Vellichten alle Bankzaken Katholiek Niéuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken. DE EEMBODE Kantoor: Langegracht 13, Amersfoort Telefoon No. 314. Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Prijs per drie maanden zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar. Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden vóór den aan vang van een nieuw kwartaal. Vrijdag 1 Juni 1917. No. 18. 31st* Jaargang. xdvertentiön Prijs per regel 12'/j ct., met bewijsnummer. Voor Incasso wordt vi f cent per maaad-nota in rekening gebracht. Billijke tarieven bij geregeld adverteeren. AJvcrtentiCn moeten Dinsdag- of Vrijdagmorgen vóór elf uur ten Kantore van De Eembode worden bezorgd. Mededeelingen, ingezonden stukken en advertentlBn te zenden aan de Directie van De Eembode, Langegracht 13, Amersfoort. Bij Hit behoort een bijblaadje. J. B. SCHEUER AMERSFOORT. Langegracht 9 - Telefoon 254. Administratie- en Effectenkantoor. Aankoop en verkoop van Effecten, Verzilveren van Coupons. Sluiten van pro longatie. Kantoor geopend van 9—3 uur. Oi Koning dar richtbire schepping. „De mensch komt en verdwijnt als het dier, want hij is niets anders," beweren vele socialisten en alle stof- vergoders en van hun standpunt heb ben ze volkomen gelijk. Behalve stof en stoffelijke kracht immers bestaat er volgens hen niets, geen geesten en geen God, En daarom loochenen zij in den mensch het be staan ccncr onsterfelijke, geestelijke ziel, die in wezen en werking van het lichaam verschilt. Zij zien in den mensch niet anders dan stof en stoffelijke krachten en stellen zich zoo gelijk aan het rcdclooze dier. Ze mogen dat vrij doen. Niemand zal hen daarom benijden. Als echter de mensch niets meer is dan liet dier. hoe dan te verklaren, dat mensch en dier zoo geheel ei schillen in kennen, begeeren en han delen dat de mensch vatbaar is voor ontwikkeling, het dier echter anderlijk blijft staan op den zelfden trap, waarop het stond vóór duizenden jaren dat de mensch een verstande lijke taal heeft, hel dier enkel gevoels taal De mensch kent en begeert niet alleen stoffelijke, maar ook onstoffelijke geestelijke goederen, die buiten het bereik der zinnen vallen. Hij begrijpt en onderscheidt lusschcn oorzaak en gevolg, middel en doel, waarheid en dwaling, deugd deugd, plicht en recht, verleden, heden en toekomst, tijd en eeuwigheid. Hij klimt zelfs uil de zichtbare schepselen op tot een onzichtbaren Schepper en komt door die kennis tot hel bewust zijn van godsdienstige cn zedelijke plichten. De mensch begeert waarheid tenschap. recht en billijkheid, aanzien, voorspoed cn geluk, en streeft zelfs onweerstaanbaar naar maakt geluk. Aan die begeerte van dat alles wordt, al i. het ook niet volkomen, toch if zekere mate voldaan. En de bevredi ging ervan schenkt geestelijke vreugde, die hemelsbreed verschilt van het nelijk genot, dat men gevoelt, als voorbeeld honger of dorst gestild zijn, of aan de begeerte om iets te hooren voldaan is. Het dier kent of begeert slechts stoffelijke dingen, dingen, die door de 17 FEUILLETON. Het vierde gebod. O. wat wcnschte hij daarheen vliegen om hertog Arnout te kunnen zeggen wat hij gezien had en nog nv wat hij vermoedde. De rit ging buitengewoon snel was voor Jasper hoogst pijnlijk, dewijl zijne voeten onder den buik van In i paard waren bijeen gebonden. Toch klaagde hij niet. De geleiders cchttr zagen na een onafgebroken rit vier uren, dat de gevangene het meer zou kunnen uithouden, en w schuwden daarom den graaf. Vincent liet halt h juden en afstijgen. Hij beval de voeten van den gevan gene te ontbinden cn hem verder tc bewaken, zonder echter verder een woord tot hem te richten. De krijgers maakten van d' bruik om voor hunne paarden tc zor gen, en hen het zweet af te drogen, dat de snelle loop lien had afgeperst, terwijl ccnigen den knapzak te vor~ schijn haalden om een stuk brood nuttigen. Jasper z.ag met bcgeerige oogen naar het brood en een der krijgers dit bemerkende, wierp Item een stuk toe, onder de woorden „Daar, cct, onze graaf zal toch niet willen dat ge van honger sterft Jasper wierp den spreker een dank- worden waargenomen. Het heeft geen verstand, geen begrip m kwaad en goed, van schoon en leehjk, eigendom en diefstal, recht en plicht, doel en middel, God en zede lijkheid. De hond pakt een stuk vlecsch, waar kan. Hij verslindt even gretig, wat in een vuilnisbak vindl, als wat hem op een schotel wordt voorgezel. En hij slaapt even rustig op een mest hoop, als op een donzen bed. De kip scharrelt even goed in een vollen graanhoop, als in een mesthoop. Ze heeft geen begrip van middel en doel, geen verstand. Het dier tracht slechts aan zijn zin begeerte te voldoen en vindt daarin zijn volle verzadiging. En het bekommert zich niet omtrent het mid del waardoor en dc wijze waarop dat streven wordt bevredigd. De mensch is vatbaar voor kcling. Hij vindt voortdurend iddelcn ter instandhouding en genaming van zijn leven, zooals dc kookkunst, de bouw- en geneeskunde getuigen. Hoe heeft hij zich niet ont wikkeld in kunsten en wetenschappen, wal niet tot stand gebracht op het gebied van ontdekkingen en uilvindin- Denken we slechts aan de toe passingen van electriciteit bij machines, telegraaf, telefoon en verlichting Bii het dier is van dat alles niet het geiingste te bespeuren. Honden eu katten verslinden het vleesch nog altijd zooals ze het krij gen. Ze weten liet niet beter of sma kelijker te bereiden. En als maag bedorven hebben, eten ze gras, gelijk bun voorouders. De mensch vindt voortdurend nieu- L- sloffen en wijzen, om zich tc kleedcn. Het dier draagt steeds dezelfde be dekking, welke het van de n Dc mensch bouwt voortdurend betere en prachtiger woningen. En het dier f De spinnen weven nog 9teed.' zelfde webben, de bijen bouwen nog steeds dezelfde cellen cn de vogels dezelfde nesten aL vroeger. Het meest ontwikkelde dier, de aap, beeft het nog niet zóó ver gebracht. et eenvoudigste werktuig kan maken of gebruiken, vuur weet te slaan uit een steen, of ook maar de gemak kelijkste rekensom kan oplossen. En als men soms van dit of dat dier hoort beweren, dat het tellen kan of dooi kopbeweging op bepaalde vragen juist weet te antwoorden, dan is dat niets anders dan werktuigelijke africhting zonder eenig begrip. Vraagt men iets anders dan dat, waarop het afgericht dan ontvangt men een verkeerd of volstrekt geen antwoord. De mensch kan, wat hij zelf kent, aan anderen leeren. Als dus dat africhten itandelijke werking was, dan moest ook het dier zijn kunstjes aan andere dieren kunnen leeren. Daarvan is ter geen enkel voorbeeld bekend. Een pasgeboren eend loopt naar het water en zwemt als de beste, ook, al door een hen uitgebroed. n jonge kanarie begint na ceiitgcn tijd te zingen juist als andere kanaries, ook al heeft hij er nooit een gehoord. Elk jaar cn op denzelfden tijd ver laten de trekvogels ons land en keeren op dcnzelfdcn tijd terug. Hel jonge dier weet terstond zijn voedsel tc vinden. Het kent zijn vijan- en gebruikt de geschiktste midde- om zich tegen hen te beschermen te verdedigen. Het weet voortref felijk zijn nest te bouwen en zijn jongen groot te brengen. Het dier is van den beginne, zonder 'oorafgaand onderricht of oefening, volleerd in alles, wat zijn zelfbehoud voortplanting betreft, maar zijn ken- is gedoemd tot stilstand, omdat het niet denkt en oordeelt, geen stand heeft. En in kennen én in begeeren en ontwikkeling verschillen mensch en dier dus reeds zóózeer, dat ieder onbevoor oordeelde zal moeten toegeven, dat de mensch meer is dan het dier. Er is echter nog scherper tegenstelling. De mensch is er zich helder van bewust, dat hij geheel vrij, zonder uit- r inwendigen dwang, iets kan willen liet, dat h(j iels, wat hem aantrekt, met volle vrijheid kan verlangen of verwerpen, lusschcn twee begeerens- waardigc zaken dc eene boven de dere kan kiezen. Als de mensch honger of dorst heeft, kan hij spijs of drank gebruiken o' ;*1" van onthouden. Het dier kan ten minste niet uit tich zelf. Het gebeurt wel, dat een hond een stuk vleesch of brood laat liggen, ofschoon hij honger heeft. Hij doet dat echter niet uit vrije keuze, maar uit vrees voor het oog of den stok van zijn meester. Zoodra hij niets meer te vree zen heelt, grijpt hij toe. liit zich zelf kan hij aan zijn eetlust niet weerstaan, zonal» de mensch. H t dier handelt onder dezelfde oi standigheden altijd op dezelfde wij. omdat het moet. krachtens zijn instinct, den ingeschapen natuurdrang. Wie denkt er aan den booswicht, die een moord pleegt, gelijk te stellen met den tijger, die een mensch scheurt.' Toch zou die booswicht niet schuldiger zijn dan de tijger, als hij niet vrij was geweest in het al o( plegen zijner misdaad. Vandaar ook het groot verschil tus- sehen dc spijt over een handeling, waardoor iemand onvrijwillig een ander kwaad heeft berokkend, en het berouw, dc gewetenswroeging bij het geheel irijwillig plegen eener misdaad. Vandaar ook de ontoerekenbaarheid krankzinnige, die een moord begaat, en de verantwoordelijkheid e;n moordenaar, die in het volle bezit gebruik is van zijn geestvermogens. kVas de mensch niet vrij, dan zou den al zijn gedachten en begeerten cn handelingen noodzakelijk moeten plaats hebben, En dan zouden verdienste schuld, deugd en ondeugd, loon straf woorden zijn zonder beteekenis. P. REIJS, S. J. Uit het Buitenland. Van den Oorlog. Het schijnt nu toch met de offen sieve kracht der Italianen voorloopig ip een einde te loopen. Dit is niet te terwonderen. De verdedigers verdienen bewonde ring voor da wijze, waarop zij den stoot hebben opgevangen. Bij de Vodicc poogden de Italianen later inet sterke strijdkrachten opnieuw komen. Volgens het bericht uil Weenen, bereikten dc Italianen echter geen resultaten. Precies geteld, maakten de Italianen t nu toe 23,681 gevangenende Oostenrijkers geven meer globaal een aantal van 14,500 krijgsgevangen ge maakte Italianen op. Dal is ook een verschijnsel bij de nieuwste offensieven, dat ook de aanvaller er door gevangen- mg zooveel mannen bij inschiet. En daar de rijen der aanvallers ook door het verdedigingsvuur zoo gehavend worden, vraagt men zich af of de luttele terreinwinsten wel legrn die go krachtsvermindering opwegen, In opzichten is toch de winst, bij het offensief behaald, gering. Nu men dus langzamerhand een einde ziet komen aan den slag op het Zuide lijk oorlogslerrein, en ook in het Wes ten de grootste inspanning lot het ver leden behoort, komen teekenen wijzen op meer actie op het Oostelijk front. Het is geenszin» te verwachten, dat de oorlog zich hier zal doen kennen, zoo als hij dat in het jongste verleden in het Westen en Zuiden gedaan heeft. Het herstel van het Russische leger is aan den gang. Maar zoover, dat de Oostenrijk»ch-Hongaarsche legerleiding haar troepen weder naar het Oosten moet dirigeeren. is het nog laug niet COMMANDITAIRE BANKVEREENIGING H. L. A. DULLAERT Co. AMERSFOORTLangegracht 30 Tel. 363. SOESTVan Weedcstraat 206 - Telefoonnummer 6. SCHERPENZEEL: Rijksstraatweg - Telefoonnummer 2. theoretisch anarchisme op mijn ouden dag tot de slotsom gekomen, dat ik het geen dag zou hebben uitge houden, als ik consequent had willen zijn", moet nu Nleuwenhuis erkennen, velen het hoofd op hol en hel hart opstand gebracht te hebben. Gemengde Berichten. Binnenlandsche Berichten. baren blik toe cn nam zijne gift i een uur gewacht te hebben vertoonde zich in de verte eer De graaf zond hem een zijner te gemoel om te zien wie het bemerkte spoedig dat het Dirk Hack- fort waszoodra deze den graaf zag riep hij hem toe „De gevangene heeft u bedrogen, hij had een stuk perkament bij zich. waarop hij iets heeft gekrabbeld." „En gij hebt niets gevonden vroeg Vincent streng aan een zijner mannen. ,Ni:ts, heer graaf," was het ar»- .,Ncen," vervolgde Hackfort, „dat kon ook nietwant een onderzoek heeft mij geleerd, dal bij zijn perk, ment bij de vier linden in den grond heeft gegraven. De gewonde meende tc wetdh dat Jasper dit zou doen." „Ja," riep een der mannen„wij hebben hem zien graven, zonder de bedoeling daarvan te begrijpen." „En gij hebt zeker de plaats onder zocht?" vroeg Vincent. „Ja," zeidc Hackfort, „maar te geefs. Ik vond alleen een steen eene holte, waarin een kistje of deigclijks moet gestaan hebben, Men heeft het gedurende onze korte afwe zigheid komen halen." „Vervloekt I" brulde de graaf, „de knaap heeft ons bedrogen. „Vooruit I Te paard I" vervolgde hij. „Te Ochten Anarchlsmo. De samenleving zeide de heer Domela Nleuwenhuis is zoo gecom pliceerd, dat voor een consequent anar chist niets overbleef dan zich op te hangen 11 Zoo lazen wij in een van de ver slagen der op de Pinksterdagen ge houden congressen van Viij-Socialis- tisclie cn Anarchistische Verecnigingen. Domela Nieuwenhuis sprak zoo met betrekking tot de vraag, hoe anarchis- tisclt-gezinde arbeiders zich moesten houden ten opzichte van den aanmaak munitie en oorlogsmateriaal Te dien aanzien werden de meest tegen strijdige wenschen geuitcr moest zoo veel mogelijk materiaal worden aange maakt (om Pruisen len onder te bren gen of om eenmaal legen „dc onder drukkers" te gebruiken) of zoo weinig mogelijk (een soort sabotage du9). Het is te hopen, dat de logica van den heer Domela Nieuwenhuis geen enkelen anarchist tot zelfmoordenaar maken zal. „Ik ben na een licel leven ekenen wij af." En weldra holde de bende verder, dankte Ja9per in zijn hait den goeden God, die hein zoo zichtbaar beschermde, int nu de hertog zou weten waar hij is, zouden zijne banden weldra breken. VIII. Terwijl de Bourgondische hertog met zijn leger tegen het O verstiet» optrok, leefde mc„ te Grave op het hertogelijk kasteel in angst en vrees. Niet dat Arnout den ft >urgondiër behoefde te vreezen. wat brtielt diens plannen om Gelderland aan de Bour gondische kroon tc heclucn. doch hij begreep zeer goed dat zijn oproerige onderdanen geene poging onbeproefd zouden laten om lniu erfvijand tegen hem op te stoken cn aldus slechts de algeineene verwarring zouden vermeer deren. Dc hertog had daarenboven brieven ontvangen om te zorgen dat het Bourgondische leger te Doesburg schepen met mondbehoeften zou den, waaraan hij, na het verbond tengevolge had gehad, dat Fülp» hem een dreigenden brief schreef. Aldu» werd hij lusschcn twee vuren geplaatst, om welke tc ontgaan hij tevergeefs allerlei middelen bedacht, totdal I ten laatste het opgaf en besloot m overgeving aan Gods wil dc dingen tc wachten die zouden komen. Den heer D. H„ uit Zwolle, die de Plnsterdagen bij zijne familie tc Slag haren wilde doorbrengen, is onderweg ongeluk overkomen. Op het bal- van de Dedemsvaartsche stoom- i woei zijn hoed af. Pogende den hoed tc grijpen, sloeg hij van de tram, met het gevolg, dat hij dood werd op genomen, Aan oorlögswinstbelasting is in de eerste vier maanden dezes jaars binnen gekomen f 10,889 000 aan verdedi- gingsbelasting f 16.260.o00. Een landbouwer keerde met zijn 21-j.nrigen zoon van de mnrkt te Steen wijk huiswaarts. Nabij het Steenwijker Pompstation sloeg het paard op hol, met het treurig gevolg, dat vader zoon van den wagen slingerden, w bij eerstgenoemde een been op twee plaatsen brak, terwijl laatstgenoemde het hoofd doodelijk verwondde. Men meldt, dat van de fraaie bos- schen tusschen 's-Heerenberg en Zed- dani 1,250 000 dennenboomen worden omgehouwen. Twee onder Amcrongcn en Leer- sum gelegen bosschen, tellende onge veer 35.000 denncboomen. zullen ver dwijnen 15 Juni worden ze bij in schrijving verkocht. Er heeft zich het volgende toonecl afgespeeld, op een in het Savoy-Hotel te Londen gehouden banket. Lord Beresford had het woord en midden gerden ook hun borden tegen den muur, zoodat de parketvloer in een oogenblik met scherven bezaaid was. Te Leerdam heeft zich een geval t vergiftiging met doodelilken afloop voorgedaan bij een kind nn het gebruik van grieameel. De regccring heeft aan van Staajr's Baconfactorij te Assen opgedragen 400,000 K.G. varkensvleeach in te zouten. Reeds 2000 varkens zijn ge slacht deze week zullen er 5000 ge slacht worden. zijn bord. hield het in de hoogte en toonde zijn toehoorders een Duitsch fabrieksmerk op den achterkant van het bord. „Ook dit Is Duitsch fabri kaat", riep Beresford uit, „en daarvan moet Ik nog wel eten". Tegelijkertijd slingerde hij met kracht het bord tegen den niuur, zoodat het in scherven vloog. Alle pasten deden hetzelfde cn slin- Onwtdar. De bliksem sloeg in een boerderij te Zenderen bij Almelo. De boerderij stond in een oogenblik in vlammen en brandde geheel af. Tc Zuidwolde is een boerderij door den bliksem getroffen en geheel afge brand. Een kalf en een geit zijn mede de vlammen omgekomen. Bij Munen (N.-B.) sloeg de bliksem een aibddctswoniiH;. Hel huis met den inboedel ging in de vlammen op. Ook boven Drente woedde een hevig onweder. Een boerenschuur werd getroffen en ging in vlammen op. De bliksem sloeg in een paar boomen aan den rijksweg een er van, een zware eik, werd geheel aan splinters geslag'n. Bil een landbouwer te Halveltcrberg sloeg de bliksem in den koestal, be- i schadigde deuren en drentpels, maar stichtte geen brand. Te Zuidveen sloeg j de bliksem in een hui» en wierp de schilderen van den wand, zonder brand of andere ongelukken te veroorzaken, In een ander huis gingen de deuren open. Tijdens een onweersbui viel te Heerdc een stuk ijs uit de lucht van pl.m. 2 K.G. Wel regende het (link toen de bui overtrok, doch hagel werd overigens niet aangetroffen, zijn redevoering greep hij plotseling Bij Meppel sloeg de bliksem in de woning van den landbouwer Ramhorit aan den Zomerdijk. De schoorsteen werd van het dak geslagen, in de woon kamer ontstond een begin van brand. Een juist pas se erende fietsrijder werd later bewusteloos op den weg gevon- ded, maar kon na eenigen tijd weer bijgebracht worden. Midden in de stad werd een schoorsteen getroffen. Zijn broeder, had meer vertrouwen >p de toekomst. „Geloof mij, Arnout," zeide hij „dat dc Bourgondiër .hel land spoedig zal verlaten, cn dan is het uwe beurt op te treden." „Helaas 1" sprak Arnout, „welke droeve tijden voor een vorst van bet schoonst': land van Europa. Mijl .rouw eu mijn zoon hebben mij vt »en en zoeken den Bourgondiër zijne legerplaats op, mijne onderdanen koesteren geen hongeren wensch dan lijn ondergang. „Na lijden kon» verblijden, zeidc Willem troostend. „Daarenboven hel ongeluk vervolgt u niet in alle zaken. Is het verbond met het Oversticht niet op bijna wonderdadige wijze tot stand gekomen, en al weten wij niet juist t er van den gezant is geworden. „I)at betwijfel ik, Willem. Gij kent den Bourgondiër niet als ge denkt, dat hij ongewroken het land zal verlaten. „Hij heeft maar ééne vrees, zijn de Friezen, die nog voor niemand den nek gexromd hebben, en daarom zal hij zich zooveel vrienden mogelijk trachten tc maken, om Iten bij gele genheid ten onder tc kunnen brengen," „Geen nood." hernam Willem. „Dc Fries is in zijn eigen land te sterk en daarbij te koppig om zelfs na eene nederlaag het hoold te bu'gcn. Hij verliet de zaal juist op het oogenblik. dat 'shertogs dochter daar binnentrad, gevolgd door Machteld. „Ha, mijn kind," zeide de hertog, „komt ge ons gezelschap houden, dat is goed, zoolang wij u hebben, ik nog niet voor de toekomst." Hier hield de hertog op, om het oor tc leenen aan een korten stoot met een hoorn gegeven. „Daar nadert bezoek, mijne kinde ren," zeide hij, „begeeft u naar uwe vertrekken, ik zal u straks weer laten roepen. „Laat ons blijven, heer vader," smeekte Margaretha, getroffen door den klagenden toon, waarop deze laatste woorden geuit werden. Laat mij uw steun zijn, indien het mocht zijn dat het bezoek u r rampen kom ineedeeten." De hertog zag zijne dochter liefdevol aan en met zijne hand over haar hoofd strijkend, zeide hij „Ik kan u niet» weigeren, vimster, it u daar in dien hoek met Machteld. Onmiddellijk daarna trad heer Willem binnen en zeide dat een ruiter voor de ophaalbrug stond, die verzocht tc worden binnengelaten. „Ik ken den man niet," voegde hij er bij, „doch hij geeft voor van Deventer te komen en u gewichtige mededeclingcn te moeten doen." „Laat hem komen. Willem," zeidc i dc hertog „de zekerheid welke hij ons wellicht geven zai, kan onze onrust slechts doen bedaren. Heer Willem verlrok cn keerde spoedig daarna met een vreemdeling terug, in wie wij terstond den toove- naar herkennen. Met een zijdcling.chen oogslag op de vrouwen, grocltc hij den hertog diep en bleef daarna in deemoedige houding voor hem Haan om te wachten totdat deze zou ge- lieven hem toe te spreken. „Wie xijt gij?" vroeg de hertog. ,.en vanwaar kon» gij?" ..Heer," antwoorde de vreemdeling. lijn naam 1» u onbekend, en ik smeek u. laat mij hent voor mij hou- i den. Ik kom van Deventer, dat gisirren door het leger van Ellips van Bour- gondië is verlaten." Bij de eerste woorden had de herteg de wenkbrauwen gefronst, rloch bij de j laatste mededeellng riep hij verrast: „Hoal heeft de Bourgondiër Jasrhet hoofd gestooten I Hebben de Deventer» hem uit hunne stad kunnen w.eren'" i „Noch het een, noch het ander. I heer," antwoordde de onbekende. ..Er is van weerszijden woedend geitredtn, cn zeer zeker zouden de Deventer* het onderspit hebben moeten delven, i indien Filips op het laatste oogenblik j geen genade had aangeboden, op ,le i enkele voorwaarde, dat ri) liitscltop 1 David als hun heer zouden erkennen, i Wordt vervolgd- ff

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1917 | | pagina 1