Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken. Effecten, Coupons, Prolongatie Safe Deposit. DE EEMBODE Kantoor: Langegracht 28, Amersfoort Telefoon No. 314, Verschijnt Dinsdag* en Vrijdagmiddag. Prijs per drie maanden zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar. Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden vóór den aan- ang van een nieuw kwartaal. Vrijdag 14 Sept. 1917. No. 48. 31s<e Jaargang. AdvertentiënPrijs per regel 127> ct., met bewijsnummer. Voor incasso wordt vijf cent per maand-nota in rekening gebracht. Billijke tarieven bij geregeld adverteeren. Advertentiën moeten Dinsdag- of Vrijdagmorgen vóór elf uur ten Kantore van De Eembode worden bezorgd. Mededeellngen, ingezonden stukken en advertentiën te zenden aan de Directie van De Eembode, Langegracht 28, Amersfoort. J. B. SCHEUER AMERSFOORT. Langegracht 32 - Telefoon 254. Administratie- en Effectenkantoor. Aankoop en verkoop ven Effecten, Verzilveren van Coupons. Slultan van pro longatie. Kantoor geopend van V—3 uur. misvormd. De verwoesting gaat immer door en geen schijn van hoop sohier op uit komst vóór den winter, die hard en streng zal zijn voor velen, ook in de oorlogvoerende landen. Uit het Buitenland. Van den Oorlog. De Duitschers zijn sedert een week tijd in Rusland, na Riga's val, niet noemenswaaid verder getrokken. Kr schuilt in het ontredderde Russi sche leger nog voldoende kracht om den Duitschen inval te belemmeren. Overigens is de toestand in Rusland verwarder dan ooit. De Tzaar is met z'n familie naar Siberië getransporteerd, waarheen hij ho pelijk onbewust in vroeger, jaren ook tal van onschuldigen deed voeren. Kerenski, vroeger een advocaat te St. Petersburg, is het hoofd der regee ring, en hij wil de vruchten der revo lutie bewaren. Zijn invloed op de soldaten en ar beiders is groot, maar reikt blijkbaar niet tol alle deelen des Rijks. Opstand en geweldpleging zijn dan overal aan de orde van den dag. Belasting betalen doet men niet, ge zag van overheden wordt niet mee erkend, tenzij het wordt afgedwongei niet een geladen revolver. Dat zoo Rusland den ondergang nabij raakt, is duidelijk en begreep de kozakken-generaal Kornilof. Hij stelde Kerenski voor, hem alle macht in handen te geven en hij be loofde, dat orde en regel ras zouden wederkeeren. Kerenski was nochtans niet gediend van dit kozakken-aanbod. Hij ontsloeg den generaal en zocht zich te beveili gen tegen diens eisclien. Deze ging daarmede niet accoord en maakte zich gereed met zijn talrij ken aanhang te trekken naar de hoofd stad, om zich aan het hoofd der regee- ring te stellen. Kerenski liet de spoorwegen opbre ken, om zoo den opmarsch der oproe- rigen te belemmeren en zond een leger uit, om zijn concurrent in't regcetings- zaken-doeii onschadelijk te maken. Zoo was de burgeroorlog ontketend. De toestand in de hoofdstad wordt ontzettend. Er is gebrek aan alles en de winter nadert. Arm land Van de gevechtsfronten geen bizon- derheden over groote slagen. Men blijft elkander overal bestoken en breuk tloen. Dagelijks sneuvelen menschen en worden cr verminkt De R. K. Middenstandsvereenigin- in de bisdommen Utrecht, Den Haag cn Breda stellen pogingen in het werk om tot de oprichting te komen den Nat. Vakbond van R. K. Kleer- Eerlang zal ook begonnen worden et de oprichting van nationale vak bonden voorkleermakers, slagers, melkhandelaars, zadelmakers, banket bakkers, manufacturers, stucadoors, Binnenlandsche Berichten. De minister van Landbouw heeft bepaald, dat thee en kollie niet met vreemde beslamldeelcn mogen worden lermengd dan onder zekere voor waarden. In de staking der slcenkolenlevering door Duitschland is geen verandering gekomen, Een wetsvoorstel op liet Neder- landsche Archiefwezen is bij de Tweede Kamer ingekomen. Er is een kapitaal van 25 millioen gulden voor de hoogovens te Hoek van Holland geplaatst. Er zijn thans oflicieelc mededeelip- gen gedaan over den kolenaanvoer uit het buitenland. Men onderhandelt nog. De Regeering is r yoorstcllcn te doen, 01 alsnog te verlengen. In 't najaar komt ei leening met conversie afgeloste gedeelte der 5 procents staats lening van 1914 in een 4 '/4 pet. Zijn wij wel ingelicht, dan zoi nieuwe leening, met inbegrip vai 250 millioen van de conversie, schijnlijk 400 a 500 millioen gulden bedragen, Tot commissaris der Koningin Groningen is benoemd het Eersle-h merlid jhr. mr. E. Tjarda van Starcken- borgh Stachouwer, thans burgemeester Groningen. Tot diens opvolger is benoemd nir. E. van Ketwich Ver schuur, directeur van het Centraal Bu- sociale adviezen te Amsterdam i den zomertijd n het nog niet De dienstregeling van de rcizigers- ncn op het Nederlandschc spoor wegnet zal reeds Dinsdag .'8 Septem ber in werking treden. Het getal fabrieken, wegens braud- stofl'eo-gebrek stop gezet wordende, neemt met den dag toe. Groote werk loosheid bedreigt ons dezen winter. Te Arnhem werd de eerste Gelder- sche Katholiekendag gehouden bijge woond door personen uit alle deelen de provincie. Des morgens werd aantal sectie-vergaderingen gehou- Het vierde gebod. „Neef" sprak Karei, „als ik i raad verschuldigd ben, dan moet zeggen, dat die redeneering eiken grond mist. Zij, die u verlaagd beschouwen, zoudt gij spoedig tooncn hoe verkeerd hunae begrippen daarover waren, door den. In den namiddag had een algemeene vergadering plaats, die geopend werd door baron van Wijnbergen. Deze wees erop, dat een samenkomst als deze thans noodig was luide sprekend toch zijn de feiten, dat de moderne verlich ting, die de lichten des hemels meende te kunnen dooven, thans het meest be scheiden lampje hier beneden bij ge brek aan olie nauwelijks brandend kan houden. Mgr. J. A. S. van Schaik, president in Culemborg, heeft vervolgens eeD rede gehouden, waarin hij de Kerk als :n instituut van vooruitgang schilderde. Gerard Brom uit Apeldoorn heeft gesproken over: Verleden en heden het katholicisme. i" alloop der vergadering optocht met vaandels en muziek. In den nacht van Zondag op Maan dag zal in ons land de zomertijd bui- n werking treden. Om 3 uur zomertijd zulleu de klokken n uur worden stilgezet. Er wordt over den uitvoer van paar- onderhandeld. Het ecr»l wordt gedacht uitvoer van l'ij-ruins. De telling van 24 Augustus heeft uitgewezen, dat er 299,000 varkens van 100 K.G. slachtgewicht zijn opgegeven. Oe Roomsche Vredes meeting s Hage had een prachtig verloop. Uit alle oorden des lands waren afge- raardigden van R. K. Corporaties en Vereenigingen saamgekomen om te getuigen voor het herstel van den we reldvrede overeenkomstig de beginselen neergelegd in de pauselijke vredesbood- Na een inleiding van den Voorzitter der K. S. A. nam als eerste spreker het 'woord nir. Kooien uit Utrecht, die besprak de oorlog en het Katholicisme, 'nieftHet "Katholicisme-erkent, dat op dit ondermaansche de oorlog onvermijde lijk kan zijn ter verdediging van de hoogste goederen der menschheid. Maar het is zoo zeer doordrongen van de gruwelen, die iedere oorlog met zich brengt, dat het zelfs den verdedigings oorlog alleen dan voor geoorloofd houdt, indien alle vreedzame middelen als diplomatieke onderhandelingen, bemid deling, goede diensten, scheidsgerecht, represailles, retorsie, embargo of blok kade uitgeput of onbruikbaar zijn. Tweede Spr. was Prof. Aengenent, die behandelde de oorlog en Gods voorzienigheid. Hij deed dal in een wijsgeerig be toog, waaibij hij glashelder de Katho lieke leer over het kwaad behandelde en aantoonde dat de oorlog kiln dienen als straf voor de zonden eu dat de oorlogstoestand voor velen het middel was om beter Christen te worden, wiji men tot nadenken kwam. Het scheen in de laatste jaren, alsof mensch het ontkiemen van nieuwe menschenlevens wilde regelen en he aantal wilde vaststellen van hen, dii de aarde in de toekomst zouden be volken. En hoezeer wordt men than: tinned, dat de mensch in ziji "X berekeningen faalt, en dat het hem niet toekomt te bepalen hoevelen er zullen leven. Wat was in onzen tijd het leven er geheel op aaDgelegd om genieten hoevele duizenden dach ten aan niets anders dan genot, en waren daardoor alle smaak en zelfs alle berinnering aan het hoogere geten. En thans, hoe leert de sr die zoovelen nu ondervinden, dat wereldis een tranendal en dat de mensch bier zijn geluk niet zoeken moet. Wat ging men prat op de reusachtige wikkeling, die het menschelijk vernuit vooral op het gebied van techniek be reikt had en men zag met verachting neer op de cultnur van het verouderde Christendom. En thans, hoe leeren de gruwzame feiten van dezen oorlog dat, de moderne cultuur een vloek wordt voor de menschheid, indien zij niet ge- wordt door hoogere beginselen. ieder, die onbevooroordeeld wil, blijken dus de rampen van dezen oorlog werkelijk uit haar aard er op gericht te zijn om de menschen op te heffen uit de diepten, waarin zij op verschillend gebied gezonken waren. De oorlog is volgens de christelijke niojual een zonde. Evenmin als ik als 'individu een ander mag doodslaan, evenmin mag een staat zich vergrijpen aan het leven van burgers uit een an dere gemeenschap. Alleen dan, wanneer een ander mij aanvalt, mag ik mg ver dedigen, desnoods met opoffering van het leven van den aanvaller. Zoo ook mag een staat, die aangevallen wordt, overgaan tot zelf-verdediging, desnoods met opoffering van het leven van vij andelijke soldaten. Maar degenen, die den oorlog ontketenen cn door jaren lange machinaties de oorzaak, ervan waren, zij waren schuldig aa daad, waarvan de grootheid overzien. COMMANDITAIRE BANKVEREENIGING H. L. A. DULLAERT Co. AMERSFOORT, Tel. Interc. 363. SCHERPENZEEL, Tel. Interc. 2. SOEST, Tel. Interc. 6. willen als „Zeer goed," merkte Adolf op Uwe Hoogheid kent den Gelderschen adel en poorters niet." „Hoe riep Karei, „is het in Gelder land reeds zoo ver gekomen, dal de vorst cr aan zijne onderdanen heeft te vragen wat hij heeft tc doen of te laten!" „Dal bedoel ik niet," antwoordde Adolf spijtig. In Gelderland spreken de adel en de vier lands kwartieren mede in zaken van bestuur, ,,Ja, ja, dat weet ik," lachte Karei spottend„doch ik verzeker u, dat ii dien ik aldus moest regecren, ik liever de minste zou zijn onder onze goede Cellebrocders. „Het kan niet," sprak hij. „Mijn va der en ik hebben verschillende inzich ten en kleven ook verschillend: ge voelens aan. Onophoudelijk zouden deze met elkaar in botsing komen, en indien ik dan maar steeds moest toe geven, wat zou mij dan een gezag ba ten, dat niets zou zijn dan schijn Neen, neen I" vervolgde hij, ziende dat Karei ongeduldig op den grond stampte, „het Voor ons beider rust is beter dat het blijft zooais het is." Jasper stond bij deze woorden op. Een gloeiend rood van verontwaardi ging kleurde zijn gelaat en krampach tig rilde zijn lichaam. „Heer Adolf," sprak hij bevende, ,dit kan uw laatste woord niet zijn. Uwe woorden waren die van een vorst, wil dwingen aan een vree deling de helft van zijn gezag af staan. Gij weet echter dat Arnout uw vader is Als door een booze hand geraakt sprong Adolf op. „Ellendeling!" schieeuwde hij met heesche stem, „wie geeft u liet recht aldus tegen mij tc spreken. Nog woord, en ge deelt hel lot van Hack- heer fort I" Hij trok zijn kort zwaard de het om er Jasper mede te be dreigen. Karei zag dit alles lijdelijk aan, doch ...et alzoo de Comniincs, Met één sprong stond hij tusschen Adolf den stouten jonkman, en zeide zijne zoo eigen bedaardheid „Halt I mijn prins. Gij staat hier op het gebied van onzen heer hertog cn door in zijn rechtsgebied recht tc wil len plegen, bekort gij Zijne Hoogheid zijne rechten." Karei stond op. „Commioes," zeide hij, „gij herin- God kan de zonde middel. God laat de zonde toe, d. w. z. Hij :rhindert ze nietdoch Hij veroor- ,akt ze onder geen enkel opzicht. De zonde is het werk der menschen. Over de vrede en het Katholicisme sprak het Tweede Kamerlid Engels, die daarbij aantoonde dat behoud of herstel van den vrede immer door de H. Kerk werd nagestreefd. Hij staat uitvoerig stil bij de be moeiingen in het belang van den vrede de/.en Paus, bij diens werk tot h verlichten van leed der gewonden der krijgsgevangenen, diens opkomt het belang van het vertrapte Bel- ran Polen en Lithauen, van ziji bemiddeling ten bate van ter dood ver oordeelden, van zijn pogen om oj Kerstmis 1915 tenminste tijdelijk het dwerk te doen staken cn een per,stilstand te verkrijgen. Hij wijst op, hoe deze Paus niet afliet aan tot vrede, en de heerschers te! wijzen op hun plicht en zware verant- ïordelijkheid. Pater Mr, dr. Raymakers sprak over li internationaal scheidsgerecht en ontwapening. Hij betoogde dat er een eind moet komen aan de steeds toe nemende uitgaven voor leger en vloot, en dat de zoogenaamde „gewapende vrede" de grootste kans op oorlog geeft. Maar de dageraad eener nieuwe wereldorganisatie begint aan de kim men te lichten. De suprematie van het recht, gelijk de Paus het noemt, begint te dagen. Niet, omdat alle volken nu op eens zoo braaf en heilig zullen worden en uit pure liefde voor de deugd nu op eens de rechtvaardigheid zullen stellen boven het eigenbelang, omdat zij zullen inzien, dat het eigenbelang van alien ten slotte het meeste gebaat wordt door strikte recht vaardigheid en wederzijdsche liefde. Het slotwoord werd gesproken door Prof. Aalberse, die de grootheid den Paus schetste als brenger van vredes-boodschap en.den wensch drukte dat vorsten en volkeren Zijn roepstem om vrede en verzoening mochten gehoor geven. Er werd een vredes-motie gesteld en aangenomen. „De Algemeene Vergadering van di Katholieken bijeen te 's-Gravenhage ii een openbare meeting ter bespreking van de Vredesvoorstellen van Z. H. den Paus, betuigt aan Z. H. haar eerbiedigsten dank voor het door Hem genomen itiatief, om als Vredestichter tusschen de strijdende naties op te treden ten einde hen te bewegen den strijd te staken en een rechtvaardigen en duur- .men vrede te sluiten, spreekt haar vertrouwen uit, dat alle Katholieken der gelieele wereld, door gebed en versterving en zoover moge lijk door hun invloed en daad deze pogingen van den H. Vader krachtig zullen ondersteunen. cn besluit deze motie ter kennis te brengen van Z. H. den Paus en van het Doorluchtig Episcopaat van Ne derland." dat officieel is verzocht hiermee te eindigen. De minister was niet op de hoogte van den aard. Op de Fransche kust had een ge vecht plaats tusschen zes duikbooten en convooi koopvaardijschepen. Duitschland beschouwt het blijvend bezit van zijn gezamenlijke koloniën :en onaantastbare vredeseisch. Het aantal Duitsche duikbooten bedraagt 300. De Duitschers hebben duikbooten die het kruisertype naderen, 1500 ton groot zijn en een bemanning :an 40 ;i 50 koppen hebben. Deze :ijn met meer dan 50 torpedo lanceer- buizen uitgerust en kunnen tal van torpedo's en mijnen medenemen. Zij doen niet alleen als duikboot, maar is als mijnen-legger dienst. Oorlogsberichten. De Zweedsche minister van tenlandsche Zaken erkent, dat telegram zijn overgezonden, maar ontkent, Hij heeft gelijk, neef, ik mag staan dat etn vreemd vorst in mijn gebied recht doe, zij het dan ook over eigen onderdanen. Wanneer ge verlangt zal ik den jonker van Kuilenburg in verzekerde bewaring laten nemen, gij kunt hem dan bij vertrek mede naar Gelderland voe daar naar believen met hem han delen, doch hier mag en kan ik dat st dulden." Karei was zeer kalm in zijne woor den geweest, buitengewoon kalm zelfs, cn dit wcrkle bekoelend op Adolf. Onwillig stak hij het zwaard weer in de schede en zeide bilter „Het zij zoo. Men voere Jasper weg I" Alle aanwezigen zagen bij deze woorden Karei aan. Adolf vergat elk oogenbtik, dat hij met in zijn eigen gebied was, zelfs na de gevoeligste les daarover te hebben ontvangen. Vóór Adolf zich echter kon vergewis- waarom men zijn bevel niet na kwam, liet Jasper van Kuilenburg zich opnieuw op een knie voor hem en zeide „Geloof niet, mijn vorst, dat ik u om genade zal smeeken, dewijl het eene glorie voor mij zou zijn te ster ven voor het waarachtige heil van het huis Egmont. Maar schenk mij die glorie. Neem mijn leven en plaats doorluchligen vader weer op den Gemengde Berichten. Te Melick-Herkenbosch hebben twee. Duitschers ingebroken bij den al-j leen wonende landbouwnr Janssen, die! door de dieven in zijn bed aan handen en voeten werd gebonden een prop werd hem in den mond geduwd. Onder bedreiging met een rovolver werd hij gesommeerd de plaats aan te wijzen, waar het geld geborgen lag. Op de bewering, dat geen geld aanwezig was, werd het huis met een zaklantaarn af gezocht. Een portefeuille, inhoudende vierhonderd gulden, werd gevonden. Kieeren, schoenen, alle voorraad levens middelen werden ingepakt cn meege nomen. Van de gelegenheid, dat de onverlaten in een ander vertrek zoekende waren, maakte Janssen gebruik, om zich los te werken, door uit het raam te vluchten cn in de onmiddclijkc na bijheid zijnde Duitsche grenschwacht tc waarschuwen. Toen deze kwam en een onderzoek instelde, waren de vogels met hun buit gevlogen. In Neede werd een bruiloft gevierd, waartoe niet minder dan 300 huisge zinnen uitgenoodigd waren. Het te Duiven gehouden militair sportfeest heeft een droevigen nasleep gehad. Een der militairen dronk uit overmoed zooveel drank, dat hij den volgenden dag bezweek. Te Zaandam bracht een beschonken i er man, die zijn vrachtwagen te veel nert mij te rechter tijd aan mijn plicht.schoonen troon van Gelderland!" „Gij hebt goed uw levert aanbieden, waar bel reeds geheel in mijne hand is," zeide Adolf. Jasper stond op. Zijn gelaat gloeide over zooveel verhardheid. ,,Uwe Genade bedriegt zich, riep hij met trillende stem, „als zij meent vrijelijk over mij te kunnen beschikken. hier onder hoogere bescherming, andere erken ik u niet als mijn vorst. Hertog Arnout is ntijn wettige heer, hij alleen heeft mijn eed." „Zwijg I" schreeuwde Adolf over zooveel koenen tegenstand verbitterd. ,ln Gelderland zult ge mij verant- voording geven over uw gedrag. Voer hem uit mijne oogen I" Bij deze woorden wisselde Philippe Commines een blik met Karei van Bourgondië, welke door dezen laatsten et een hoofdknik werd bevestigd. „Doorluchtige heer," sprak Kareis raadsman, een stap voorwaarts tredende, „Jasper van Kuilenburg staat onder bijzondere bescherming van onzen heer hertog. Zonder de toestemming zijner Hoogheid zal hem dus geen leed ge schieden." „Hertog!" liep de beleedigde Gel- dersche vorstenzoon, „laat dit mijn af scheidsbezoek zijn. Men zadele de paarden, wij vertrekken. Jasper, volgt mij I" Karei gaf nog geen antwoord het was opnieuw Jasper, die de stilte verbrak „Heer, zeide hij, „een doar Z. H. den Paus met den kerkelijken ban ge slagen vorst, kan geen gehoorzaamheid eischen van zijne onderdanen. Maar steunende op de hooge bescherming, welke ik hier geniet en op mijn eed, heer vader gedaan, bied ik u mijn hoofd aan in ruil voor de vrijheid mijn vorst." Adolf stond verstond over zooveel moed, gepaard aan opofferingsgezind heid. Hij kou er niet aan twijfelen of de jonkman stond geheel buiten zijn bereik, maar juist daarom had aanbod zooveel waarde. Op Karei van Bourgondië had het gedrag van Jasper eene zelfde uitwer king. Oustuimig sprong hij op en sloeg :t de vuist op tafel dat zij daverde. „Bij mijn zwaard 1" riep hij, „ik gaf i stuk van mijn rijk, indien ik op zulke onderdanen kon wijzen." Adolf lette niet op die woorden, aar eveneens opstaande zeide hij „Ik begrijp u niet, Jasper, neen, ik begrijp u niet. Gij moet gewichtige nevenbedoelingen hebben," en hij schudde twijfelachtig met het hoofd, terwijl hij opnieuw als onwillig plaats Op dat oogenblik traden twee rid ders uit den rij der stomme getuigen van deze heftige tooneelen en plaat sten zich aan weerszijden van Jasper van Kuilenburg. Het waren de heeren van Perwis en Wassenaar, door Jasper Gelderland gehaald om voor Karei den Stou'e getuigenis af te leggen van de waarheid zijner beweringen. ,Hcer," sprak een hunner, „wij stel- ons met heer Jasper van Kuilen burg eveneens te uwer beschikking. Neem ons leven, maar schenk de rrijheid aan uwen doorluchligen vader." Dit tooneel greep Adolf meer aan, dan hij wilde laten blijken. Hij gaf in 't begin geen antwooid, doch blikte Karei aan, die onverholen zijne be wondering aan den dag legde. „Komaan, neef," riep de Bourgon diër, „ik wensch u geluk, zulke onder danen te bezitten, zij geven uwe toe komstige kroon hooger waarde. B.-slis nu of gij er voorgoed afstand van wilt doen of dat ge haar een hoogc- ren glans wilt geven." „Maar het gaat niet zonder voor waarden," antwoordde Adolf aarzelend. „Gij zijt reeds op weg eene goede daad te doen, zet dus elke aarzeling op zijde. Z. H. de Paus en Z. M. de Keizer benoemden mij tot scheidsman in uw geding met uw vader. Welaan, laat hem vrij en ik zal hem zelf uit- noodigen hierheen te konten, opdat de zaak eens en voor altijd uitgemaakt zij. Ik verpand u mijn vorstelijk woord, dat van hetgeen heeft plaats gehad geen woord meer zal gerept worden." „Het zij dan zoo," antwoordde Adolf opstaande. Wordt vervolgd.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1917 | | pagina 1