Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken. DE EEMBODE Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort - Tel. No. 314. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag en wordt uitgegeven door dc Vereeniging De Eembodc te Amersfoort. Prijs per drie maanden zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan, doch opzegging van abon nement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw kwartaal. Dinsdag 27 Juni 1916. No. 25. Dertigste Jaargang. Advertentieprijs: van één tot vijf regels vijftig cent, - Elke regel meer tien cent. Voor incasso wordt, vijf cent in rekening gebracht. Billijke tarieven bij geregld ddverteeren. Alle mededeclingcn, ingezonden stukken en advertentién gelieve men in te zenden ten Kantore van de Directie van De Eembode, Langegracht 13, Amersfoort, vóór twaalf uur op den dag van verschijnen. Naam en daad. 'l Gebeurt wel eens, dat bij 't Ka tholieke streven naar gelijke rechten, aan den overkant geschermd wordt niet „het protestantse!) karakter onzer natie." Misschien kan het zijn nut hebben ter vorming van gezonde begrip van het karakter van staat en volk eens te wijzen op de volgende punten. Ie. Het woord „katholiek",, protes tant" enz., in onze dagen voor Frank rijk, Duitschland, Holland, enz. gebruikt, kan alleen wijzen op een meerderheid in dat land van hen, die zich nog Ka tholiek, protestant enz. noemenoi misschien nog beteralzoo in 't alge meen genoemd worden. Toch zal ieder gereedeltjk moeten toegeven loopt in zulk een land lift katholiek en het protcstanlsch gedeelte der bevolking niet te veel uit elkaar, dan moet een uitdrukking als van „het protcstantschc Holland," „het protcs- tantsche Duitschland" enz. een vrij ongelukkige genoemd worden. Wal klaar is als dc dag. Houdt er b.v, iemand een boeren bedrijf op na voor i veeteelt en voor '/i veebedrijf, dan diene men deze on derneming niet enkel landbouw- maar vee- en landbouwbedrijf te noemen. 2e. Hel kan zeer goed gebeuren - en het gebeurt ook trouwens, dat iu een zoogenaamd katholiek land bij wetgeving en regeering meer anti-ka- tholickc geest voorzit, dan in een zoo genaamd protestantse!) land. Zoo heerschte b.v, in het zgn. ka tholieke Frankrijk bij regecring en wet, meer anti katholieke geest, dan in het zgn. protcstantschc Duitschland of het zgn. protestaiilsche Brittanjc, Ja, gelet op den ongodsdienstige!) geest, die al jaren lang vooral op aan- stoking der Vrijmetselarij, da,Ir te lande nog steeds rondwaart, kon men haast met meer recht, van een nml-katholiek dan van een katholiek Frankrijk spreken. 3e. Het kan ook gebeuren, dat in een zgn. protcstanlsch land de katho lieke minderheid meer katholieken geest vertegenwoordigt dan de meerderheid protcstantschen geest. Tenzij men tot den protcstantschen gecsl ook zou wil len rekenen, den geest van Christus, en zelfs dien van Godloochenaars. Ol dat niet vaak gebeurt, is cene andere kwestie. Hier hebben we «Heen te be schouwen wat naar waarheid, wat ob jectief beschouwd, dient gezegd. Om nog even op het voorbeeld van zooevcn terug te komen zoo iemand een land heeft, voor */j met ziekelijke, zelfs afgestorvene appelboomen beplant, en voor Va met meest llorisante bcs- senstruiken, zult gc dan niet met meer recht van een bessentuin dan van een appelboomgaard spreken 4c. Zooals de Lc/er ongetwijfeld weet, zijn cr enkele landen, waar hei hoofd van den staat tevens het hoofd van den overwegenden godsdienst is. 't Is vaak een voortvloeisel uit hel af schuwelijke, na de Reformatie gehul digde cujus regio, ejus religio (wiens rijk gij bewoont, diens godsdienst hebt FEUILLETON. De balling. Nu waren zij voor weinige uren vrij; zij mochten slapen en vergeten, totdat de volgende morgen hen voor nieuw lijden zou doen ontwaken. Naast de armzalige hutten, welker scheuren met mos waren dichtgestopt, bevonden zich twee kleine gebouwen, die voor de staatsmisdadigers bestemd waren, zij waren ieder ingericht voot twee personen, en het inwendige was veel gezelliger en gerieflijker dan dat der hutten, liet kwijnende daglicht wierp zijne laatste stralen door de vensters van een lang vertrek, waarvan het ameublement bestond uit een matten armstoel, een wit houten tafel, cn aan den wand de beeltenis der H. Moeder Gods, die in het onmetelijke Rusland zoowel in de paleizen als in de eenvoudigste woning gevonden wordt. Een oude man liep met lang zame schreden het vertrek op en ne der, cn wierp van tijd tot tijd een nieuw stuk hout op het vuur van den ham d. Zijn uiterlijk was zonderling cti onbehaaglijk. Zijne lange grijze haren hingen over zijn bleek met diepe rim pels doorploegd voorhoofd, cn over schaduwden zijne wild starende oogen. ge te belijden). Zoo heet in Engeland, waar eertijds de wreedc Hendrik VIII om te vrijer zijn lusten te kunnen bot vieren. zich van de Katholieke Kerk losscheurde, het hoofd der Anglicaan- sche Kerk. Eveneens noemt zich l'rui- scn's Koning, dc „summus cpiscopus" van zijn rcligiegcnooten. Natuurlijk geven zulke feiten allicht aanleiding om alzoo ook op die lan den den protcstantschen stempel te willen drukken. Toch diene men hiermee voorzichtig te zijn. Wie toch zal b.v. van Enge land durven spreken als van een land, waar wet en regcerlng ook nu nog, van een bepaald protcstanlsch karakter doordrongen zijn Als rijk toch staat Engeland in het leeken van algchcclc vrijheid van godsdienst. En zóó is het ook eigenlijk met Duitschland, al loont zich vooral in dit laatste Holland is daarvan ook allerminst vrij -- een streven om dc katholieken bij bcdcc- ling van ambten, naar den achtergrond Maar zulk een wijze van d ren is niet volgens den geest van 's lands wetten, maar wijst integendeel op een te-kort van dien geest. In ons zgn. „protestantsche Holland" zijn trouwens niet alleen de katholieken liet slachtoffer der mannen van de lin- ker-tuk-op-baanljes-zijde, maar ook o speling van het lotde meest rasechte protestanten til. de orthodoxen. In het zgn. Katholieke Oostenrijk heerschte tot voor kort, een zelfde toestand. Zooveel mogelijk werden dilir de goede Katholieken uit de hoogerc ambten geweerd. Wijlen Lueger's strijd tegenover Joden- en libcralcndom, is ovcrbi kend. 5e. l ot nu toe hadden wij vooral die landen op 't oog, wam volgens de grondwet geen staatsgodsdienst hcerscllt. Is dat wel hel geval, dan zal men lichter aan een katholieken, pro tcstantschen of schismatieken staat te denken hebben, Zoo mag men zonder twijfel van het „schismatieke Rusland" spreken, wijl wet en regecring daar heel en al onder den invloed staan van het schis ma. Overigens is er in de beschaafde wereld nergens zulk een land te vinden, Hoe het schisma heel cn al de Rus sische regecring door zijn geest bezielt, bleek duidelijk uit haar schandelijk wreedc propaganda onder de Roellic- ncn bij de tijdelijke bezetting van Gal- liciti door dien halven Aziaat. En dat niettegenstaande het verbod in deze op een der Haagsche conferenties, ook door Rusland onderteekend. 6e. Nog zijn cr andere landen waarin een bepaalde godsdienst als staatsgods dienst is aangenomen. Maar of regec ring en wetten in dien geest liefst werkzaam zijn, valt hard te betwijfelen voor wie op de feiten let. De praktijk beantwoordt hier vaak allerminst aan de theorie. Men denkc b.v. maar eens even aan sommige zgn Katholieke republieken in Zuid-Amcrika. Al jaren lang heeft meer dan een van deze niet anders gedaan dan het katholieke leven cn Zijne dunne lippen waren dicht op elkander geklemd. Toen opende hij een kastje, dat in den muur was aangebracht, nam er een waterketel en theegoed uit. vulde den ketel bij cene pomp, die in een hoek stond, niet water, hing Item over het vuur, en keek toen door het ven ster naar-builen, alsof hij Iemand ver wachtte. Hut landschap, waar zijn blik op viel, was niet zcci opwekkend. Op den achtergrond de hooge met eeuwige sneeuw bedekte bergruggen, cn in de vlakten de hutten der gevangenen geen enkele boom, geen heester, geen struik, geen plant. Op korten afstand werd cene uion- scltclijkc gedaante zichtbaar, liet bleek een man te zijn, wiens minder dan middelbare lengte langer scheen dooi de reusachtige bonte muls, die zijn hoofd bedekte. Een lange witte baard reikte bijna tot aan zijn gordel. Zijn aangezicht was geelbleek, cn zijne kleine oogen en platte neus gaven hem geen zeer innemend voorkomen toch lag er over zijtic gchcclc per soonlijkheid cene zekere waardigheid, die tot eerbied stemde, Zijne lrleeding bestond uit een buis en broek van cene dikke, zwarte wullcnstof, die hier en daar met vergulde knoopjes die als gouden sterren blonken bezet was, terwijl lioogc laarzen van rcndicrvcl streven onderdrukt. Zelfs Spanje be zondigde ziel) meer dan eens hieraan, Het gaat helaas te vaak met landen als niet tnenschen. Velen blijven zich Katholiek noemen, al is dezer leven weinig katholiek, ja zelfs dikwijls anti-katholiek. Ons besluit mag derhalve zijn hecht niet te groot gewicht aan de woorden Katholiek en protestant bij Ook hier Icggc men niet te veel ge wicht op den naam. maar op dc daad, lette niet enkel op den schijn manr op dc werkelijkheid. Binnenlandsche Berichten. Na den slag. Stemmingen en herstemmingen voor dc I'rov. Staten zijn nu afgeloopen cn de uitslag van dezen ontijdig gevocr- den stembusstrijd is thans zuiver waar De liberalen hebben hun doel: het omzetten der Eerste Kamer niet bereikt wel zijn ze dat doel iels meer naderbij gekomen. Dc uitslag is dus voor dc Christelijke pattijen bemoedigend geweest. De meerderheid des volks wil vol gens Christelijke beginselen worden geregeerd en heeft zich afkccrlg ge toond van de in ontbinding verkcerende vrijzinnigheid en het haatzaaiend socialisme. Steeds duidelijker wordt liet, dat de vrijzinnigen langzaam, maar stellig cn zeker, verdwijnen uit de bestuurscolleges om plaats te maken voor de volgelin gen van Troelstra. Het vóór dc herstemming met de socialen gesloten stcmbusaccourd. voor kwam weliswaar -'c zegepraal van Rechts over dc geheclc linie, maar bracht het deukend deel der natie, zooals de verwaten vrijzinnghcid zich weleer eens noemen dorst, in zeer be- i denkelijke positie. In Zuid-Holland kwam dc icchtsche j meerderheid van 48 tegen 34, op 44 tegen 38. Niet minder dan acht socialisten werden dooi viijzinnig gedoe in de Staten van Zuid-Holland gebracht. In liet naburige Gcldcrsche district Ede werden de aftredenden Tulp en Van VVasscnaer gekozen. In weerwil van de grootc liberale krachtsontwik keling bleef de deur der Statenzaal voor den Barncvcldschen burgemeester ge sloten. In Ovcrijset werden we van meerderheid minderheid. Alle» samengenomen mag men toch ter Rechterzijde „og tevreden zijn. De afgeloopen verkiezingen geven goede hoop op 1917. wanneer dc groote strijd om de Tweede Kamer zal worden gevoerd. Wanneer cr van nu al goed wordt gewerkt, niet oordcel en overleg en beleid wordt gehandeld, mogen we wel verwachten dat Rechts in 1('17 weer zal zegevieren. Uitvoerverboden. De uitvoer van tamme konijnen is verboden voorts is de uitvoer van alle zijne voeten cn magere boenen bedekten. Het onnoozcl "claat van den man bij het venster we.d voor een oogen- blik door een straal van gevoel ver licht. „Schasmijl is terug", zcide hij half- luid bij zichzelvcii, „hij heeft den man gesproken, wicn ik mijne cilcnde tc danken heb en dien ik toch niet kan vloeken wellicht brengt hij mij ccnigc lijding of hartelijke boodschap." Bevend van ongeduld opende hij de deur en de oude Tungusinan trad binnen. Hij boog eerbiedig voor liet Madon nabeeld, alvorens hij dcngciic, die hem met zooveel verlangen afwachtte, tc-1 gcmoctging. „Schasmijl, eindelijk eindeli":!'-' be gon dc bewoner der kamer. „Maanden heb ik de dagen geteld, die tot uwe terugkomst moesten verloopen.,., want gij zijt de eenige man op narde, die in mijne ziel hebt gelezen, dc eenige voor wien ik in het nachtelijke uur het zegel mijner lippen verbroken heb." „En Schasmijl," antwoordde de an dere, „die hel leed en dc vreugde van meer dan een geslacht heeft gezien, heeft u begrepen cn vermoed, hetgeen gij verzweegl. Ik zou reeds eerder terug geweest zijn om u cn den btcc- ken jongman weder te zien, tot wien mijne ziel zich zoozeer voelt aange trokken, doch ik vertoefde eenigen tijd viscli, met uitzondering van zalm, aal of paling, gecontroleerde ansjovis, spiering grootcr danPc.Vl, alle weck- cn schaal dieren en alle zociwatervisch verboden. Het vleeech. I)e slagers tc Leeuwarden hebben den prijs vnn het rundvlccsch met 20 et, per kilogram verlaagd. '.en tijd geleden werd oen groot tal, naar wc vernamen 27,000, var- geslacht cn gezouten. Deze varkens zijn later naar Duitschland verzonden. In dc laatste weken is wederom een groot aantal van deze varkens geslacht, welke nu als gezouten spek naar En- ge1 and verzonden worden. Een 500-tal vette kalveren, eveneens ten verzoeke der regecring geslacht, moeten door bemiddeling van den Amerikaanschcn gezant naar een der steden in het be zette gebied van Frankrijk gezonden zijn. De ellendlgo regeling van da levensmiddelen voorziening heeft veel kwaad bloed gezet, zoo lezen we in dc N'. Vcnl. Crt. Uitvocrtaricvcn, waardoor dc staat cn dus dc gemeenschap van de waarde vermeerdering der goederen profijt had, waardoor ook niet de belangen der verschillende standen geschaad werden, wilden de liberalen niet heffen, dat ging te' zeer in tegen hun vrijhandels-beginsel. Met duur brood, duur vleesch enz. had den ze immers bij dc vorige 2c Kamer verkiezing gezegevierd. Een lapmiddel werd er op gevonden, d. i. het conscntcnstclscl. Daardoor meende men den uitvoer zoo te regelen, dat er binnenlands geen gebrek zou komen, Wat zag dat cr in den beginne aardig uit! Wat slimmelingcn toch die liberalenDe voortbrengers der voe dingsstoffen kregen goede prijzen, de verbruikers konden betrekkelijk goed koop leven. Dc regecring paste het te kort bij. Enkele handelaars, die zonder reden bevoorrecht werden, verdienden fortuinen. In plaats dat hel rijk dit geld kreeg, werd het aan particulieren ge gund. Het rijk zal zich wel helpen. Dc belasiingsschroeven nog maar wat meer aandraaien, nog meer leencn. Had een rechtsche regeering aan 't bewind ge weest en iiitvocrtarleven gelieven, dan was 't geld reeds binnen geweest. Daar 2ijn politici cn accountants, daar zijn geldmannen, die beweren, dal met uit vocrtaricvcn allcmobilisatickosten waren te dekken geweest. Als men weet dat ons land circa 3 milliard rijker werd, dan is dit wel aan te nemen. In alle geval was 't billijker, das de staal zijn schatkist vulde, dan dat 't enkele be gunstigden als 't ware toegeworpen Wat is 't gevolg van 't regecrings- systccm Enkele, dc consentenhouders, zijn haar dankbaar. Nog nooit deden ze zulke schitterende zaken. Wat voor 'n stiel men ook had, kon men uitvoer- concentcii meester worden, men werd handelaar cn in korten tijd was men geborgen. Landbouwer en tuinder maakten ook wel 'ris goede zaken. Dnt moet ook welzij immers cn dc veefokkers voe- in de rustige vallei, waar ik wist dat Annilka, het kind van nujn kind, vei lig verborgen was," „Du jonkman No. 71 is nog niet thuis hij is bij den gouverneur. Indien hij hier ware, zou ik zoo vrij niet te gen u kunnen spreken als ik wcnsch. Toch weet ik dnt hij mij beklaagt, want zijn hart is goed en edelen dikwerf wanneer ik zijn bleek cn schoon gelaat beschouw, heb Ik een gevoel als zoude ik al zijn leed met blijdschap op mijne oude schouders laden, om hem tc zien glimlachen, wat hij, sinds hij hier is, nog niet een maal gedaan heeft." „Arme jonkman," zcide dc Tungis deelnemend; „en toch wie weet, mis schien ben ik niet in staat zijn lol te verzachtenwellicht als gij weigert mede tc werken om tc doen ontvluch ten, zult gij in hut vervolg alleen in deze hut wonen." „Neen," riep dc oude man met warmte, „ik wil niet ontvluchten„ik wil ster ven als een nummer, zonder naam. Laat Ik u nog cene bekentenis doen Hetgeen de hemel mij oplegt aanvaard ik als een straf, een welverdiende I straf voor cene misdaad die zwaar op mij drukt, cn het gezicht van dien jonkmans edele trekken brengt mij lang vervlogen jaren terug in hel ge heugen. Zij strekken zich tot op ver ren afstand uit, doch hunne hcrinne- den heel 't volk. Zij zijn 't meest nijvere deel der bevolkingwat zou liberaal en socialist beginnen, wanneer ook zij eens staakten Toch springt men naar willekeur met hen om. Plots gooit men de grens toe, cn voortbrengselen waarop zc hun hoop stellen, vallen tot zulke belachelijk lage prijzen, dat cr dc ar beid alleen niet van kan betaald wor den. Is dat dc rechte weg? De winkeliers worden al evenzeer gedupeerd. De regecring maakt zich plotseling van een of ander voedings middel meester, brengt dit op de inarkl cn daar zitten met hun duur gekochte waren, de gefopte kleine handelaars. En de verbruikers Veel mopperen ze, in sommige plaatsen gaan ze zelfs tot erger over. Dat is ook niet heele- maal zonder grond, ofschoon geweld altijd af tc keuren is. Met aardappelen en veeuitvocr is nog al raar omge sprongen. Hoe kan er gebrek komen aan iets wat bij ons overvloedig pleegt te zijn Wijl er geen controle iswijl de gewaarschuwde bevoorrechten in tijds groote opkoopingen doen en als dan de grenspoort open staat alles uit voeren, wat zc grijpen en vangen kun nen. Is dat recht, zoo? Mag men zoo het volk dupeeren? Oppervlakkig gezien, zou men der regecring dank moeten weten voor 't betrekkelijk goedkoop brood en vleesch. Beschouwt men de zaak nauwkeuriger, leest men de hooge geldsommen voor die Icvcnsmiddelcnpolitick gevraagd, weet men wat cr geleend Is cn denkt men dan, hoe de belasting zal moeten stijgen, dan wordt 't iemand tc eng, De eerlijke mcnsch zal weer 't gelag betalen. En «laarbij nog duur brood, duur vleesch, soms zelfs gebrek 1 Hanzo-Bank. Donderdag werd te Arnhem de al- gcmccnc vergadering gehouden van «Ie Mlddenstands-credietbank „Dc Han ze", gevestigd tc Utrecht. Aan de orde kwam o. m. een be stuursvoorstel tot statutenwijziging met de bedoeling dc vereeniging om te zetten in een naanilooze vennootschap. Een detlnilicf besluit omtrent «ilt voorstel kon niet worden genomen, oindat het voor statutonwijzieing noo- dige aantal leden niet aanwezig was. Daarom werd met 398 tegen 185 stemmen een motie aangenomen, waarin dc vergadering de wcnschelijkheid uit sprak van reorganisatie door ontbinding der bestaande vereeniging cn het op richten cener Naanilooze Vennootschap. Het jaarverslag over 1915 werd goedgekeurd. Het winstsaldo werd vastgesteld op f 12.827.85® en het dividend bepaald op 4 pCt. Het reservefonds stijgt tot f 10.125,65*. Dc totale crcdict-aanvragc in 1915 beliep f 1.775.383, waarvan werd toe gestaan f 1.302,341. Nog werd medegedeeld dat binnen kort znl worden opgericht een hypo theekbank geheel afzonderlijk staande naast dc Hanzcbank. De heer A. Hscher tc Baarn werd herkozen tot lid van den raad van ring raakt mijne Mij voelde met xijne hand door zij ne grijze Imren en zweeg gedurende eenige oogenbllkken. „Doch, genoeg hierover," vervolgde hij. „Verhaal mij nu uw wedervaren. Hebt gij den czaar gezien cn dien rechtvaardigen vorst de klachten van uw stam tegen de hebzucht cn onder drukking van den gouverneur medege deeld „Wij gingen op reis naar Si. Peters burg," hervatte Schasmijl, en cene uitdrukking van teleurstelling overtoog zijn gelaat„wij gingen naar de stad der paleizen, doch mochten hare won deren slechts van verre aanschouwen en hem, dien wij vader noemen, van wien* macht en rechtvaardigheid dc faam tot zelfs de steppen van SiberiC bereikt heeft, den blanken Kltan, den czaar, zooals gij hem noemt, hem za gen wij niet, en onze klachten hebben zijn our niet bereikt." „Was hij dan afwezig, of ziek „De blanke Khan heeft zjjne kinde ren weggejaagd," zeide dc fungus op wccmocdigcn toon„de schaal zijner gerechtigheid helt slechts naar éene z(Jdc over. Wordt voortgezet.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1916 | | pagina 1