina 1