Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
Commanditaire Bankvereeniging
H. L. A. DULLAERT Co.
rf sisera
DE EEMBODE
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort
Telefoon No. 314.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de
Vereeniging De Eembode te Amersfoort. Prijs per drie maanden zestig cent.
Afzonderlijke nummers drie cent. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch op
zegging van abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
m
Vrijdag 25 Juni 1915.
No. 25.
29e jaargang.
Advertentieprijsvan één tot vijf regels veertig cent. Elke regel meer zeven en een
halve cent. Reclames: tien cent per regel. AdvertentiCn in het redactioneel
gedeelte vijftien cent per regel. Billijke tarieven bij geregeld adverteeren. Alle
mededeelingen en advertentién in te zenden vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
Epistel en Evangelie.
Vijfde Zondag na Pinketeren.
LES uit den eersten brief van den H.
apostel Petrus; III, 8—15.
Zeer geliefdenl Weest allen eendrach
tig in het gebed, medelijdend, broeder-
lievend, barmhartig, bescheiden, nede-
rig, geen kwaad met kwaad, noch schel
den met schelden vergeldend, maar in
tegendeel zegensprekendwant daar
toe rijt gij geroepen, opdat gij zegen
als erfdeel moogt hebben. Want die
het leven liefhebben en goede dagen
wil zien, hij weérhoude zijne tong van
het kwaad en zijne lippen van bedrog
te spreken hij wijke af van het kwa
de en doe het goede hij zoeke den
vrede en jage dien na l Want de oo-
gen des Heeren zijn op de rechtvaar
digen, en zijne ooren naar hunne ge
beden maar het aangezicht des Hee
ren is tegen de kwaaddoeners. En wie
zou u schade toebrengen, indien gij
ij ver aars zijt voor het goede I)och al
lijdt gij ook iets om de gerechtigheid,
zalig gij Vreest dan hunne verschrik
king niet en laat u niet ontstellen, maar
heiligt den Heer Christus in uwe harten.
EVANGELIE
volgens den H. MattheiisV, 20— 24.
In dien tijd sprak Jesus tot zijn leer
lingen Indien uwe gerechtigheid die
der Schriftgeleerden en Pharizeên niet
te boven gaat, zult gij in het Rijk der
hemelen niet binnengaan.
Gij hebt geboord dat aan de ouden
gezegd isgij zult niet doodslaan en
wie een doodslag begaat, zal strafbaar
zijn voor het gerecht. Maar Ik zeg u
al wie zich vertoornt tegen zijnen broe
der. zal schuldig zijn voor liet gerecht;
en wie tot zijnen broeder zegtRakal
zal schuldig zijn voor den Raad en
wie zegtGij dwaas zal schuldig zijn
voor het helsche vuur. Wanneer gij
derhalve uwe offergave brengt aan
altaar, en daar indachtig wordt dat
broeder iets tegen u heeft, laat uw
fer daar voor het altaar cn ga u ei
uwen broeder verzoenen en i
zult gij uw offer komen opdragen.
J. B. SCHEUER
AMERSFOORT.
Langegracht 9 - Telefoon 254.
Administratie- en
Effectenkantoor.
Aankoop en verkoop van
EHecten, Verzilveren van
Coupons. Sluiten van pro
longatie.
Kantoor geopend van 9—3 uur.
Binnenlandsche Berichten,
Stemmen.
t)e opperbevelhebber heeft bepaald,
dat voor dc uitoefening van het kies
FEUIILETON.
DE LIJFEIGENE.
HlstOrUch-romantlsche Uforeeh
uit de 8e eeuw.
CinWijk b'5
C-gna.!, hij dt "ck,ï;Ö
bode van den dood, met een droel-
i-cestigen glimlach; het graf bood hem
eene toevlucht aan «egen de kwollin-
-en en vernederingen van de lijfeigen
schap hij legde zich tc bed met dc
overtuiging, dat hij niet meer daarvan
/'°jtl°de,Ualste tijden had Baldon dik
werf gesproken met Warderick, den
'van Drebans zonen. Getroffen
rtnor de schoone hoedanigheden van
den jongman, mannelijk karakter,
a i-efpalooze stoutmoedigheid, zijne
2r een ontweid verstand bezat.
Ziende, dat de zoon van den lijfeigene
P L De brave jongeling zweeg
recht voor den gemeenteraad door
landweer- en landstormplichtigen verlof
kan worden verleend, mits niet meer
dan 18 percent der sterkte der com
pagnies afwezig is, ongerekend de
buitengewone persoonlijke verloven,
door den Minister van oorlog verleend.
Bij nachtverblijf buiten de stand
plaats. hiermede gepaard, komt dat
verlof in mindering van het periodieke
verlof.
Het verlof mag slechts worden ver
leend wanneer de uitoefening van den
dienst en de veiligheid in geen enkel
opzicht daardoor schade lijdt.
Eventueele reiskosten komen niet
rekening van het Rijk, tenzij het
verlof een gewoon verlof vormt.
Steenkool.
De steenkolenaanvoer uit Duitsch-
land is weer bijna geheel stopgezet.
De reden is, dat men in de Duitsche
mijnen geen arbeiders genoeg heeft
steenkolen voor eaport te
verwerken. De spoorwegmaatschap
pijen zullen nu trachten steenkolen uil
Amerika te krijgen. Deze steenkool zal
•enwcl aanzienlijk duurder zijn en
vermoedelijk f30 per ton kosten.
Wegens gebrek aan voldoenden
voorraad van steenkolen voor dc gas
fabriek Ie Breda zullen buitengewone
aatregelen moeten worden genomen.
Het zal in de bedoeling liggen om
den gasprijs te verhoogen cn om ter
besparing in het gasverbruik aan de
inkeliers na 8 uur 's avonds geen gas
eer tc verstrekken.
Provincie Utrecht.
Over 1910 zullen op de hoofdsom
der Grondbelasting voor de ongebouw
de eigendommen, op de hoofds
Giondbelasting voor de gebouwde eigen
dommen cn op de hoofdsom der Per-
soneele belasting geheven worden vijf-
:n opcenten voor dc prov. kas.
Op dc bcgrooting is uitgetrokken aan
subsidiën voorde Ambachtsschool
Amersfoort f5250, avondteeken-
i voor volwassenen f 100, de
Amersf. huishoudschool f 1725,
bouw-vereeniging „Amersfoort" f75,
proeftuin f 250, wintercursus Landbouw
Genootschap f45, Handelsschool
Amersfoort cn omstreken f 1725.
„De Telegraaf"
doet voortdurend van zich spreken door
den ophitsenden toon van diverse schrij-
die In dat blad gastvrijheid ge
nieten cn er hun haat tegen de Duit-
schers luchten op eene manier welke
strenge afkeuring verdient en nie
:n te brengen met den eisch
neutraliteit, welke in 's lands belang
aan dc vaderlandsche pers is gesteld.
Het blad doel bijwijlen zeer oorlog!
chtig cn zou b.v. niets liever zie
dan dat Holland den Pruis in den rug
aanviel.
Reeds werd de redactie ecnigc malen
door de bevoegde autoriteiten ter
antwoording geroepen en dezer dagen
werd weer een aanklacht ingediend
aanleiding van het volgende ophitsende
stukje
„In het centrum van Europa bevindt
zich een groep gewetenlooze schurken,
die dezen oorlog veroorzaakt hebben.
In het belang van de menschheid,
waartoe ons Tand. als wij ons niet te
zeer vergissen, ook behoort, is het zaak,
dat deze misdadigers onschadelijk wor
den gemaakt, Deze eervolle taak heb
ben de geallieerden, zoodat zij ook zeer
direct oorlog voeren voor het Neder-
landsche belang bij uitmuntendheid, on
ze onafhankelijkheid waarmede het on
herroepelijk gedaan it als het Duitsche
militairisme wint. Tegen deze misda
digers gaat onze strijd, tegen ben roepen
wij den onafhankelijkhe.dszin van ons
volk in het geweer, tegenover hen stel
len Raemaekers en Giran het Geweten
het Recht, geeselen wij den angst
de kleinzieligheid van de moreel-
neutralen en de verachtelijkheid der
onder Pruisische censuur staande Nr
dertandsche bladen."
Wij hebben eene wijze justitie haar
in advies dienen zou bepaald arrogant
,n. Maar toch zouden we haar be
scheiden in overweging willen geven
geen kans ia, de heeren die dat
schreven, eens een paar weken ii
loopgraaf aan het Ooster- of Wi
front te logeeren te zenden.
Mogelijk dat ze dan wat meer timide
arden en er van afzien met hun ge
schrijf het volk 't oorlogspad op te
drijven, waar niets dan ellende en wee
vinden is. T. G.
„Onzinnige ophitsing".
inder dezen titel doet de „Neder
lander" uitkomen, dat er niets onzin
niger is, dan de aansporingen van
enkelen in den lande, oin or
telijken nabuur, die ons nooit eenig
onrecht gedaan heeft, aan te vallen of
te bemoeilijken, nu wij mecnen, dat hij,
aangevallen door heel de wereld, zich
slecht meer verdedigen kan.
„Onze politiek is er steeds op gericht
geweest lang vóór den oorlog
om onze zelfstandigheid te handhaven
door met niemand een verbond te slui-
Eerst wie ons aanviel,
goed recht vertrad, zou onze vijand zijn.
In ons goed recht, en in dat goed recht
alleen, ligt onze sterkte. Wij weten wel
wie weet dat niet? dat lei
ders der volken vaak met recht niet
rakenen, en dat wij, als wij geroepen
worden, dat recht te verdedigen, daarin
allicht tc kort zullen schieten, maai
wij vertrouwen op God en zullen on-
n plicht doen.
Onzen plicht doen.
Maar dat kunnen wij niet meer, a!
wij begianen met zelf onrecht tc begaan.
Ook als men zich stelt op het stand
punt van belang, kan geen redelijk
mensoh denken, dat ons land er belang
bij kan hebben, deel te nemen
oorlog,
„Het is mogelijk, dat, bij het herstel
van den vrede, eene of andere mogend
heid of alle mogendheden tc zamen op
dc gedachte komen, ons land tc bezigen
ügeljungen, en op ons
deel, het leed te verhalen, dat
elkander hebben berokkend.
Maar het is zeker, dat zij dat, nu of
later does zullen, indien blijkt dat wij
onbetrouwbare, gevaarlijke buren zijn.
Want wie ten slotte ook winnen moge,
gevaarlijk zijn wij, indien men niet meer
op onzen eerbied voor recht aan
In eiken volgenden oorlog zullen de
mogendheden dan terstond de noodigc
waarborgen moeten nemen om de (ge
volgen van een lagen en verachtelijken
streek te voorkomen."
dien hij had denken te krenkt.,
door hem dc hand van zijne kleindocli
ter te vragen. Dcch hoe groot was
niet zijne verbazing, toen dc grijsaard,
i met welwillendheid aanziende, niet
glimlach op dc lippen tot hem
zeide
„Gij moogt naar Lidwina's hand
dingende dochter van Hahrim
thans van denzelfden stand als 8.j.
noch haar vader noch ik hebben bet
recht haar aan u te weigeren, indien zij
in bewilligt uwe vrouw te worden.
„God is mijn getuige!" riep de jonge
lijfeigene uit, „dat ik nimmer den af
stand zal vergeten, dien Hij tusschen
gesteld heelt. Daar gij heteischtet
heb ik u de reden medegedeeld, welke
van het huwelijk terughoudt. Ik
niet laaghartig mijn voordeel doen
t de onrechtvaardigheid, welke u
allen van uwen stand beroofd heeft,
i mij in uwe familie te dringen."
„Lidwina zal dan ook uwe echtge-
nootc niet worden, vóór gij u tot haar
verheven hebt," hernam dc grijsaard.
„Hoe zal ik dat kunnen Men kan
zijn geboorte niet veranderen."
Voorzeker nietmaar eene groote
male van zelfopoffering vermag soms
op eene eervolle wijze den afstand aan
tc vullen, welke tusschen de verschil-
1 lende maatschappelijkestandenbestaat."
„Spreek I" riep dc jonge man uit,
watmoct ik doen ik ben tot alles bereid.
„Dat zal ik u binnenkort mcdcdecleti.'
Warderick durfde niet verder aan tl
dringen en verwijderde zich, het hart
vervuld met blijde hoop.
Daags voor zijn dood riep Baldon
Hahriinan, Antlielmus en Warderick
bij zicti. Het gelaat van den zieke had
eene plechtige uitdrukkinghij wendde
zich tol Anthelmus cn sprak hem vol-
volgenderwijze toe:
,,lk heb u beloofd, mijn kind, u het
geheim uwer geboorte te openbaren
de tijd is daar om mijne belofte te
vervullen. Uw moeder is nog in leven;
s eene edele vrouw, uwe genegen
heid ovcrwaardig."
„Waar is zij vroeg dc jonge man
buiten zich zeiven, „in welk land
Gemengde Berichten.
binnengebracht
Iienstbode, die te Zait-Bommel,
de lade van een linnenkast een be-
drag van ruim f41 ontvreemd had.
De dievegge was uit medelijden te
logeeren gevraagd, daar zij kort gele
den uit de gevangenis was ontslagen.
Zij had daar twee maanden gevangenis
straf ondergaan, wegens diefstal van
:n portemonnaie met geld ten nadeele
>n een dame. Men heeft haar te
Hertogenbosch opgespoord. Van het
gestolen geld was nog ruim f 18 in
haar bezit, voor 't ontbrekende had
zij zich o. a. fijne lakschoentje»
aangeschaft.
Krentebroodje. Door den bakker Peeck
te Winterswijk is een krentebrood ge
bakken, dat een lengte had van
o Meter, een breedte van 50 cM. en
gewicht van ongeveer 200 pond.
eu», een geschenk van enkele vrien
den, werd op een langen versierden
wagen in optocht naar het huis
een gelukkigen vader gebracht die deze
week met de geboorte eener kleine
verblijd was.
Inbraak. In de Parkstraat te Den Haag
ngebroken in de woning van G. D.
werd voor ruim f2000 aan zilver
bankpapier ontvreemd.
Jonge haantjes. Te Oldenzaal was Dins
dag voor de eerste maal gelegenheid
tot uitvoer van jonge haantjes. 2350
stuks gingen de grens over.
Van den Oorlog.
In de loopgraven. Een Duitsche jour
nalist beschreef het verschrikkelijke
den toestand der soldaten in de loop
graven. De helsche chaos, die bij
beschieting in de loopgraaf losbreekt,
is de gruwelijkste beproeving, welke
sedert het begin van dc wereldhistorie
mcnschelijke zenuwen hebben te ver
duren, Het is verschrikkelijk, wat onze
soldaten hier moeten doormaken. De
granaten verbrijzelen, waar zij vallen,
niet alleen de lichamen, maar zij ver
nielen ook de borstweringen, zij woelen
de loopgraven zoo om, dat deze een
voudig verdwijnen en dat de verdedi
gers, die nog in leven zijn in deze wolk
rook, vuur, aarde en si
hagel op het vrije veld staan. Maar
zij staan 1 Verdoofd door het krank
zinnig gedonder, de oogen verschrikt,
deele beroofd van hun sterkste
AMERSFOORT, Langegracht 30 sdun>.n«.i - so„t.
Telefoon 363. Telegramadres; „DULLAERT".
Effecten Coupons - Prolongation Deposito
met en zonder onderpand.
Koopen en verkoopen 4 pCt., 4% pCt. en 5 pCt.
Obligatiën van Kerkelijke Leeningen.
wapen, het machinegeweer, dat stuk- deel niet bijzonder vechtlustig waren.
;eschoten werd of onder de aarde be- De Rus maakte een intelligeotcn indruk,
iolven, zonder telefonische verbindinghij bad o.a. bij zich een kaartje van
net de troepen achter het front, omdat j de grens, waarop Wezel, Arnhem, Ter
deze verbinding eveneens vernield werd, borg en meerdere plaatsen voorkwamen.
-- kaartje had hij geloopen. T.G.
wachten zij op het oogenblik, dat
het voorbereidende trommelvuur moei
komen, op den stormaanval van de
vijandelijke colonnesdat zij hiertoe
nog den moed en de kracht bezitten
n met een Hoera! voorwaarts te
nnen, zooals geschied is, is nauwelijks
begrijpen.
En dit niet één keer, maar telkens
i weer telkens. Zoodra een storm
aanval afgeslagen is. begint het werk
om de stukgeschoten loopgraaf te her
stellen.
In Oott-Prulsan. Door deskundigen
worden de kosten voor herbouwing der
in Oost-Pruisen verwoeste hofsteden
geraamd zijn op 300 miUioen mark.
Spoorwegbouw. Volgens een bericht
uit Eysdcn zijn de Duitschers bezig
met het boren van een tunnel in den
Sint Pietersberg te Loén. Deze werk
zaamheden zullen een paar jaar duren.
De tunnel dient voor den in aanleg
zijnden spoorweg Brussel—-Visé— Aken.
jrschrikkelijkste is misschien i Ten behoeve van dezen spoorweg
dat op de Lorette-hoogte geen worden buitengewone kunstwerken aan-
versierde graven zijn, dat de - gelegd.
"f I -"«"w.-
onder den grond geborgen dooden weer-r
uit hun graven en dan is het niet altijd „k™en- 'e.cond,B M het
mogelijk de dooden dadelijk opnieuwp P
iioopp.voi.Eii id. wfE! door d™ »"dml'
W .0,".,.. opP8h«„ po„. Houden
menschen, die ontsnappen aan de rond-
Helaas I zij is door zware rampen
bezocht geworden zij is niet vrij."
,Js zij dan evenals wij tot lijfeigen
schap gedoemd gewoidcn
„Haar lot is neg oneindig harder;
sinds lange jaren zucht zij in een ake
ligen kerker."
„Noem de gevangenis, waarin mei
haar opgesloten houdt," sprak Anthcl
met eene door aandoening bevende
stem, „opdat ik haar kan gaan
bevrijden."
„Uwe moeder zit gevangen
sterk kasteel; zij bevindt zich in het
kasteel van den leude van Mello."
„Die man is dus de booze geest
van allen, die ik liefheb riep hij
inartelijk uit.
„Hij is hun beul. Maar vert
God, die nooit degenen verlaat, die
met een rechtschapen hart voor
Zijn aanschijn wandelenden dag der
vergelding zal eenmaal aanbreken."
Zich daarop naar Warderick wendende,
sprak Baldon:
„Het is uwe taak om het rampzalige
I slachtoffer van Drogho te bevrijden.
Gij kent de toegangen tot den heuvel,
waarop het kasteel gebouwd isdenk
aan den steen, welke ik u aangewezen
heb hij dekt den ingang tot een onder-
aardsch gewelf, dat zich onder het
kasteel uitstrekt. Gij zult met uwe schran
derheid wel middel vinden van mijl
aanwijzingen gebruik te maken."
Hahriinan en Anthelmus luisterden,
zonder daarvan een woord verloren
laten gaan naar de aanbevelingen van
Baldon. Warderick nam op zicli den
laatsten wil van den grijsaard te vol
brengen, waarna deze, zijn kalmcn blik
op Haluiman vestigende, er bijvoegende
„Mijn zoon, ik heb aan dezen braven
jongeman de hand uwer dochter beloofd,
indien hij slaagde; gij duidt mij dat im
mers niet euvel?"
„God beware mij daarvoor," ant
woordde Hahriinan, „ik stem vol
gaarne toe".
„Het is goed," mompelde de zieke
geheel afgemat door de inspanning
Ontsnapt. Men scbrijfi onsDe Groen-
loschc grenswacht bracht van de grens
een Rus mee, die uit het krijgsgevan
genkamp bij Wezel ontvluchtte, Dc
man had eenige dagen rond gezworven,
zijn uniform en ook zijn huid droegen
sporen van het kruipen door prikkel
draadversperring enz. De Rus was na
tuurlijk erg in zijn nopjes met de ge
lukkige ontsnapping. Hij beduidde, dat
ze met zijn zevenen ontvlucht waren,
hij alleen kwatn veilig de grens over.
Hij was bij Lodz gevangen genomen
cn kwam maar eventjes uit Wladiwo-
stok. Hij was sergeant bij een afdeeling,
die de machine-geweren bedient en in
de burgermaatschappij lijnwachter bij
dc telegraaf. Een jonge vluchteling hier
kon zich met hem onderhouden en
middels dezen tolk deelde hij mij mede,
dat het in massa zich krijgsgevangen
geven van de Russen vooral te wijten
aan de officieren, die voor een
het spreken, „ik zegen u, ik zegen
Warderick, Anthelmus, uw gansche
gezin."
Den volgenden morgen blies de
grijsaard den laatsten adem uit. Zijn zoon
begroef hem bij de op de puinnoopr
geslingerde metaalscherven, steenbrok-
ken en zandstortingen, worden gedood,
verminkt of blind gemaakt door den
luchtdruk. Lieden, die zich dicht bij de
plaats van inslaan bevinden, worden
in stukken gereten. De lichaamsholten
worden met gassen van hoogen druk
gevuld en het vleesch wordt daardoor
vaneen gerukt. Somtijds worden een
man dc kleeren van het lichaam ge
scheurd en vindt men aan het Ijjk enkel
nog de schoenen. Van die kleeren
wordt dan niets meer teruggevonden,
enkel kleine metalen voorwerpen wor
den nog aangetroffen. Slaat de granaat
heel dichtbj) In, dan smelten geweer-
loopen af, als waren zij door den blik
sem getroffen. Lieden, die bi) zulke
ontploffingen totaal verdwijnen, worden
dikwijls als vermist opgegeven, omdat
het bewijs van hun dood niet te leve-
zoovelc jaren in dei. kerker versmacht;
ik heb gezworen dat ik haar zou ver
lossen."
„Dat is een rockeloote eed," sprak
Dreban, „het is eene onmogelijkheid."
.Ik zal slagen of er den dood bij vin
der hoeve gebouwde hut en richtte I den," hernam Warderick met nadruk,
boven het zielloos overschot een gras- j „Baldon heeft mij de hand zijner klein-
heuvel op. dochter toegezegd ia ruil voor de vrij-
Omstreeks dien zelfden lijd stiervenkeid van Anthelmus' moederHahri-
bijna plotseling Alaghise, Drogho'»; man heeft ook zijn woord gegeven,
vrouw en zijn jonge zoon. De koortsCn de edele Lidwina stemt er In (oe
ilcepte hen in weinige dagen ten grave, mijne gade te Worden, indien ik slaag.
„ET ONDCSAASHCH QEWELP.
Kort na Baldon» dood besloot j trotseeren. God beeft mij jeugd, kracht,
Warderick, die een plan had overwogen verstand, een onverzettelijken wil gege-
bevrijding van Valtruda, zijn vader ven; ik zal ze besteden voor de zegepraal
zijne plannen in tc wijden. van eene edele daad."
„Ik ken niemand, die mij zekerder i De geestdrift en het vuur van zijn
kan lielpcn," «prak hij bij zich zelvcn, [zoon ziende, begreep de lijfeigene dat
„buitendien heb ik mijn broeders noo-|hij hem niet van zijne plannen zou
dig, cn hij alleen kan mfl hunne mede- kunnen afbrengen. Daarbij keurde hij
werking verzekeren." j het doel volkomen goedhij hernam
Van die gedachten vervuld, nam hij1 dus
Dreban ter zijde en deelde hem mede „Het zij zoo, volg de edelaardige
welke geheimzinnige banden Anthelmus inspraak van uw hart.",
aan de gevangene van Mctlo verbon-1 „Om kans ie hebben van slagen,
hij aan liet sterf- mijn vader." hervatte ie jonge man!
den grijsaard vernomen had. j
„Het is tijd vader," liet de brave
jongeling er op volgen, „om een aan-,
vang tc nmkun met de onderneming,
welke de bevrijding ten gevolge moet j
hebben van de ongelukkige, die sinds
,heb ik uwe medewerking 'en "lie
broeders noodig."
Wordt voortgezet.
