Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
EEMBODE
Kantoor: Langegracht 28, Amersfoort - Tel. No. 314.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. - Prijs per drie maanden
zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor
incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar.
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van
abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw
Dinsdag 14 Aug. 1917. No. 39. 31ste Jaargang.
Advertentiën: Prijs per regel 12 Va ct., met bewijsnummer. Voor incasso
wordt vijf cent per maand-nota in rekening gebracht. Billijke
tarieven bij geregeld hdverteeren. Adveitentiön moeten Dinsdag-of
Vrijdagmorgen vóór elf uur ten Kantore van De Eembode worden
bezorgd. Mededeelingen, ingezonden stal zen en advertentiën te zenden
aan de Directie van De Eembode, Langegracht 28, Amersfoort.
Oude unset) monumenten.
Herhaaldelijk gaven ook andersden
kenden hun verdriet lucht over de wijze,
waarop oorspronkelijk katholieke kerk
gebouwen- zijn verminkt.
Eenzelfde ergernis over het gebrek
aan gevoels- en kunstzin bij het Pro
tsstantisme treft in een artikel, door
Ellen I-'orect gewijd aan den Utrecht-
schen Dom, in „De Nieuwe Amster
dammer".
Utrecht is ccn zeer saaie stad, zoo
schreef Ellen, maar een zeer deftige.
Er zijn huizen, die deftigheid uitstralen,
acii neen, stralen doet in Utrecht niets,
de huizen zweeten er deftigheid.
liberale deftigheid. En daarboven
staal de dom, die uicl dal alles tticts
meer uit te staan heelt.
Heel lang heb ik in de kloostergang
gestaan en genoten van dc wonder
bare chimères, de prachtige kruizen, de
zeldzaam fijne ache veering. En 't wil
er bij mij met in, dat het mcnsclicn
waren, als die daar nu rondloopen.
waaraan we dien lJoin tc danken heb
ben. Die dezen Dom gewen acht heb
ben, moeten toch wel andere aspitat.c»
gehad hebb n. dan die doode. suffe
stralen en ga niet binnen of eerst
„lasciatc ogni spcranza".
De witkwast vermag de verleden
schoonheid en de waarheid met weg
te kalken van de „pacpsche afgoderije".
Waarom alles duur is
Vele fabrikanten hebben zich door
de prijsstijging van hun grondstoffen
genoodzaakt gezien, ook den prijs van
hun artikelen tc verhoogen, schrijft ,,De
Slichtschc Courant."
.Zij kwanten als producenten van
eenzelfde artikel bijeen cn verhoogden
den prijs. Zij deden daarvan mededee
ling aan het publick. En het publiek
begreep, dat de oorlogstoestand die
prijsstijging noodzakelijk maakte, cn
betaalde.
Nu bemerkten dc fabrikanten, dat
dit goed gmg. Zij vergaderden nóg eens
cn besloten cr weer tenige procenten
op te leggen. Want dc prijsstijging der
grondstoffen ging al door, v crklaaidrn zij.
fabrikanten van andere artikelen
dachten er over. of zij iV-k g« mo-
lopct
in de doffe
De boomkruin
eeuwige lampe.
leegte, de kuns
hatende adem
den Dom mi -
gedenkboek van den Nieuwen Gids.
Dc bcker.de uitspraak van Hoileau
Ce qui se con^oit bien sVnonce
Et les mots pour Ie dire arrivent
schijnt niet voor Bolland te gelden.
Dc geleerde man schreef 't volgcr.de
„Maar dc redeneering der meer dan
verstandige rede ontwikkelt de zegge-
Ijjkhcid, dat dc ons om tc beginnen
voorstaande of voorzwevende en als
voorbande.) onverzekerde cn ondoor-
zic.'ie werkelijkheid door geleidelijke
zelfbepaling van het zich zelf nagaande
begrip in ons zciven tot dc waarheid
komt. die hare ware eenheid is. om
zich daarin tc verklaren voor het van
zich zelf verzekerde, het op cn voor
zich zelf begrijpelijke, dat aan bewijs
cn verklaring van elders geen behoefte
meer heeft."
Jarrmcr dat Bolland voor dit moois
ook nog de nieuwe spelling niet ge
bruikte.
Binneniandsche Berichten.
verhoi
En
Maar dc dm:
Zn worden va-
t besi-
n het
psalm.
Ook in dc Not
gcilacht en da
van God indei.'
voelden we vn
hier
o Go
rcld
t. pi
st. m 1410
(100 guide n.
rkm gaver,
i 1015 reep.
in- geplukt.
>orlog.no. J-
gebannen".
Rillen doe ik hier nu. De f
schoonheid d.r kanteclcn schreit
eigen nutte: .rosheid, en het koperen
staat verwaarloosd, nu het geen hei
der heiligen tc bewaken lie. ft.
Koog staat de Dom boven de n
tehen, tintelend van 't leven. dat
die hem maakten, er lieten met
ui Ik id gaat cr niet binnen.
Item zoo, lier cn schoon en tintelend
onder de liefkozing del laatste
Wijsbegeerte.
i'anneer straks de leden van Geloof
Wetenschap tc Amersfoort zulten
gaan filosofeeren, en met velschillende
stelsels zullen kennis maken, zullen
Bolland, den Leidschcn filosoof.
end hier cn daar, een
e bijdrage in ltc
hoofdbestuur in te trekker.
De Bond he'-:aa: uit 143 afdcclingen
3 correspondentschappen, tellende
2.' leden, u 1780 gchcelonthou-
rs cr. '>442 afschaffers.
M i den M-.-'j-l! -nd werd een actie
•voerd lot afschaffing van het bier-
bunk aan tafel op dc Pensionaten.
Herkozen werden al- bestuursleden
de hccrcn Th. ICanchi. F. Brinkman
Sn tel: L. A. M. Bntggcman te Ol-
nzaal. S. \V. de Jong tc Lemmer,
A. I. Sloe: hek te Arnhem ei) J.
evterman te Utrecht. Gekozen weid
Dr. W. F. H. Blom. pastoor tc Doe-
Tot voorzitter van h. t Hoofd-
bcztu.-r werd gekozen J. West er man
Utrecht.
et voorstel de contributie te bepalen
op 10 ct. p.-r lid. werd aangenomen,
-ischêlgkheid werd betoogd van
i.gcnsbordtn. naast de Patro-
'n.vrv;ir| de ledeg w den op-
.Ocd in gehionthouding tot hun
loc jaar.
De afd. Arnhem stelde
Hoofdbestuur zorge voor dc instelling
i een bevoegde commissie, welke
studie zal nemen het plan
oprichting van een Naaml. Venn, of
rgelijk centraal lichaam tot exploi-
lic van alcoholvrije localen en zoo
:wenscht, van een alcoholvrije dran-
kenfabriek.
Pater v,.n Mierlo van Arnhem be-
-ogdc de noodzakelijkheid van een
Dr. Aril'ns deelde mede. dat in Goirle
n-ds een alcohol-vrije diankenfabriek
bestond, welke plm. f 10,000
Retraite.
Op den Gelderschen Katholiekendag
te Arnhem zal de zeercerw. Pater J.
Vola C.s.s.R. over de Gesloten Ketrai-
ten het volgende voordragen
Overwegende
1. Dat de gesloten retraite uit haren
aard een allerheilzaamst middel is om
hel godsdienstig leven in alle standen
het meest krachtdadig en het meest
duurzaam te bevorderen.
li. Dat de gesloten retraite, vooral
bij de huidige materialistische opvattin
gen en strevingen, een verinniging van
de geestelijke beginselen des Christen-
doms bewerkt en tot krachtig belijden
tar buiten aansterkt.
III. Da', de gesloten retraite in ver-
ecnigingen, zoowel sociale als religieuze,
het katholiek karakter levendig houdt
er, aansterkt.
IV. Dat de geldelijke bezwaren, die
menigeen de deelname aan de gesloten
retraite onmogelijk maken het best
ondervangen worden door de Verei
ging van den Ketraitcpenning.
V. Dat de maandelijksche verni
wing, als voortzetting der gesloten
traite, het bij uitstek ge&'ger.de middel
i= orr. de vruchten der retraite te ver
duurzamen.
Besluit
A. Dat de kennis der gesloten re
traites onder alle standi— moet worden
verbreid en de vooroordeelen cr tegen
worden weggenomen
dat de deelname aan de gcslo-
nraiten met alle gepaste middelen
moeten worden bevorderd
dat in vcreenigingen, zoowel
nciale als religieuze, er naar moet
worden gestreefd om de leden, zoo-
•l mogelijk, tc ramon aan een ge
slote* retraite te doen deelnemen
dat de vcreeniging van den re-
traitepencing op a'.le plaatsen moet
worden opgericht cn door alle parochi-
ic.-i gesteund.
E. Dat het zeer wenschelijk is, door
de maandelijksche vernieuwing de vruch
ten der retraite te bewaren.
Gemengde Berichten.
Dc politie tc Vclp arresteerde e
persoon, die trachtte in te breken
het hotel Naef.
Bij onderzoek kwam geleidelijk a
licht, dat de gearresteerde n
:e anderen, dc bedrijvers waren v
talrijke rijwieldiefstallen te Wagening'
Beuekum, Renkum cn Arnhem,
ij wielen werden verkocht aan een op-
kooper te Huisscn, dit er naar schat
ting dit jaar tuim 50 stuks vat
kocht.
Te Druten stierven in één week 6
kinderen aan de mazelen of de ge
volgen daarvan, terwijl nog verschil
lenden ernstig ziek zijn. De ziekte
woedt den geheelen zomer reeds, maar
aanvankelijk was zij van onschuldigen
Genie-soldaten hadden een draad
gespannen over de brug bij Water
graafsmeer en vast gemaakt aan een
der leuningen. Bij den draad had een
soldaat post gevat, om het publiek te
waarschuwen. Per motorrijwiel kwam.
aanrijden baron Van Lijnden, te Ne-
derhorst den Berg. Hij reed met den
hals tegen den draad en werd van zijn
motorrijwiel geslingerd. Hij bleef be
wusteloos op straat liggen.
De ongelukkige is per auto vervoerd
•ar zijn woning.
De rijstoogst op Oost-Java is mis
lukt. De inlandsche bevolking verkeert
thans in hoogst ongunstigen economi-
schen toestand. De prijzen der levens
middelen zijn reeds met honderd pro
cent gestegen.
De verwachting der Entente, dat
de lange duur van den oorlog, in
ieder geval de na het sluiten van den
vrede tc voeren handelsoorlog, hel
Duitsche economische leven den nek
slag zou geven, blijkt hoe langer hoe
weer een fatale vergissing, een onder
schatting van Duitschland's economi
sche kracht en weerstandsvermogen te
zijn geweest. Onder den druk der om-
handigheden, die de oorlog in het
leven heeft geroepen, is Duitschland
erin geslaagd, zijn landbouw en nijver
heid op nieuwe, hechte grondslagen
te herstellen en op te bouwen, en niet
geheel ten onrechte pleegt men gaarne
te zeggen, dat Duitschland door dezen
oorlog in drie jaren tijds een halve
uw van economische ontwikkeling is
,-crgesprongen.
Lang voor den oorlog reeds was de
bloei cn de hooge trap van ontwikke
ling der Duitsche chemische nijverheid
den concurrenten in het buitenland een
doom in het oog. Tijdens den oorlog
'n aansluiting met de behoef
den tijd, nieuwe methoden in
toepassing gebrachthet geheele be
drijf is gereorganiseerd, men heeft
oeten zoeken en gevonden.
Wij herinneren slechts aan het
onttrekken van stikstof aan de lucht,
waardoor Duitschland zich onafhanke
lijk van den stikstof-aanvoer van bui
ten heeft gemaakt, en aan de produc
tie van olie uit bruinkolen en leisteen.
De noodzakelijkheid, om zuinig te
zijn met allerlei afval, heeft geleid tot
een nieuwe wetenschap de verwerking
van afval, die technisch voortdurend
volmaakter wordt en aan het natio
nale vermogen schatten toevoegt, die
vroeger bij gebrek aan organisatie ver
loren gingen. Op dit gebied vooral
heeft de chemische nijverheid snelle
vorderingen gemaakt.
Naast de chemische nijverheid kan
ook de textielindustrie op tal van in-
dustrieele verbeteringen bogen. Kort
na het uitbreken van den oorlog ver-
rastte Duitschland zijn tegenstanders
met het fabriceeren van kruit, zonder
dat het daarbij katoen noodig had. De
uitbrcidicg van de vlas- en hennep-
cultuur. de aanbouw van vezels, die
vroeger niet voor de spinnerijen in aan
merking kwamen brandnetels, riet
biezen en de verwerking van
papierengarens hebben de Duitsche
textielindustrie in nieuwe banen ge
leid.
37 Het vierde
Dagelijks vertoonden zij zich
verblijf, maar ook dagelijks ontv
de boodschap, dat hei tog Adolf bn
niet kon ontvangen. Een langer aan
dringen beneden zijne waardigheid
achtende is- eindelijk heer Willem troos
teloos vertrokken, alvorens prinses
Catharina in veiligheid te hebben ge
bracht.
„Heet llenrick," hernam Machtcld.
„verklaar ons nog eene enkele zaak.
Vanwaar dc oorlogsgmiehi.n, welke
ons hier toekomen. Als Ik
ester i
staat dan het geheele land in oproer.
„Zoodra Keer Willem weer naar
Kleef was vertrokken, haalde hem de
Klecfsche hertog over tegen zijn nc- l
tc velde te trekken en het land met
geweld voor zijn bloeder tc veroveren.
Heer Willem aarzelde, doch dc onstui
mige hertog, die van geen dralen weet,
viel zelf met zijne benden in het N'ij-
meegfehe en bracht die poorters
schade toe. I-lij belegerde Goch, docli
moest van daar terugtrekken om echter
kort daarna opnieuw in Gelderland ti
vallen, dcDoetinchcmmers te slaan et
de Nijmegenaars te bestoken. Niet
minder dan 3000 schapen en 40Ü bur
gers zijn naar Kleel gevoerd.
„Ook Adolf heeft daarna de wape
nen aangegotd en is in hel Kieefsche
gebied gevallen, waar hij zich
echte plunderaar co brandstichter to
Thans verblijft hij met zijne bi
in Brabant en nioit daar volgens de
geruchten' vreesclijk huishouden. Zeil
de kloosters worden niet gespaard 1'
„Naar ik verneem," vervolgde heer
Hciuick, „zal de hcitog van Bourgon-
diC tusschcnbeide treden om dit wocsl
geweld te keer te gaan. en indien 't waar
is. zal 'rij spoedig den aftocht blazen."
„Zie," sprak Hcnrick dc Mol. „onze
heer hertog leeft op Buren verlaten
iedereen, die zijne i;e vangenschap
kunnen verlichten. Niemand kan
hein naderen, zonder arena
wekken, liet begijnenkieed vindt echter
■cgang waar voor ieder a;
cur gesloten blijft. Machtcld,
veel gevergd zijn als ik u verzocht
ooilnopig dc gevangenschap met hem
tc doelen en hem tc troosten
n hel
nsje.
zelfs
„Jariep zij, ,,ja, dat
vurig wcnschen I"
„Mijne meesteressen," zeide zij „heet
Hcnrick de Mol heeft rechten op mij
hij is mijn pleegvader
„Hoeriep Jasper.
„Ja," vei volgde het meisje. „Enkele
oogcnblikke.u vóór mijn vader het tij
dige met het eeuwige verwisselde,
legde hij mijne hand in die van heer
Hcnrick, die ik te voren nooit gezien
had, eu liet mij beloven hem te ge-
i rzamen en lief tc hebben als mijn
id r, indien hij er niet meer zou z"
Hcnrick sprak nu
„Lieve Machtcld, uwe woorden
vc moedige houding herinneren mij
ut uwe zalige moeder, die gij hebt
verloren zonder haar gekend tc hebben.
Blijf steeds haar gelijken, cn ik zal
mijne zorgen voor u dubbel beloond
achten. Ziehier, vervolgde hij zich
meesteressen keerende, terwijl hij
zijn wambuis een perkament t«
■rschijn haalde, „ziehier het bcwij:
der woorden van Machtcld liet is de
,'llsbeschikkiitg van lieer Al-
phert Schimmelpenninck, waarbij hij
zijn eetiig kind onder mijne hoede stelt
aan mij dc rechten van vader
ir toekent."
)e vrouwen namen het perkament
zagen het zwijgend in. terwijl Jas
per zijn vaderlijken vriend bij deze
onthulling hartelijk dc hand drukte. Nu
begreep hij dc zorgen van den m;
die zich als zijn dienaar had opgcwi
pen om hem bij tc staan.
„Heer." zeide een der meesteressen,
„wij mogen dat verzoek niet
staan." „Machteld, ga met God,
Hij uwe pogingen zegene on
ouden vorst dien troost aan te bicden,
welke hij in zijn rampzaligen toestand
zoozeer behoeft."
Machteld had gccne goederen
nemen en liet zich dus naar c
gangsdeur geleiden, zonder haar ka
mertje nog eenmaal te bezoeken. Daar
gekomen keerde zij zich om en bleef
staan. Zij gevoelde dat zij van een
groot geluk afstand ging doen, om wie
weet welke gevaren te gemoet te ijlen.
Doch daarover kon zij geen spijt koes-
ren. Immers haar plicht riep haar.
„Kom, mijn kind," sprak Hcntick
de Mol, die haar oplettend beschouw
de. „kom mijn kind, vat moed, het is
n heilige .aak, welke gij op u
„Ik kom vader," antwoordde zij, zijne
hand grijpend, welke hij in de zijne
voelde beven.
II.
eerste dagen nadat hertog Ar-
nout zijne gevangenis, het slot te Bu
ren, had betrokken, geloofde zijn be
waker dat de grijsaard het verstand
had verloren. Niet dat bij gewel
dig aanging en de deur ramcidde die
onverbiddelijk achter hem gesloten
werd. want hij zat daar op zijn stoel
met glazige oogen onbeweeglijk op
de gevouwen handen gericht. Hij scheen
het niet te bemerken dat men zijne
spijzeu binnenbracht, noch dat men ze
weer onaangeroerd wegnam cn Otto
van Bijiant had evengoed de deuren
geopend kunnen laten dan ze zoo
te grendelen als hij deed. Dit
tooneel duurde drie dagen, toen in den
nacht van den derden dag de kaste
lein hevig verschrikt werd door een
doordringenden kreet en een zwaren
bons op den vloer der kamer waar de
gevangen vorst verbleef en toen hij
toesnelde vond hij den uitgeputten
hertog als ontzield op den grond
liggen.
Te bed gebracht kwam hij na het
innemen van versterkende middelen
weer bij en het eerste teeken van leven
dat hij gat waren tranen, die over zijne
wangen biggelden. Hij sprak geen
woord en liet zich als een kind be
handelen, doch de strakke oogslag
was verdwenen en de op elkaar ge
sloten lippen prevelden een gebed.
In dien toestand nog ontving hij een
bezoek van Adolf en vorstin Catharina.
Kwamen zij om hem te verlossen en
vergiffenis te vragen voor het hemel
tergend gruwelstuk? Hij mocht het
hopen en het verbaasde hem ook
toen hem een stuk werd voorge
legd. waarin zijne onderdanen ontsla-
werden van hun eed van trouw
zijn persoon en waarbij hem de
in de hand werd gewrongen, om
met zijne naamteekening te be
krachtigen.
Wordt vervolgd.
