Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor -Amersfoort en Orpstreken*' Effecten, Coupons, Prolongatie r MJF*-' DE EEMBODE Kantoor: Langegracht 28, Amersfoort Telefoon No. 314. Verschijnt Dinsdag* en Vrijdagmiddag. Prijs per drie maanden zestig cent; voor buiten Amersfoort verhoogd met vijf cent voor incassokosten. Afzonderlijke nummers vijf cent per exemplaar. Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden vóór den aan vang van een nieuw kwartaal. Vrijdag 12 Oct. 1917. No. 56. 31«< Ja AdvertentlSnPrijs per regel 12'/* cf., met bewijsnummer. Voor incasss wordt vijf cent per maand-nota in rekening gebracht. BilMjke tarieven bH geregeld admteeren AdvertentiCn moeten Dinsdag- of Vrijdagmorgen vóór elf uur ten kantore van De Eembode worden bezorgd. Mededecliogen, ingezonden stokken en tdvcrteatffti te zenden aan de Directie van De Eembode, Langeg»=wht 28, Amersfoort. J. B. SCHEUER AMERSFOORT. Langegracht 32 - Telefoon 254. Administratie- en Effectenkantoor. Aankoop an varkoop van EBactan,Varxllveren van Conpona. Sluiten van pro- Kantoor geopend van 9—3 uur. Binnenlandscbe Berichten. Maar hoe gaat het Ook de boordeo- strijkstcr heeft de prijzen verdubbeld, want zegt ze, „stijfsel, reep en brand zf|n veel duurder dan vroeger, en ik moet ook mijn levensmiddelen, mijn kleederen enz. duurder betalen en als ik tui mijn strijkwerk niet opsla,' dab Van ik er niet meer komen.'1 Deze wil geen schade door den oorlog lijden, goed, maar zij slaat er nog een extraatje uit. En zoo doen ze allemaal, van heele- maal van boven af tot beneden toe totdat men stuit op de arme drommels t vaste inkomsten, die somtijds wel s tijdelijk met 10 k 20 pCt. ver- tgd zijn, dus lang niet in verhouding Paardinmsat. De minister van oorlog brengt ter kennis, dat aangezien bij de tot dusver gevolgde wijze, waarop de mest, af komstig van militaire paarden, ten bate van de schatkist wordt verkocht, in het algemeen geen rekening wordt gehou den met de belangen van den tuinbouw, en het noodig voorkomt, dezen tak van bedrijf in bet belaag van de teelt van tuinbouwgewassen, in de gelegenheid te stellen zich de beschikking van een deel van dien mest te verzekeren, zon der hierbij van tusschenhandelaren af hankelijk te zijn, is van militaire zijde een regeling voor de beschikbaarstel ling vastgesteld. De landbouwers hier vroegen juist den paardenmest voor den bouwgrond, want ze redeaeeidcn terecht: graan is noodig voor 't volksvoedseltuinbouw producten voor export. Levensmiddelen. De piinitter van landbouw maakt bekend, dat handelaren vermicelli, pud dingpoeder, cacao, chocolade, stijfsel, enz. opkoopen en tegen abnormale prijzen weder van de hand doen. Onder de tegenwoordige tijdsom standigheden is een dergelijke handel minder geoorloofd dan ooit en dat ieder, die zich op deze wijze, hetzij aan vast houding, hetzij aan prijsopdrijving schul dig maakt, zich blootstelt aan inbezit neming en daardoor aan somtijds zeer aanzienlijk geldelijk verlies. Da duurte. De oorlog krijgt het op zijn breeden rug, maar laat hij er voor vijftig pro cent schuld aan hebben, de andere vijf- lig procent wordt er zoo maar bijgelapt, omdat de consumeDt toch al aan „duur" gewend is en dus gewoon geëxploiteerd kan worden om zich te laten knijpen aan allen kant. Om één voorbeeld te noemen de schoenen. Die zijn schreeuwend duur en het lapwerk eveneens. Zijn de schoenen zoo schaars, is er geen leer? Geloof het niet, zegt de ,,H. P." Is wel één klant onverrichterzake door zijn schoenlapper naar huis gezonden, omdat deze geen leer meer had is wel leer, er zijn wel schoenen, zóó duur behoefde het schoeisel en het lapwerk niet te zijn. tot de prijsverhooging van alles wat en in het leven beslist noodig heeft. Ging het maar het geheele kringetje rond, dan was 't niet zoo ergwe kregen :ls van den Amerikaanscben toe stand, waarin een dollar misschien een gulden is, hetgeen niet hindert, omdat' de inkomsten van allen, die werken, daarmede in overeenstemming zijn. Hier bij ons is echter een hiaat in bet kringetje op de plaats van hen, die leten zien rond te komen met een it en in den tegenwoordigen tijd veel laag inkomen. Het is overigens alles een opeen volgende opdrijverij de producent be gint, de tusscbenhandel volgt, de debiet- handel laat zich niet onbetuigd, want allen willen het niet slechter, liefst beter hebben dan in normalen tijd. En wie :ijn handel drijft op bet gebied van luxe-artikelen, heeft bovcodien de O. W.-ers om te exploiteren en hoe lager deze vroeger maatschappelijk stonden, hoe beter dat gaat. Zoo kbmt het, dat in wat men kan noemen nog fatsoenlijke kringen" gebrek ge leden wordt door menschen, die niet betoogen, niet staken, niet den boel opscheppen, en die niet naar het Steuncomité zullen gaan, voordat hun kinderen zullen dreigeu te verhongeren is een bekend feit, dat groote voorraden goederen, waaraan de be volking behoefte heeft, in verschillende plaatsen, vooral in havensteden, liggen opgestapeld. De bedoeling is duidelijk. De Hol landers, die thans vet, olie, leer, stof fen, manufacturen enz. opslaan, doen >m na korter of langer tijd een beduidend hoogeren prijs er voor te krijgen. Hun koopers brengen die voor raden dan niet in omloop, maar pro- beeren weer een nieuwen kooper te vinden, die de partijen weer tegen een hoogeren prijs wil afnemen. Zoo ont staat de z.g. „kettinghandel", die de prijzen sprongsgewijze omhoog drijft en n kunstmatige schaarschte forceert. Het betreft in de eerste plaats olién i vetten. Voorts zijn er groote voor raden manufacturen opgeslagen. Be langrijke hoeveelheden katoen en flanel, zeker voor millioenen, liggen stil, ook Dor buitenlandsche rekening. Voor vele artikelen moeten maxi- lum-prijzen betaald worden, hoewel et nog voldoende voorraad van in 't land is. Zoo b.v. voor lucifers, die hier worden gefabriceerd en waarvan nog kort geleden eea-beele lading uit Zwe den kwam. Waardoor komt dit Omdat bet een speculatie-artikel is geworden. Sommige handelaren Iteopen alles op, wat z^j maar machtig kunnen worden. Zij krijgen 't artikel, dat zij verbandelen, .veelal niet eens te zien, overtuigen zich de kwaliteif, maar koopenen verkoopen het op de beurs, of per telefoon of telegram weer aan anderen. En als door al dit gescharrel de prijs is opgeloopen en er agenten komen, die de kleine voorraden van het artikel bij de winkeliers nog .trachten weg te halen, dan wordt de schaarschte ge voeld. En dan grijpt de minister in. Veel te laat echter, zegt bet „N. v. N.", want bij de bepaling van de maximumprijzen neemt de minister de prijzen van den dag, tpeculatiefprijzen dus, die vcet te hoog zijn. De specu lanten komen dan lekker duur van bun voorraden af en de burgerij kan maar weer beulen. Alles is van de gading der heeren. Eikels zoowel als vet, cho colade en lucifers, carbid^en leder, kaf turf en hout, geen enkel ar tikel is veilig. Uit de hoofdstad. Te Amsterdam werd in een groote vergadering gesproken door deskundi- :n over de voeding. De bekende Marline Wittop Koning ite in haar betoog over de gemeen telijke centrale keuken uiteen, dat de arbeiders bewaard moeten worden voor ondervoeding. Er bestaat, volgens spreekster, een wantrouwen onder de arbeiders, aangaande het voedselom dat deze niet weten, wat er in het voedsel gaat. Dit doet hen zeggen, het minderwaardig is. (Gelach. Een i Zou u maar niet uitscheiden In haar verder betoog werd mej. Koning de reden gevallen door uitroepen „hou die rede in de industrieele Na de rede van juffrouw Wittop Koning, die met den trein weer weg moest, kon men vragen stellen. Een juffrouw vroeg, waarom of mej. Koning haar zuioigheidslessen niet ge richt had tot de menschen van de grach- zlj betoogde de noodzakelijk heid, dat alle voorraden beschikbaar gesteld zouden worden voor de centrale keuken. Alles op één hoop Een werkman verkondigde de stel lig, dat de centrale keuken alle per soonlijke vrijheden ontneemt, en de menschen tot harlekijnen maakt. Het vleesch was stinkend en de beenen zaten vol met huid en haar en de stron ken kool waren oneetbaar, en meer dergelijke qualificatles klonken uit 's re denaars'* mond. De volgende spreker maakte het pog bonter door te zeggen, dat de gemeentelijke keuken ingericht voor „smeerpoetsen." Een gillende, min of meer zenuw achtige juffrouw riep de spreeklter toe „Eet u de porties van de keuken eens onder onze oogen op, als u durft. Doe je da», dan moet je naar Zwitserland, kP«n op streek te komen." Een ander riep onder de hand een welgedane vTouweakiesrecht-mevrouw toe„Je eet zeker ook geen roodc koolstronken," voegde er de populaire uitdrukking s toe„dat bestaat niet." Hier en daar werd tusschen de vrouwen onder elkaar gedebatteerd, achter de bruine bont-mantel van een bekende strijdster •or het vrouwenkiesrecht. Rustiger werd de bijeenkomst, toen mej. Koning, die bij de anarchisten of revolutionair-socialisten in het geheel niet „persona grata" was, da vergade ring had verlaten. De vrouwen, die eerst op stoeien gestaan hadden, kwamen nu gezellig aabj de bestuurstafel, waar het thans weer een „onder-onsje" werd. Een -peer betoogde op een stoel staande declamatie-toon de slechtheid van den keuken; andere debaters hieldeo politieke betoogen, waarvan de strek king niet al te duidelijk was. De kies recht-dames verlieten meer endeels de zaal. Boven het heen-en-weer ge schreeuw, klonk toen nog de kreet .collecte voor de dienstweigeraars." Zaanschs beschuitjes. Te Zaandam, waar de Socialisten baas zijn, was de brandstoffen-voorzie ning aan de orde en er werd voorge steld om aan hen, die een of twee haardsteden bezitten, een toeslag te geven van 37'/, cent per rantsoen. Maar dat was niet voldoende en moest dit gebracht op 51 cent, wat de ge meente op plus minus f40.000 komt te staan. Maar toen sprong burgemees ter Ter Laan recht en reide, dat 't zóó niet langer meer ging. H$ achtte het oogenblik gekomen, om eens ern stig zijn waarschuwende stem te doen hooren. „Wanneer dc raad zóó door gaat," zeide hij, volgens een verslag de „N. H. Courant," „zal Zaandam er spoedig een onbestuurbare gemeen- worden." De belastinggelden staan het hoogste peil, en daar is dus ets meer van te halen. De burgemeester was overtuigd en achtte 't zijn plicht, den raad in kennis te stellen, dat Zaandam zijn bankroet onafwijsbaar tegemoet gaat. De a.s. gemeentebegroottpg sluit op papier doch in werkelijkheid is er een tekort in f 200.000 en dat in één j Daar raakte zelfs Heer Duys van onthutst. Hij trachtte den burgemeester te kalmeeren en hem, onder 't oog te brengen, dat 't zeer ontactisch w deze zaak zoo publiek temaken, de heer Ter Laan hield vol, dat hij niet langer mncht zwijgen, 't Werd een nachtvergadering, 't liep tegen twee uur. Engsischa straf. Op de vraag, waardoor het uitblijven in handels- en financieele telegrammen t en over Engeland veroorzaakt wordt, werd de mededeeling ontvan gen, dat alle telegraphische handelsge meenschap met Nederland is afgebro ken, op last van de Engetsche regeering, loolang tot de Nederlandsche Regeering COMMANDITAIRE BANIVEREEIJIGING H. L A. DULLAERT Co. AMERSFOORT, SCHERPENZEEL, SOEST, TeL latere. 363. Tal latere. 6. Safe Deposit. goedvindt een einde te maken aan den doorvoer over Nederiandsch gebied van zand, grind en metaal gruis van D ui lack land naar Belgie. Zooals men weet is van dit vervoer reeds vroeger een grief gemaakt. De specie wordt gebruikt voor den aanleg van wegen, maar ook voor verdedi gingswerken en de Ententc-mogendhe- den beschouwen haar daarom als oor logsmateriaal. Roomsche drankalabruikbsstrijdisg. Bij 't verschijnen van het jaarverslag 'an „Sobriétas" over 1916 is bet de moeite waard, een blik te werpen op :n groei onzer R. K. Drankweerorga- De georganiseerde strijd der Katho lieken tegen, het drankmisbruik is in is land begonnen in het jaar 1895. In dat jaar waren er 8 afdeelingen Kruisverbond met 350 leden in 1916 echter 408 afdeelingen met 31.170 leden. In 1896 waren cr 7 afdceltnKcu Maria-vereenigingen met 357 leden in 1916 echter 325 afdeelingen met 42.557 leden. Eerst in 1898 werden vermeld 2 St. Anna-vereenigingen met 80 gezinnen; In 1916 echter,237 met 25.224 gezinnen en 76.796 kinderen. In 1897 waren er 3 jongensbonden met 220 leden in 1916 telde de jongens- jeugdorganisatie 214 afdeelingen met 6971 leden. In 1901 was er 1 Meisjes- bond met 20 ledyiin 1916 had de Meisjes-jeugdorganisatie 177 afdeelingen met 10.032 leden. Op het einde van 1916 telde „So briétas" 1124 Kruisverbonden, Maria- vereenigingen en afdeelingen der Jeugd organisatie met te zamen 90.730 leden, van welke 20.964 geheelonthouders, 62.191 afschaffers en 4914 paulisten. Pletsr Janaz. Jong. Te Lutjebroek is na plecbtigen kerk dienst en receptie van feestcommissie, met ongeveer 60 zouaven en de familie, onthuld het beeld in basreliëf van den Pauselijken zouaaf Pieter Jansz. Jong, die den 13en October 1867 in een vóórgevecht bij Monte-Libretti sneuvelde De onthulling, geschiedde door het jongste familielid K- Jong. Telegrammen werden gezonden den Paus, de Koningin e bisschop van Haarlem. De Nederl. R. K. Esperantisten-Baad „Nederland» Kstholiko" heeft tot een aantal vooraanstaande personen in het land e enige vragen gericht, tene hun oordeel te vernemen over wereldhulptaal in het algemeen, over Esperanto in het bijzonder. Deze antwoorden worden gepubli- ceerd in het officieele orgaan van bond. Met ingang van 9 dezer is het vi rijkswege te verstrekken raatsoen zachft- zeep gesteld op 400 gram per hoofd en per 4 weken. Het fantsoen van normaal bak- i braadvet is met ingang van 9 October 'erhoogd tot 350 gram per hoofd én per 4 weken. De aflevering en Hm vervoer baksteen is verboden. Zoo ook dat van turfmolm en turf- strooisel, waarvoor maximum-prijzen zijn vastgesteld. Amersfoortsche Nieuwsbsrichten. Het Comité tot oamiddcllijkea st aan de pas aangekomen noodlijdende Belgische gezinnen, verzoekt personen die bereid zijn kamers ter beschikking te stellen vriendelijk hun voorwaarden kenbaar te maken Bergstraat 6. „De Telegraaf' komt terug op de onregelmatigheden, welke bij de V. P. met den uitvoer van pluimvee moe zijn voorgekomen. Het blad vat i'ui»' beschuldiging sis volgt samen 5e balans van 1916 van de bedrijf»- instel! tg der V. P. N. vertoont geen baten, voortvloeiende uit uitvoer van pluimvee. Talrijke conaenlen zijn t e van de V. P. N. afgegeven. M consenten van de V. P. N. s|n verhuisd naar de firma Gebra. Engels te Utrecht. ,De heer Nierop (gewezen directeur i de bedrijfsinatelling der V. P. N. 1) Di iipisl ni Ittiiipin. Den 4den December Antwerpen jammervol en treurig jaar 1576, kwam een man van veertigjarigen leeftijd, met een droefgeestig en ernstig gelaat, uit een klein huis der Oude- Koorden-Markt, dat bij bewoonde, en richtte zijne schreden naar de hoofdkerk. Hij had een jong meisje van tien jaren aan de hand: het was zijne dochter, even tenger, maar tevens even bevallig,als hij ruw enterugstooténd Die man was David Lybens, organist derhoofdkerk van Antwerpen, en sedert tien jaren weduwnaar eener beminde gade, die hem Ceoilia schonk, thans, naast zijn orgel, zijn eenige vreugde. Cecilia vzrliet hem geen oogenblik. Hij voedde haar op door melodie, en men plagt te zeggen, dat hij haar slechts aansprak door middel van het klavier, dat zijn voornaamste huismeubel uitmaakte. Hij deed haar bij de toe der zoetste muziek insluimeren, wekte haar op gelijke wijze. Eene kleine deur van den hoogen toren, waarvan hij den sleutel bezat, werd weldra achter David gesloten. In Uit tijdperk van openbare rampen had hij Je gewoonte, van telkens, als hij gevaar voorzag,naar zijn orgel vluchten. Slechts daar ademde hij Gedurende de plundering der kerken (in 1566) had hij er eene vrijplaat» de beschimping gevondenbij had het streelend genoegen gesmaakt, van te zien, dat de Geuzen, die de heiligste voorwerpen van den godsdienst verguisden, zijn orgel eerbiedigden, hetwelk hij moedig bewaarde. Misschien had hij in dit geval wel iets te danken i zijn zeldzaam talent, dat niet alleen Antwerpen, maar in de gansche Nederlanden beroemd was. De Spanjaarden, die in 1576 mester in het kasteel van Antwerpen waren, boezemden den inwoners dagelijks grooten schrik inook hadden deze door verscheidene pogingen hunne heimelijke gehechtheid aan de opstan delingen en bun onvoorzichtigen haat jegens Philipus II getoond. De opstan delingen, hadden meer dan eene neder laag geleden* hunne Duitsche bende was tot afschuwelijke buitensporigheden overgeslagen, en de Spanjaarden eiscb- ten plundering van Antwerpen. Het was 4 November. De schrik had David Lybens overmeesterd, in allerijl was hij naar zijd schuiloord 'gevlucht, waar wij hem vinden. Reeds eenige uren was David Cecilia aan het orgelde hoofdkerk scheen te" sluimeren bij het gemurmel der melodién, waaraan de kunstenaar haar had gewend. In de harmonie ver zonken, hoorde bij niets van hetgeen buiten hem omging. Zijne dochter luis terde met gebogen hoofde onderzoekende houding, en scheen in en zoeten droom gedompeld, v^rre an de droevige buitensporigheden 'crwijderd, die wederzijds den burger krijg "bezoedelden. Dan, hoewel %ich in den organist, die boven het- ondermaanscke opge voerd was, niets stoffelijks openbaarde, deed de zwakke menscholijkheid zich weldra bij de dochter gevoelenzij had honger. Maar zij onderbrak den kunstenaar eerst, toen zij oordeelde, dat hij een zijner geliefkoosde studiën voleindigde. Hij stond bedaard op, opende een met leder bekleed koffer, waarin eenige spijs verborgen was. Zonder een woord te spreken, legde bij ze op het voetbankje, en Cecilia at. De echo van het orgel stierf in het diejie kerkruim weg. Eensklaps trillen dé vensterruiten des tempels door tal- looze klagende of woedende kreten, dié de ooren van den organist treffen, t verwijderde gebulder van het ka- i, het geweervuur, het gejoel der soldaten, de hartverscheurende kreten der vrouwen, alles kondigde de stad vermeesterd was. De nacht bedekte reeds ten halve de treurige Novemberzon, en in alle richtingen der stad vertoonde zich de brand,die tot onder de trotsche kerkpijlers zijn akeligèn weerglans afteekende. De kerkdeuren gingen open j de geestelijkheid, de religiettsen, de arme kloostermeisjes snelden verschrikt bin- nen do ruime hoofdkerk werd opge vuld met geloovigen, die er een vluchtsoord zochten. David bleef bewegelijk in eene doodsche stilte zijn orgel staan, en zijne sidderende dochter vloog^ van schrik in zijne men. t Op bet zevende uur van den avond, werd Antwerpen slechts verlicht door de vlammen, die de stad in asch legden. Een jongeling, die den geheelen dag met mannenmoed had gestreden, vlucht te voor een twaafta! dronken soldaten. Niemand kon hem ter hulpe snellen, hij was op het punt van verwurgd worden, toen het hem gelukte ach- eene zuil vbn des grooten toren te1 verdwijoen. Ook hij had den sleutel van de kleine deur, the naar het orgel geleidde. 3nel als eene vervolgde hinde vloog hij den trap op. Zoodra Lybc hem zag, opende hij den mond God zij gdoofd 1 Karei, moet mi ik u hier zie, nog vreezen en hij ees naar zijn orgel. De jongeling had hem begrepen en antwoordde Neen, het zijn geen Geuzen, de Spanjaardendeze hebben het slechts op ons geld gemunt. Karei van Beren was op het koffer neergezegen. Hij was een Antwerpe naar van twee en twintig jaren, leerling van Fredcrik Gennabelli, krijgsbou"'kundige,- d;e zich te werpen had gevestled. Hij evenaarde zijneD leermeester en was daarbij bekwaam vuurwerker, een vernuftig werktuigkundige, een weinig kunste naar, liefnebber en beoefenaar der muziek, en een iieveljng van David Lybens, omdat hij zijn orgel met even- veel welwillendheid als talent herstelde. De organist beminde hem, en na zijne dochter was hij de esnige persoon, hij soms den mond opende. En alsof hem de verzekering van den ongeling voldoende en al het overige onverschillig was, vroeg hij meer. Maar Cecilia had weetgierige en medelijdende ziel. Zij wierp een angstigen blik op Karei i sprak: Wordt de stad geplunderd Op dat oogenblik verlichtten dc stralen van een lantaarntje den jongt ling en kon men zien, dat het zwet hem van bet aangezicht droop, en dl zijne kleederen met bloed besmeurd waren. Na eene wijle zeide hij vat een IJselijke dag 1 Ge hebt misschien niets gezien?,... Bedankt er den hemel voor. Eerst op den middag waren ajle Spanjaarden gereed om een algemeenen uitval te wagen. Men kon aan hun getal en hunne vastberaden houding zien, dat de zaak verschrik kelijk zou worden. Wij hebben ons dapper verdedigd; maar de Franscben en vreemde benden, waarop wij re kenden, hebben ons schandelijk verla ten, De Spanjaarden droDgen de stad binnen. Acht honderd huizen staan thans in brandons stadhuis, het schoonste van Europa, is de prooi der vlammen, en morgen zal de zon niets meer dan eene puinhoop beschenen. De Duitsche soldaten der afdeeling vsa Van den Ende hebben zich aan de zijde der plunderaars geschaard. Ach I wat is de oorlog toch verschrikkelijk I Onze raadslieden zijn gewurgd, ooze aanvoerders omgekomen, onze burge- let tallooze anderen zijn ge dood. En hoevelcn worstelen op dit oogenblik met den dood 1 en I ik heb slechts een hoekje v ijzingwekkend tooneel gezien.". Id tijden van aanhoudende onlusten en oorlogen gewennen de kinderen al lengs aan bloedige verhalen. Maar bR de omstandigheden, die Karei mede deelde, sidderde de gevoelige Ccdiia. De organist zweeg. De plundering duurde drie dagen et drie nachten, altijd begeleid door brand, beschimping en moord. Overal hoorde men doodsnikken, gereutel, klachten en kreten van wanhoop. Dit was de wederwraak. Deze drie dagen brachten Antwer p's macht den laatsten slag toe tinamen haar den rang van eerste handelsstad der wereld. VÓ6r de ver deeldheden telde Antwerpen 200,000 getal tot de helft ingekrompen. j Wordt vervolgd.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1917 | | pagina 1