Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
f
DE EEMBODE
Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort
Telefoon No. 314.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond en wordt uitgegeven door de
Vereeniging De Eembode te Amersfoort. - Prijs per drie maanden zestig cent.
Afzonderlijke nummers vijf cent. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch
opzegging van abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Vrijdag 19 November 1915. No. 67. Negen en twintigste Jaargang.
Advertentieprijs: Van één tot vijf regels vijftig cent. Elke regel meer
tien cent. Billijke tarieven bij geregeld adverteeren. Alle mededeelingen,
ingezonden stukken en advertentiCn gelieve men in te zenden ten kantore van
De Eembode, aan de Langegracht no. 13, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen.
Onze Missionarissen.
Door lieden, die behalve dal zij
vastzitttcn in hun vooruordeelcn,
cr gewoonlijk ook nog niets van weten,
wordt maar al te vaak een afkeurend
oordeel geveld over de missiën.
Van de hoofdtaak der Christenzending
onder de heidenende bevordering
van God's eer en der zielen heil, heb
ben zij niet het minste begrip.
Ze konden evenwel waardccrcn het
geen in ander opzicht door de mis
sionarissen voor dc volkeren, onder
welke zij leven, met groote offervaar
digheid wordt gedaan, maar ook dat
geschiedt slechts zelden.
Ja, indien er kans toe is, ziel men
z.g.n. volksvrienden, op felle en
vaak lastcihjkc wijze tegen de
mannen en vrouwen, die huis cn land
ter wille van hun mcdcmcnschcn
daar verre verlieten,optredencnuitvArcn
Met genoegen namen we kennis van
hetgeen een bekende niet-geloovige
ontdekkingsreiziger en politicusI)r.
i lans Meyer, eens over de zending in dc
„I.cipziger Xeucste Nachrichtcn" me
dedeelde
,,Ik heb, zoo schreef hij. in mijn meer
dan 25-jarigcn kolonialen arbeid zeer
vele missiën van onze protectoraten cn
andere kolomen Iccrcn kennen, en belijd,
dal ik steeds meer met bewondering
vervuld ben door het beschavingswerk,
hetwelk door het mcerendccl der mis
siën... wordt verricht",
„Men weet, vervolgt hij, bij ons in
dc kringen des volks veel te weinig
van dc pracstaties op beschaving*-,
mcnschlievcnd, economisch cn weten
schappelijk gebied, waarmee onze mis
sionarissen daar ver in onze protectora
ten onbaatzuchtig en volhardend aan
dc ontwikkeling van dc inlanders cn
hun landen arbeiden."
Dr. Meyer vertelt dan allereerst van
het onderwijs, waaraan de missiën veel
meer doen dan de Staar. Van regee-
nngswegc waren b.v. 'in dc Duitsche
koloniën ongeveer 100 scholen
7000 leerlingen gestichtde missiën
hebben meer dan 3000 scholen met
160000 kinderen.
Hij weerspreekt met nadruk de in
enkele kringen gangbare en gaande ge
houden meening, «lat de missionarissen
enkel maar godsdienstonderricht ge
ven cr wordt ook lezen, schrijven,
rekenen geleerd en kennis bijge
bracht omtrent rcclu en moraal.
Verder, zegt dr. Meyci wordt hun
geschiktheid in praclisch handwerk bij
gebracht,ineubclmaken, metselen,
-meden, enz.
„In 't geheel geen voorstelling maakt
nen zich bij ons van het gewicht der
werkzaamheden op medisch gebied
'n de missiën."
Voor groote streken zijn de
iionarissen dc eenige artsen der gi
llede bevolking. Bij alle missiestaties
en ziekenhuis, waar blanken ir
ten hulp kunnen vinden, en vee
wordt gedaan tegen de schrikkelijk!
cpicdemii'n die er vaak woeden ei
tegen dc groote sterfte van kinderen.
Ook werden betere methoden
landbouw ingevoerd, evenals van vee-
Maar ook de wf-tenschappelijke werk
zaamheid verdient dankbare vermelding.
aardrijkskunde en de cartographic
lieeft aan de missionarissen veel te
danken, evenals de volkenkunde in
den geiteden omvang en diepte, en
dc kennis der talen.
In een woorddeze geleerde bewijst,
it men ook reeds uit zuiver zakelijke
overwegingen de mission waardccrcn
steunen moet. Maar hij is dan ook
iinnd die er iets van weet, cn dat
i* niet met allen, die daarover spreken
of zelfs schrijven, het geval.
Missiewerk is beschavingsarbeid.
Maar bovenal is 'l doelarme ver
doolde en onwetende zielen te winnen
Christus, ons aller Heiland en Za
ligmaker.
De oorlogstoestand drukt den missie-
arbeid zwaar. Moeilijker dan ooit is
thans de taak onzer geloofsverkondigers
Oost en West.
Steunen we hen naar vermogen door
gebeden cn aalmoezen.
FEUILLETON.
J. B. SCHEUER
AMERSFOORT
Langegracht 9 - Telefoon 254.
Administratie- en
Effectenkantoor.
Kantoor geopend van 9—3 u
Binnenlandsche Berichten.
0e Tweede Kamer.
Dc Tweede Kamer behandelde luste-
os dc Indische begrooting.
Ook werden andere kleine zaken be
handeld.
't l.id Bichon vroeg betere inrichting
n dc nieuw te bouwen postkantoren.
Men slaat niet veel acht op Item, re-
ii waarom hij stekelig opmerkte
II: heb niet ile minste illusste. Ik ben
altijil gedachtig aan het onderricht, dat
John Morlcy, Kngelsch staatsman, een;
gegeven heeft, aan studenten te Oxford
prent je dit goed in als iemand iel:
:crt, moet je in de eerste plaats vra
wie heeft dat gezegd; en dan in: wei-
vorm. op welken toon, c
dc.-dc plaats, maar daar komt het
bel minst op aanwat heeft hij gezegd."
Inderdaad, zoo gaat het m
De Schatkist.
De Rijksmiddelen hebben in Octo
ber |1'M5 f 970,470.97'I meer opge
bracht dan in October 1914.
De misrekening.
Volgens de opgaven var
Talina destijds gedaan, gebaseerd op
de berucht geworden linancicelc
De geschiedenis van een
Zeeman.
In de nabijheid dezer brik lag een
Engelschman, een groot koopvaardij
fregat. Het had hier uitmuntende za
ken gedaan en wilde morgen het an-
kei lichtenvan avond gaf de kapitein
zijne handelsvrienden een afscheidsfeest,
waartoe ook de kapiteins der omlig
gende schepen genoodigd waren.
Toen de avond gevallen was, liet
de Engelschman eenige pijlen afsteken,
waarop de génoodigden hunne schepen
verlieten, om bij hem op het dek te
komen. Ook dc Amerikaan kwam. De
gasten van den vasten wal kwamen
aangeroeid cn brachten hunne vrouwen
en dochters nicdc. Een muziekkorps
was reeds aan boord. Na ecnigen lijd
klonken dc vroolijke toonen over de
golven heen. Het voordek was voor
de dansers bestemd, cn achterop stond
de lange tafel en het buffel, waar men
zich naar believen kon verfrisschen
Het ging cr zeer '"oolijk toe f—
tafel. Toost op toost werd uitgebracht
de hceren waren reeds een weinig aan
geschoten cn zeiden naar zeemansge-
bruilt meer, als welpasttc. Natuurlijk
werden cr allerlei merkwaardige
geschiedenissen verhaald eenieder had
iets buitengewoons ondervonden
kwam menige opsnijderij op het
tapijt, waarover hartelijk gelachen
werd. Men verhaalde ook ernstige
ken, bijvoorbeeld van beroemde ka
perschepen. Op dit thema sloeg een
iler kapiteins met de vuist op tafel
zeide
„Loop met uwe kapers en piraten
Het beteekent alles niets tegen den
„Valk van den Acquator". Wie
heeft hem gezien
Niemand antwoordde en de spreker
vervolgde
„Dan ben ik het alleen, die Item
ontmoet heb."
„Ontmoet Waarlijk riepen allen.
„StilKapitein verhaal het ons I Hoe
zag hij cr uit Wat deed hij Wat
or een schip is het
„Dat gebeurde twee jaren geleden,
op vijf graden N.B. en ongeveer op
de lengte van Adaman. Het stormde,
zooals Ik nooit beleefd had, en dit zegt
veel. Des daags was het zoo donker
nachtsde orkaan scheen uit
alle richtingen op ons los te breken
dc wolken hingen tot op het water,
en dc golven stegen huizen hoog.
Daar zagen wij plots door het licht
van den bliksem een vreemd vaartuig,
welks plecht juist op onzen boeg was
gericht. Zijne zeilen waren zoo wit als
dons, et) geloof het ol' geloof het
van prof. Kluyver, werden dc kosten
der gratis-renten, aan 70-jarigcn uit te
kecren, in afwachting der volledige in
hering der Invaliditeitswet, op 2.1 mil-
liocn gulden geraamd.
In plaats van dit bedrag is gebleken
im 11 milliocn gulden noodig te zijn.
En in plaats van dc geschatte 22.400
kostelooze rente trekkers waren cr op
31 December 1914 112.048.
Dc contante waarde hunner rente
zegt Trcub in zijn Memorie van Ant
woord is dus te stellen op 71 mil
liocn of 57 milliocn gulden meer dan
waarop in art. 20 der Invaliditeitswet
gerekend.
ct is goed zegt de „Nieuwe Crt."
deze cijfers nog eens onder de oogen
ken. nl stemmen ze tot zekeren twijfel
tegenover dc berekeningen, die ook
ans weer zijn of worden aangeboden.
Militair vervoar.
Men is voornemens om het vrij ver
ier van militaire verlofgangers met
ingang van 1 Januari a.s. in te trekken,
alsdan aan de met verlof verlrck-
tle militairen een bijslag op hun
talaris toe te kennen. Voor
r op de spoorwegen zou
schillende klassen een gelijk militair
cl' worden ingevoerd, ongeacht den
te leggen afstand, zoodat dus alle
militairen eenzelfde bedrag aan reisgeld
moeten betalen om hun woonplaats te
bereiken.
Landweerlichiing 1908 naar huis.
Dc manschappen van dc landweer-
lichting 1908 kunnen, voorzoover z'j
zulks wcnschcn, 25 November met
lorloopig verlof naar huis gaan.
Naar huis.
De dienstplichtigen der landweer,
behoorende tot de landweerlichiing
1900, zullen omstreeks 20 December
i. naar iis worden gezonden,
K. S. A.
De Vergadering van het Diocesaan-
Comité voor de Kath. Soc, Actie
liet Aartsbisdom wordt gehouden
Zwolle, Dinsdag 7 December.
Op dc au en da staat o.m.nood
zakelijkheid der oprichting van Burger-
jongeliilgs-vereenigingen.
Mond- en klauwzeer.
In een vergadering van landbouwers
veehouders uit dc provincie Utrecht,
de vraag behandeld of het wensche-
lijk woidt geacht dat de rcgccring voort
gaat met haar maatregelen in zake het
mond- en klauwzeer.
Met 45 tegen 6 stemmen verklaarde
dc vergadering zich tegen hetafmakings-
systeem.
Gebr. De Witt.
Aan den beeldhouwer Toon Dupi
dc vervaardiging van het monument
lor de gebroeders De Witt opgedragen
Ooster-Stoomtram.
De Oostcr-Stoomtram-Maatschappij
(Arnhem-Zeist), heeft concessie aange
vraagd voor een uitbreidingsplan. Vol
gens dit plan zullen de trams, komen
de uit de richting Doorn en voorge
reden aan het station Driebergen (zoo
als dat thans geschiedt; in dc toekomst
een eindje verder, met een viaduct
de spoorbaan DriebergenUtrecht
passeeren. De trams bestemd voor de
richting Zeist, Huis ter Heide
Amersfoort zullen, komende van
viaduct over dc spoor, over nog te
onteigenen grond naar den tramweg
DriebergenZeist gaan en de trams
die tot dusver niet verder gingen dan
het station Driebergen, zullen van af
het viaduct, langs de berm van dc
spoorlijn DriebergenUtrecht via Bun-
nik en Vechten doorgaan naar Utrecht.
de kerel had geen enkel
gereefd hij liep met volle zeilen op
Het was een schip met twee
ongeveer wat men een bri
gantijn noemt. Natuurlijk vreesde ik
een botsing en beval den stuur-
ccn weinig te wenden. Daar
vloog de vreemdelig ons zoo dicht
voorbij, dat ik hem met de hand kon
aanraken. Ik zette de spreekbuis
den mond cn riep„Schip ahooi
Wat voor een vaartuig f"Ik zag
geen sterveling op het dekslechts
een man hing over dc bakboordzijde.
Deze had geen spreekbuis noodighij
legde de hand aan den mond en riep,
alsof het brullen van den storm slechts
een zacht murmelen was „De Valk
van den Aequator, kapitein Surcouf.
Geeft hem er een I Vuur I"" Toen
bemerkte ik boven eerst de Kransche
vlagzes geschutspoorten springen
open en wij krijgen de volle lading
den romp, terwijl de Eranschntan eei
ldaps weer in de duisternis verdwijnt.
Nu, wij hebben dc gaten gestopt en
verder geen schade geleden maar als
de kerel bij zulke storm nog gekheid
kan maken, hoe zal het dan gaan bij
kalme zee cn in ernst I"
„Ja," zeidc een der toehoorders,
„het moet een gevaarlijke kerel zijn.
Admiraal Seymour zeide van hem
„„Hij heeft een jaarlijksche rente
365 gekaapte schepen,"" en da
Gemengde Berichten.
Bankvereeniging H. L. A. Dullaert Co.
AMERSFOORT - Scherpenzeel Soest
LANGEGRACHT 30 - TELEFOON INTERC. 363.
Van den Oorlog.
De Grieken. Men bericht dat de Griek-
schc troepen rondom Saloniki tweemaal
zoo sterk zijn als die der geallieerden.
Duitsche agenten zouden de bevolking
tegen de geallieerden opzetten en reeds
wrijving ontstaan met de kooplieden
het leveren van levensmiddelen.
Er kunnen niet meer dan 5000 man
schappen per dag landen. De ontsche
ping van een 300.000 man zou
ree maand duren.
De Engeisclien en Franschcn
ouwen den Griek niet.... cn omgekeerd.
Franp-tireurs. Mannen van Duitschen
stam steken in Amerika herhaaldelijk
den brand in de fabrieken, waar allerlei
oorlogstuig wordt geproduceerd
mede men den dood brengt aa
itrijdendc stamverwanten aan dc
zijde van den Oceaan.
Onder schot. In N. Frankrijk wordt dc
stad Alrecht sinds ettelijke maanden
door de Duitscheis beschoten. Van de
i, die vroeger 25 000 telden,
nog slechts 600. Er is in de
heele stad niet één huis, dat niet door
granaat getroffen is. De menschcn
ievcn er dan ook in kelders, waar ook
geborgen wordt.
Hospitaalschip gezonken. Het hospi
taalschip Anglia stootte op een mijn
in het Kanaal cn zonk. Er waren 385
gewonden aan boord, van wie onge
veer 300 werden gered. Een ander
schip, dat te hulp kwam, stootte op
tweede mijn cn zonk ook.
Italië—Oostenrijk. In het terrein bij
Görz werden op 15 November geen
groote infanteriegcvechten geleverd. Ook
de werkzaamheid der artillerie was aan
merkelijk geringer dan de vorige dagen.
Een Oostcnrijksch vliegtuigen-eskader
wierp bommen op Brescia, dc vliegers
konden talrijke branden waarnemen.
Z. H. de Paus zond koning Albert van
België bij gelegenheid van diens ver
jaardag een brief, waarin de Paus den
wensch uitdrukte, dat cr spoedig bete-
dagen zouden komen voor het on
gelukkige vaderland.
Arme Serven. Dc vluchtelingen uit
Oud-Servië, lijden ontzettend tengevol
ge van het gebrek aan levensmiddelen.
De ellende onder deze duizenden
gelukkigen is groot en er kan bijna en onherstelbare ruïne,
niets tegen gedaan worden, daar het Een minister antwoordde onder gelach
onmogelijk voor de vrouwen en kin- van het Huis in hoffelijk smalende be-
deren is de reis door Albanië te on- woordingen, dat de tijd nog niet was
dernemen, terwijl ook de weg naar gekomen om over vrede te spreken.
Montenegro gesloten is, aangezien dit Men zou niet verslappen totdat het
land, sedert de duikbooten Antivaridoel waarvoor Bhet zwaard werd ge-
blokkeeren, zelf weinig levensmiddelen trokken, was be'reikt.
heeft. I
Niettegenstaande deze ellende, blijft
het leger heldhaftig weerstand bieden.IJuur Ompraat. De gemeenteraad van
Het heeft zich kennen terugtrekken AnWerfen, heeft 14 ziftingen gehon-
zonJe, ernstige verhezen geleden den over de behindel.ng der gemeen-
hebben. De soldaten blijven hun ge- tebegroot.ng Men rekent uit, du deze
loot in een overwinning behouden. Ug' heke^M—
Effecten, Coupons
Prolongaties, Deposito's
SAFE DEPOSIT
Lips smeltproefvrije kluis. Nieuwste constructie.
ia
Balkanrebus. Het tempo der vernie
tiging van Servië's leger is versneld.
De mogelijkheid dat de hoofdmacht zal
ontkomen is de laatste dagen zeer ver
minderd. Vandaar dat men van de zijde
der bondgenooten steeds meer rekening
houdt met een uitwijken naar Grieksch
grondgebied. Een vlucht over Albanië
u hel voor het Servische leger gelijk
»an met een wanhoopsdaad.
Griekenland zit in de knel. Het wil
neutraal blijven zoolang als 't kan.
Maar de staatslieden die de halve wereld
in vlam hebben gezet om de Belgische
ncutraliteitschennis te wreken, beginnen
te pressen.
Engeland heeft besloten alle Griek-
langdurige behandeling de stad
presentiegeld, enz. f7000 heeft gekost,
of f 3 per minuut.
Twiet. Toen de kinderen van een ar
beider te Arnhem thuis kwanten onder
het zingen van eenige liederen, gebood
hun vader, die reeds te bed lag, stilte.
Hierover ontstond twist tusschen man
en vrouw, waarbij tenslotte de man
zijn echtgenoote met een mes in den
rug stak. De zoon sloeg hierop zijn
vader met een kolenschop zoodanig
tegen het hoofd, dat dc man bewuste
loos ineenzakte. De vrouw moest naar
het ziekenhuis worden overgebracht.
Uit cokes. In Frankrijk zijn dc gasfa
brieken cr in geslaagd uit ckes ont
ploffende stoffen te maken. Tegen het
sche schepen die zich in Engelsche einde van deze maand hoopt
havens bevinden op te houden, cn te I Pa«js. I-yon, Marseille en Bordeaux
Marseille wordeu geen koopwaren meer dagelijks 25.000 Kg. op deze wijze te
ingeladen, welker bestemming Grieken- bereiden.
land is. Dii is natuurlijk slechts een Boerenkool. Een koopman te Loos-
klein voorspel. Hoever de „verdedigers" j duinen heeft een aankoop gedaan van
van de rechten der kleine natiën zullen 100.000 Kg. boerenkool. Deze kool
gaan, zal men moeten afwachten, Het'wordt eerst gedroogd en dan naar
is te vreczen, dat tot redding van hetOostenrijk uitgevoerd,
kleine Servië, het kleine Griekenlandstorm. Naai bericht wordt, heeft na
slachtoffer zal worden, of zal worden Cen aanhoudenden regen, die 50 uren
gedreven naar de zijde van de bondgc- j duurde in de Iersche zee op den 13eu
nooten van Turkije. dezer, een zoo hevige storm gewoed
Nog geen vrede. Een lid van het En- f|* sinds 20 jaar niet is voorgckomei
Lagerhuis heeft den moed
gehad de gedachte van vrede
roeren, Hij verklaarde, dat velen zich
afvroegen, in hoever het volk in zijn
hulpmiddelen ging. Hoelang konDuitsch-
land zijn bestaan slecpend houden
Niemand stelde het aantal jaren op
minder dan tien. Een uitputtings
oorlog beteekende voor Engeland
goed als voor Duitschland, de uiti
genoeg gezegd. Hij overzeilt met zijn
tweemaster de grootste schepen, cn
vreest zelfs geen oorlogschip van den
eersten rang."
„Oho I" riep de kapitein gastheer.
„Mij zou hij niet ontkomen ik zou
spoedig met hem gereed zijn, zoowaar
als ik James Sarold heet!"
„Spreek niet te veel I" zeide
waarschuwend. „Kent gij dc mat
aanvallen van dezen Robert Surcouf?"
„Welnu
„Hij is geen zeerooverhij laat
:rlijk zijne vlag zien en komt naar
e, zonder een schot te doen. Boord
in boord, springt hij echter met
twintig mannen op uw dek over. Ver
dedigt gij u, dan gebruikt hij zijn
pensgeeft gij u echter over, dan ge
schiedt u geen kwaad. Hij brengt uw
schip naar de haven der naaste Fran-
sche kolonie, waar er in naam van
Frankrijk beslag op gelegd wordt. Gij
ontvangt cr echter reisgeld, j—
huis te gaan."
„Verder niets Met twintig man
Bah 1"
„Lach niet, kapitein Sarold,"
cen ander. „In de nabijheid vai
Ambra-voorgeberglc heelt hij
twintig man de „Banamian" geënterd,
een schip der Oost-Indische compag
nie met 26 kanonnen van het zwaar
ste kaliber en over de 200 man
scheepsvolk, allen goed bewapend. Ik
vaartuigen werden op
strand geworpen, terwijl de bemanning
in vele gevallen niet dan met moeite
gered werd.
Treurig. Te Woensdrecht had een in
fanterist het ongeluk bij het atlossen
der wacht zijn geweerjjte ontladen cn
daarbij ging liet schot af. De kogel
doorboorde het plafond en drong door
het bed waarop de zoon van den
U Item niet gaarne ontmoeten
„En ik wensch nu juist hem te ont-
oeten I" zeide Sarold,
„Wensch het niet, want hij kon
vuld worden I" zeide de Amerikaan
ernstig, die tot nu toe slechts gelu'
terd had. „Er moet met Robert Sur
couf niet te schertsen zijn."
„O, gij moogt wel bang voor hem
:ijn, met uw notendop," antwoordde
Sarold„ik echter zou hem met dc
karrewats antwoorden."
Lachend antwoordde de Yankee
„Daarop zou gemakkelijk een ant
woord kunnen volgen, dat nog wat
erger zou kunnen zijn. Wat echter mijn
„notendop" betreft, verdient deze toch
meer achting, dan uw driemaster."
„Oho I Is dat cene bclcediging
„Ik ben uw gast en ben gewoon
mijn gastheer te eeren, maar niet te
bcleedigen. Om echter te bewijzen, dat
ik trotsch op mijn notendop kan zijn,
wil ik eens cen manoeuvre van haar
laten zien, die men haar niet gemak
kelijk zal nadoen."
„Wat dan
„Pas op I"
Hij ging naar stuurboot, legde de
hand aan den mond en riepna;
misschien vijfhonderd vademen
gelegen brik
„Ahooi, Erviliard I"
„Ahooi I" werd er door e
buis geantwoord.
„Anker op 1"
„Ycs Sir I"
„Bij alle stormen," zeidc de kapitein,
die te voren de ontmoeting met do
„Valk" verhaald had. „Kapitein, gij
hebt eene echte bazuinstem, juist als
Surcouf, toen hij mij zes kogels toe
zond I"
De toeschouwers waren zeer nieuws
gierig wat er gebeuren zoude. Men
stond op cn ging naar stuurboord, om
de brik te beschouwen. Men zag dat
ij het anker lichtte en hare zeilen
ntplooide toen riep de Yankee
„Mylords en Myladies, mag ik u
verzoeken mij naar het achterdek te
volgen Daar kan ik 't best mijn manoeu
vre verklaren."
„Zij volgden hem zonder uitzonde
ring naar het hoogerc achterdeel van
hel schip, zoodat van den spriet tot
aan den besaan slechts alleen de mu
zikanten waren, uitgezonderd eenige
matrozen, die de gasten moesten be
dienen de overige manschappen wa
ren beneden, waar zij zich aan
groc te goed deden.
„Ziet," zeide de Yankee, „hoe mijne
r dat eene zeil luistert. Een
uitmuntend vaartuig I Zulk con zeiler
zou Surcouf passen.
Wordt voortgezet.