E^iste Amersfoortsohe Modelvleeschhouwerij
levert lsle kwaliteit Rund- en Kalfsvleesch
Tevens verkrijgbaar prima Lamsvleesch.
G. LAUTENSCHUTZ.
5% STAATSLEENING 1914.
met uw
Louis Hanlo
Th. Steenaart=Uijen
Dames- en Kinderkleeding naar maat
van der Graaf Go's. B. v. d. H,
LIQUIDATIE
SCHOENFABRIEK „EENHOORN"
W. Steenbeek Zn. - Havik 47
Amersfoort.
F.vanLanschot'sBank
Handeiscredieten - Incasso's
Rekening-courant.
Firma J. Hoogland
Handel in ZEEGRAS
Opgericht 1847
ZUIDSINGEL 68. hoek Kleine St. Jansstraat. TELEFOON 228
(Lappen 60 cent. Cottelstten 65 cent per 5 ons).
Lamsbouten 70 cent per 5 ons.
Di MM VEhMEEROFRINC mijner clientèle WAARBORGT II eene GOEDE bediening.
Onder beleefde aanbeveling verblijf ik
Hoogachtend.
UEd. dienstw. dienaar.
R. K. Militairen Vereeniging „St. Martinus" - Soesterberg
L. S.
Bij de vele vragen om geldelijke bijdragen voor R. K. Militairen Vereenigingen komt liet bestuur van de
R. K. Militairen Vereeniging „St. Martinus" te Soesterberg de zijne voegen. Of deze Vereeniging het
meer noodig heeft dan vele andere Wij zullen deze vraag niet beantwoorden, doch verzoeken beleefd
uwe welwillende aandacht voor het volgende, waardoor U ongetwijfeld onze „bede oin hulp zult billijken.
De Vereeniging voornoemd bestaat uil de manschappen van het Bewakingsdetachement van liet Inter-
neeringskamp te Zeist, waaronder zich ruim 300 R. K. Militairen bevinden. Zij heeft een lokaal, doch
een ledige kas, en indien niet spoedig financiëele hulp komt opdagen, dus geen geld voor verwarming,
verlichting, ontspanning en instandhouding van bibliotheek en leestafel.
Wil de Vereeniging haar heilzaam werk blijven voortzetten en de R. K. soldaat zijn een schutse tegen
de groote verleiding van het soldatenleven, wil zij hein in plaats van de op zeer laag peil staande
ontspanning, (om slechts een zacht woord te gebruiken) die van andere zijde geboden wordt, geven echte
Roomsehe. gezellige avonden en in plaats van de verderfelijke lectuur van in de onm'ddellijke iiauilheid
bestaande bibliotheken verstrekken goede boeken en geschriften, dan is geldelijke hulp DKINGtNU NUODIG.
In het volle vertrouwen, dat Katholiek Nederland, dat reeds zooveel gedaan heeft en nog doet vcor
vluchtelingen en geïnterneerden, ook zijn eigen Roomsehe jongens niet zal vergeten, sturen wij deze
circulaire in zee.
Veroorloof ons U er nog op te wijzen, dat zending van boekwerken voor de bibliotheek ook ten zeerste
op prijs zal worden gesteld.
Onze Vereeniging warm in uwe belangstelling aanbevelendHoogachtend,
Het Bestuur van de Vereeniging voornoemd,
H. Mocking, Pastoor, Ie Voorzitter.
A. v. Baal, 2e Voorzitter.
H. A. Holtslag, Secretaris.
Adverteert in dit blad
Alle niet ter conversie in 4' 3Staatslecning 1917 aangemelde
obligation van bovenstaande leenitig zijn
aflosbaar per I Februari a.s.
c» zullen vanaf dien liatnm
geen rente meer dragen.
I imtvaiiipan
llce
Gij kunt koopen een
„PHAFF" NAAI
MACHINE
Ondergetcikcnden belasten zich gaarne met het ii
nemen ter VERZILVERING.
VAN DER ZOO DE JONO VAN OPHOVEfr
Gemeente-Electriciteit.
Wensclit U eene Elecirischc Licht- of Kracht-Installatie, samenge
steld van uitsluitend eetstc klasse materialen elk onderdeel gemerkt!
Ornamenten welke niet algemeen zijn, een prachtig
effect en gtoote stroombcsparing geven
Een nooit weigerende clcctrischc Schei-Installatie op de
elementen en losse draden?
V aagt dan nadere inlichtingen of demonstratie aan
1. E. PDHNE. Htslirtifc Bureau. Vlisikkerwig 41. Teleph. IE!
Motoren 1 1',. 2 cn 3 P. R. omgaand of op korte termijn
leverbaar tot billijken prijs.
Utrecht
Breedslraat 20 - Tel. 460.
Amersfocrt
Kortegracht 8 - Tel. 96
Effecten Coupons
Deposito - Prolongatie.
Pieter Bothlaan 26, Amersfoort.
Naamiooze Vennootschap
AMSTERDAM.
Correspondenten over de geheele wereld.
VERSTREKKEN
Inlichtingen op allerlei gebied.
BEZORGEN
Adressen - Agenten - Agenturen.
Incasso's.
van Haren schriftelijk) om
ten bij Credo Pugno, wordt
Echter wotdt door den Vi
op aangedrongen om aan
grootst moge-lijken steun te
Hierna komt weder liet
den iierw. Pater Hogenboo
(steun verzocht voor de groote
H" KEFKfHS,
Varkensmarkt 5.
AMERSFOORT
Dit degelijk schoeisel zal als distributieschoen
in prijs en kwaliteit het meest voldoen.
Miijsta, zoolang it ttt'fttd sluit, tij
AMERSFOORT - Tel. 49 en 135 - MUURHUIZEN 15.
P. LEENARDS
LiemreuHistriit 31 - Aanstort
beveelt zich beleefd aan als
Aanspreker en aannemer
van begrafenissen.
J-
it Wage-
Krommestraat 40 Amersfoort
Steeds verkrijgbaar alle soorten
Verfwaren, Borstelwerk, Lakken
Vernissen, Zeepen, enz. enz.
Ie KWALITEIT - BILLIJKE PRIJZEN
GEMEENTE AMERSFOORT.
Gevestigd.
Putten, N. H. van Amster-
aar Weltevreden I
W. Thucré, N. H„ van Ede
naar G. v. Stellingw.str. 92.
L. Gerritsc. N. H., van Nijkerk
naar Zuidsingel 33.
H. Koers, R. K„ van Deventer
naar Kamp 48.
A. Wien, R. K.,
ningen naar A. Paulownalaan 34.
D. Wisman, N. H., van Den
Haag naar Kruiskamj) 128.
A. v. Roosendaal. N. H., van
Utrecht naar Muurh. 39.
J. Wijmans. '91, N. H., van
Amsterdam naar Utr.weg 71.
A. v. Moorse! aar, '96, R. K.,
van Apeldoorn naar Hoogl.w. 28.
Th, Vredcrbregt, '56. R. K..
van Almelo naar Vatkensm. 17a.
J. v. Smeding, '56, R. K., van
Veerhuizen naar Mellcstr. 24.
H. v. Os, '77, N. H.. van Am
sterdam naar Kortcgracht 21.
J. v. Dun. '99, R. K.. van Am
sterdam naar Langestr. 39,
W. v. Biusscl, '99. N. H., van
Hoevelaken naar Utr.str. 24.
G. v. d. Veen, van Haskerland
iar St. Anfridusstr. 3.
J. v. d. Hoek, '66, van Utrecht
iar Hof 7.
H. v. Krieken, '85. N. H., van
Utrecht naar Kamp 33.
A. v. Nimwegen, '99. R. K.,
v. Zaandam n. Blcemcnd.b.p. 2.
B. Janszen, N. H„ van Baarn
naar Leusdcrweg 10Ó.
B. Smolders. '96. R. K., van
Maarssen naar Stoovcstr. 3.
A. Sclioonderwoerd, R.K., van
Den Haag naar Lcusderwcg 99.
N. v. d. Broek. N. H., van Soest
naar Kocstr. 18b.
J. v. Hoogstraten. N". H., van
Groningen naar HuvSensl. 1 inw.
B, v. Rossuni, N. H.. van Weesp
naar Gr. Haag 8.
M. Sluytcr, '89, N. H., van
Amsterdam naar Tuinstr. 16 inw.
G. Swaters. R. K., van Stou-
tenburg naar Treckcrbergje.
Verhuisd.
J. v. Zalingen, N'. H., van Pun
tenb.l. 17 naar id. 20a.
J. v. Dijk, R. K., van Eemsli.
34 naar Bloemend.str. 45'.
G. Goorhuis, R. K., van Bloe
mend.str. 45' naar Muurh. 117.
Chr. Goorhuis. R. K., van id.
naar Hoogstr. 10.
H. v. Harskamp, N. H., van
Eemstr. 24 naar Kemstr. 34.
R. Jansen, N. H.. van Gr. Haag
8 naar Soesterw. 42.
R. Loohuizen, N. H., var id.
naar id.
T. Schoouderbeek, R. K. van
Soesterweg 270 naar id. 283.
W. Kaper. Ger., van Soesterw.
42 naar id. 270.
T. Zaaijcr, Ger., van. M. With.-
str. 15 naar Puntcnb.l. 19.
Zon
N. H.,
Bissch.wcg 97 naar id. 128.
E. Boersen, R. K., van Stoovc
str. 16 naar Utr.weg 80.
A. Pot, N. H„ van Aldcgonde-
str. 50 naar Hoogl.weg 26.
J. Bos, N. H., van Snouckaeitl. 7
naar id.
G. Knipmcijer, N. H., van Soes
terweg 325 naar id. 266.
H. Duchateau. N. H., van Zuid-
singel 36 naar Utr.weg 70.
H. Hulstyn, N. H.. van A. de
Arnli.p.wal 10 naar Stuck,*. 163.
G. Pol, Ger., van Pr. Mariel. 8
naar Kroontjes molen 4.
C. v. Zoeren, N. H., van Hoo-
geweg 15 naar Soesterw. 302.
Wed. H. Korthof, Ev. L., van
A. Davidshof 1 naar P. Borsstr. 10.
L. Materman. N. H., van Wa
kkerst. 16 naar St. Agathasti. 10.
J. de Goede, van Monnikenp,
12 naar Molenstr. 12.
A. Over, N. H„ van Gr. Kop
pel 12 naar Bloemend.str. 3.
E. v. d. Wal, N. H., v. id. n.id.
H. de Grecf, N. H., van Soes
terweg 134 naar Soesterw. 175.
A. Schoonderbcrk, R. K., van
Soesterw. 175 naar id. 134.
H. Buenk, Ger. van Bergstr. 10
naar Kamp 33.
A. Boersen, R. K., van Kamp
33 naar Sloovestr. 16.
G. de Vries, N, H., van Berg
straat 14 naar Molcnslr. 22.
G. Sdirasscr, R. K., van Anna
Paul.l. 34 naar L. NV.sir. 14.
C". v. d. Wetering. R. K., van
Hcllcslr. 35 naar Muurh. 117.
1'. Nierop N. H., van Schim-
melp.slr. 8 naar Langestr. 90.
H. Smcels. R. K„ van Muurh.
25 naar Schinimelp.kadc 8.
C. Dekkers, R. K., van A. de
Arnli.p.wal 54 naar Leusderw. 3.
1'. v. Leeuwen. N. H.. van Dor-
rcst.steeg 19 naar K. Mcysterw. 35.
J. v. Manen, N. H„ van Hooll.l.
1 naar Muuib. 100.
G. Arbon, Ger., van Kroontjes-
molen 11 naar B. Wuvt.l. 148
R. de Bruin, R. K., van Soes
terw. 175 naar St. Bonif.str. 88.
In dagen van Strijd.
fn Holland werd in de steden, die
1 de mach: der Staten gevallen warr
dc kalh. godsdienst reeds sedert lang
niet meer geduld. Maar men ging
verderden 20 Dec. 1581 werd hij
door de gchcele provincie voor goed
verboden. Godsdienstige bijeenkomsten
mochten noch in 't geheim, noch in 't
openbaar gehouden worden, zoodat
liet bijwonen van H. Mis of predicatic
strafbaar gesteld werd. Ook het
d-.rr.en en ontvangen der H. S
menten, zooals van het Doopsel en
het 'Huwelijk, was op eene zware
geldboete verboden. Geen R. K. boe
ken mochten worden gedrukt, verspreid
of verkocht. Geestelijken cn monniken
voor zooverre zij nog ongemoeid ge
laten' werden, mochlcn zich niet in hun
geestelijk gewaad in 't openbaar ver-
looncn. Eindelijk was het geven van
onderwijs aar. alle kalh. onderwijzer*
en onderwijzeressen verboden.
Verzet tegen deze hemeltergend)
wetten, hoe onderworjjen cn beschei
den ook geuit, werd voor misdaad ge
rekend. Dat ondervonden een 20 tal
kath. Haarlcinsclie burger» die in een
smeekschrift bij den Prins van Oranje
op verzachting van 't piaccaat. den
godsdienst betreffende, hadden aange
drongen. Dc prins zond hun verzoek
schrift aan dc Staten van Holland, die
de klagers en den notaris, welke het
request geschreven had, voor zich ont
boden. De onderteekenaars werden,
onder bedreiging met zware straffen,
gedwongen hunne namen op het ver
zoekschrift door te halen, terwijl den
notaris gelast werd liet stuk in hunne
tegenwoordigheid te verscheuren.
De provinciën Holland, Zeeland cr
Utrecht waren, omstreeks 1580 reed-
zoo goed als geheel in dc macht dei
Staten geraakt. Waar de Spanjaarden
inet geweid verdreven werden, zooals
te Middelburg, in 1574, of de stad de
zijde van den Prins koos, zooals Am
sterdam cn Haarlem in 1578, Utrecht
Amersfoort, in 1579, daar was het
met dc uitoefening van den katholie
ken godsdienst voor goed gedaan.
Reiken cn bedehuizen werden den
katholieken ontnomen en met deze
tevens de kerkelijke bezittingen cn in
komsten. Priesters en kloosterlingen
werden verdreven, of men liet dc
laatstcn, na ze van hunne goederen
beroofd te hebb'-n, in hun klooster
uitsterven cn gaf hun ccn karig jaar
geld voor hun levensonderhoud, 't
Spreekt wel van zelf, dat men zich
met de kerken ook meester maakte
de zilveren cn gouden allaaibc-
noodigdheden, beelden, kronen cn an
dere voorwerpen van waarde, die men
aantrof. In Hollands Noordcrkwsr-
in de omstreken van Hoorn cn
Enkliuizen, woedde de wreede
die tal van katholieke landlieden, welke
hij zonder den minsten grond
verraad beschuldigde, door de uitge-
zochtste martelingen het ter dood
brengen. Toch bleef het aantal katho
lieken ten plattelnnde, in weerwil van
druk cn vervolging, nog altijd zeer
aanzienlijk. Uit dc zuidelijke Neder
landen kwamen, omstreeks dezen lijd,
tal van Hervormden naar het Noorden,
daar, met dc verovering van Antwer
pen in 1585, deze Gewesten weer on
der de gehoorzaamheid des konings
waren teruggekeerd.
Een sterk bolwerk voor het Catlio-
licismc in 't N'. was de stad Groningen,
die in 1580. door Rennenberg, aan
Konings zijde gekomen was. Al 1
katholiek was in de Ommelanden,
l'iicsland en Drente, vond hier bij
volging ccn veilig toevluchtsoord. De
vesting, met hare Spaansclie bezetting,
was eene voortdurende bedreiging voor
dc vijanden van godsdienst en koning,
die zich in de omstreken mochten
.•ertoonen. Er hccrschte binnen Gro-
ungen dan ook een zeer opgewekt
katholiek leven. Dc bisschop Johannes
Knijff zat er rustig op zijn zetelde
paters Jezuïeten hadden zich binnen
Ie stad gevestigd en cr zelfs eznc in-
ichting van onderwijs geopend. Veer
tien jaar duurde die gelukkige toestand
voort. Toen. in 13''4, werd de stad
door Prins Maurits belegerd en, na
eene heldhaftige verdediging door
zetting cn burgerij, ingenomen. Uit
het nu met de vrijheid der katholieken.
De bisschop was genoodzaakt de stad
te verlaten en werd gevolgd door de
geestelijkheid en een groot aantal
katholieken, die nu gedrongen t
een vciiig heenkomen te zoeken.
Nu Groningen gevallen was, konden
de Ommelanden en Drente ook niet
meer beschermd worden. Wat des
Zwijgers broeder, Jan van Nassau, in
Gelderland gedaan had, deed zijn neef
Willem I.odewijk, in de drie Noorde
lijke Gewesten. Drentc's eenvoudige
bewoners waren zeer gehecht aan den
katholieken godsdienst, maar de harde
maatregelen, door Willem l-odewijk
genomen, brachten het Catholicisme
hier binnen weinige jaren den genade-
dag toe, Hij begon met den pastoors
:n schoolmeesters tc gelasten zich van
allen dienst te onthouden en binnen
drie weken hunne pastorieën en wonin
gen te verlaten, 'levens moesten de
kerkelijke cn andere goederen, waarvan
zij de opbrt gsten in hunne bediening
genoten, worden overgegeven. Pastoors
cn andere geestelijken, die de Hervorm
de leer wilden aannemen, konden als
predikant in hunne gemeente werkzaam
blijven, Dc Stadhouder werd in zijn
hervormingswerk bijgestaan door zeke-
Menso Alting, te Eclde in Drente ge
boren, later eerste predikant van Gro
ningen. In Aug. 1598 kwam eene com
missie van zes personen, onder wie
diie predikanten, bijeen, voor wie alle
Drentsche pastoors en geestelijken ge
daagd werden. Hun werd de vraag
gesteld, of zij genegen waren de Her
vormde leer aan te nemen in dat geval
konden zij als predikant in hunne ge
meente werkzaam blijven cn hunne in
komsten blijven behouden. Maar dc
wakkere priesterschaar koos armoede
en ballingschap voor afval van 't ge
loof, waarom zij met geweld uit hunne
parochiën verdreven werden, met streng
verbod er ooit weer terug te kecren.
Hervormde p'cdikanten, uit Oost Fries
land, Oldenburg cn van elders, namen
de plaatsen der verdreven pastoors
en werden in 'I bezit gesteld der
goederen, die vroeger voor hel onder
houd der kath. geestelijkheid gedend
hadden. Schouten cn drosten, beschik
kende over gewapende dienaren, zorg
den er voor, dat des Stadhouders be
velen stipt werden nagekomen.
Bijna op gelijke wijze als in Drente,
werd ook in andere streken van ons
Vaderland dc Hervorming ingevoerd,
zooals in Overijsel bepaaldelijk in
Twente - waar in 1601 te Oldenzaal
de Twentsche pastoors voor eene com
missie verschenen in de Giaafsclnip
Zutfen, op dc Velnwe, enz. Veel later
1 in dc steden wc.-d de Nieuwe leer
't platteland verbreid.
Wordt vervolgd.
