Zeven en twintigste (aargang.
No. 39. Dinsdag 12 Aug. 1913.
DE EEMBODE
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
UITOAVI! VAN DE VEREENIÜING .DE EEMBODE" TL AMERSFOORT
btad verschijnt Uinsd,,.. en Vrijd>|.,vond.
Pril. p.. drie ™..nd.n vlJP.I, Al.....,,».
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan,- doch unzceeinp van „i,,,,,
schieden vóur den aanvang van een nieuw kwartaal. abonnement moet ge-
KANTOOR EN DRUKKERIJ: LANGEGRACHT
Advertentieprijs: van één tot vijf regels dertig cent. -
Reclames: tien ct. p. regel. advertbntifin in het redactioneel
Billl]ke tarieven bl| abonnement
Alle medcdeelingen -en advertentidn in le zenden vóór drie
3 - AMERSFOORT.
Elke regel meer zes cent.
gedeelte vijftien ct. p. regel.
De Kerk en de wetenschap.
I ii de levensbeschrijving van «Icn
groote» Duitsclicn geschiedschrijver,
Johannes Janssen, leest men, dal hij
lien eigenschap, die we bij
menscheii onlmoclen, denkt de lezer.
Zeer waar. en daarom lijkt het mis
schien onnoozel, wanneer U nog ge
zegd wordt, dat hij in zijn kinderjaren
aan de hand van moeder vaak ter
bedevaart ging naar Kevelaar. lin ook
in latere jaren, toen zijn naam als man
van liougc wetenschap geroemd werd,
trok hij in de Kevclaarsclie processie
meeals hel eenvoudigste moedertje
bail hij aan den weg luid den rozenkrans.
Waarom dit onnoozel feit uil het
leven van een beroemd man hier
wordt medegedeeld?
't Is om le laten zien, dat lioogc
wetenschap en vroom katholicisme zeer
wel samengaan, om één uit de duizend
voorbeelden le noemen, die een be
schuldiging legen hel katholicisme
weerleggen.
Als men sommigen gclooven mag,
is er niets, dat de Katholieke Kerk
meer in den weg staal dan de welen-
schap.
Die meening is algemeen verbreid,
In kranten en brochures wordt ze ver
kondigd,
Men behoeft geen grootc mcnscheii-
kennis te bezitten om tc begrijpen, dat
zulk ecu bewering met succes bekroond
wordt.
Niet enkel in kleediugsliikken heersebt
mode rn zijn er toongevende kringen
ook iu de „wetenschappelijke wereld"
laai het gekleed te pronken met nieuwe
vindingen, louter op gezag van sommige
'lts zoo, door velen wordt liever aan
ieder ander geloof geschonken, dan
aan de Kerk.
Men durfl beweren, dal de Kerk voor
den vooruitgang der wetenschap liefst
geen zorg draagt, vreezend, dat ze up
die wijze haar gral ging graven; dal
feitelijk verreweg de meeste geleerden,
eu in elk geval de geleerdste» ollgc-
loovig zijn.
Neen
Ken bemerking.
Dc eigenlijke zending der Kerk is:
den schat der openbaring, door Christus
baar toevertrouwd, te bewaren en
tc deeleu aan de mcnschen, om
waarachtig gelukkigte maken. Dal is haar
taak, en niei voor profane wetenschap
heelt zij op de eerste plaats te zorgen.
„Gaat heen in de gansche wereld en
predikt 't evangelie aan alle schepselen".
Zou het anders zijn, dan had Christus
zeil wellicht le Jeruzalem of Rome een
Universiteit iu helleven geroepen; dan
had Hij voor onderwijs en apostolaat
mannen aangesteld, die het in de
wetenschap een weinig verder gebracht
hadden dan onze heilige Apostelen.
Maar dc Kerk is er om liet Evangclii
te prediken. En niet de vervulling dier
zending heeft zij een wetenschap aan
de wereld hekend gemaakt, die ten
slotte alleen iels beteekent: de weten
schap des licils.
Zou uit liet heidendom een beter
geslacht opgroeien, dan moest de mcnscli
iór alles uit den naclil van duisternis
i twijfel verlost wurdeu om te komen
1 liet bezit der eeuwige waarheden.
Wanneer ik niet weet, wie ik beu
waar mijn bestemming ligtwanneer
niet weet, waartoe de mij omringende
wereld dient, en of ze bestuurd wordt
door de hand van een alwetenden,
rechtvaardigen God, hoe kan ik dan
ui ander inenseh worden
Wie tot een gelukkig einde komen
il, moet eerst den weg kennen, die
daarheen leidt.
Doch wat merkwaardig is. deze Kerk,
die met haar Kvangclie-predikiug een
■•'u heilzame» invloed op de oude
Told heelt uitgeoefend, die dc schreeu
wende misbruiken, de eeuwige schande
het heidendom verminderd en voor
groot deel zelfs uitgeroeid heeft;
die op een bescliaviiigs-geschiedeuis
kan wijzen, de bewondering afdwingend
van alle geleerden; zij heeft ook de
dankbaarheid aller volkeren verdiend
door haar zorgen voor iedere ontwik
keling des verstands.
Zij heelt niet enkel het Rijk Gods
i Zijn gerechtigheid geleerd, doch
lar licht ook laten schijnen op elk
gebied van mensciielijke wetenschap.
De Kerk heeft het eerst eu alleen
:org gedragen voor het lager onderwijs.
Waar zij gevestigd was, werden naast
de kerken scholen opgericht Oil) kosteloos
de kinderen der lijfeigenen, evengoed
die der vrije mannen, le onder
richten iu alles, wat voor het leven
:ren ons de verslagen van
kerkvergaderingen en dat getuigen de
ichiedschrijvcrs.
We vernemen, dat die heilige en
geleerde vergaderingen zich iu alle
tijdperken met de zaak van het volks-
idcrwijs bezighielden,
üok wal de hoogere wetenschappen
betreft, heeft de Kerk verdiensten vcr-
i. De scholen van Zwolle, 'sHer-
togenbusch en Deventer zijn beroemd
iu de geschiedenis van ons vaderland.
Aan de universiteiten in de middcl-
heeft dr. G. Brom indertijd
enkele artikelen ge wijd in „Dc Katholiek".
Daarin werden feiten genoemd, die een
schitterend licht werpen op de besclia-
'mgsgeschiedenis der Kerk in vroegere
Alle middeleeuwsche hoogc scholen
hebben in de Kerk een helpende, be
schermende pleegmoeder gevonden.
Treedt dc geschiedenis niet op als
:n glansrijke apologie, dat de Katho
lieke Kerk geenszins aan wetenschap
en beschaving in den weg staat, maar
die veeleer op den rechten weg. met
ongeëvenaarde drijfkracht, poogt te
bevorderen
Het -zijn enkel oppervlakkige geesten
of blinden, die haar groute werkzaam
heid niet willen erkennen.
liet z
n de iu
beleende namen
die voor de ontzaglijke scharen van
studenten als leermeesters optraden
het zijn vaak sterren van de eerste
grootte, wier licht nooit verbleeken zal.
wie zijn het. aan wie de meeste
universiteiten, zoo niet haar ontstaan,
dan tocli haren bloei en ontwikkeling
danken
De l'ausen van Rome.
Niet minder dan 30 van de 46 liooge
scholen, die tot het jaar 1400 ontstonden
dus wel de grootste helft zijn
in het leven geroepen door een uit-
drukkelijken stichtingsbrief van den
H. Stoel.
Uit het Buitenland.
België.
De Belgische minister van financiën
genoopt tc zoeken naar verineerde-
ig van inkomsten.
Kenschetsend voor dc methode van
bestrijding van liberale zijde gevolgd,
de volgende verzuchting van den
Sinds dertien jaar dal ik in de kamer
zetel, hoor ik dc oppositie onophoudelijk
'en minister van lïnanciën zeggen
linanciëcle toestand is vervnïscht
liet tekort in de kas is niet le looclic-
en gij hebt den moed niet belas
tingen te lielïen."
In de laatste maanden hebben zicli
avichtigc gebeurtenissen voorgedaan.
Hel leger is hernieuwd. Wetsontwerpen,
die de aanzienlijke uitgaven moeien
dekken, zijn ingediend. Het oogeublik
is gekomen om nieuwe uitgaven le
iloen. Maar de dagbladen die liet hardst
geroepen hebben dat de staatskas leeg
is, roepen nu, dat de regeering geld
genoeg heeft, en dat het niet noudig
's nog geld te vragen! Is dal niet
rerba/.eud
Engeland.
Voor de Holloway-gevangeilis te
Londen, waar verschillende suffragette»
achter slot en grendel zitten tol zij bij
tijd en wijle weer genoeg zich hebben
laten uithongeren, om voorloopig op
vrije voeten te worden gesteld, vielen
:en viertal „dames" den gevangenisarts
tan en namen hem met naar rijzwepen
„onder handen". De dokter, die 'tlee-
lijk te kwaad had, werd door politie
agenten uit zijn benarde positie gered.
Daarop nam echter het publiek weer
de „dames" onder banden, zoodat op
haar beurt deze door dc politie be
schermd moesten worden.
Sutton in Nottinghamshire heeft
de politie in een school, die naast een
zaal gelegen was, waar Lloyd George
een vergadering toesprak van 40.000
mijnwerkers, een hoeveelheid brandende
katoen ontdekt, die in petroleum was
gedrenkt en in verbinding stond, met
een hoeveelheid ontplofbare stoffen.
Nog juist bijtijds kon dc politie de vlam-
nen dooven, voor erger dingen gebeurd
Spanje.
In Catalonië huist een weerbarstig
.'olkje, daarvan getuigen de herhaalde
itakingcn en oproeren, welke daar
.-oorkonten met de groote havenstad
Barcelona als middelpunt.
Nu is er weer een algemeene staking
afgekondigd. Dc leiders zijn gevangen
genomen en het militair gezag beeft
het burgerlijk gezag vervangen.
De toestand is er gevaarlijk.
In Barcelona huizen veel anarchisten
i die lieden maken van de conflicten
gebruik om hun vernielzucht en bloed
dorst den vrijen teugel te laten.
Zouals ook geschiedde in Ferrer's
Dank zij doortastende maatregelen
van regeeringswege genomen is de
beweging spoedig verloopen.
lie fabrieksarbeiders verklaarden zich
bereid de staking op te beffen, mits er
geen pogingen tot weerwraak under-
zoude» worde» en mits degenen,
hechtenis genomen zijn, we-
op vrije voelen zouden worden
•gesteld.
In de Balkanlanden.
icdelijk is de serie oorlogen in
de Bulkatilaiulcn nog nicl ten einde.
Wrevel en ontstemming beginnen
i weer le lieersclieu tussclicn Servië
en Griekenland, die samen der Bulgaar
>o afdoende van z'll lu-bzuclil genazen.
Evenals na afloop van den eersten
Tiirlcsclicn oorlog is de buil weer grooter
rwnchl werd eu geel t de verdecling
tussclieu de jiarlijen veel moeite,
't Roemeensche leger, hetwelk
zonder dat er een schot werd gelost
flink stuk Bulgaarse!) gebied bezette,
iicersclu nu een vrccselijke ziekte, de
cholera. Meei dan 3UUÜ manschappen
zijn aangetast, honderden stierven.
De Grieken zijn dol van vreugde
rer hun succes in den laatste» oorlog,
uit land wordt beduidend machtiger
lie nieuwe gebiedsverdeeling werd
op bevel van den koning met kanon
schoten begroet. De bevolking der
hoofdstad trok in jubelende groepen de
stad door. Van alle huizen wapperden
de vlaggen. Het volk was buiten zicli-
If en vol uitgelatenheid.
De koning verleende zijn minister
Venizelos als belooning voor zijn groote
verdienste liet grootkruis van de orde
in den Heiligen Verlosser.
Bij liet vredesverdrag werd de stad
Malcnikan, wiet bevolking geheel uit
Grieken bestaat aan den Bulgaar toc-
ezen. De menschen zonden echter
deputatie naar den koning en
klaarden aan den souverein. dat de
bewoners dier stad nooit Bulgaren wil
den worden en daar zij vreesden uit
hoofde van hun verzet te worden uit
gemoord, hadden zij besloten, hun haard
steden te verlaten. Zij smeekten den
koning, hun toe le staan een nieuwe
stad op Gricksch grondgebied te mogen
Keizer Wilhelm benoemde koning
Constantijn van Griekenland tot veld
maarschalk van het Duitsche leger.
Turkije bereidt ziclt voor op 1
mwen oorlog met Bulgarije, waarbij
:n misschien van een of meer kanten
werkelijk krachtdadig gesteund zal w*
Uit Adrianopel aangekomen perso-
:n melden, dat men Jaar met, koorls-
achtigen ijver bezig is, om de vestingen
te versterken. Al de artillerie en munitie
Adrianopel getransporteerd.
Binnenlandsche berichten.
Rotterdam I.
In dit district hebben de christelijke
partijen aan de Socialisten een zetel
ontnomen. Gekozen werd de heer
Gerretson, chrislelijk-liistorisch. Voor
de rooden een tegenslag, maar voor
inzeil een moedgevend teeken. 't
Volk keert zich weer af van de socia
listen.
De „zetel van Spiekman" is even
ipoedig verloren gegaan als hij werd
gewonnen.
Kil hij werd heroverd niet door den
liberaal, die hem steeds bezette, maar
door den christelijke, die liet -iu dit
district bij een Kamerverkiezing nog
inner tot een overwinning beeft kun-
ii brengen.
Dc socialist is gevalle», ondanks dat
bij gesteund werd duur de vrijzinnige
amcenlratie.
Opening Vredespaleis.
liet Vredespaleis zal 28 Augustus
i.s.. des middags om hall 3 uur, ge
opend worden. De» volgenden dag is
en tuinpartij op bel terrein, waar-
1300 uilnoodigiiigeu zulle» ge
worden. De Koll. Mil. Kapel
geeft dan een colicert.
Katholiek Nederland 1813—1913.
Vond Mr. Troelstra gelijk uit de
pas gepubliceerde stukken blijkt
aanleiding iu de naderende onaflianke-
lijksfeesteu om zijn tegenzin tegen liet
zitting nemen in een liberaal ministerie
iterker uit te spreken: wij, Katholieken,
oonen, oolc oj> dit punt, ons besliste
tegenstanders van alle socialistische
opvatting. Het eerste eeuwfeest van
ons herboren volksbestaan liet eeuw-
feett tevens van ons regeerend konings
huis biedt ons reden tot dankbaarheid
jegens den Koning der Koningen, stemt
dankbaar ook jegens onze vorsten
onze groote voormannen. Vandaar
dat reeds vroeger met belangstelling
werd vernomen, dat, ter gelegenheid
dit nationale feest, een „Katholiek
Nederland 1813—1913" zou worden
uitgegeven, onder leiding van het vol
gende redactie-comité Air. J. A, Loeff,
c. Prof. Beysens, P. van Breda. O.P.
van Spanje, Prof. Struycken, Jlir.
Mr. Vict, de Stuers, Prof. van Swaay.
Mr. K. Wcstcrwoudt, P. Jos. Looymans,
Nader vernemen wij, dat dit gedenk
boek reeds ter perse is eil in den loop
der volgende maand zal verschijnen.
Binnenkort zal een volledig prospectus,
bevattend de lijst der verschillende
hoofdstukken en de namen der mede
werkers het licht ziennu reeds kunnen
wij mededeelen, dat een bijdrage van
Z. Em. Kardinaal van Rossum en een
brief van Z. D. H. den Aartsbisschop
Utrecht, het boek openen.
FEUILLETON.
Een mislukte Diamantendiefstal.
„Kussell, ge kuilt me een genoegen
doen. Ge weel Mr. Kenton le
te l'enge, dicht in de buurt?
„Er moeten hein van avui
cenige briljanten gezonden worden. 1 lier
is cell pakje mei monsters, Ier waarde
van b(X) pond. waar bij uil kiezen kan.
Zoudt ge om acht uur naar Item toe
kunnen gaan en die zaak vo
orde brengen?"
„Zeker mijnheer," antwoordde Ho
ward Bussel, met een gezicht, dal
straalde va» blijdschap, om hel blijk
van vertrouwen dat zijn chef, Mr. Sta»-
Ion, de welbekende handelaar
diamanten, hem bij deze gelegcnliei
zoo onverwachts gaf.
„Onze vriend Rorke is, naar li
schijnt, te druk mei zijne eigen zakci
ril heeft geen tijd om er heen te gaan"
vervolgde Air. Slnnlou bij wijze val
opheldering en up drogen loon. „Maar
nu gij liet doen kunt, is hel goed.
Diaag echter zorg, hel pakje aan Mr.
Kenton persoonlijk ter hand le stellen.
Denk er uil), er is voor eenc aanzien
lijke waarde in en gij zijl er vernnl
dclijk voor. Kussell."
Met de belofte, de ontvangen bevi
Ie» stiplchjk up te volgen, verliet (I
jonkman liet bijzondcic vertrek van
zijn cliel. Hij was iu ceiie opgeruimde
unoedsslcmming, want nog nooit te
voren waren hem stoenen van zoo'n
groote waarde toevertrouwd. Hij ge
voelde. dal hij in de -zaak van zijn
patroon een plaatsje hooger was ge
stegen en een slap nader was gekomen
lol het bezit van Alice Heaton, de
aardige piano-onderwijzeres, die den
vorigen avond een verlovingsring van
hem had aangenomen. Waarlijk, zijne
gelukszon was aan het rijzen. Toen
hij in het voorvertrek kwam, met de
diamanten zorgvuldig in zijne porte
feuille geborgen, was hij te zeer met
zijne gedachten bezig om tc letten op
de verdachte manier, waarop Arnold
Rorke. de eerste bediende, zicli van
,1e deur verwijderde. Hij vermoedde
derhalve volstrekt niet. dal deze van
,oor,l tot woord alles had gehoord,
rat er tussclieu hem en Mr.
«sproken was.
Kr gebeurde niets bijzonders dien
morgen. Doch legen den middag, wa--
i" de beide jongelieden gewoon w,
hun tweede ontbijt te gebruiken en
I toen Howard, gelijk altijd, liet eerst
wilde uitgaan, zei Rorke. zijn hoed
nemend, op onverschilligen toon:
,lk denk, dat ik van daag maar een;
I vroeger zal gaan eten. Howard,
moet nog op een paar plaatsen
wezen, daarom zal ik wel cel) beetje
(langer uitblijven, dan anders. Je kunt
het mijnheer zeggen, als ik
komt. Ik zal echter bijtijds genoeg terug
zijn, dal jc de engelachtige Miss Heaton
nog een bezoek kunt brengenjc be
hoeft dus niet zulke groote «ogen op
te zetten." En eer Howard nog kon
antwoorden op deze even onverwachte
als bijtende sjiotternij, was Rorke ver
dwenen.
„Alice heeft hem dus afgewezen,
zooals zij mij beloofd had en baar ant
woord is hein tegengevallen, dat is
zeker," mompelde Howard, zijne ver-
digillg bedwingende. „Nu weet
ik, waarom bij den lieden morgen zoo
langeiiaain legen mij was. Maar ik
liouil 'hel ervoor, dal hij, nieUogcii-
taande zijne bedekte bedreigingen eu
cbampere aanmerkingen van dc laatste
weken, zijne teleurstelling spoedig te
boven zal komen, 't Is niet plezierig
hemdoch als iemand tegen be
zeten in bij een meisje aanhoudt,
dal hem niet genegen is
Middelerwijl was Arnold Rorke naar
- -lie kroeg gegaan, waar bij klaar
blijkelijk geen onbekende was, want bij
zijn binnentreden werd bij door ver
scheidene der aanwezigen met een ge
wone hoofdknik begroet. Na een
oogeublik te hebben rondgekeken,
wenkte hij een grofgebouwde kerel,
met een echt scliiirkengezlclit en wiens
brutale, door den drank verhitte ge
laatstrekken geen twijfel aaugaande zijn
karakter overlieten.
„Malt", zoo begon Rorke. zacht
iprekcnde en omzichtig in het rond
ziende; „ik behoef niet langer
'achten om mij te wreken op dien
wazen melkbaard, Howard Russell,
al is bet niet op de wijze, zooals ik je
eerst gezegd heb. Maar dat kan jou
niet schelen, denk ik en wat met
dit zaakje zal je duizendmaal i
opbrengen, dan 't geen ik je vroeger heb
beloofd".
„Betalen is de buodschap. Al liet
andere is gemakkelijk genoeg
een wipje gedaan. Wat moet ik
je doen? Kn wie zal opdokken?"
„Kussell zelf, als je mans genoeg bent
om uit te voeren, wal ik je vooi
ten wil".
„Mans genoeg?" riep de gauwdief
uit. Duizend (I
„Geen lawaai. Luister eu houd je een
beetje bedaard, als je kunt. Van avond
gaat Kussell naar een zekeren Air. Ken-
ton, te l'enge. Hier is liet adres. Hij
moet een weg langs, waar geen huizen
slaan en 't is donker weer. Begrepen
Geef hem eenc duchtige afrossing en
maak je meester van alles, wal
zijne zakken zult vinden. Dat is het.
wat je te doen hebt; de gelegenheid
liccl'l zich eerder voorgedaan dan ik
verwachtte. Het overige kun je
mij overlaten".
„Dat geloof ik best", zei Matt
Skelton met een spottende» lach. „Maar
als ik en mijn kameraad,je begrijpt,
dat ik niet alleen op zoo'n karweitje
moeite vinden, dan een paar ellendige
shillings of zoor"
„Als je goed zoekt, zul je eene ge
wone enveloppe vinden, waarin voor
waarde van minstens 600 pond
diamanten zit", antwoordde Rorke
langzaam en met eene kwaadaardige
grijns op zijn gezicht.
'Vat?" zei Skelton, terwijl hij half
verschrikt een pas achteruit deinsde.
„Je liegt. Mr. Rorke
„Als je ziet, dat ik je bedrogen heb,
kun je morgen ochtend bij Mr. Stanton
aan huis komen eu mij verklappen",
was het koele bescheid. „Ben je daar
mee tevreden? Ik verzeker jc. dat
Howard Kussell voor zes, misschien
zevenhonderd jiond echte stecuen in
zijl) zak zal hebben, die je voor hel
pakken krijgen kunt."
„Goed. Ik zal 't doen, leepste der
plannenmakers, maar als 'l anders uil-
komt" Ku Rorke's kleurloos gezicht
werd nog blocker bij den dreigenden
blik, welken zijn makker op hein wierp.
„Misschien is liet beter, datikjew.it
nailer op de liooge breng." Sprak hij
na eenig stilzwijgen. „Begrijp jc nog
niet, wat ik voornemens ben te doen'
(Wordt vervolgd.}