BERN, BROM.
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
Nicolai Lebret
Electrische
Installaties.
DE EEMBODE
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Telefoon No. 314. Dinsdag 9 Maart 1915. - No. 96. - 28e Jaargang.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de vOsC1' Advertentieprijs: van één tot vijf regels veertig cent. Elke regel meer zeven en een
vereeniging De heinbode te Amersfoort. Prijs per drie maanden zestig cent. v ir P -TSw halve cent- Reclames: tien cent per regel. Advertentién in het redactioneel
Afzonderlijke nummers drie cent. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch op- y*V. I gedeelte vijftien cent per regel. Billijke tarieven bij geregeld adverteeren. Alle
zegging van abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal. mededeelingen en advertentién in te zenden vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
Uit het Buitenland.
DE OORLOG.
Weinig uitzicht op verbetering stemt
de vrienden van den vrede, nog voort
durend pessimistisch.
Aan het Westfront werd hier een
brok loopgraaf gewonnen, elders weer
een stuk verspeeld. Zwaar geschutvuur
over en weer en het elkaar bestoken
van uit de aardholcn, waarin men zich
verschanst, 't vormt het eenig ver
meldenswaardige.
Doch men bedenke hierbijwat al
leed en lijden doorstaan intusschcn de
krijgers en de benarde bevolking.
Naarmate de strijd duurt, wordt de
ellende grooter en dieper de wonde,
welke de oorlogsgeesel slaat.
In het Oosten waar «Ie Duitschers
kort geleden de grensdistricten van
Kussen zuiverden, herhaalt ziel. wat in
dezen oorlog reeds meer passeerde.
Teruggedreven en verslagen werden
de Kussen, maar gebroken eti vernie
tigd werd hun leger niet,
Reusachtige reserves schijnen daar
beschikbaar te zijn om b.v. een verlies
van honderdduizend man zonder groot
bezwaar te dragen.
macht van bcleekcnis en zal Yoti Hm-
denberg knap moeten oppassen, wil
hij met de zijnen niet in Oost-1'ruiscii
teruggeworpen worden.
Zoover is liet intusschcn nog niet,
maar het verwoede vechten en t -lerk
opdringen van den Kus. n aken tien
toestand vooi den Duitseherw. I moeilijk.
neutrale landen.
Italië wacht en wacht tot biijkt wie
het meest voor gewapcildeii Italiaan-
schcn Steun geeft. Aan i 'ostenrijk zou
het I rente, een «lukie ltaliuniisch-t >os-
lenrijk wel willen ontnemen. In frank
rijk wordt het bekoord door Savoye met
alti
crat een belangen-
arbij prachtige gebaren vaak
Ofschoon meest protege's van den
Izaar, zou geen der Balkanpotentaten
gaarne de Kussische hecrscher de Turk-
sche hoofdstad zien binnenrukken.
Hun rol ware dan afgespeeld en met
hun vrijheid van beweging ware 'l
''ver 't vechten in dien hoek luiden
berichten natuurlijk weer verschil
lend, Oostenrijkers, Duitschers en Tur
ken verkleinen alles wal Franschcn
:n l'.ngclsclien prcstccren.cnomgekeerd,
Toch is 't wel zeker (lat de Bond-
genooten nog heel wal zullen te doen
hebben eer ze binnen Conatan tinopel zijn.
Japan ontziet China niet.
De sluwe Oosterling is zich welbe
wust van zijn ongcnblikkelijkc macht.
Engeland noch Kusland denken er
aan hem tot wat inbinden aan te ma
nen en toch staan er voor hen grnotc
belangen op het spel.
Want Japan'» bedoeling is niet meer
at minder China linaal onder zijn voog
dij te krijgen met uitsluiting van de
Westerlingen.
Het Japansclte leger wordt bereids
and, financieel nog uitgeput van vroeger
krijgvocien, gaat weer duizend milliocn
ulden besteden voor leger en vloot,
In den landbouw komt gebrek aan
arbeidskrachten.
cringen al- verheul van kinderarbeid,
Met de Balkunsiatcn is 't
verwikkeling en wrijving oplevert, blij
vende kans op vredesverstoring.
Voor de Balkan);inden, moe gestre
den in den laatstcn grootui Balkan-
twist, is liet nu geen lijd om zich zon
der meer in den oorlog te begeven.
Zoo lang ris 't mogelijk is, zullen
ze wachten, maar dat 'l er te avond
ol morgen tot vechten komt, is wel
Vooral nu de Fransehe en Kngclsche
oorlogsschepen den weg naar Cmistan-
tinopel gaan forceercn, wordt de toe
stand gespannen.
Zoo
iel v
dal
diept landbouw
een- up den voorgrond en maakt
liet duidelijk, dat men ten slotte geen
i.ud vou. raad in bankkelders, geen
lil eten,1'doch dat he^voor'vade men"
•lu n haast vergeten boeren- en land-
Duwbedrijf de zaak is. die ten slotte
beslist over ons zijn of niet zijn.
Laiitfeslraat 27, Amersfoort.
Vertegenwoordiger
vanhetlngenieurs-Buraeu
Utrecht.
Den I.Sen Maart a s. wordt de vertegenwoordiging der
1^* firma OILISSHN Co. te Amsterdam, tot heden gehou
den door den Heer H. L. A. DULLAU.RT, omgezet in de
Commanditaire Bankvereeniging
H. L. A. DULLAERT Co.
Commanditaire Vennooten OILISSHN Co. Amsterdam
en ARNOLD OILISSHN Rotterdam.
Het kantoor zal tot I Mei a.s. nog gehouden worden Lange-
straal 126, na I Mei wordt het definitief gevestigd LrtN'GE-
ORACIIT 30, Telefoon 363.
(ieopend alle werkdagen van 9—7 uur. Zaterdags van V 4 uur.
Hlkcu middag pl.rn. twee uur zijn de officieuse Koersen van de
Anistcrdamschc Beurs gratis verkrijgbaar.
Binnenlandsche Berichten.
De vleeschuitvoer.
Minister l'osthuma heeft bij het de
bat over de economische politiek in de
Tweede Kamer dezer dagen gezegd,
dat men zich bij het oefenen van kri
tiek op regccringsmaatregelen niet moest i
plaatsen op het standpunt van een ofj
andere groep van belanghebbenden,
maar dat men liet vraagstuk zoo breed
mogelijk moest o| .alten.
Ik gevoel volkomen de juistheid van
dit betoog, zoo schrijn de heer J. G.
Sleeswijk m de N. Ct,
l'-n dan vervolgt hij
„Wanneer ik dus enkele kritische op
merkingen wcnsch te maken over de
„varken spoil tick" der Kegcering -het
woord i-. meen ik, van den lieer l'ost
huma dan zal Ik daarbij niet ingaan
op de overigens rechtmatige klachten
I--T spekslagers, wier bedrijf lijdt omdat
het volk geen duur varkensvleesch kan
knopen nog minder zal ik het oor
leenen aan exporteurs die, gelijk niet
weinig handelaars, heel Nederland
-tuier
agrov
ogswinstcn te hebben gemaakt, bij
eersten :!en besten remmrnden
leringsmaatregel ach en wee roepen
ens <le „algeheels vernietiging" van
hun bedrljl.
„Neen. hel is voor het geheele Ne-
■rlandsche arbeidersvolk.dat ik wil
ikomcn. Dit heelt nu met demokra-
tisclie liefhebberijen niets te maken
4 van iemand, wicn qualitnte qua
raagsluk der volksvoeding ter harte
Nu men heeft gemeend, in de
omissie voor do voeding van
sell en dier" het sociaal-hygii'nisch
Welnu de voeding van den Neder-
liet ligt met in mijn bedoeling, hel
theoretisch opzicht
Kecds In normale tijden heeft hij ge-
inlijk geen surplus aan vleesch in zijn
Jsel, maar hij weet toch veelal zijn
behoefte aan dierlijk eiwit, voor een
leel door het goedkoope varkensvlecsch
e dekken. Dit is thans uitgesloten,
leeft aar. deels plantaardige, deels dier-
ijkc voeding, en dat reeds de geringsts
nate van welstand in arbeiderskringen
zich uit in vlccschgcbruik. Dat zulke
thans niet mogelil'* is, acht ik beden
kelijk. Ondervoeding van de gro
massa des volks gedurende zekc-'
riode kan zich in meer dan één o
wreken op de volkskracht, en
door een verminderd weerstandsv
gen tegen tuberculose en tegen epide
mische ziekten, die in tijden van oorlog
ol oorlogsgevaar toch reeds dreigen.
Bovendien onderschatte men ook niet
den invloed van beperkte voeding door
duurte van het voedsel op de stem
ming van het volk.
„Wat zijn wij Nederlanders toch al
truïstisch Die arme oorlogvoerende
Duitschers en Kngelschen voorzien wij
rijkelijk van vleesch, maar wij laten
onze eigen bevolking te kort konten. Dit
mag niet langer. Men ga tctt spoedigste
over tot een krachtige beperking va
den export, krachtiger dan door ve
plichte keuring van het vleesch vóo
den uitvoer mogelijk schijnt.
Slechts één omstandigheid, nl. cc
tekort aan veevoeder zou een zood;
nigen maatregel bezwaarlijk maken. Nu
echter de minister, op een desbetref
fende vraag van den heer Tydeman,
geruststellend heelt geantwoord, wijst
de weg zich ten deze van zelf: de
vlecschprijzen moeten tot een belang
rijke daling worden gebracht door be
perking van den export, en bevorde
ring van den aanvoer van veevoeder.
Ware dit laatste niet mogelijk, zooals
in Duitschland, dan zou er ook ten
onzent alle reden zijn om den varkens
lapel in te krimpen, want het varken
pit
nder v
nsch
ik thans een debat met vegetariërs te
beginnen. Dok al is in deze nog niet
alles wetenschappelijk verklaard, toch
mogen wij het feit vaststellen dat het
volk een physiotogisch erkende behoefte
laiidschcn arbeider lijdt aan een te kort.
den mensch. Maar
il/akelijklieid verket-ren wij ge
lukkig niet. Bovendien vergete men niet,
•ii belangrijke vermindering van
den varkensstapel zich nog langen tijd
rcekt.
De minister heelt nu wel. zcci
timistisch, meegedeeld, dat in Drente
elders de fokkerij weer Is begonnen,
iar heeft hij daarbij niet uit het oog
alle
de v
mstc v
verloren, dat er tusschen het fokken
het vetgemest zijn van den
stapel een klein jaar verloopt Gedu
rende al dien tijd zal het vleesch duur
blijven.
Verandert de toestand niet spoedig,
dan zijn de Belgische vluchtelingen in
dit opzicht nog bevoorrecht boven on
ze eigen arbeidersbevolking. Immers,
de eersten worden kosteloos gevoed,
terwijl ons eigen volk niet in staat is,
tegen billijken prijs het noodige voed
sel te koopen.
Ik herhaal het noodige voedsel,
Want hoezeer de Kegeering loffelijk
heeft zorg gedragen voor de voorzie
ning van ons met graan, toch geldt
ook hier. zij het ook niet in den ge-
bruikelijken zin van dit woordde mensch
kan van brood alleen niet leven.
Bij de Socialisten.
Het zal op het eerstvolgend con
gres van de S. D. A. P. ook al oor
log worden. Mr. Troelstra beeft in een
b'ochure zijn partijgenooten eens onge
zouten dc waarheid gezegd, fn tijd van
oorlog moet een politieke pagij. zich
naar de omstandigheden voegen of
althans de leiders vertrouwen en vol
gen, tot zij ze later ter verantwoording
kan roepen. In ons land, zegt mr.
froelstra, heeft de S, D. A. P. niet
dien eisch voldaan. Er is stelsel-
verzet tegen de leiders geweest,
door liet kader aangeblazen. Die geest
van wantrouwen en muiterij inoet op
houden of mr. Troelstra zal er van af
I, de partij langer te leiden. Hij
mt het dwaasheid, zoolang de ont
wapening niet internationaal is, die van
land te vergen. Verdedigen wij ons
niet. dan zal vroeg ol' laat
van dc groote mogendheden ons
land. een buffur-staat tusschen Engeland
Duitschland, moeten bezetten. On
duldbaar acht mr. Troelstra het, dal
ïcn van ile partij de onzijdig
heid verbreken cn een der oorlogvoe
rende partijen succes toewenschen.
Niet alleen, dat de leider het onvoor
waardelijke anti-militarisme van het
program wil schrappen, hij valt ook het
historisch-matcrlalisme, eens de alge-
nnegzame leer van de sociaal-demo
cratie, af en zegt. dat het in zijn uit
gangspunt beperkt en in zijn methode
eenzijdig is.
Het laat dc innige roerselen der
cnschelijke ziel onbevredigd en
dc persoonlijkheid van den mensch
één kant, n.l. in haar functie van agent
van maatschappelijke krachten. Het
geelt sociologisch inzicht, liet levert
ccn wetenschappelijke methode"
klaring van het kapitalisme, m
kan op den duur den godsdienstige!)
aanleg van den mensch niet voldoen.
Coöp. Stichtsche Olie- en
Lijnkoekenfabrlek-
Onder voorzitterschap van Mr. Baron
de Wijkersloot had te Utrecht dejaar-
lijkschc ledenvergadering plaats van
dc Codp. Stichtsche Olie- en Lijnkoe-
kenfabrick. De notulen door den se
cretaris gelezen boden den leden nog
van de huldiging
inet de daaraan
verbonden feestviering bij gelegenheid
van 't vijfjarig bestaan der vereeniging.
Het le punt der agenda: goedkeuring
van de balans, winst- en verliesrekening
werd door den voorzitter ter tafel ge
bracht. Dat die eerst thans werd aan
geboden, vindt zijn oorzaak in demo
bilisatie de boekhouder is in dienst
en de balans, winst- en verliesrekening
is opgemaakt door den heer Watcrvis,
den accountant. Die balans wijst voor
dc campagne 1013—1914 een winst
cijfer aan van f79570.36, waarvan Vol
gens de statuten in de le plaats 50pCt.
in de leden koekenverbruikers wordt
itgekeerd, al naar dat hun afname is
geweest, zoodat hun bijna f5.per
1000 kilo kan worden uitgekeerd. Daar
na volgde statutenwijziging. Een dier
wijzigingen was voor de leden wel de
voornaamste, waar n.l. de 5 pCt. uitge
keerd aan den Stichtschen boerenbond,
gevoegd worden bij de 50 pCt. welke
de leden koekenafnciners ontvangen.
Het entreegeld voor toetreding tot de
Vereeniging werd gebracht van f 100
op f 200bij de gehouden stemming
daaromtrent waren 34 stemmen uitge
bracht om het te brengen op f 300.
De aftredende bestuursleden Mr. J.
Baron de Wijkersloot, C. v, Kossum
Azn. en E. A. Brand, werden herbe
noemd, ook de aftredende commissa-
van den Raad van Toezicht.
Voor den heer Lekkerkerker, die geen
herbenoeming wenschte te aanvaarden,
werd benoemd S. v. d. Anker.
Amersfoortsch Nieuws.
Drankwet.
Ier openbare kennis wordt ge
bracht dat is ingediend een verzoek
schrift om verlof tot verkoop van alco
holhoudende anderen da sterken drank
door Thimotheus Krljncn. koffiehuis
houder, in de beneden vódr-localiteit
van het perceel Soestcrwrg no. 181.
Binnen twee weken kan ieder tegen
liet verleenen van het verlof schrifte
lijke bezwaren inbrengen.
R. K. Volksbond.
Zondagmiddag had de maandetijk-
sche vergadering plaats. Nadat de no
tulen waren gelezen, installeerde de
voorz. eenige nieuwe leden. Vervolgens
kwam aan dc orde de agenda voor de
diocesane bonds-bestuursvergadcring.
te houden te Utrecht in het St. Joseph-
gebouw, welke /.onder belangrijke be
sprekingen werd afgehandeld.
Bij dc mededeelingen maakte de voorz.
a. de leden attent op de door den
wcleerw. adviseur le geven laatste apo
logetische les, welke naar hij hoopte
flink zou worden bezocht, ook werd
edegedecld, dat door dc Propagan-
dactub Leo XIIIa.s. Woensdag een
lichtbecldenavond wordt gegeven, wel
ke door de leden gratis kan worden
bijgewoond. Spr. drong op een druk
bezoek aan. Meerdere llcntbeeldenavon-
den zullen volgen. Nadat van de rond
vraag nog door eenige personen wa»
FEUILLETON.
HUARD EN VERDURON.
Hï
rdoor zal de bestiering der zaak
schijn gelijk verdeeld zijn, ter
wijl ik in werkelijkheid alles alleen lie
stuur want Verduron ziel en zal nooit
anders zien dan door mijne oogen
zonder le rekenen dat ik ontslagen bei:
houden. Dien ten gevolge keurden beide
partijen met gelijke tevredenheid deze
beide paragrafen der acte van vennoot
schap goed:
„De zaak zal gedreven worden on
der de lirmallUARDfc VERDURON.
„De heer Verduron zal alleen hel
recht hebben om voor de firma te
teekenen."
Alles ging aanvankelijk gelijk Huartl
voorzien hadVerduron was buiten
zich zeiven van vreugde als men hem
na riep om zijne hand te teekenen, en
liet zijn vennoot vrij in zijn doen cn
laten, zonder er ooit aan te denken
hem de geringste vraag te doen.
Maar toen de onecnigheid tussclH
de beide vrienden uitbrak cu zij elka
der niet dan met een gevoel van t
genzin ontmoetten, begon Huard in
zien hoe onvoorzichtig hij gehande
had en over welke wapenen zijne te
genpartij tegenover hem beschlkki
i met den grootstcn onwil cn
-iiigte aannicikingen cn beden
kingen gelukkig nog als hij er niet
geheele dagen mede draalde. Men kan
zich derhalve do bekommering van
Huard voorstellen, toen hij. op
zekeren avond in zijn binnenkamer zit
tende cn met bezorgdheid zijne koop
mansboeken naziende, tot schrik ont
waarde, dat er tegen het einde der
maand twintigduizend francs te beta
len waren en de inkomende gelden
niet dc helft van die som bedroegen.
Men moest toevlucht nemen tot
op gezegeld papier de gebruikelijke
formules, vva uop Huard, bleek en niet
een beklemd hait. aan de dear van
Verduron ging kloppen, om zijr o on-
derteckening te vragen. Maar zoodra
de deur openging, zoodra hij den voet
over den drempel had gezel, begreep
hij dc weigering, die hem wachtte, cn
et was al stotterende, cn gevoelende
oe nutteloos het was, dat hij vroeg
„Verduron, wees xoo goed en tcckei
Verduron ging vaster iu zijn stoe
itten, zette zijn bril op en na de pa
lieren op zijn uiterste gemak gelezen
n nogmaals overgelezen te lieblx
-iple hij ze "p de ffi-eenaar. Daar
Blief lui de stem en zcide met ee
schampere, zegevierende uitdrukking
op het gelaat en op icdereu letter
greep drukkende
„Ik zal niet teekenen,".
„Waarom niet?" riep Huard siuar-
„Omdat ik niet wil."
„Maar daarmede verliezen wij al
ons crediet, men protesteert onze wis
sels. wij gaan failiet."
„D.u is juist nrijn doel."
„Gij overlaadt u met schande."
..Neen, ik maak een einde aan een
slechte zaak. Iedereen weet zeer goed,
dat ik in deze dwaze compagnieschap
slechts mijn geld aanbracht en verloren
heb een Iniliisemcnt bevrijdt mij van
zorgen en onaangenaamheden, welke
ik reeds lang moede ben. Ik zal er
vijliig duizend francs mede verliezen,
Tiianr ceitc kortelings door mijne vrouw
ontvangen erfenis vergoedt dit verlies
ik ga mijn geruste leven weder her
vatten en ik geef u de verzekering,
dat ik geen koopmannetje meer zal
spelen."
„Maar ik mijn geheele vermogen
is in deze zaak gestoken Hel is mijn
brood I hel is het brood van mijne
vrouw I liet is devrucl" 'au vijftien ja
ren nrbeids en ontbering !ct is mijn eer,
mijn leven Onze positie u niet hope
loos, Wij hebben deze maaiui tiendui
zend francs noodig, om aan onze ver
plichtingen te voldoen, maar dc vol
gende maand komen er achttien dui-
nil binnenStort mij niet in het
rderf, onteer mij niet."
„ll< tcckcn niet."
„In naam van onze vroegere vr
„Neen,"
„Ik smeek het u op dc knietfn I"
„Luisterik zal teekenen, maar on
der ééne voorwaardenamelijk, dat
gij eerst dc acte tot ontbinding van
onze compagnieschap zult teekenen.
Gij zult belast blijven met de liquidatie
en in ruil daarvan zult gij mij binnen
een tijdsverloop van achttien maanden
dc vijftigduizend francs terug betalen,
welke ik aangebracht heb. Daarbij zult
gij het deficit moeten dekken."
„Zulke voorwaarden...."
„Dan geen onderteekening, dan het
laillisement."
Huard trilde van het hoofd tot de
voeten gelijk een wolf. die gevangen
isdaarop met dczelldc gelatenheid,
welke dat wilde dier aan den dag legt,
als de jager het komt binden, teekemie
bij dc vcibindingsaclc en de verplich
ting om binnen achttien maanden dc
vijftigduizend francs cn de uitkcerings-
soni te betalen.
Doodsbleek, bevende, woedend in
zijn kniner teruggekeerd, gaf hij geen
antwoord op dc vragen, welke zijne
bekommerde vrouw tot hem richtte.
I'lotscling greep hij een stoel, sloeg
die niet een geweldigen slag stuk, en
..Ik zal mij wreken I"
TWEEDE GEDEELTE.
Acht maanden na de scheiding der
beide vennooten, zat mejuffrouw Ca-
iharina Huard droevig gestemd achter
hare toonbank, verdiept in treurige
gepeinzen, waaruit de komst vai
klant haar zelfs niet altijd vermocht op
wekken. In plaats van dadelijk op
staan, gelijk zij gewoon ws
plaats van hem met eigen handen te
bedienen, liet zij die zorg over aa
de winkelknechts, cn bleef met gebi
gen hoofd, de handen in haren voo
schoot gewikkeld, droomerig zitten zon
der zich tc verroeren.
Dit was omdat sedert acht maanden
de noodzakelijkheid om een gedeelte
der zestigduizend francs aan erduron
uit te betalen, gepaard aan de andere
handclsverblntenissen van Huard, de
rust cn de vergenoegdheid uit het huis
van dezen butsten verbannen hadden.
Men had eerst zijn toevlucht moeten
nemen tot hypothecaire geldlceningen
cn vervolgens een bijstand koopen,
welken de woeker tot zulke noodlottige
voorwaarden aanbiedt. In plaats van
nog hunne hoop te stellen op de toe
komst, worstelden de arme winkelier»
van le Temple inet vertwijfeling om
het tegenwoordige te beletten ineen te
storten en hco onder zijne puinboopen
te ibegravcn. Aanhoudend gemarteld
door zorgen, sprak Huard zijne knechts
en zijne vrouw slechts met barschheid
toe, Het minste verzuim maakte hem
driftigmenigmaal was hij zonder re
den toornig en viel dan uit met een
heftigheid, welke dc onrechtvaardigheid
des te scherper deed uitkomen. Ach
wat was er geworden van de vreedza
me en genoeglijke dagen, welke Ca-
tharina in haren kleinen winkel sleet
Ach waar was die tijd, dat zij met
den dag het kleine vermogen van haren
man langzaam zag toenemen Dc eer
zucht heeft dit nlles vernietigd Thans,
tc midden van het uiterlijke van rijk
dom, lijden zij al de verschrikkingen
van de armoedeEn welhaast zal
zelfs die uiterlijke schijn van rijkdom
verdwijnen onder den ijlen) van kwaad-
sprekenheid. Tc veel mcnachcn zijn in
het geheim hunner ongelukken inge
wijd dan dat de geheele wijk er met
mede bekend zou worden,, Een ding
verwondert haardat Verduron. hun
doodvijand, Verduron de bewerker van
al hunne rampen, het stilzwijgen be
waart en zich niet aan de spits van
de lastigsten stelt.
Wordt voortgezet.
