BERN. DROM,
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
Nicolaï Lebret.
Electrische
Installaties.
DE EEMBODE
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Tel. No. 314.
Advertentieprijs: van tién tot vijf regels veertig cent. Elke regel
meer zeven en een halve cent. Reclames: tien cent per regel.
AdvcrtentiCn in het redactioneel gedeelte vijftien cent per regel.
Billijk'; tarieven bij geregeld adverteeren. Alle mededeelingen en
advertentidn In te zenden vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
Dinsdag 13 October 1914. 28c Jaargang. No. 55.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitge
geven door de Vereeniging De Eembode te Amersfoort. Prijs per
drie maanden zestig cent. Afzonderlijke nummers drie cent.
Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abon
nement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Binnenlandsche Berichten.
De vluchtelingen.
oorlogsrampspoeil verdreef dui-
/.enden Belgen van huis en haard de
grenzen over.
Daar was veel ellende onder hen
en wel beklagenswaardig was hun
toestand.
Langs de grenzen was het een schouw
spel dat deernis wekte. In alle steden
en dorpen troepen mannen, vrouwen
en kinderen die om onderdak en voed-
sel vragen.
Spoortreinen vol zwervers waren hun
land ontvlucht en zochten op onzen
vaderlandschen bodem rust en vrede.
Zaterdag en Zondag was het een
verbijsterende verwarring in Braband's
Zuiden.
Angstig was de toestand buiten op
de wegen in den onttrek van Koozen-
daal. Honderden, vour wie Inet den
besten wil ter wereld geen onderdak
was te krijgen, of die met voertuigen
op weg gegaan, nergens onderdak
konden bekomen, kampeerden langs de
Op verschillende plaaten waren in
de bosschcn vuurtjes aangelegd, waar
bij de menschen nu en dan hun ver
kleumde ledematen ontdooiden.
Vele particulieren kwamen met hunne
automobielen om bij het vervoer van
de uitgeputte vrouwen en kinderen te
De militairen werkten dag en nacht
als paarden. Jonge en oude dames
kenden geen vermoeienis. Het was
alles één groote uiting van naasten
liefde, die iets verzachting bracht in
het leed.
Muren en schuttingen zijn beschre
ven met adressen van ouders, die naar
hun kinderen vragenvan kinderen
die hun ouders broers en zusters zoe
ken van tamiliën, die hun verwanten
op de hoogte stellen, dat ze daar en
daar te vinden waren.
Niet alleen het leger, het volk zelf
is uit elkaar geslagen doorden verschrik-
kelijken oorlog.
Tc Bergen op Zoom was Zaterdag
in heel de stad geen stukje brood te
krijgen, en daarbuiten lagen dui
zenden en duizenden vrouwen, kinde
ren, zuigelingen in den konden herfst
nacht.
Gelukkig greep de Kegccring in.
Extra-treinen vervoerden duizenden
in alle richtingen des lands, zoodat
gastvrij Holland welhaast één reus
achtig toevluchtsoord gaat lijken.'-'
Alle steden en (linke dorpen Ont
vangen nu hun portie Belgische vluch
telingen en gelukkig vinden die arm|
schepsels overal liefdevolle menschen
die hen van alles voorzien.
In dagen als deze wordt bewezen
hoeveel liefde en medelijden vermogen,
De Maasbode zond vijf auto's uit,
zwaar beladen inet voedsel cn kleeding
voor de zwervers aan de grenzen.
Langs beide zijden van den weg,
zoo deelt de aanvoerder mede, rezen
de dennenbuomen op, waartusschcn
FEUILLETON.
ONTVOERD.
'F erwijl Heracles door de agenten
1 werd weggeleid, dacht hij er met
smart aan, dat l'aulus zeer waarschijn
lijk den diefstal bedreven had, waar
voor hij, zijn onschuldige kameraad,
misschien als medeplichtige zou wor
den gestraft. Hij herinnerde zich, dat
hij in de hitte van den strijd iels schit
terends in zijne handen had gezien i
verder nadenkende scheen het Item
verdacht toe, dat l'aulus de plaats met
zooveel haast verlaten had. Onze held
nam dan ook het vaste besluit in de
toekomst zich niet meer met den zwerver
in te laten, indien tenminste de ver
denking gerechtvaardigd was en boven
dien met geduld dc beslissing over
zijn eigen lot af te wachten.
Door de agenten geleid, was Hera
cles in de gevangenis aangekomen.
Het was een onmetelijk en somber
gebouw, waarvan alle vensters met
stevige ijzeren bouten waren voorzien.
Nabij een dikke, met ijzer beslagen
poort hing het touw eener klok, welke
de agenten in beweging brachten. Da
delijk kwam de cipier te voorschijn
hij nam Heracles in ontvangst, schreef
zijn naam in een register cn leidde
hem door een lange gang naar eene
groote, sombere zaal. In het eerst kon
het dicp-donkerdc. Hoog aan den he
mel sikkcldc tie zilveren maan, terwijl
helle sterren tintelden. Na cenige mi
nuten rljdcns ontwaarden we dc eerste
kampvuren tusschen de boomen, waar
omheen vluchtelingen waren gelegerd.
Teer-blauwe rook kronkelde in door
zichtige wolkjes.
De auto's stopten cn cenige malen
behoefden we slechts brood te roepen,
waarop heel het kamp als een lawine
kwam opzetten. Luitenant Van der
Woude deed zijn mannen de ongeluk-
kigen in een rij scharen en nu kreeg
ieder op zijn beurt een broodje, het
welk de heer Van der Waarden met
een zeldzame vaardigheid meubileerde.
Op vier. vijl plaatsen werd zulks her
haald, cn telkenmale herbaalde zich het
even ongewone als hartroerende tooneel.
in de phantastischc omgeving der don
kere dcnncboonigroepen. Hadden we
in den killen Octobernacht nu en dan
eens gehuiverd door dc nachtelijke kil
heid, bij deze tooneelcn sidderden we
van ontroering.
In Den Bosch laat men zich niet
In de spijskokerij, eene stichting der
St. Vinccntiusverceniging, wordt van
den vroegen morgen tot den laten
avond gewerkt, om dc hongerigeit te
spijzen. Kukel Zondag werden er 4000
maaltijden bereid.
En dan niet vergeten, dat hon
derden burgers onderdak hebben
verschaft, aan familie cn kennissen cn
wild- vreemden.
Sommigen hehben hun huis propvol
met vluchtelingen cn moeten zelf zich
'snachts behelpen inet een kermisbed
ol een paar stoelen.
De burgemeesters van het platte
land zijn daar aanwezig cn zij nemen
transporten vluchtelingen mee, die nu
bij Brabandschc boeren een goed on
derkomen zullen vinden.
Moe gestreden.
Bij duizenden zijn de Belgische solda
ten na hunne mislukte, hopeloozc ver
dediging van Antwerpen de grenzen
overgegaan.
In Zecuwsch-Vlaanderen en in de Bra-
bantschc grensdorpen, waar onze land-
verdedigers zijn gekantonneerd, werden
de Belgische strijders in bewaking ge
nomen en op last der regeering over
de verschillende depots bier te lande
verdeeld.
Ook een paar duizend Kngelscheii
waren van de partij.
In bet geheel werden ongeveer
25000 man ontwapend.
Daaronderbevinden zicli vele officieren.
Leeuwarden en Groningen werden
den Kngflsehen als verblijfplaats aan
gewezen.
De gevolgen.
- Kr zgji erf die meencn, dat, nu Ant
werpen sloor de Duitschcrs bezet is,
alle gevaar voor schending van onze
neutraliteit zat zijn geweken, schrijft dc
Limb. Koerier.
„Dit is )u "zooverre waar, dat Kn-
geland er dan geen belang meer bij
zal hebben, te pogen oorlogsschepen
de arme'pongee niets zien. Doelt na
cenige minuten, «toen zijne oogen aan
de duisternis waren gcwooiL geraakt,
ontdekte hij "leen twintigtal gevangenen,
die op banken langs de* muren zaten,
of in de eenzaamheid over hunne el
lende nadachtcu,. De ongelukkige He
racles begaf zicli naar,den donkersten
hoek, zette zicli daar neer en begon
zoo bitter te weepen, alsof zijn hart
scheen tc willen breken, i'
ViU.
Droevig en sprakeloos bleef Hera
cles in zijnen hoek en bracht alle onr-
standigheden van zijn .ongelukkig Idt
weer voor den geest terugqm zijtje
medegevangenen bekommerde Ilij zicli
niet. Dezen van hunnen kant beschou-
den hem eerst met eenig medelijden
hij zag er zoo goedig uit. Zij poogden
dan ook een gesprek met helii aan te
knoopen. Maar onze held ,Was zooda
nig in zijne smart verzonken, dat hij
slechts met enkele woorden antwoordde.
Zij lieten hem alleen en letten niet
meer op hein.
De tlag eindigde en de schemering
kwam de gevangenis een nog somber
der uitzicht geven. Heracles bemerkte
er niets van. De gevangenbewaker trad
binnen cn bracht den gevangenen hun
sobere portie brood en water. Hera
cles lette er niet op. Hij plaatste, zon
der dat hij het zelf wist, het brood en
de Schelde op te zenden, hetgeen ook
voor ons een oorlog tegen de bond-
genooten ontketend hndde.
Indien Kngcland dat gewild had,
hadde 't het eerder gedaan.
Maar nu kan weer een ander gevaar
ontstaan zal Duitschland als het Ant
werpen heeft, pogen van die luwen
partij te trekken tegen Kngcland
Het is onwaarschijnlijk want om dat
te kunnen doen, moet het er oorlogs
schepen hebben liggen. Over land kun
nen die niet aangevoerd worden. Over
zee moeilijk, want Kngelsche eska
ders houden op dc Noordzee «Ie wacht.
Het zouden hoogstens duikbuitcn kun
nen zijn, die Duitschland tot aan de
Schelde zou kunnen brengen.
De nadeelen van zulk een poging
zouden voor Duitschland niet opwegen
tegen het voordeel om een nagenoeg
onbruikbare uitvalshavcn tc hebben.
Vrees voor schending onzer neutra
liteit van dien kant heeft dus ook weinig
grond, al zal Kngcland van ons
tegenover de Duitsche marine even
sterke waakzaamheid verwachten
cn met recht als wij tegenover de
Britschc hebben aan den dag gelegd.'
Tweede Kamer,
1 >e Tweede Kamer gaf de regeering
het tweede millioen, maar zulks ging
niet zoo vlug als met 't eerste. Kr
kwamen legertoestanden ter sprake cn
de socialist Ter Laan klaagt dat het
inhouden van verlof als straf door de
verschillende commandanten zeer ver
schillend wordt toegepast. I let inhouden
van verlof dient zeker niet om den
goeden geest onder de troepen te be
vorderen. Geen socialist heeft geaarzeld
om bij den eersten-oproep onder de
wapenen te komen. Waaraan ontleent
men dan het recht om de verspreiding
van het Volk of het bezoek van ver
gaderingen tc verbieden
De Minister van Oorlog zeidc dat
de hooge toelagen aan officieren zijn
vastgesteld, toen men nog niet kun
weten hoe lang dc mobilisatie duren
zou. Of die toelagen tc hoog zijn,
daarover kan verschillend worden geoor
deeld. Dc een vindt ze te hoog, de
ander acht ze vergeleken met het in
komen van mannen van zaken, te laag.
Sedert is tic regeling gewijzigd en
zijn alleen hooge toelagen verstrekt
aan officieren, die builen hun garnizoen
dienst deden. Ook wat dubbele trac-
tcmeiitcn betreft (n.l. als ambtenaar en
als landweerman) is verandering ge
bracht en bepaald, dat de betrokkene
slechts een tracteinent, n.l. het hoogste
behoudt. Wat den aankoop van levens
middelen betreft, spr. betwijfelt of die
plaatselijk lager kan geschieden dun
in het groot op een centraal puilt.
Het verbod van het ie/en van een
dagblad acht dc minister absurd maar
aan den anderen kant geeft hij een
commandant het volste recht de ver
spreiding van sommige geschriften te
verbieden. De commandant is aan
sprakelijk voor den goeden geest onder
«len troep.
de waterkruik bij zich op du bank
en dacht er niet aan tc gaan eten.
zoo groot was zijn verdriet.
Arm kind I voor hem was het zoo
vreesclijk, voor Item, die in onschuld
en in dc vreeze Gods was opgevoed,
van een misdaad beschuldigd te wor
den hij was van meening, dat men
zeer waarschijnlijk niet naar zijne recht
vaardigheid luisteren zou, Hij weende
dan ook onophoudelijk en zag en hoorde
niets van al hetgeen cr rondom hem
voorviel.
Kensklaps klopte hein iemand op
den schouder en zei tot hein op ruwen
„Hé, jongen I er is nu geen tijd nicer
om te klagen en te huilen, droog je
tranen en kom bij de anderen, II; be
loof jc, dat je over een uur vrij zult
Heracles stond onmiddelijk op cn
zag voor zich een man van hooge ge
stuite, wiens afschrikwekkend gelaat
geheel met haar bedekt was,
„Laat me met rust," antwoordde
hij hem, „gij kunt mij de vrijheid niet
teruggevenalleen de rechter en de
gevangenbewaarder hebben daartoe de
macht."
„Je zult weldra zien," hernam de
man, „of ik de vrijheid niet of wel
kan teruggeven. Vooruit, kom bij de
anderen."
Terzelfder tijd werd Heracles door
Lanjjeslraat 27, Amersfoort.
Vertegenwoordiger
van hetlngenieurs-Burcau
Utrecht.
Uit het Buitenland.
Antwerpen.
Gelijk voorzien werd kon Antwerpen,
een der -terkstestellingen van 't vasteland,
tegen de Duitsche krijgsmacht niet stand
houden.
In korten tijd hadden de Duitichers
een paar dozijn forten vernield en een
deel der stad onder vuur genomen,
let Belgische bezettingsleger trok voor
een groot deel in dc richting van Ostcndc,
doch duizenden wandelden dc Holland-
schc grenzen over en werden daar door
onze soldaten ontwapend en wegge
voerd. Die mannen hadden heel wat
doorstaan. Dapper hebben ze stand ge
houden op aansporing vooral der En-
gclschcn, die wal hulptroepen zonden
maar overigens geen voldoenden steuu
konden of wilden geven.
Vrijdagmorgen om uur hebben de
laatste Belgische soldaten dc buiten-
wallen regelmatig verlaten met achter
lating van alle kanonnen cn verder
materieel.
De aftocht van dc achterhoede In
dc forten ontaardde in een ordetoozc
vlucht. Alles wierpen de soldaten weg
wapens, munitie, helmen, enz. Ontzet
tend was het te zien hoe die ongeluk-
kigen voortholden, half gekleed, want
alle bovenkleetling hadden zij afgewor
pen, en doornat van zweet.
De Duitschers gebruikten 200 kanon
nen voor het bombardement en wel
kanonnen van 28, 30 cn 42 cM.
De gezanten van Krankrijk, Engeland
en Rusland verlieten Antwerpen met
dc mailboot.
Nader bleek dal het bombardement
betrekkelijk weinig schade heeft aange
richt. De verhalen van vluchtelingen
waren zeer overdreven. Geen enkel
openbaar gebouw, kerk of kunstwerk,
is beschadigd. Als cr in Antwerpen
150 huizen vernield zijn zal het veel
zijn. De schade is gering.
Dat de vluchtelingen naar Antwerpen
kunnen teriigkoercn werd reeds ver
zekerd. Htm veiligheid van persoon is
verzekerd.
Van Duitsche zijde wordt nog ge-
eene krachtige hand aangegrepen en
uit «len hoek getrokken ofschoon hij
eerst nog van plan was weerstand te
bieden, begreep Ilij weldra, dat het
noodig zou zijn voor het geweld tc
bukkendaarom volgde hij gewillig
den man met den grooten baard. Deze
bracht hem te midden der gevangenen,
die eenen kring vormden cn waarvan
de minst schuldige bepaald veel schul
diger was dan hij.
Het sombere licht «Ier lamp ver-
lichtte «leze woeste gezichten slechts
ten halve, welker verschrikkelijke uit
drukking in het hart van «len armen
Heracles een gevoel van afgrijzen «leed
„Zoo is het goed. mijn jongen," zei
dc man, die lient uit zijn hock had
gehaald „koin. wil je niet ons «leze
minder aangename plaats verlaten
Alles zal binnen een uur gereed zijn.
Wij zullen den cipier bitukni cn zijn
zal dan ons kunnen tegenhouden."
Heracles wierp een angstigen blik
rondom zich en zei eindelijk op vasten
„Neen, ik wil niet ontvluchten, want
ik ben onschuldigals ik dc vlucht
schuldig kunnen houden,"
De andere gevangenen wisselden
dreigende blikken met elkander en
Heraelcs hoorde een van hen zeggen
Hoezeer de Kngelsch-Hclgischc troe
penmacht in verwarring was, blijkt wel
uit liet feit, dat de onderhandelingen
over de overgave met den burgemeester
gevoerd werdendaar geen enkele
militaire autoriteit te vinden was.
Geweldige voorraden van alle soort
zijn in onze handen gevallen.
De laatste vesting van Belgis, het
..onneembare" Antwerpen, is be
dwongen. Dc Duitschers hebben iets
buitengewoons gepresteerd.
De sterke bezetting verdedigde zich
in het begin zeer dapper. Daar zij zicli
echter tegen onze infanterie cn dc
marincdivisie en tegen dc uitwerking
onzer geweldige artillerie met opgewas
sen gevoelde, is zij in wanorde gevlucht.
Onder dc bezetting bevond zich ook
een onlangs aangekomen marinebrigade.
Deze zou. volgens de Kngelsche bladen,
de ruggegraut der verdediging zijn.
De Duitsche couranten jubelen.
Het Fremdenblatt schrijft; Decatastrofe
van Antwerpen zal steeils een merk-
teeken van schande zijn In dc geschie
denis van Engeland, en een waarschu
wend voorbeeld blijven voor de volke
ren. die op Engeland hopen en ver
trouwen,
De „Neue Freie Presse" zegt: Door
den val van Antwerpen is een voorbeeld
gesteld, hoe Engeland cii Frankrijk dc
vrienden, die op hen vertrouwen, in
het ongeluk storten.
Het „Berliner Tngebl." schrijft:
Achter de Belgische verdediging stond
Engeland, men kan wel xeggen met
opgeheven zweep. Toen in het Belgische
hart de gedachte opkwam om aan de
nuttelooze verwoesting cn het bloed
vergieten door capitulatie een einde te
maken,*|>rak Groot-Briitannië en moes
ten allen, ook dc koning daaraan zich
onderwerpen. Daarvoor moet «Ie levens
krachtige stad zwaar getroffen zijn.
De „Deutsche Tagesztg," Zoo om
vat de val van Antwerpen in elf dagen
reeds de kiem voor dc verovering van
Parijs. Antwerpen gevallen is een slag.
die niet alleen België, maar tegelijk ook
Engeland op het pijnlijkst treft. Dc
Kngelsche hulp is waardeloos gebleken.
Voor Duitschland betcckcnt dc inne
ming der Schcldestad meer dan dc
bezegeling van België'» onderwerping,
meer dan de mogelijkheid van het vrij
komen van een legerkorps en geschut.
Zij bctcckent een gevoelige slag tegen
Engeland."
't Is nóg niet uit.
Wie ineenen mocht «lat na den val
van Antwerpen het verzet van België
filiaal gebroken Is. vergist zicli deerlik.
De legercorpsen, die tijdig Antwer
pen verlieten, betwisten nieter voor
meter den Belgischen grond aan den
oprukkenden Pruis.
Zonder succes evenwel, zooals uit
dc laatste berichten blijkt.
Gent is bezet.
Maandagmorgen kwam dnnr ruiterij
aan en begaf zich naar liet stadhuis.
De commandant vcrvocgtte zich bij
burgemeester cn wethouders. Toen
werd op het stadhuis de Duitsche vlag
gchcschen. Een kleine bezetting is in
„Welnu I als hij niet wil zooals wij.
dan moeten wij korte metten met hem
maken. Want hij is niets anders dan
een verrader, een stille verklikker I"
,.Nccn, neen," hernam «Ie gebaarde
man, „geen misdaad, ten minste als
wij cr niet toe gedwongen worden."
Daarna richtte hij zich tot Heracles
cn zeide:
„Als jc niet goedschiks met ons
wilt meegaan, zullen wij jc kwaadschiks
ineilenemcn, versta je? Reeds cenige
«lagen werken wij aan onze bevrijding,
wij kunnen dus niet toelaten, «lat een
melkbck, zoonis jij, onze plannen den
bodem inslaat. Spreek, wil je ons vol
gen, ja of neen
Heracles zag, hoe de sombere ge
zichten, die hein omringden, hem met
woedende blikken aanstaarden en kon
een rilling niet onderdrukken bij de
gedachte aan den dood, welke hem
bedreigde. Hij was gereed ecu toe
stemmend antwoord te geven, toen hij
zich «Ie vrome raadgevingen vnnjzijncu
pleegvader herinnerde
„Heb God altijd voor oogen cn
overtreed geen enkel Zijner geboden."
Wordt voortgezet.