E NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN
OMSTREKEN.
en Nummer MB fHAH |S|
Zaterdag III I j^fl lllll
eiken en H H HI HI HH H^K II I I HH
Amersfoort. H H^HH
De Hffl HI I H? HH ^^H
ABONNEMENTSPRIJS:
Per drie maanden50 cent.
Afzonderlijke nummers 3
ADVERTENTIEPRIJS:
Van I tot 5 regels30 cent.
Eiken regel meer6
Bij abonnement minder.
worden tot liet vervaardigen van 65
gros potlooilcn.
De massa phosphor wcllt een lion-
derdzestig ponder in zijn hersenen,
beenderen enz. bezit, zou voldoende
n om 820 duizend lucifers van hun
od kopje te voorzien als die „stek
jes" nog in ile mode waren.
Twintig volle theelepeltjes keukenzout
rou men uit dat menschcnlichaam halen.
En suiker? genoeg voor omtrent
50 klontjes.
Daarbij als restant nog ongeveer 42
liter water.
Zoonis men ziet. de wetenschap dor
ontledingen heeft het ver gebracht.
Wie daarvan overtuigd is. moet nu
iet prubecren een menscb te maken
met 12000 sclloone kippeneieren door-
ai te klutsen lot een rcusaclitigcn
unielet. Ook niet met een honderd
tal kilo's gas, zeven nagels, zeven kilo's
knarsen, 65 gros potlooden, 820.000 luci
ferskoppen 2<theelepeltjes zout 50. klont
jes en 42 liter water door een te schom
melen. Wat daarvan komen zou, wilde
zelfs een Samojeed of Lap niet voor soep
en, laat staan van een mcnsch te
ill de rommelzoo, waarvan hier
in een schetsje is gegeven.
SPIJBELEN.
Onze propagandisten van het woord
i van dcil pen zullen heel wat werk
hebben voor 1613,
i verrichten dat werk met animo
en llun arbeid, die weinig waardeering
vaak vindt, is van groote waarde.
Maar het is voor hen verbazend ver
drietig als het werk zuurder wo'dt ge
maakt dan noodig is. als zij tegen
werking ondervinden van de eigen
nenschen voor wie zij zich druk maken.
Zij maken zich natuurlijk niet druk
voor dc Kamerleden om de personen,
maar in de eerste plaats om de be
ginselen, die deze voorstaan en ver
dedigen moeten. Maar liet spreekt van
zelf, dat deze toch geroepen zijn zelf
'ti de eerste plaats mede tc werken.
En dat doen ze niet altijd!
We schijnen Kamerleden te hebben,
die ook thans, nu de tijd zoo dringt,
wezenlijk nog geen tijd kunnen vinden
>m hun Kamerlidmaatschap goed waar
En zoo kon het gebeuren, dat dezer
dagen niet eens genoeg Kamerleden
iiwczig waren om op tijd te bcgin-
idat eerst een uur later dan be
paald was, de werkzaamheden konden
worden vooitgezet.
Dat is niet in orde. De Rechterzijde,
die 58 leden telt moest in elk geval
voor zorgen, dat er zooveel leden
wezig zijn, dat men op tijd be
ginnen kan.
Al bleven alle leden der Linkerzijde
weg, wat zij volstrekt niet doen, dan
nog zouden zij kunnen verhoeden, dat
de vergadering door onvoltalligheid
niet kan beginnen.
Als straks de strijd begint, zullen
Diize propagandisten er op kunnen
wijzen hoe de Linkerzijde door open
lijke en verborgen obstructie uren en
dagen van den naiionalcn tijd ver
knoeid heeft.
Maar dan moet de tegenpartij niet
kunnen zeggen: er zijn ook uren ver
loren gegaan omdat de leden van dc
Rechterzijde niet aanwezig waren.
En dal is waar. helaas!
We weten wel: alle leden kunnen
„iet altijd present zijn, dat is in de
praktijk onmogelijk. Maar van dat on
bereikbaar ideaal zijn we dan ook
tachtig ver af.
Het is cctl niet te verbloemen feit,
dat de Kamerleden te veel verzuimen.
Dat is afkeurenswaardig, en verdrie-
g voor dc nienschen, die zich liet
uur uit dc sloffen loopen om de Ka
merleden gekozen te krijgen.
Uit het Buitenland.
De Oorlog.
Het is dan oorlog in den Balkan.
Dc groote Mogendheden hebben te
laat getracht dit te verhoeden.
Trouwens, zooals de zaken dc laatste
jaren stonden, kon inen voorzien, dat
de groote Balkanhrand toch eenmaal
uitbreken moest.
Van den uitslag is niets tc voorspel
len. Het is zeer goed mogelijk, dal de
Turken Icclijk klop krijgen, het kan ook
zeer wel zijn, dat zij een belangrijken
veldslag winnes en naar de hoofdstad
van Bulgarije oprukken.
Maar, hoe de strijd ook verloopt, dit
is zeker; de verhoudingen in den Bal
kan zullen worden gewijzigd.
Of Turkije wint, dan wel verliest, het
zal in Macedonië geen baas blijven als tut
heden, daar zijn z'n hooge sprongen ge-
De Mogendheden willen nu er voor
zorgen, dat de strijd beperkt blijft tot
den Balkan.
Dit zal voorloopig wel lukken.
Het gevaar dreigt pas nk den oorlog.
Immers wint onverhoopt Turkije dan
zullen de Mogendheden gedwongen
zijn tusschcn beide te treden.
Rusland zou dat niet kunnen laten,
int het Russische volk zal niet dulden
dat de Slavische volken, die het als
iVamvcrwanten beschouwt, dom- den
Turk worden ten onder gebracht.
En 't overig Europa zou zulks even
min duiden.
Winnen de Balkanstaten, dan zullen
zij na den oorlog vast en zeker de
vruchten willen plukken van hun Moe
digen krijg.
Dc groote mogendheden hebben de
kleine Balkanstaten steeds beschouwd
als onmondigen. voor wie zij als voog
den optraden. Doch zij hebben hun
voogdenplicht zeer slecht vervuld en
de Balkanstaten zijn gegroeid in macht,
in zelfbewustzijn en ze willen thans
hun eigen zaken regelen.
De groote Mogendheden kunnen nu
wel zeggen, dat zij na den oorlog den
toestand van heden willen handhaven,
doch dat is bluf.
Want de Balkanvolkeren zullen daar
mede niet tevreden zijn en Europa zou
hen dan moeten dwingen. Maar dan
zouden de Mogendheden liet met elkaar
eens moeten zijn, volmaakt eens, en
dat zijn zij volstrekt niet. Speciaal Oos
tenrijk en Rusland staan wat hun wen-
schcn en verlangens betreffende den
Balkan aangaat lijnrecht tegenover el
kaar. En omdat de tegenstrijdigheid
dier belangen een regeling belette kon
liet ellendig Turksch bestuur de Chris-
Itij dit nummer behoort een bijvoegsel.
h o veelvuldige goede diensten, die op
U allerlei gebied door de Katholieke
bladen gepresteerd worden, moeten
den Katholieken een aansporing zijn
om het niet alleen als een goede daad
maar als een dringenden plicht te be
schouwen, die pers te steunen. De
eenige practische manier om te steu
nen is abonnè te worden.
Mgr. Whiteside.
LEZEN.
'ie langer wordende avonden
1* 1 komt weer de tijd van lezen.
Velen, die liet anders moeilijk kunnen
wachten, velen ook die in den zomer
tijd, na volbrachte dagtaak, aan een
wandeling dc voorkeur geven, nemen
nu weer gaarne dc brochure, hot boek,
den roman ter hand,
Op zichzelf niets verkeerds.
Op zichzcil wij meunen het reeds
vaak genoeg te hebben gezegd een
tijdpasseering, een ontspanning, of een
bezigheid, die zelfs aanbeveling kan
verdienen, die niet alleen aangenaam
maar ook nuttig, ja zeer nuttig kan zijn.
Mits maar - doch dit écne blijft
dan ook onverbiddelijk vcrcischtc -
V.iii die soort hangt echter veel, hangt
zelfs alles af. Die soort van lectuur, welke
gij kiest, kan maken dat uw lezen
schuldeloos is; die soort van lectuur
kan maken dal het goed, dat het nut
tig eu verheffend en veredelend is; die
soort echter kan ook maken dat het
gevaarlijk, dat het slecht is en daarom
ongeoorloofd en, zoowel door uw eigen
geweten als door Ciod en Gods Kerk,
gestreng verboden. Er is onschuldige,
er is goede, er is slechte lectuur,
Kr is ook slechte lectuur.
algemeen is en anderzijds juist deze
slechte lectuur zoo veelvuldig en veel
verbreid, daar achten wc 't niet over
bodig. juist nu in den tijd der lectuur,
voor haar nogmaals te waarschuwen.
Dat zcdcloozc lectuur slechte lectuur
is en daarom verboden, spreekt van
zelf. Dat gcmcenc, vieze, pornographi-
sclie lectuur uiteraard verderfelijk werkt,
is voor iedereen duidelijk. Dat de zoo
genaamde vuile pers uit de zonde is
en zonde pleegt en de zonde vermenig
vuldigt, zal de lezer ervan zelf mouten
toegeven, ja weet hijzelf het best.
Maar hoe staat het met ons oordeel
over. met ons gedrag ten opzichte van
de ongcloovigc lectuur?
Oordcelen en handelen hieromtrent
niet velen, velen ook van ons Katho
lieken. werkelijk lichtzinnig?
Zeker, het gevaar der zedeloosheid
zien wij in, het zedelooze geschrift
wordt door ons geweten gevonnist
maar ook het ongcloovigc? Ook het
twijfelzuchtige?
Oordcelen en handelen hier niet velen
werkelijk lichtzinnig
Sinds onheugelijke tijden waarschuwt
de Katholieke Kerk voor ongcloovige
geschriften en verbiedt hun lectuur onder
zware straffen, in omstandigheden zelfs
tot de excommunicatie toe. Door een
lange ervaring geleerd, weet zij heel
goed waarom ze zoo handelt.
Feuilleton.
OP DE SLAGVELDEN VAN RUSLAND.
Hij smaakte het genoegen te zien,
«lat het leven nog niet geheel ge
weken was, en dat Karei zelfs teekenen
begon te geven van terugkeerendbewust-
zijn. Met volharding zette de overste
't wrijven door, tot Karei dc oogen
opsloeg en als in een droom enkele
woorden uitte. Nu beurde de overste
hom op en keerde hem naar 't vuur.
«Inch Kareis ledematen bleven bewege-
loos en zijn hoofd viel hem slap op
de borst.
Met treurige blikken zag dc diepbe
droefde vader deze teekenen van terug
komende zwakte; misschien had een
versterkend middel hem dadelijk tot
het leven teruggeroepen. Hij zag er
echter geen kans toe item dat te ver
schaffen en waagde liet niet iemand
zijn wenscli kenbaar tc maken, daar hij
terecht vreesde dan nog meer te
moeten lijden. Toch keek hij onderzoe
kend in 't rond, als zocht hij iets, wat
hem en zijn zoon uit hun trourigen
toestand zou kunnen redden. Spocilig
echter deed hij dc overtuiging op, «lat
al zijn pogingen toch vergeefsch zouden
zijn. De troep vijanden had een kring
om de overige gevangenen getrokken
Uit de Apostolische werkzaamheid
van den H, l'dulus in Ephesc meiden
de Handelingen «Ier Apostelen, dat dc
mcnschen op zijn prediking godddoozc
boeken ter waarde van vijftig duizend
zilverstukken bijeenbrachten en ver
brandden.
De groote l'aus I'ius IX achtte het
noodig. onmiddellijk in zijn eerste En
cycliek uitdrukkelijk voor «leze geschrif
ten te waarschuwen „omdat ze harten
en geesten van hen, die er, zicli niet
voor in acht nemen, bederven en aan
den godsdienst de grootste schade be
rokkenen." Maar het kwaad schreed
voort en I.eo XIII moest in zijn
„testament" klagen dat „de jeugd, on
ervaren en door hartstochten ombruist,
zicli zoo gemakkelijk laat verleiden
door «ie valsche grondstellingen welke
vooral «Ie blade, met onbeteugelde
vrijheid verspreiden, welke geest en
hart bederven en dien geest van hoo-
vaantij cn verzet aankweeken, die zoo
dikwijls in fainiliën en gemeenten ver
warring brengt."
De reden, waarom ongcloovigc ge
schriften zoo verderfelijk voor 't geloofs-
leven werken, ligt voor de hand.
Zooals men in liet persoonlijk verkeer
met een vricnii. vooral wanneer deze
«Ie kunst van vleien goedverstaat,
ongemerkt en vaak ook ongewild één
hart cn écne ziel wordt, zoo wordt de
lezer langzamerhand één met «leu schrij
ver, 't zij deze goed of slecht is, wan
neer hij maar een bocicnden stijl bezit.
Zoo zegt over Goethe's geschriften <!c
protestant \Y. Mcnzcl: Goethe bezit
het talent, den lezer tot zijn mede
plichtige te maken cn hem een ver
goelijkend oordeel af te dwingen, in
zijn pen bezit hij den talisman, «lie alle
harten dirigeert Hij is altijd en overal
bchagclijk, overredend, Wij weerstaan
niet aan den zoeten lust. waarmee hij
ons wezen bedwelmt en ons verleidt
zelfs lot liet tegenovergestelde van al
datgene wat anders ons geloof en ens
gevoelen was. En al zien wij ook de
zonde, de gemeenheid klaar voor oogen,
bij dwingt ons mee te zondigen, mee
gemeen te worden en wij ontkomen
hem niet zonder «Ie schaamte ons een
oogcnblilc vergeten te hebben."
En beroep u toch niet op liet ver
stand het verstand spreekt daarbij ge
woonlijk niet of althans niet het hoofd
woord mee, maar enkel liet hart; liet
hart echter is een zeer onbetrouwbare
raadgever.
't Gaat met den geest juist als met
het lichaam. Ons lichaam leeft van wat
het eet; zijn de spijzen bedorven, dan
zal van lieverlede het lichaam ziek
worden. Zoo leeft onze geest van wat
hij in zich opneemt; is nu het geeste
lijk voedsel ondeugdelijk, dan moet de
geest er onder gaan lijden. Daarbij
komt liet niet op liet uiterlijk aan, maar
alleen op het gehalte. Laat de schrijver
een nog zoo schitterenden stijl hebben,
het verderf wordt hierdoor evenmin
geringer als dc glans eener vergiftige
vrucht de werking van haar gif ver
zwakt.
Dat ondervonden cn beleden ook dc
beste, de incest onderlegde en dcugd-
De groote Spaansche wijsgeer Balmes
en was juist aan 't beraadslagen, wat
er met hen moest gebeuren. Uil «Ie
woedende gebaren van enkelen cn hun
heftig gepraat, maakte hij op, dat 't
hun plan was do ongelukkiger! dadelijk
om te brengen. Eenige kozakken, blijk
baar de aanvoerders van den troep
boeren, verzetten zich daartegen. Zij
wisten hen er toe te brengen. «lat men
dc gevangenen nauw aan elkaar bond
cn ze verder 't land invoerde. Onder
luid klagen werden de ongelukkigen
dadelijk weggeleid; een enkele slechts,
in wien men een spion ontdekt had,
bleef achter, om een nog ontzettender
lot te deelcn. Tevergeefs trachtte hij
zijn onschuld te betuigen, doeli de man
nen, die hem gegrepen hadden, letten
daarop niet en sleepten hem naar een
paal, om hem «laar te «iooden. Toen
de ongelukkige dat zag, schreeuwde hij
luide en beproefde zicli met alle macht
tc verzetten. Doch zijn tegenstand was
nutteloosslechts een oogenblik hielden
de mannen op om nieuwe krachten te
verzamelen«lat was het laatste uitstel,
«lat den ongelukkige nog overbleef.
Woest rolden zijn oogen door 't hoofd
cn vielen daarbij op den overste, die
tegenover hem aan 't vuur zat. In «loods-
nngsl riep hij plotseling diens naam.
Ten hoogste verbaasd daarover sloeg
«ie overste xijue oogen op en herkende
zeidc eens tot een paar vrienden„Gij
weet, «lat het geloof diep in mijn hart
wortelt. En toch kan ik geen slecht
boek lezen zonder de behoefte te ge
voelen mij weer door liet lezen «Ier
H. Schrift of van den zaligen I.odcwijk
van Granada in dc goede stemming te
brengen. Wat zal die onbezonnen jeugd
overkomen «lie alles durft te lezen?
Deze gedachte vervult mij niet
huivering." P. W.
DE TRIOMF DER WETENSCHAP.
Steeds vertier «treeft «Ie wetenschap
en 't is verwonderlijk wat men tegen
woordig al niet niet hare hulp klaar
speelt. Vooral op scheikundig gebied
volgt de eene overwinning de andere.
Langs chcmischcn weg wordt van
alles en nog wat bereid, hetgeen men
vroeger alleen uit gewassen kon winnen.
De gedachte op deze wijze alles te
vervaardigen, zicli geheel en al van
den landbouw vrij te maken, wint
steeds meer aanhangers.
Tot nu toe b.v. werd de rubber verkre
gen uit bet melksap van vcrschillcndc
tropischc boomen, door inkervingen. I Iet
toenemend gebruik van caoutchouc was
oorzaak, dat nieuwe aanplantingcn wer
den aangelegd. Maar terwijl men ijverig
in de weer was met «leze aanplantingcn.
gelukte het de caoutchouc kunstmatig
te bereiden.
Ook «le kamfer, die als ruwe kamfer-
olie uit het hout, de bladeren en de
wortels «Ier kamferboomen verkregen
werd, wonlt nu kunstmatig bereid cn in
«len handel gebracht. Evenzoo ook «ie
harsstoffen. Zelfs dc geur der bloemen,
die tot nu toe uit de bloesems zelve
gewonnen werd, eil in den vorm «Ier
meest verschillende parfumerieën in
«len handel gebracht, wordt nu nage
maakt. De fijne odeur, die uit het viooltje
werd gewonnen (uit 100 K.G. bloesem
verkrijgt men 31 gram blocsemcxtract-
olie) wordt nu gefabriceerd. De industrie
van kunstmatige reukstoffen nam zoo
zeer toe, dal de uit stecnkolentcer be
reide chemische producten dc heerlijk
geurende rozenolie volledig vervangen.
Maar ook parfumerieën als van mei
klokjes, vlier en tuberozen worden te
genwoordig uil de onwelriekende leer
vervaardigd.
Een geleerde heeft eens onderzocht
uit welke beslanddcclcn liet lichaam
van- een mcnsch is opgebouwd en waar
bij een flink persoon van een 80 kilo's
gewicht zooal kan vergeleken worden.
Ziellier de uitslag.
Het lichaam bevat ongeveer dezelfde
boe veelheid stoffen als het wit en de dooier
van 12000 gewone kippeneieren.
Kon men alle gas opvangen, die men
uit ons lichaam zou fabriceeren, dan
zou men komen tot een geheel van 98
kubieke meters, waarbij nog te rekenen
een massa waterstofgas voldoende om
een ballon met 70 kilogr. gewicht ge
laden. de hoogte in te zenden.
Maar dat is nog niet alles.
Ons lichaam bevat ook ijzer. Dat ijzer
bevindt zich in het bloed en in zulle eene
hoeveelheid, dat er zeven groote „spel
nagels" van tc vervaardigen zijn.
Met het vet van zoo'n mensch van
om de 80 kilogrammen zou men zeven
Ncd. ponden kaarsen maken
De hoeveelheid koolstof kan benut
St. Pierre. In 't volgend oogenblik reeds
was 'l vonnis aan hem voltrokkende
misdadiger, op wien zoo'n groote schuld
rustte, was als haar offer gevallen, haar
gewicht was op zijn eigen hoofd geval
len en had hem verpletterd.
Vol afschuw wendde de overste den
blik af van dit tooneel, waardoor Karei
zelf een oogenblik uit zijn verdooving
ontwaakt was, zoodat hij met moede
blikken oin zich heen keek, vanwaar
deze kreet der vertwijfeling kwam.
Nu zou echter ook aan hen dc beurt
komen, om wie men zich tot dan toe
weinig bekommerd had, daar zij toch niet
ontsnappen konden. De uitroep van St.
Pierre had hem nog meer verdacht ge
maakt in dc oogen der barbaren, die
hem met boosaardige blikken naderden
cn niets anders schenen te gcloovcn
dan dat hij een medeplichtige van den
misdadiger was, cn waarvan zij hem
beschuldigden. Een der boeren, een
kerel die zicli door woestheid cn kracht
van allen onderscheidde, trad op den
overste loc en richtte woorden tot hein,
welke hij niet begreep. Het eenige, wat
hem inviel was, dat bij den ondervra
ger in 't Russisch liet woord „Duilschcr"
noemde, cn daarbij op zichzelf en Ka
rei wees. Dit woord vond echter weinig
geloof bij deze barbarenzij schudden
het lioold cn gaven niet. onduidelijk tc
kennen, dat zij den overste voor een
medeplichtige van St. Pierre hielden.
Ofschoon de overste volhardde bij wat
hij zeidc, cn door tcckens te kennen
gaf, dat hij met den misdadiger niets
uit tc staan had, zou hem toch hoogst
waarschijnlijk eenzelfde lot getroffen
hebben, als de Hemel hem niet een
even onverwachte!» ais wolkomen red
der gezonden had.
Reeds vochic dc overste zich door
zulke sterke handen aangegrepen, dat
weerstand hem onmogelijk voorkwam,
en hij gedwongen was «len half opge-
richten Karei weder neer tc leggen; 't
scheen hem reeds toe, dal de verbitterde
vijanden hem den smartciijkcn vuurdood
wilden doen ondergaan, door hem op
het vu ir tc werpen, toen plotseling een
ruiter, wiens edel paard en rijke kleeding
hem als een hooggeplaatst persoon «le
llen kennen, op de plaats kwam, bij
wiens naderen de moordzuchtige troep
schuw uiteen stoof. De ruiter sprong
van het paard en richtte eenige woor
den tot dc menigte, die deze beant
woordden met op St. Pierre en «len
overste le wijzen. Niet erg tevreden met
wat deze onverzoenlijke vijanden gedaan
hadden, wendde de nieuw aangekomene
met afschuw «Ie oogen van het bloedig
tooneel van den in doodstrijd wors
telenden spion, en beval den overste
hem tc zeggen, of hij met dezen in
eenige verbinding bad gestaan.
Ofschoon deze vraag in 't Fransch
lol hem gericht werd, 1cwam toch den
overste de stem van den vrager zoo
bekend voor, dat bij hem strak aankeek.
Bijna was hem dc blijde verrassing, die
hij bij «lat onderzoek ondervond, de
baas geworden. Dc voor hem staande
man was hem welbekend, het was een
zijner vrienden uit zijn jongelingsjaren,
die hij al dien tijd niet meer gezien
huil, doch wiens trekken onuitwischbaar
in zijn geheugen geprent waren. Toen
de Fransche revolutie uitbrak, was diens
vader, die toen met zijn familie te
Dresden vertoefde en aldaar den jon
gen Iwan zijn toekomstige loopbaan
van soldaat liet beginnen, plotseling
door een keizerlijk bevel genoodzaakt
geworden «le hoofdstad te verlaten en
naar zijn vaderland terug te keeren.
Van uil dien tijd daleerde de vriend
schap der beide jongelieden, die even
vlug ontstaan als weer verdwenen scheen
tc zijn, want alle brieven, welke Kareis
vader sedert dien aan zijn vroegeren
vriend had geschreven waren hem on
geopend teruggezonden.
