Katholiek Nieuws-
en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
jQ
Kantoor: Langegracht-13, Amersfoort Telefoon No. 314.
centvoor buiten ^Ainmloort^Sgd*', nel vil?' cT/''*
Afzonderlijke nummers vijf cent per etcni Ah V0°.r i"335501"1*1™'
«eek ingaan, doch opzegging van abonnZ™. ^nJ.ej:enlen..llmnen clkl:
vang van een nieuw kwartaal. geschieden vó6r den aan-
EEMBODE
Vrijdag 29 Dec. 1916.
No. 77.
Dertigste Jaargang.
AdvertentiünPrijs per regel l'2Va cl., met bewijsnummer. Voor incasso wordt
vijf cent per maand-nota in rekening gebracht. Billijke tarieven bij geregeld advertcercn. -
Ad wtentiön moeten Dinsdag- of Vrijdagmorgen vóór elf uur ten J<antore van De Ecmbode
worden bezorgd. Mcdedeelingen, ingezonden stukken cn advertentie te zenden aan de
Directie van De Ecmbode, Langegracht 13, Amersfoort.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EERSTE BLAD.
J. B. SCHKUER
AMERSFOORT.
Langegracht 9 - Telefoon 254.
Administratie- en
Rffectenkantoor.
Aankoop en verkoop van
Effecten, Verzilveren van
Coupons. Sluiten van pro
longatie.
Kantoor geopend van V .5 uur.
EVANGELIE.
ZDN'DAG ONDER HET OU IA AF
VAN KERSTMIS.
I.E.S uit den brief van den H. Apostel
P.uihis aan «Ie GalatidrsIV. 1—7.
Broeden, z»o langen trjd de erfge-
naam kim) is, verschilt hij niets van
ten dienstknecht, ofschoon hij heer van
iiles is, maar hij staat ondervormden
cl verzorgers tot aan den tijd, door
zijn vader te voren bepaald. Zoo ook
waren wij, zoolang wij kinderen waren,
dienstbaar onder tie eerste beginselen
I -I wereld. Maar toen die volheid dei
tijd* gekomen was, heeft God zijnet
Zoon. géwordén uit cene vrouw, ouder
de Wet, gezonden, opdat Hij hen die
mider tie Wet waren, zoude vrijkoopci
opdat wij de aanneming tot zone
zouden verwerven. En omdat gij zone
;.ijt, lieefl God den Geest van zijnen
Z'ton in live harten gezonden, die
r- i-pt Abba, Vader! Dus in liet titel
meer dienstknecht, maar zoon indien
nu zooil, dan ook erfgenaam door God
EVANGELIE
volgen» den H. Lucas; IJ. 33--4U.
f t dien tijd verwonderen zich Jozef
cn Maria. Jrsus' Moeder, over helgeel
van Mem gezegd wcrtl. En Simcoi
zegende hen en sprak lot Maria zijni
Moeder: Zie, dez« ts gesteld lol va
en tot opstanding van velen in Israel,
ou tot een teeken, dal zal.worden legen-
gesproken, (en door uwe clg-.ii ziel zal
1:0:1 zwaard gaan); opdat uit vele har
ten de gezindheden openbaar worden.
Kr was ook cene profetes, Anna,
dochter van Plianuet, uit den Mam van
Aser. Deze was ver op hare dagen
gekomen err had, van haren maagde
lij keu staat af, zeven jaren met haren
man geleefd, En zij was cene wet
v.m vier en tachtig jaren, die niet weck
uit tien tempel, in vasten en gebeden
dienend, nacht cn dag. 0->k zij, ter
/elfder ure daarbij komend, loofde den
Heer en sprak van Hem lot allen, die
Isradls verlossing verwachtten.
En toen zij alles volbracht hadden
volgens de Wel des Heeren, keerden
zij terug naar Galilea, nanr hunne stad
Nazareth. Het Kind nu groeide op en
werd gesterkt, vol zijnde van wijslun1
cn de genade Gods was in Hem.
42
FEUILLETON.
Van Heiden tot Christen
WL-lmi <tc Innnta, Je nmchl e»
licftle, (of hel nut) waarover sprake
is, kunnen alleen behooren tot the eerste
kracht, waarvan ik sprak: ik verzeker
Augustus in slaat ie zijn, niet door
waarschijnlijkheidsbewijzen alleen, ma >r
zeker aan te tooncn, het bestaan van
een «(machtigen God, door middel van
drie onderscheidene bewysvuctingcn,
die uitgaan van de drie punten, dm ik
heb aangegeven. Maar Ik ga deze
gouden toegangen Stilzwijgend voorbij.
„Arme Virgilius, zeitle Augustus
zuchtend, hoe gaarne zou ik w«iiachtrr»;
dat gij dien Athener gehoord had I
„I)e natuur van alle huigen, en h-t
getal van ieder ding afzonderlijk is be
kend en berekend, zeitic Dlony.tu»; tie
aantrekkingskracht in de natuur wor.lt
in evenwicht gehouden, en alle dingen
worden onderling door afmetingen be
schermd. Maar ik heb mij zeiven den
toegang tot dit uitgestrekte cn lastige
veld ontzegd, en zal .daarom iets anders
aanvatten."
„Alvorens gij Iets an.'crs aanvat,
«cidc Aslialius Lnbio, „sou ik gaarne
door een enkele vraag de hechtheid
van hot beginsel toetsen, waaruit gij
geen besluiten trekken wiltgij zegt,
Van oud tot nieuw.
LJet oude jaar is welhaast afgesloten
en wordt dan als een volgeschreven
hoek ter zijde gezet; hm nieuwe
uiedt zich aan onbestemd en met onge
kende verwachtingen.
Het oude jaar loopt ten einde,
n jaarkring met korte vreugde cn lang
leed voor velen.
Het leven van den mcnsch op aarde
nu""maal een weg van ellende,
de weg der menselilieid in haar geheel
nog meer.
Voor die mciitscliheld iigl nu ook liet
oude jaar gesloten, het Oude jaar met
zijn onnoemelijke verschrikkingen van
ontzettende rampen cn plagen, zijn
bloed en zijn tranen.
la den dageraad van den nieuwen
dag kleurt nog de weerglans van liet
versch rootle slagveld.
"Vol verwachting staart de menscli
opnieuw het eerste zonlicht in van den
eerstel) dug ties nieuwen Jaars, met een
onverwoestbaar optimisme hoopt hij
weer op een nieuw geluk om straks
"ook dit nieuwe weer in te schuiven bij
de historie als weer een ander deel
volgeschreven met de sombere annalen
van mctischcnlecd en mcnschenstrijd.
Toch is de geboorte van hel nieuwe
j.iar een heilig en verheven moment.
1 let is alsof door de stille nachtelijke
luchten andermaal de engelenzang
luisefit van den Kerstnacht „Eere zij
God in den hooge en vrede aan de
menschen van goeden wil."
Voor den Godsbelijber, voor den
christen, moet de eerste dag des nieuwen
jaars stof geven om eere te brengen
aan Godhet is op dezen dag dat hij,
zijn vasaLchap wetend, de erkentenis
van zij:-, onderworpenheid neerlegt aan
den oppersten Leenheer van hel leven,
dat hij Hem zijn dank brengt voor liet
voorrecht, dat God hem andermaal een
jaar in liet kostbaar bezit liet van dat
leve:'.
Van het leven, waarin hij moeizaam
werkerd liet kapitaal van verdiensten
moet overleggen voor de zalige rust
eener hemelsche eeuwigheid.
Eeio zij God voor den nieuwen werk
dag, dien HIJ ons schenkt.
De jaren vallen achter ons weg als
korenaren voor den sikkel van den
maaier, en met schaamte moeten wij
.misschien erkennen, dat liet slechte
jaren waren, die het kapitaal onzer
verdiensten voor de eeuwigheid niet
vergrootten, r.iaar waarin wij 't eerder
,iog inteerden door onze eigen zorgc-
luoze schuld.
Eere zij God, die ons in Zijn barm
hartigheid een nieuw jaar beginnen laat
0111 den verloren lijd van arbeid "en
winste terug te koopen.
Wij waren in schulden geraakt, cn
God had ons als den ontrouwen dienst,
knecht uil het Evangelie in gevangenis
kerker van den verschrikkende» dood
kunnen werpen, maar op ons bidden
„Heer, heb geduld niet ons en wij
zullen U alles betalen", heeft Hij barm
hartigheid en gourde voor zijn straf
fende gerechtigheid doen gelden.
Nu wij dan nog den tijd hebben,
laten wjj dan ook, naar den raad van
den apostel I'aulus, liet goede doen.
Laten wij de verloren jaren terug-
koopen en de verspeelde winsten in
halen, opdat wij eens, als er geen
dag van een nieuw levensjaar
oor ons aanbreekt, niet be
schaamd zullen staan met ledige handen
voor onzen strengen lieer, maar wij
•11 als de arbeiders, die te elfder ure
-t in den wijngaard aan het werk
togen, toch nog liet volle dagloon
uitbetaald krijgen,
„Vrede aan de menschen van goe
den wil".
Wat kan men elkaar beter op dezer,
dag t.v ivenschen, en meer dan dat, ook
daadwerkelijk, aan elkaar bezorgen.
Aan wat een massa jammer, leed en
lijden, welke in een jaar tijd* over de
wereld komen, staat de mcnscbheid
zelve schuldig.
Zeker, Gods stem deed zich hooren
ter de wateren,
In liet geloei van razende stormen
1 aunbuUltrend water, dood en vet-
cling met zich voerend,'kwam ramp
spoed over velen. Maar naast die
rampen cn bezoekingen, die uit hoogcr
bestel over ons kwamen, hebben wij
de geweldige verschrikkingen
van den oorlog, den hartstoclitelijkcn
broederstrijd, kwellingen waaraan de
mcnsclihcid zich aselve en met eigen
schuld bloot stelt.
Want waar de eere van God niet
tneer wordt gediend, zocht dc mensch
nog slecht» de glorie van zich zelf;
de sclioonc vrede wordt verstoord
de egoïstische zucht naar eigen welzijn
en persoonlijke genieting.
Ons wordt nu wederom tijd gelaten,
trachten wij dan het goede te doen
Het is niet in onze macht den wereld
vrede te verzekeren, maar wij kunnen
toch in het nieuwe jaar, dm wij than:
ingaan pogen den- vrede t.: bewares;
met de menschen, die ook in dien geest
van goeden wil zijn.
Want ook in eigen kring leven wij
het gebod der liefde, dat den vrede
bezegelen moei, zoo lusteloos
kwalijk 11a.
Wij, die naar het gebod der liefde
moeten leven als onz' eerste
nnainste plicht, wij kunnen in onze
kleln-mciisclielijke zwakheid elkaar zoo
gruwzaam verbitteren,
Wij, die naar dc eere Gods st
laten wij daarom dan ook den
lecren bewaren met.de menschen, die
met ons van goeden wille zijn.
Dien ouderlingen vrede hebben wij
Zoo noodig, vooral in hel gewichtige
jaar dat aanstaande is.
Om de ,,ecrc Gods", gaat dc grootc
strijd, dien wij hebben voor te bereiden
en te eindigen.
Daartoe moeten nllc menschen van
goeden wil eendrachtig cn i:t liefde
samenwerken.
Wat kunnen wij dat: beter doet) dan
in schoonc harmonie cn vrede naast
elkaar leven en streven om da „eere
Gods" hoog te houden, ook in ons
openbaar en staatkundig leven.
Zoolang wij nog dcri tijd hebben,
I kunnen wij liet goede doen.
Met liet nieuwe crediet, dat God 01
toezegt willen wij het nieuwe leven vi
een nieuwen tijdsltring beginnen ni
de oprechte bede en heilwensch in 01
hartmoge 1917 voor allen, die v;
goeden wil zijn, worden een
ZALIG NIEUWJAAR.
Uit het Buitenland.
Van den Oorlog.
In weerwil van alle vredesgeruchten
tal liet oude janr als een donkere
nacht van zorgen en bekommernis zich
achter ons sluiten.
Ata een onbestemde grauwe morgen
daagt 't nieuwe jaar zoigen-zwaar voor
ons op.
De weg der volkeren onder oorlogs
druk ligt niet voor ons afgeieekend in
het büjde zonlicht van een hoopvolle
toekomst, maar is onkenbaar in de grijze,
ondoordringbare mistsfeur van een licht-
loozen dag.
Tegen de donkerte van den anders
o vreedzamen Sylvesternacht laait nog
de gloed van den ontzettenden wereld
brand.
Onze verschrikte oogen vragen'niet
meer, zij weten.
Zij weten van liet ongeluk en tien
rampspoed, die over de wereld zijn
;ekomcn. over do oude wereld, waarin
fij leven on die ons dierbaar is.
Op de kleine strook grond, die nog
veilig is gebleven, staan wij bevreesd
bijeen en vragen beangst, hoelang nog
of wij zeker zullen zijn.
En de deernis van ons hart gaat uit
naar de geburen, die getroffen werden
door de ontzettende bezoeking van
dezen wereldkrijg, cn wier rampzalig
lot het onze worde» kan.
De kanonnen bulderen, dc wapent
kletteren, steden branden, kerken et:
kathedralen storten in puin.
Het gekreun van millioencn, dlc ge
wond in sinart-krimp ter aarde liggen,
de laatste zuchten van hmidcrdduizcmlcn
die sterven, in den bloei van hun jong
leven, liet geschrei der kinderen, die
ijdel 0111 hun vader roepen,
moeders, die om zonen rouwe
vrouwen, wier mannen niet muur xijn,
wordt nog altijd gehoord.
Met wee en Jammer eindigt 1916
geen vreugde kan oijs hart vervullen
bij liet dagen van 't nieuwe jaar,
Trots o! verwaten hebben de volken
den Bibcl toren hunner moderne bench i-
tg willen bouwen, zonder dat zij
gnloovig.ootmovdig bij liet leggen v.m
eersten steen Gods zegen hebben
smeekt, en het jammerlijk result» it
dat zij in verbijsterende spraakver-
Warring uit elkaar zijn geslagen.
Het monument van de internationale
beschaving en mcnzchclijke grootheid,
d.u tegelijk het monument van mcusehe-
lijken hoogmoed was, ligt in puin ge
vallen.
liet einde van alle beschaving zonder
God is ongeluk, ellende, barbarism.'.
De milliocnen-legcrs der menschen
san. machteloos tegenover elkaar.
Niet aan Volt Hindeitberg of Joffre,
aan H.iigh of 'n Aartshertog, maar
4 pCt. Vrijwillige Leening, Nederland 1916.
groot f 125.000.000
in Obligation groot f 1000, f 500 «n f 100 aflosbaar A pari.
Inschrijvingen kunnen geschieden tot Donderdag 4 Januari a.s.
tegen den koers van 97 pCt. waarmede wij ons Gratis Belasten.
Prospectussen op aanvrmig verkrijgbaar.
Bankvereeniging H. L. A. Oullaert Co.
AMRRSFOORT Scherpcnxeei Soest
LANGEGRACHT 30 - TELEFOON INTERC. 363,
den Heer der heerscharen is de be
slissing.
't Dringt zich als een overtuiging op
ook aan hen, die jiiet geloovcn willen,
niet hooren cn zien.
Niet voor diplomaten cn staatslieden,
niet voor vorsten en vetdheeren alleen,
maar ook voor God kan een oorlog,
zelfs dc verschrikkelijkste, het middel
zijn om onduldbaar geworden toestanden
verhoudingen weer in 't rechte spoor
brengen.
Niemand weet, geen menschen ver
stand, geen diplomatenvcrnuft kan be
rekenen, geen vorstenwil kan dwingen,
at uit den chaos zal voortkomen.
God alleen weet,
verklaard heeft over
dat alle dingen eeltige handeling onder
gaan, Sluit dal nies in de werkelijke
aanwezigheid van eeltige kracht in c-f
i> alls dingen l"
„Dal- kan niet ontkend worden, ant
woordde de Athener.
Welke kracht,-vroeg I. ibi», is dan
in werkelijkheid aanwezig »*i of op de
beweginglooss stol
„De kracht der cohesie, hernam de
Athener cn daarenboven dc zwaarte
kracht. -I'c ik voor een en dezelfde
kracht houd."
Een hoorbare stilte volgde. ZIJ werd
verbroken door H.nodes Agripp-i, een
nietswaardig persoon, maar met grootc
scherpzinnigheid en natuurlijke be-
kwaantheden begaafd.
„Dc Athener herinnert nsi] aan nel
getal, liet gewicht *11 de maat van onze
heilige boezen."
„Daar ook heb ik ze gevonden,
xeide Dionysius.
Gij hebt gezegd, bemerkte Augustus,
dat' liet bewijs voor den éénen, eeuwigen
God er slechts ecu was uit de vele.
Ik heb er geen vele meer noodig;
slechts nog een enkele durft de begeer
lijkhefd vragen. Want heel deze nacht
is gewijd aan een wandeling door hel
paleis der rede. dat het palcis der
Mamurru's verre overtrelt."
„Heeft het ook zulk een binnenplein,
Augustus?" schertste de oude ridder.
„Het binnenplein, zeide Dionysius, is
lat gedeelte vao het paleis, wjaiin li
iclit des heinels valt. Het verhevf
■ndcrwcrp. -Augustus, beschouw ik
het palcis; mijn arm verstand is me
meer dan een bedelende poortwachter,
iidrrstel nu, ei waren slcshli twee
ns In liet heelal, hel cene voortreffe
lijker dun liet andere, welke van de twee-
zou liet andere hebben voorafgegaan
.Uij.aldiun, vervolgde de Griek, het
ast voortreffelijke het oudste is, dau
iet liet meer »oortrfff«lijk« zijne vol
maaktheden ontvangen hebben van het
niets, omdat het minder voortreffelijke,
zooals uit dc veronderstelling blijkl,
kan geven."
Iet meest voni treffelijke \vez<
antwoordde Augustus, moet (Dure
liet oudste zijn",
,Glj oordeelt juist, zeid de Athener,
uit het minder volmaakte kan niet
bestaan, indien het meer volmaakte niet
liet eerst bestaan heeft. Het best
derhalve van onvolmaakte wezens,
wijst het vóórbestaan v.an één, oneindig-
volmaakt cn zelfstandig wezen, waarvan
dc gaven van nllt andere afkomstlgzljn."
„Kunnen dingen niet groeien?" vroeg
Lablo.
„Groeien, antwoordde Dionysius, is
hetzelfde als gevoed worden. Groeien
i* mogelijk, indien wij een zaad hebbei
dat geschild is bij behoorlijk» voeding
bepaalde afmetingen aan te nertl
bijaldien wij het voedsel hebben,
het wordt onderhouden. Manr
bepaalde de afmetingen Wie vorn
liet zaad Zou een zaad groeten, indien
licht, lucht en ..aidp beroofd
an zich «elf overgelaten. Moet
h«t groeien niet noodzakelijk van buiten
beoordeeld worden
,,'t Groeien, zeide Augustus, is een
ingewikkelde «n veelvoudige werking,
ilie een geheelc wereld in zicli sluit,
vooiaf stelselmatig in werking gebracht."
Vanwaar, Labio, vroeg de Athener,
komt liet zand. dat zal groeien
„Van een plant," hernam Labio.
„Vanwaar de plant," vervolgde de
Griek.-
„Van het zaad."
„Wat v.m beide, was het c
vroeg Dionysius.
„De plant,"
„Dan kwam die plant ten «tutti
van een zaad, zeide Dionysius. Waar
kwam zij vandaan."
,Het raad was het eerst," zei Labio
„Dan kwnni (Int zaad nooit van
plan', zeide Dionysius. Waar kwam het
vandaan
Allen lachten, ook Tiberius en Labi
„Neen, zeide Dionysius, wat ook 1
kiacht moge wezen, die dc lijnen g
trokken heeft, welke hut «and steeds
i groeiende, moet aannemenj welk: ook
|de nincht moge wezen, die
j zand voorwaarden ter ontwikkeling heeft
vastgesteld, het is zeker, dat die macht
1 nieuwe oorlogen
idetd
In Frankrijk, Engeland, Rusland cn
Italic voeren dt mannen, die van door
vechten steed* praten, nog altijd liet
hoogste woord cn prcsld-.-nt Wilson?»
woorden veinst men er niet te verstaan.
Na een reeks van nietszeggende
Icgerbcrlchtcn over liet krijgsbedrijf in
KumcnlC, brengt het nieuwste Duitselie
legcrbcrlcllt een mededccling, wetkc
noodlottig klinkt voor de Russisch-
Roomccnscho troepen
Mackensen's leger is er in geslaagd
n in ecu slag, welke 5 dagen ge
duurd heeft, een taai verdedigd linie-
regeering
ver vrede
•sluiten
de Vcrcenigdo Staten eens infor-
eerert of er niet eens aan vrede*-
iiliirliandcllngeii moet worden gedacht.
Velen zullen Wilson's woorden scep
tisch bespreken. InderdaadAmerika
heelt geen mooie rol gespeeld. Voor
milliociicn cn nog eens milliocncn heeft
liet oorlogsbehoeften geleverd aan de
vechtenden en is too oorzaak, dal dc
gruwelijke moordpartij kon worden
'Oortgezet, Het heeft bloedgeld verdiend.
Maar dc verhoudingen op het wereld-
ooneol worden steeds scherper, cn
.00 zoti het kunnen gebeuren, dat ook
Amciik.» in den oorlog wordt gesleept,
1 daarom is het maar beter bijtijds
probeeren er een eind aan te m.iken.
•nketi de Amerikaansche politiekers.
De president geeft In overweging
het daarheen te leiden, dat er zo»
spoedig mogel(jk een gelegenheid znl
worden geschapen van alle oorlogvoe
rende Staten hun mccning te vernemen
over de voorwaarden, waaronder de
oorlog tot ccn einde zou kunnen wor
den gebracht, en over de maatregelen,
dlc tegen een herhaling van den oor
log in de toekomst een bevredigende
waarborg zouden kunnen geven.
De Duitselie regecring antwoordde
op de nota van Wilson en stelt voor,
onmiddellijke samenkomst van afge
vaardigden der oorlogvoerende landen.
Eerst na het einde van dezen oorlog
kan, volgens lianr mccning, voorkn-
punten t
torvleugcl van de troepen der Midden-
staten, maakte zich van verscheidene
stcrlc-versclianste dorpen meester, waar
door de Russische cn Rncmecnschc
troepen gedwongen werden terug te
trekken.
De verliezen zijn zeer groot. Sedert
22 December in 't geheel 7600 gevan
genen, 27 machinegeweren en 2 mijnen-
Duitselie luchtschepen en vllcgeres-
kariers hebben in den rug de» vijand#
met goed gevolg belangrijke spoorweg-
punten cn haven» bestookt.
Zoowel op het W«stcl|jk als op het
Oostelijk front beperkt de oorlog zich
verder tot kleine bewegingen en artil
lerievuur.
Amersfoortsc6s
Nieuwsberichten.
Vermoedelijk door ccn lioc.l zijn
bij menschen aan den Binchoptweg
wonende, kippen doodgebeten in het hok.
I— Kaasmarkt. Aanvoer 4 w.iger.»
wegende 900 K.G. Prijzen: f70.— ik
f 72.50 per 50 K.G. Handel vlug.
De bouw van een arlilleriekazernc
te Assen voor f194,897 I» opgedragen
aan de firma Lastdrager alhier. Raming
1151.000.
ilmaakter en voortreffelijker Is dan liet
zaad. Het bestaan van deze minder
nlmaakte dingen zou onmogelijk zijn,
indien niet eerst het meer volmaakte
bestaan had. De ladder derhalve der
opklimmende, van he
meer volmaakte, komen wij ten
«lotte tot dat wezen, wat uit zich zelf
bestaat, oneindig volmaakt cn eeuwig
Is, en van wiens leven de gclieclc
wereld afhangt. Want onvolmaakte
wezens kunnen niet bestaan of behouden
blijven, zonder dat man ccn oneindig
volmaakt en ecuwig wezen aanneemt.
Dit, Augustus, is liet tweede bewijs, dat
gij van mij gevraagd hebt. Daar straks
in liet voorbijgaan heb ik dc toegangen
besproken, (lie tot drie andere lelden.
Een zesde kan uit de natuur der vrije
kracht worden afgeleid. Gecti kracht is
•rkelijk, dl» niet vrij is. De kracht van
n bal. die .Ie lucht doorklief: is in
werkelijkheid de kracht vnn iets anders,
liet van den bal. Een hand gaf hem
lijnc kracht. Die hand werd daartoe
aangedreven door dsn geest. In don
geest ten laatste wordt de kracht werke
lijk, omdat zij daar alleen vrij is, Men
kan op dezelfde wijze aimtoonen, dat
■il de krachten In liét heelal medege
deelde of afgeleide krachten zijnen
dc vraag, vanwaar «ij haar oorsprong
nemen, leidt ons tot den cenigcn geest, tot
een ecnlg verstand. Dit verstand 1» God."
„Zijn al de krachten van het heelal
niet blind ot mechanisch?" vroeg Afer.
„Ware dit zoo, zeide de Athener,
dan was er geen enkele vrij."
„Welnu, laat dat zoo xijn", zeide Afer.
„Zoo zc niet vrij zijn. vervolgde de
Griek, dan moeten zij door iets anders
worden aangedreven. En indien «Ut /oi
is, wie drijft ze dan aan Ik zeg God,
Gil xoudt wille t zeggen, het niets, wat
vnj wel gelijk staat met niets te zeggen.'
Lulde bijvalsbetuigingen volgden, ca
Dionysius moest wachten tot de stilte
was teruggekeerd.
Ik toon nu alleen nin. waar en op
wat wijze het bewij» ka» gevonden
worden. Ken zevende bewijs kan uit de
zedenwet worden afgeleid. God te ont
kennen of ziel) een vnlsche voorstelling
Hem te vormen, moet noodzakelijk
de ontkenning van alle onderscheid tus-
•cIkh goed cn kwaad, tussclicn deugd
en ondeugd met zich medcslccpen, Het
te veel tij» vragen, m «ar overigens
is het zeer gemakkelijk dit aan te t->onen,
veel gemakkelijker dan de twee andere
bewijzen begrijpelijk te maken, die ik U
zoo even heb voorgelegd. Maar ik heb
genoeg gesproken. Deze geleerde 'ver
gadering ziet in, dat hot geloof lo een al-
bestuurder en een almachtige» geest
geen droombeeld is. maar ccn waarheid,
1I1.: kan bewezen cn door geen mensche
lijke scherpzinnigheid op hare eeuwige
grondslagen a n liet wankelen kan ge
bracht worden." (Wordt voortgezet
