BERN. BROM,
Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
Electrische
i Installaties.
DE EEMBODE
XXVIIk laargang No. 25. Dinsdag 30 Juni 1914.
1TGAVE VAN DE VEREENIGING DE EEMBODE TE AMERSFOORT.
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond.
Prijs per drie maanden vijftig; cenl. - Afzonderlijke nummers drie cent.
abonnement moet geschieden vóór den
KANTOOR EN DRUKKERIJ; LANGEGRACHT 13. AMERSFOORT. - TELEFOON No. 314.
it per regel.
Alle mededeelingcn c
Billijke
gelieve
n dag van uitgifte.
Hel en Barmhartigheid.
Apologetische bijdrage
van Jac. i. Zeij. S. J
II
2 Zoeken wij nu nnnr ilc .nu/.aak,
minui sommige ineiischen icgcnsirij-
Kghcid. ongerijmdheid mcencii te voelen
lisschen een oneindige barmhartigheid
een eeuwige hel. dan vinden wij
meestal in een verkeerde opvulling
oneindige barmhartigheid.
i Jut tt' beginnen moet men niet
veel nadruk leggen op dat „onein-
jige" van die barmhartigheid. Want
iicn kan zien. verdient int dien hoofde
toch zeker niet den naam van barm-
hartigen vader.
'ok zoudt gij de koningin niet barm
hartig noemen, als zij alle misdadigers
zonder onderscheid amnestie verleende,
alleen omdat zij verlangde hun ellendig
gevnngenisleven te doen ophouden.
Houdt men dus, zelfs bij hel bepa
len van nicnsclielijke barmhartigheid
rekening niet redelijkheid, wijsheid en
rechtvaardigheid, hoeveel Ie meer moet
men zulks dan doen bij het schatten
van Goddelijke barmhartigheid.
Uiteen onbewezen bewering
een bewezen waarheid gebore
De Latijnen zeggen; uil het on
bewijst men alle-lus nu
Deze redeneeringe'
hertog
aanslag a
rijk en zijne genial
van Hohcnbcrg, et
pleegd.
De aartshertog cn zijn gei
den zich Vrijdag naar Ilosnic-Herze
a bcgc
1 btj v
i de groo'.e u
daar
iphieen stortte op de kniecn van den aarts Aartshertog Frans Ferdinand, Karei,
hertog. Ook deze verloor na weinige Louis. Marie van Oostenrijk-Este werd
seconden liet bewustzijn. De auto-no-|18 December 1863 in Graz ais oudste
biel reed daarna naar den konak. j zoon van aartshertog Karl Ludwig uit
In de auto bevond zich behalve de dien' tweede huwelijk met Marie Annun-
pis
zijn gem
de
>ok de U
i Bourbon en de beide
eket God
eeuwig waar hel ook is, dat alle haitig. wanneer hij zonder reden, tcg'-ii
eigenschappen „oneindig", dit isde wijsheid cn de rechtvaardigheid in.
greiisd cn volkomen zijn. de open- het leed van een ander niet medevoclt
g van die oneindige eigenschappen ernaar vermogen belet,
inlig, begrensd en onvolkomen; Zoo zou dus dan pa- Gods barm-
lli wij -preken hier over de begrensde hartigheid niet te rijmen zijn met het
"komene openbaring van de bestaan dei hel, met andere woorden
ineiudige baruibartiglieid Gods in daii'""' '-"U onbarmhartig te noemen .•mi
het wereldplan, waarbij II.; w'Micer Hij /ouder reden u i gen
.viglieid bepaald heeft, ook al] de wijsheid cn rechvaardigheid
lachte
Hij, dat sommige
is eigen vrije keuze
Dm verwarring ie voorkomen ol i
erwijdcren, bedenke men even ilii
at het scheppen van een uicnsch. <1
ooi eeuwig naar «Ie hel zal gaan. nu
1 strijd is me', de I ioddclljkc reelllva.i
iglieid. en ook den mensch vrij c
behoef il; hier
I). Behalve hel \vi
rk hel W
belette dal
de hel
prinses
IStCiliCn, geboren,
ic de auto! Door den dood van aartshertog-troon-
va- het opvolger Rudolf, zoon van keizer Frans
art-h-i- 'fcf werd '«keizers broeder. Karl
Rardurff en een c an lant Ludwig Iroodopvolger.
Het in-iI. dat de h n .ar- .g op Kar'. Ludwig werd den 30 Juli 1833
het aartshertogelijk paar p' egde geboren er. -tierf 19 Mei 1896. Hij was
1 ;ar:g- tv pograat Nedeïjk - G i'-iri-1 driemaal gehuwd
wc dn na vrc-tatic verklaarde Uit zijn tweede huwelijk werd de
g c- •ncdcp'.ichtiger te hebben thans vermoorde aartshertog Frans
ver!, r da: :en hem11 erdinand geboren, die bij den dood
g-l- I. ;j van zijn vader in 1890 troonopvolger
v c -msche onverschilligheid aan-let'i werd.
I- 1892 tot 1893 ondernam Frans
x het bedrijven van den aanslag 1 erdinand een wereldreis waarover
de misdadiger in de nvicr.'.e M 'hij-een boek schreef getiteld ..Dagboek
.cka „c.pr.ngcn om te trachten z-c-.ver mijn reis om de wereld".
-ó'Or de vlucht te redden, maar poli-1 l" 18IJ6 werd hij tot vcldtnaarschalk
I tieagcnten en burgers waren hen na- benoemd, in 1889 tot plaatsvervanger
I gesprongen en hadden hem gegrepen, j des keizers in het opperste commando.
I)e bedrijver van den revolveraan- Den lsten Juli 19u0 ging hij een
-lag de 19-jarige Gevrille Prinzip, werd huwelijk aan met hertogin Sophte
verschrikkelijk .«l.i-hg,
od verst...>len in hel vt
liggen! Ik kan niet begrijjiei
rijpen, de dam;
ankwat
ester echter het
.-iju welkomsl-
I,. gaan en de wolken t
zich die voortgedreven doi
,ell kan.'" Ivruchtbaren regent
iet:, die hier ui het bewijsmateriaal heuvelen cn iu de
■ui ile /aak. zonder op het geheel barmhartigheid op uit
■u l)e hel is een stukje van het i dien eeuwigen poel
wercldjiUn en kan niet bcgre- vloeking. om de stroo
•orden buiten dit plan. 't Is ,v« lu- d,
i be-
Dc I
rootc H>
atwierp,
klagen,
iteii
odde-
barmhaitighcid is
tan nien-ehelijke b irniharligheid.
chelijkc bariiih.iriigheul omval
elementenlo hel pijn voelen
een h-erl ilat een ander overkomt
ui of zal overkomen 2o liet willen
vegncmen van dal leed.
Iet eerste element is in Gods bnrm-
ligltcid niet aanwezig, want God.
God kan geen pijn hebben,
lel tweede elementhel willen weg-
ion ot beletten van hel andermans
I, is natuurlijk ui Godg barmhartig-
1 te vinden. Doelt, en wat nu
gt. wordt vaak over 't hoold gezien.
Waanlooi dan juist de moeilijkheid
tal. evenals bij een mensch,
/.al het barmhartig zijn van God, wil
'ion naam verdienen, toch geregeld
cn wezen door redelijkheid, wijs
en rechtvaardigheid,
n vader bijvoorbeeld, tlie zijn kin
deren, ook al verdienen zij het herhaal-
[lelijk, nooit sttaft, omdat luj geen tra-
Mcu
ichtc
het heelal
toch te
brengen, heelt men
j toegeslingerd Dit noent ik
'Aardige daad.
c woorden volgde een indruk-
ie stilte, waarop de aartshertog
richtte. „Welnu, nu kunt gij
het district Livo. gebc
1 ijdetts zijn verhoor verklaarde hij
reeds sinds lang het plan gehad te
hebben om een ol andere hoggcplaai-
-te persoonlijkheid te dooden om be
weegredenen van internationalen aard
naar hij zeide.
Hij had de auto van den aartsher
tog opzettelijk op den hoek van twee
straten afgewacht, ten einde van het
langzaam rijden om den bocht, te pro-
litecren om zijn misdaad te volbrengen.
i oogenbhk. zoo verklaarde hij,
had hij geaarzeld, omdat de aartsher
togin zich in de auto bevond, maar
loste daarop snel twee revolver-
paleis dui
altijd ui den grond moeten
zitten, om tol fundament te
Men wachle zich toch te jam-1
dat de geneesheer wreed is te
genover .-en lichaamsdeel, als hij hier-
liet gelicelc lichaam iu Jkracht
houdt. De vraag is niet. of wij, gevoels-
■hen, een onderdeel der wereld-
akelig vinden, maar de vraag is.
ut" hei kleine schepseltje, dat „mensch"
heet, juist kan oordcclen, wanneer het
alleen zijn gevoel laat spreken, en een
onderdeel beschouwt buiten verband met
hel geheel.
tl) nog veel verder raakt men van
huis, als men Gods handelingen gaal
vergelijken met iels on moge-
I ij k s. Iemand zegt,,als ik zeker wist,
dat een van mijn kinderen voor eeuwig
ongelukkig zou worden, zou ik liever
tede I
mensch zo
kwam. 1' n toch. God doet het".
Zulke rcdcuecringgen bezitten hoege
naamd geen bewijskracht, want het i-
lotaal onmogelijk, dit aangehaalde ol
iets dergelijks met zekerheid van tc
Langstraat 27. Amersfoort.
Vertegenwoordiger
van het Ingenieurs-Bureau
Nicolaï Lebret,
Utrecht.
Uit het Buitenland.
Een vreeselijk feit.
Zondag is tc Serajcvo, de hoofdstad
nu Bosnië, op den aartshertog tr
ipvolger Frans Ferdinand van Oo
Iterïi
'ndcr de samengestroomde menigte
It.id zich mtus-chcn als een loopemi
vuurtje liet nieuws van den aanslag
verspreid en vol verontwaardiging over
deze schandelijke daad. brak liet volk-
ui s|)ontane. geestdriftige toejuichingen
ter eere van den aartshertog los.
i het bezoek aan het raadhuis, dat
ongeveer een half uur duurde, wilde
lartshertog zich tiaar het militaire
hospitaal begeven, om zich daar op dc
hoogte te stellen van den toestand van
den luitenant-kolonel, die bij den bom
aanslag werd gewond en om verder
naar dc overige gewonden te in-
Toen de aartshertog-troonopvolger
op den hoek van de Frans Jozefstraat
en ile Kudolfstraat was aangekomen
sprong een individu. Gevrillo l'rmzip
.eheeten en Serviilr van afkomst
afkomst, op de hertogelijke auto
loste twee revolverschoten,
te schot doorboorde den wand
tutu en drong dc aartshertogin
de rcehteizijde in hel onderlijf.
Het tweede schot trof Jen aartsher
tog-troonopvolger aan dc keel en door
boorde den halsslagader. De aartsher
togin zakte doodelijk getroffen ineen
séhoten.
Ook hij ontkende medeplichtigen tc
hebben.
Prinzip had eenigen tijd in Belgrado
;estudecrd.
>p eenige passen van hel theater
n Serajevo heeft men een tweede,
nog niet ontplofte bom gevonden. Men
iicdt. dat zc daar door een derde
individu was neergeworpen, toen hein
;ebieken was. dal dc aanslag van l'rin-
ip was gelukt.
Het schijnt thans vast te staan, dat
Ie aanslag door Servische heethoofden
s voorbereid, om den vijand van het
-ervische volk te treffen cn de voor
bereide verzoening tusschen Bosnische
irviïrs met Oostenrijk tc beletten.
Op het Bosnische ministerie werd
eegedeeld. dat de aartshertog-tr
opvolger het ministerie in het geheel
van zijn reis op de hoogte had
gesteld, zoodat de militaire autoriteiten
de verantwoordelijkheid voor alle maat
regelen dragen.
aartshertog had verzocht in Sera-
nergens den weg dien hij nam,
Kollenberg, hetwelk te Reichsladl werd
voltrokken.
Hertogin Sophie van Hohenberg, ge
boren gravin Choiek van Chotkowa en
Wognin, werd den lsten Maart IH08
te Stuttgart geboren, en was een riante
uit een hoogvoornaam geslacht, dat
uit den ouJen adel van Bohemen stamt.
Den 24 Juli 1901 werd uit dit huwe
lijk een dochter geboren, tien 29 Sep
tember 1902 en den 27 Mei 1904 een
1 >e aartshertog was beschermheer
van de Katholieke schoolvereniging.
Door den dood van aartshertog Frans
Ferdinand wordt zijn neef. Karl Franz
Joseph, de oudste zoon van aartshertog
Otto, tlie in 1906 stierf, erfgenaam van
Ook
na den eersten aanslag wilde
dat er een wijziging in de ge-
bcschikkingen werd gebracht.
den t
De jonge aartshertog is een achter-
rel van den keizer en een neef van
tien koning van Saksen.
Hij werd den 17_Augustus 1887 ge
boren en is dus 27 jaar oud. Sinds 3
ren is hij gehuwd met prinses Zita
ut Bourbon-Parma.
Lit dit huwelijk is een kind geboren,
aits Joseph Otto, «lat thans antler-
half jaar oud is.
Frankrijk.
Radicalen. Socialisten en anti-clerica-
len heerschen over Frankrijk. Verwaten
riepen ze uit dat zij de lichten aan den
hemel gedoofd hebben, dat zij het geloof
•;t de harten rukten.
Dat hceten zij dan vooruitgang'.
Doch meer en meer blijkt, dat die „voor
uitgang" een zedelijke ontaarding ten
gevolge heeft, welke ontzettend ge
noemd mag worden.
Ken ontaarding, die ten ondergang
Het aantal zelfmoorden stijgt in Frank
rijk sterker misschien dan in eenig an
der land.
Het aantal boosdoeners vermenig
vuldigt zich op schrikbarende wijze en
vooral de jeugdige boosdoeners wor-
irtalrijk.
15
FEUILLETON.
>or
Nu slopct
de verlat
ipcn de brandstichters door
schreden werden er gehoord. Door
•hunne dierlijke vernielzucht geprikkeld,
«snelden de woeste gestalten door de
straten en stegen cn wierpen vlammende
pekkransen in tie gebouwen. Deze pek
kransen, een arm dik en een half el
lang. brandden zoo fel. dat zij het huis,
waarin zij tegen een deurpost of op
een andere- wijze met het houtwerk in
verbinding werden gebracht, onmiddel
lijk ill brand zetten, Tegen acht uur
sloeg het vuur eerst op den Weiden-
berg omhoog, daarna in de voorstad
Hasenpftihl ijl hot noordoostelijk ge
deelte der stad in de onmitldelijkc na
bijheid van don Rijn, en langzaam greep
J het om zich heen, traag voorlsluipend,
yj van het noorden naar het zuiden, van
t" In t oosten naar het westen, van huis
mi huis. Het was bladstil in dc natnur.
41 De schaduwen van den nacht vermeng-
den zich met de opwalmcnde rook-
n wolken, die de stad in een grauwen
I dichten sluier hulden.
1 >en gchcclcn nacht brandde cn
joeide het in het inwendige der hui
en, in stilte verwoestend, als schaamde
iet vernielende clement zich zijne luid
ad
knetterende cn hoog opstijgende vlam
aan de boosheid der mcnschcn te lee-
ncn slechts enkele vuurzuilen schoten
somwijlen voor een oogenblik door dc
rookwolken, sloegen hoog op en ver
kondigden den F'ranschcn voortgang
van het Itelsche werk, het vroolijke
„Pinkstervuur".
Weder stond de zon boven hel Oden-
woud cn \vier|> hare stralen over de
uitgestrekte rookmassa, die in zulke
groote zuilen opsteeg en naar het 1-larz-
gebergte trok. dat zij den hemel als
duistere wolken bedekte.
Begcerig lekten de vlammen aan
balken en posten, springend van straat
lol straat van het eene deel der stad
tol het andere, zoodat weldra geen huis
meer gespaard bleef. In de Doinheeri n-
stranl nabij de Dom lag een zieke
grijsaard zwak cn hulpeloos in het huis
van den koster hij zag dc naderende
vlammen, maar zijne voeten weigerden
hem den dienst, zoodal dc ongelukkige
een verschrikkelijkcn dood moest ster
ven. 'l egen den middag reed de garde
de stail in, om den voortgang van den
brand gade tc slaan. Den Dom met
al ile bijlioorende gebouwen vonden
zij nog ongeschonden, want dc stad
houder, de paters Jezuïeten en eenige
brave mannen hadden hem dapper te
gen de vlammen en het roofgespuis
Hel werd den stadhouder duidelijk
dal Moriclar en de commissarissen hem
en dc burgers schandelijk bedrogen
hadden toen zij zeiden, dal „men
goederen in de Domkerk moest bren
gen. omdat ze daar veilig waren." Hij
zag in. dat de F'ranschcn deze lage
list slechts verzonnen hadden om den
ouden reuzenbouw des te zekerder te
vernietigen, want zonder de daarin ge
brachte houten voorwerpen, was het
niet mogelijk geweest, de zware mu
ren door het vuur te verwoesten,
Achterblijvers cn gespuis doorliepen
ill den middag de brandende stad. bra
ken in dc kruisgeng van den Dom in.
verbrijzelden de oinle grafsteenen en
rukten het lood uil de muren daarna
dioilgcn zc dc kerk binnen, woelden
in de daar opeengestapelde goederen
der burgers, roofden, wat hun be
cn verwoestten, wat zij niet konden
wcgslccpcn. Nu kwam de stadhouder
met zijn mannen toesnellen, hij nam
dc kostbaarste gcdcuktcekcncn en bracht
ze in den woning van den deken. Toen
hij deze wilde binnentreden, stond als
uit den grond ojigcrezcn Georg Spcn-
„IU bied u mijne diensten aan ter
bescherming van den Dom," zeide hij;
„daar" - en hij wees op de sta'
„daar valt niets meei te redden, i
de kerk willen wc behouden, zoo lang
we kunnen."
„Braaf, mijn zoon, wakkere ai
kuntf
n wij gebruiken,
„Zijn de schurken de kerk binncn-
,.De inecslcn hebben zich reeds ver
wijderd, nadat zij verbrijzeld hadden
wat ze niet konden roov
Gevolgd door eenige mannen snelde
Georg naar dc Dom. Hij droeg cent
doelmatige kleeding. Een lederen bui-
bedekte zijne borstop liet hoofd droeg
hij een blikken helm met laag
hangende randen, die zeer geschikt
is, oin Item voor den neervallenden
inkenregen te beschermen
rechterhand had hij eene zware knots,
wapen uit (den riddertijd, die
einde van lange ijzeren punten
Al deze voorwerpen had
hij uit de wapenzaal der stad bij<
gezocht.
Bij den ingang van den Dom
hij op een verdachten kerel. die. zw
met buit beladen, het hazenpad wilde
Terug met die dingen riep Georg,
de
het
bevel wilde verzetten, velde hij hem
met een vrceselijken knotslag neer.
In de Dom slopen nog vier gestal
ten rond, die deels kostbare voorwer
pen reeds opeengehoopt hadden, om
zc weg te dragen, deels met begcerigc
blikken naar andere kostbaarheden
zochten. Woedend sprong Geor
het gespuis los en vervolgde hen door
gangen en de opeengestapelde
voorwerpen door. Deze dieven waren
geene soldaten, maar 'gewone roovers.
die meenden hier hun slag te slaan.
Twee der ellendelingen stortten met
,-erbrijzeIden schedel op den grond
•nappen na vijf minuten was de
tempel gezuiverd. Georg sloot de dein
bleef voor deze op post staan, vast
besloten, een ieder neer tc slaan,
die met slechte bedoelingen wilde bin
nendringen.
commissarissen en gardes waren
weder naar het kamp getrokken, t *n-
derweg troffen zij eene bejaarde dame
aan. alsmede eenige zieke
die. voor de vlammen vluchtend, zich
al kruipende uit de huizen tot op de
straat hadden gesleept, doch hierdoor
hare zwakte overmand, op de steen
lagen cn niet verder konden.
Gods wil. om dc liefde van den V
lossersmeekten zij, hebt medelijden
met ons en draagt ons naar een wond
waar wij gaarne willen stervenmaai
omrukt ons toch aan den verschrikke
lijkcn vuurdood
1 >e l'ransclten trokken lachend voort
Den volgenden morgen werden dc
ongclukkigen niet meer gevonden,
De prior van het AUcrhciligen-kh
ter. die aan zware ziekte leed. had
zich in een kelder laten dragen, in de
hoop. door vlammen beveiligd te zijn.
■•vergeefsch, de kelder werd zijn graf
het puin van het ingestorte huis
zijn grafsteen.
IX.
I)e tweede nacht daalde neer over
Spiers, sedert de brandstichters hunne
'akkels in de huizen hadden geworpen,
at nog altijd brandde de stad. Acht
at twintig uren reeds greep het vuur
n stilte om zich heen. toen tegen tien
iur .in den avond plotseling de don-
Ier over het verre Harzgebergte rolde
cn een zwaar onweder zijne donkere,
door felle bliksemflitsen doorsneden
wolkenmassa's in de richting van Spiers
voorstuwde. Een woedende storm schoot
huilend cn gierend door de stad en
ile brandende huizen, blies het smeu
lende vuur aan tot een laaien gloed,
zweepte dc opstijgende vlammen tot
hooge zuilen op cn deed een regen
r neerkomen op den Rijn cn
gene zijde gelegen land. Na
weinige .«ogenblikken woedde de brand
alle hoeken, vreeselijk optredend
al de kracht zijner vernielende
woede als had hij slechts op den storm
gewacht om zich in al zijne verschrik
kelijkheid te kunnen ontwikkelen en
uitstrekken.
Wordt voortgezet.
