\E
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
Zos en twintigsto Jaargang.' Nummer 44.
Zaterdag 30 November 1912.
Verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag
Buroau: Langegracht No.' 13 - Amersfourt.
Uitgave van do Verooniging De Eombodo.
OfEEMIODE
ABONNEMENTSPRIJS:
Por drie maanden50 cent.
Afzonderlijke nummers 3
ADVERTENTIEPRIJS:
Van I tot 5 regels30 cent.
Eiken regel moor6
Bij abonnement minder.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAI),
Het is de plicht van ieder christen
mensch de goede gors te steunen,
mot alle hulp aan de slechte to otil-
trekkon. en rechtstreeks meè te helpen,
ieder volgens zijn vermogen, om do
goede te doen'leven en te verspreiden.
Leo XIII.
RIJKEN EN ARMEN.
I sociale verhouding lussclien rij-
1 ken en armen is zoo seheofmogelijk,
ICr is toenemende verwijdering, in
het algemeen gesproken, tussclien belde
standen, - dat droevig verschijnsel is
telken dage waar te nemen.
liet zondenrcgisicr der rijken is vrij
lang en breed, waaruit wij echter slechts
een paar punten kimncn aanhalen, om
dat wij hier geen boekdeel schrijven.
De rijken, als wij er zoo in do sn-
ii gedragen zich als geheel vrije.
an niemand afliai)l(é|ijke meesters der
ichnlten, welke door God aan hen zijn
oevorlrouwd, om er veel goed mee te
loen, om er veel nut mee te stichten.
liet prachtige middel, dat zij in hun
geld bezitten, in bun overvloed, om
welvaart en gelul: te brengen otldcr lier
bereik van den evcnmcnsell, laten ze
iil' geheel óf te veel ongebruikt. en
zij lootten Zieh soms koud en hard
vochtig voor des evennaasten nooden
en behoeften.
'Te erg. inderdaad, is het in sommige
kringen, o, zeker, daar wordt In barren
tertijd en eiken tijd des langen jam s
I goed gedaan door vele rijken
ar onnoemelijk veel meer wordt
doelloos verspild, en er is - lees maar
:ens wat over de Amoriknansclie
lollar-koningcn een onderlinge
wedijver, wie met zijnen overvloed op
het schitterendst kan pralen, wie de
hoogste [sommen aan onzinnige weelde
kan verkwisten.
)oor geen nooddruft lot den heer
lijken arbeid geprest, trekt hen niets
aan dan genieten en gemak in alles.
I)e zegenrijke en vruchtdragende wet
den arbeid is hun geheel onbekend,
zij kennen vaak niets hoogers dan
liet leiden van een nietswaardig bc-
itaan in weelderige luiheid.
De begeerlijkheid der oogen, hel
ongeregeld verlangen naar bezit van
itardsehe goederen sluimert in elk
nenschcnhart.
lïll zóo gebeurt liet, dat de arme
den vrede des harten wegwerpt, het
waarachtig geluk, niet van aardsclt goed
afhankelijk, ais luj ziet voor zijn blik
ken, dat de rijke zijn maatschappelijke
plichten verwaarloost.
Waarom, zoo klaagt de arme, waar
om moet hier op aarde de een alles,
de ander niets bezitten? Ware dit
bezit nog de vrucht van krachtige»
arbeid, maar hoe menigeen wordt
milliounair geboren, om, o» een niets
waardig, aan beuzelingen en ijdel praal
vertoon verspild leven, als milliounair
te sterven! Heen te gaan uit zijn goud
en dons, om door zijn nakomelingen
de „firma" op denzclfden voet te doen
non worden? vraagt menigeen, on
al is de vraag bedenkelijk, welke die be
geerlijkheid bepleitmen dient ook
tekening te houden met de zwakheid
van 's menschcil hart.
-Maken geloof en christelijke gevoe
lens den arme niet sterk tegen haat
en nijd, wat wonder, dat wrok on af
schuw ten slotte de eeltige gevoelens
worden, die hem bezielen tegenover
zijn meerderen in statui, maar in wie
hij niets vindt, wat op achting en eer
bied antispiaak mag maken.
Dan komen de woelzieke lciders.de
gewetenlooze volksoprulcrs iedere ge
legenheid aangrijpen, om maatschappe
lijke verdeeldheid aan te kweeken. En
de eenvoudige man uit hot volk. wordt
zoo gemakkelijk liet slachtoffer vim
misleiding, laat zich zoo licht nis
werktuig misbruiken in de hand van
ile lieden, die zijne begeerlijkheid en
zijne jaloezie welen te strooien en te
prikkelen.
Ziedaar een van de oorzaken van al
dat verzet legen de bestaande orde
et moet echter worden erkend, dat
de tegenwoordige orde van zaken in
menig opzicht heel scheef is.
Wijzen we bijv, op het petroleum-
onder de arme, de mindere en zelfs
de middenstand zwaar lijden.
Door de coöperatie van het moderne
grootkapitaal worden de arbeiders en
burgers ware slachtoffers van de
•de van zaken,
Naast hei peiroleum-syndicaat moot
orden gewezen op het stccnkolen-
.'ndicaai hetwelk voor ectiige jaren,
(nu gelukkig niet meer) zoo sterk was
dat geen zakje, geen halfmudje steen
kolen geleverd werd, tenzij door zijn
bemiddeling. Dit syndicaat verdiende
zuivere winst hel eerste bestaans-
zes, het tweede acht ton gouds,
het derde ruim een millioc».
io in de nuchtere, de droeve, de
thrikkclijke werkelijkheid aangeland,
besluiten we met den hnrtgrondigen
rensch uit te spreken, dat er meer
temmen opgaan tegen dc hebzucht
an de „tritst", dien kanker onzer mo
derne sociale verhoudingen, opdat er
Wet in het Staatsblad verschijne,
jen einde zal maken aan de onge
rechte exploitatie van middenstand
ïiiivermogendun.
lat men om verandering en ver
betering schreeuwende toestanden voort
duren, dan is de lens der „sociale
rechtvaardigheid" maar larie!
landen, die geduld kun-
FOEI!
Verkiezingen kosten geld.
Ken campagne waarbij hot spant,
ill's zeer veel geld.
Kn zoo kunnen we er verzekerd van
in, dat liet er in 1913 spannen zal.
antieer we zien hoe de-Vrijzinnigheid
t reeds pot om in 't strijdjaar onbe
krompen en royaal te kunnen besciiik-
ovcr ile nooilige dubbeltjes,
annccr ze nu uit eigen bronnen
gingen pulten, zou men dit offeren voor
't benard beginsel kunnen appreciüoron,
Maar wat doen ze?
In Indië bewegen ze de rijke Cllincc-
•n tot liet storten van iliiikc bedragen
in de viijzinnigc verkiezingskns.
Ter bestrijding van hel Christelijk
kabinet wordt zelfs liet geld der hei
denen niet versmaad.
'l is diep treurig,
Terecht brandmerkte de heer de Sa-
vornin Lobman dit weerzinwekkend be
drijf als volgt:
„En nu is dit juist mijn grootc grief
dat hier de liberale partijen het Moham
medanisme te hulp roepen in den strijd,
die hier in Nederland tussclien ons
wordt gevoerd. Het is niet mociclijk
de gemoederen van vreemde rassen,
wanneer men liet geloof er bij haalt,
tol kookhitte te brengen». Dat gebeurt
zelfs in ons land, waar wij zoo goede
gelegenheid hebben elkander in te
lichten. Hoe moet liet dan wel gaan,
wanneer wij valschc voorstellingen bren
gen in een land als Java met zijn Mo-
liamniedaanschc bevolking? En nu, nu
verzamelt men zells bij vreemde Oos
terlingen gelden voor onze verkiezingen.
Geld, dat men krijgt uit de handen van
een ras tegenover ons ras staande om
de verkiezingen hier te lande te steunen,
zou mij in de hand brandenik zou
dat niet in de handen hunnen houden.
u zeggenik gebruik niet het geit.
Cllineezen om mijne medeburgers
in Nederland te bestrijden."
Uit het Buitenland.
Duitschland.
De strijdvraag hoe moet de vakor
ganisatie zijn: Christelijk of Katholiek
hield in Duitschland velen langen tijd
spanning.
De ijveraars voor christelijke organi
satie meenden, dat alleen door het in
bond vcreenigen van Katholieke
'rotcstantsche vaklui, het vcldwin-
socialisme met succes kon worden
bestreden. Zij, die naar specifiek Katho
lieke organisatie streefden, oordeelden
echter terecht dat alleen een Katholieke
organisatie waarborg schept voor het
ongerept bewaren van liet.zuiver Katho
liek princiep, Niet zonder reden etl op
goeden grond word door hou gevreesd
voor verwatering, voor een wegdoezelen
van dc. scheidingslijnen, voor schade
aan 's mensclten grootsten schatliet
H. Geloof. Geen enkele economische
overwinning, geen groeiende macht
noch stijgend aanzien, kunnen dat goed
maken. Tegen dien prijs is al wat maar
bereikt kan worden te duur gekocht.
In den loop der jaren was echter
macht der christelijke vakorgani-
tie gewassen en 't werd moeilijk haar
et een pennestreek weg te schrappen,
zoodat de kerkelijke overheid dan ook
toestond voort te gaan, met inacht
neming van zekere voorschriften.
Onverholen sprak echter uit alles de
overtuiging, dat de Katholieke organi
satie eigenlijk de ware, de meest aan
bevelenswaardige is.
Zij, die waarschuwden voor ver
flauwing der grenzen bij intcrconfessio-
ncclen en een geest van verzet, besmet
met modernistische neigingen, signa
leerden, wijzen nu op liet kort geleden
gehouden congres der chris'tciijkc vak
verenigingen, ter staving van hun be
mannen betoogde, dat beulen,katholieken
cu protestanten te werk gnan volgens
hun geweten, dat daarbij de normen
verschillen, doch dat dit verschil niet
zoo ver gaat dat voor verstandige en
verdraagzame nicnschcn samenwerken
in een economische vereniging on
mogelijk zou zijn. De qnacstics, die
daar zijn op te lossen zijn van dien
aard, dat een kerkelijk leergezag zich
ui de praktijk daarmee bezwaarlijk kan
„Een vakvereniging die in alle op
zichten: sociaal, economisch en gods
dienstig goed is, is lil Duitschland voor
geloovige Christenen met mogelijk. De
Katholieke vakafdeelingen zijn te kerke
lijk om in economisch opzicht iets te
beteekenen," Deze uitlatingen kunnen
niet door ons worden beaamd. Ze ge
tuigen van onderschatting van de kracht
van ons Katholiek beginsel en gaan in
tegen den geest der kerkelijke voor
schriften.
Over de door Z. H. den Paus uit
gevaardigde encycliek zei.lc nog een
der sprekers, na verschillende opmer
kingen
„De overige plaatsen dor encycliek
hebben bij mij geen bezwaar gcvonden(M)
Dat de Christelijke vakverenigingen
door den Paus niet geprezen worden,
spreekt vanzelf."
„Dc in de encycliek uitgesproken
wctisch, dat de vakverenigingen con
fessioneel zouden zijn en dan met el
kander een kartell zouden sluiten, is in
Duitschlnnd onmogelijk
Erzbergcr zeide, „dal de Christelijke
vakverenigingen in Duitschland een
sociale en economische noodzakelijk
heid zijn, dat ze polilick onmisbaar
zijn en dat ze nationaal noodwendig
blijven."
DE OORLOG.
In de op niet verren afstand van
Constnniinopel gelegen Turkschc leger
kampen heerscht de cholera vreselijk.
De Köln. Ztg. meldt dnt het aantal
slachtoffers dagelijks toeneemt. Het
schijnt onmogelijk de uitbreiding der
ziekte legen te gaan.
De verpleging der troepen in de
linie van Tsjataldsja Is thans goed.
Want Constnniinopel is dichtbij. Men
kan wel zeggen, dnt dc troepen thans
•ervloed van proviand hebben. Bijna
ieder regiment heeft zijn eigen kudde
schapen en runderen, die achter het
front weiden. De troepen krijgen lederen
dag wersch vlcesch en behoeven de
conserven niet aan te spreken. Iedere
trein brengt brood cn beschuit naar Ha-
domkeui, De mansol tappen zijn ruim voor
zien van tenten en dekens ett zij heb
ben dikke uniformen, die hen tegen de
koude beschutten.
In Madcmkeui stierven Zondag meer
dan 1000 soldaten. Een groot deel van
het dorp ett dc kazerne zijn voor op-
'ing van zieken ingericht, Het aan-
«ieltcti breidt ziclt echter zoo uit,
men reeds genoodzaakt is houten
barakken te bouwen, cn dat voortdurend
zieken in tenten worden ondergebracht.
Zckcromtclatcnzicn.dat het nog lang
et is uitgeput heeft Bulgarije dc lich
ting 1011, welke vier weken geleden
otuier de wapenen werd geroepen, thans
pasklaar voor vertrek naar de Tsjntaldja
linie. De lichting bestnat uit 50.000
jonge mannen, met de nieuwste Matin-
liclier geweren gewapend en vol krijgs-
lust. Daarenboven zijn nog een 16 ba
taljons reservisten, waaronder 2000 Bul
garen uit Amerika, gereed om naar
liet oorlogsveld te vertrekken. Met de
divisie Todorof welke niet de Grieken
te Saloniki was, staan hiermede KX).(XX)
man versehe troepen den Bulgaren voor
ccne hernieuwing van den strijd bij
Tsjataldja ter beschikking.
Toch verzuimt men niet naar vrede te
trachten.
Bulgaarsehe en Turkschc afgevaar
digden hebben m een spoorwegwagon
te Bngtsjikcu geconfereerd en er werd
niet alleen over den wapenstilstand ge
sproken, maar ook over den.vrede.
Uit Constnniinopel wordt gemeld,
tint de ministerraad besloot onmiddellijk
vredesonderhandelingen aan te knoopen.
Servië en de andere bondgenoo en
zullen worden vertegenwoordigd door
hun afgevaardigden,
Tegenover de neiging, welke zich
sedert ounigen tijd openbaart om dc
oplossing van den Balkanoorlog aan
een Kuropeeschc conferentie tc onder
werpen, handhaaft de Bulgaarsehe re-
geering krachtig haar standpunt, dat
geen enkele conferentie liet recht heeft
de BalkankwcHtie te regelen. Zij zou
slechts toestemmen in het denkbeeld
van een conferentie, indien liet pro
gramma van te voren werd opgesteld
en slechts de bekrachtiging of de er
kenning van den nieuwen toestand
De kans op uitbreiding van den oor
log is aanmerkelijk verminderd.
Het heet nu weer dat de mogend
heden zonder uitzondering bezield zijn
door een oprecht verlangen te beletten,
dat het Oostcnrijksch-Scrvixclic geschil
een algeincencn Etiropccschen oorlog
ontketent, en dat dit geschil langs min
nelijken weg uitgemaakt moet worden.
Dat is dus goud nieuws.
Staan Turken met zwarte koot aan-
geteekend, ook de Grieken cn Bulgaren
zijn allesbehalve zoete jongens.
Berichten uit Salonika melden dat
de Bulgaren en dc Grieken daar op
vrooselijke wijze huls houden, Zij plun
derden daar zooveel zij kunnen hunne
slachtofferszij ontzien zelfs de vreem
delingen niet.
Een nieuw plan-
In de omgeving van prins Victor
Napoleon wordt, nnnr de Maasbode
ons mededeelt, beweerd dat (lu kroon
pretendent der Bonnpartistcn veel kans
heeft om den troon te beklimmen vail
toekoinstigcn Albaneeschen staat,
tandiduluur zou een gunstig onthaal
hebben gevonden te Wocncn, Daar de
prins aan het lmlutansclic koningshuis
nauw venfant i». kan men verwachten,
dat hg van die zijde guene tegenkanting
zal ontmoeten. Ook de l'ransche re
geering is bereid de candidatuur te
ituuncn.
Binncnlandsche Berichten.
Ommen-
Bij de verkiezing voor een lid der
Tweede Kamer te Ommen (vacature
dr. Kuypcr) is gekozen Mr. Bichun van
IJssclmondc te Rotterdam, met 4181
stemmen. De candidalit tier Anti-revol.
cn R. K. bekwam 3541 stemmen.
Mr. Bichon werd niet aanbevolen
door hut partijbestuur en de partijpers.
Hij is dus wat men noemt een wilde
en feitelijk ging (lus door zijn verkie
zing een zetel der rechterzijde verloren.
Ann den steun van Liberalen en Socia
listen en aan 't werken met leugenach
tige pamfletten dankt de man zijn Ka
merzetel. 't Is wel zaak, dnt dc Chris-
lelijk-Hlstorisclicii hun partijband wat
vaster aanhalen.
Varzekering tegen beroepsziekten.
Bij de Tweede Kamer is ingediend
het ontwerp van wet tot verzekering
van -arbeiders tegen geldelijke gevolgen
Feuilleton.
AUSTERLITZ.
Icons kroning. De nacht was koud en
duister; maar Napoleon wilde persoon
lijk een bezoek brengen aan zijn ver
schillende^ korpsen. teneinde zich een
oordeel te kunnen vormen over het
moreel van zijn soldaten, zoo kort voor
den slag. Maar de eersten, die den
Keizer in liet duister opmerkten, raapten
hel stroo op dat zij in het bivak bij
de hand hadden, en vlochten er geïm
proviseerde toortsen van, cn .bonden
die, brandende en wel, vast op hun
geweren, om den Keizer op zijn pad
voor te lichten. Alras volgde heel liet
leger dat voorbeeld; overal verheten
de manschappen hun kampvuren om
met brandende toortsen Op het geweer
Napoleon te begeleiden. Overal weer
klonk het „Vive TEmpereur", en be
loofden de soldaten, dat zij zich den
volgenden dag den Keizer waardig
zouden tooncn. Een oude grenadier
drong door de menigte heen en zeide
niet die hartelijke familiariteit, die
Napoleon zijn soldaten zelden euvel
duidde
„liet is hcelemaal niet noodig, dat
it zichzelf morgen bloot geeft; wij
zullen dc kanonnen en de vaandels van
de Russen wel bij u brengen."
Deze heldere vimrschijnsels en deze
kreten, stelden het vijandelijke leger
in staat, zich gemakkelijk een voor
stelling te maken van de opstellingen
verdeeling van Napoleons legerscharen.
"Maar ook viel er afdoende uit op te
maken, dat alle geruchten over een
beweerden terugtocht en over moede
loosheid van Napolei
gegrond waren;
rznnkte
^"rumoerigheid in het Fransclie leger
een pijnlijke onrust bij de verbondenen.
Des anderen daags, 's morgens om
vier uur verlaat Napoleon Zijn tent.
Zijn maarschalken, die, met hun ad
judanten te paard om zich heen, den
Keizer omstuwen, wachten tot door
hem het sein tot den aanval zal worden
gegeven. Een vrij dichte mist bedekte
liet terrein van den komenden strijd;
maar eindelijk verrees de zon, en
overgoot het slagveld met luiar licht.
Het was „de zon van Austerlitz", een
zon, waarvan de herinnering tot in de
verste toekomst liet liart der Eranschca
sneller zal doen kloppen.
Napoleon geeft eindelijk hul sein; de
maarschalken verwijderen zich in galop
om zich aan het hoofd te gnan stellen
van hun respectieve legerkorpsenen
op den rechtervleugel van het l'ransche
leger ontspint zich een woedend gevecht,
lil hot centrum weel Soult de hoog
vlakte van Praliz te nemen, welke door
de Russisch-Oostenrljkschc troep
slechts zwak was bezet. Napoleons
adelaarsblik had gezien, dat hel bezit
van dat plateau hem de overwinning
zou verzekeren.
Men beweert, dat prins Cznrtoriski,
die zich bij de beide verbonden Keizers
bevond, Alexanders aandacht vestigde
op den langzamen, vastberaden opmarsch
der Eranschc troepen, die het
plateau beklommen, zonder zelfs
terug te voeren, cn dat de Russische
vorst.doordicnaanblikontrocrd, sombere
voorgevoelens in zijn binnenste voelde
oprijzen, welke hem dien dag niet
meer zouden loslaten.
In nog geen uur tijds waren de beide
leger-divisies van Soult meester van dc
hoogvlakte, cn achtervolgden zij de
Russen en de Oostenrijkers, die in
groote verwarring den kant van Aus
terlitz uit vluchtten.
Koetoesof, dc groote Russische krijgs
man, die door een kogel aan de wang
was getroffen, zag de ramp zich
trekken, welke door hem was voorz
maar waaraan hij, door zijn gebrek
fcrmilcit, mede schuldig was.
Overal worden de stellingen der
verbondenen genome», echter niet
zonder aanzienlijke verliezen aan Fran
sclie zijde. In een vreeselijk artillerie-
duel, wordt den Franschen generaal
Valhubcrt door een kanonskogel liet
dijbeen verbrijzeld. Een pnar soldaten
willen hem wegdragen. „Blijf op je
post" zegt hij „ik kan best alléén
dootl gaan. Om één man te redden,
mogen er geen zes worden gewaagd.
Om één uur 's middags kan er geen
twijfel meer bestaan, of op den linker
vleugel hebben de Franschen den zege
behaald. Napoleon wendt zich nu rechts
met de troop van Soult, met de garde
en met de grenadiers van Oudinot.
Hij slaagt er door cc4 meesterlijke
beweging in, den Russen in den rug
te vallen en een vrocselljkc verwarring
onder hen teweeg te brengen. Verrast
cn door een paniek bevangen, vlieden
zij den kant uit dor bevroren meertjes
en poelen en trachten daar een door-
tocht te vinden. Maar het ijs is nog
niet sterk genoeg om het gewicht te
dragen van al dlc menschen, paarden
cn kanonnen.
Op tal van plaatsen breekt het ijs
en verdwijnen de Russen in de diepte.
Napoleon die expres den toegangsweg
tot de poelen heeft opengelaten, die
deze debacle heeft voorbereid en uit
gelokt. laat, nu liet plan Is gelukt, dc
kanonnen richten op dc Kussen cn
tevens de ijsoppervlakte kapot schieten.
Op die wijze vonden duizenden een
vreeaelljken dootl.
Wordt voortgezet.
