KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRCHT 28, AMERSFOORT - DINSDAG 5 FEBRUARI 1918 3I« JAARGANG No. 85
rait Bind verschijnt Dinsdag- en Vriidag-
middag. Prijs per drie maanden 60 cL;
builen de slad Amersfoort 05 cl. Afzonder
lijke nrs. 5 ct. per exemplaar. Abonnementen
kunnen elke weck ingaan, doch opzegging
van abonnement moet geschieden vóór den
aanvang van een nieuw kwartaal.
Vaststelling van de nieuwe
Kiezerslijst.
De nieuwe Kiezerslijsten xijn fot en
mot den Isten Maart a.«. ter sccre-
taric van iedere gemeente voor ieder
ter inzage gelegd.
Tot en niet den 23 Februari a.s. is
ieder bevoegd bij het Gemeentebestuur
verbetering van de vastgestelde kie
zerslijst te vragen, op grond dat hij zelf
of een ander, in strijd met de wet,
daarop voorkomt, niet voorkomt of niet
behoorlijk voorkomt.
Amersfoort in 1917.
ii.
Dat van onbewoondeperccelcn, zelfs
al zijn zij onbewoonbaar verklaard
vrijwel nooit sprake is, behoeft helaas
geen betoog. Al zal de op groote schaal
voorgenomen bouw aan den Woestij-
gerweg waarmede zeer spoedig cep
aanvang zal worden gemaakt vol
tooid zijn, dan, nog, duif ik gerust zeg
gen, zal de woningnood niet zijn opge
heven.
Van waar deze verzekerdheid, kan
men vragen en dan verzoek ik U slechts
mij in gedachten te volgen naar het
terrein in den zomer van 1915 gekocht
cn toen bekend, als de „Jodenhoek"
cn hetwelk thans, doorgesneden door
een tlinken straatweg met ruime trot
toirs, bezet is of weldra zal worden
met fabrieken, die gretig uitzien naar
woongelegenheid voor arbeiders; ook
het vetalerop gelegen terrein onlangs
nog gedeeltelijk aangekocht van het
St. Picters eu Blokland.gusttuiiscri van
het Burgerweeshuis, thans ter grootte
van -fr- 80 H.A* in handen dor gemeente,
zal vermoedelijk weldra van aanzien
veranderen en, in verbinding gebracht
tnct Waterweg cn Spoorweg, terrein
gevcu tot uitoefening van Nijverheid.
Waterweg ik hooi reeds smalen
op dat woord, inderdaad eer, ideaal is
dc Eem niet. toch, als brengster van
overstrooming, twee malen in enkele
weken, te spoedig na den giootcn
vloed van Januari 1916. inplanLs van'
eens in een inenschenleeftijd, gelijk de
traditie scheen toe te lattn. noch ais
scheepvaartwater. maar is U wel be
kend, dat terwijl de aangenomen maat
voor de vaart op de Ecin was, niet
boven de 200 ton er schepen boven
de 300, zelfs tegen dc 400 ton wer
kelijke lading binnenkwamen
Ik sprak van Waterweg, van Spoor
weg, zij zijn, zij blijven er! Wat er
was, doch verdween, is onze tramweg
door paarden getrokken, was de tram
een symbool van den goeden ouden
lijd velen is zij van nut geweest, doch
het gemis aan rentabillitcit maakte
een einde aan haar leven.
Verbetering en aanleg van nieuwe
wegen, gedeeltelijk ondernomen ter
verschaffing van werk, v,as overigens
AFGEDWAALD.
„Het was maar een droom," 2egt
hij cn valt weer op liet kussen terug.
Opnieuw komt de slaap over hem,
en met den slaap een benauwende
droom.
Hij gelooft zich ver weg van kat ijs,
op een groot plein voor eene kerk.
Helder rijst de maan boven déze
op cn werpt haar licht cip een groot
kruisbeeld, dat boven het portaal slant.
Dreigend blikt het oog ucs Heeren
hem aan. Hij wil vluchten, maar hij
kan niet.
Het kruisbeeld begint zich naar vo
ren te buigen, van zijn steenen voet
stuk raken stukken los cn vallen tiaar
beneden, het kruis wankelt, het moet
vallen, liet zal hem verpletteren, eu hij
kan zich niet beschermen, liij kan ook
niet vluchten, want uit den grond zijn
slangen te voorschijn gekomen, zij
hebben zich om zijr.e voeten gekron
keld cn houden zc vast, zoodat hij
niet ontsnappen kan.
Hij stoot een akeligen kreet uit en
ontwaakt weder. Hij springt uit het
bed, steekt bevend zijne kaars nan,
maar liet droombeeld wil hem niet uit
de oogen.
„Mijn God, ik racp tot U uit dc
diepte mijner ellende 1" Dit eenvoudige
gebed stijgt op uit zijn beangstigde
ziel, en God is niet -.er van hui, die
Hem toe roepen.
aan de orde van den dsg. Ik noem U
de to'. standkoining van de straat, ver
bindende den Hocvelakcrwcg met den
Hciligenbergerwcg met den gewapend
bctoiibrug ovv.r de beek, de vol
looiïng van het wegenconplex op de
terreinen van Volkshuisvesting II aan
dc Kruiskamp met brug over dc Beek
bij dc Coninckstraat, de verbetering
van den kleinen koppclweg, de straat-
aanleg door het industrieterrein, van
den .Sncstervrcg naar de Eemstraat.de
verharding van den Ouden Utrechtschen
wtg tot aan de Kmmalaan het grond
werk voor wegen en paden op het
monument door dc Balgen opgericht,
welk bouwwerk wel gereed kwam. doch
nog niet aan dc Gemeente kou worden
overgedragen. De verbetering van de
Langestraat kon nog wel nir.t worden
uitgevoerd bij gemis aan materiaal,
terwijl evenmin de onderhandelingen
over overnemiag van stoepen geëindigd
waren, maar het r.auwe gedeelte, waar
eertijds de Roodc Toren-Poort stond,
werd verbreed van 6.5 tot 11 Meter,
terwijl aldaar nieuwe flinke winkelhui
zen, zijn en nog worden gebouwd. De
andere sta-in-den-weg in de groote vct-
binding van Utrecht Zwolle, de
Kampsrbinnenpoort bleef ongestoord
voortbestaan, hoewel de Gemeente
een stap nader deed in de verkrijging
van eigendom ter plaatse. De toegangs
weg naar het Station werd verbeterd
en door aanleg van plantsoenen ver-
Gij ziet, er was veel om handen
aan de Afdeeling Publieke Werkei,
maar op een van de merkwaardigste
werken hebt gij mogelijk niet eer.s ge
let en daarom juist wil ik er in het
bijzonder Uwe aandacht op vestigeo
n.l. het afbreken van dc eerste der
4 peilers van den Lieve Vrouwe Toren
cn het wedcropbouwen daarvan. Deze
werken, voorafgegaan door den bouw
van een reusachtig stijgcrwerk, «ijn
van den bega,-ten grond af niet te vol
gen, ntaar ik kan U verzekeren, dat
het werk in alle stilte daarboven ver
richt door ieder zonder onderscheid,
prootelijks waardccring verdient.
Het brengen van gronden in cultuur,
tot nu slechts eenigc H.A. grond be
treffende, werd dit jaar van belang, om
dat er alle aanleiding bestond, gelet
op het mogelijke stopzetten van den
aanvoer van granen van overzee, om
zooveel mogelijk het eigen land vruch
ten te doen voortbrengen; 15 H.A.
grond werden bebouwd, waarvan 6 H.A.
welwillend door particulieren ter beschik
king gesteldde oogst van dc voor
naamste pioductcn bedroeg 100 H.L.
bruine boonen eu 2800 H.L. aardap
pelen.
Deze beschouwingen brengen mij
als van zelf tot het levensnuddelen-
bedrijf moesten aan dit, als uit den
grond gestampt dedrijf, in den aan
vang onvermijdelijk fouten kleven, met
den tijd werd de organisatie baterde
ontvang werd steeds grooter het aan
tal artikelen dat gedistribueerd weid,
groeide San tot 50, maximumprij
zen werden gesteld voor 70 artike
len, terwijl bepalingen betreffende ver
koop, aflevering cn vervoer werden
vastgesteld voor ongeveer 120 artikelen
het toezicht op en liet inbegrijpen van
overheidswege in den vrijen handel
werd dei halve van steeds meer be-
teckcnis gelijken tred daarmee houdt
Uitgeput «inkt hij op een«n stoel
neer, hij kan zich niet meer staande
houden, hij slaapt weder in.
Maar zie, een andere arm strekt
zich naar het kruisbeeld 'uit, en nog
een. en een meitschelijk gelaat wordt
zichtbaar..... is dat Martha niet
Het kruisbeeld wordt weer opgericht,
het wankelt niet meer en het oog blikt
hein niet dreigend aande Heer
kan vergeven.
De morgen was aangebroken.
De neef trad de kamer binnen.
„Reeds wakker, Karei?" vraagde hij
luchthartig. We zullen «en mooien
dag hebbenkom, we willen hem ge
nieten van den ntoigen tot ia den
nacht."
Karei keek hem somber aan en
zeide„Aan dit leven moet een einde
„Begint het geweten te knagen,
waarde neef?"
„Tracht het niet meer in slaap te
wiegen."
,,Zoo gaat het alle nieuwelingen
het vroolijkc, vrije leven bcgiut hen
spoedig tc walgen. Mij is het ook zoo
gegaan, maar ik heb overwonnen en
kan nu het leven genieten met volle
teugen, zonder dat eenigc wroeging
het mij verbittert."
Karei keek zijnen neef huiverend aan.
„Het uitstapje moeten we vandaag
neg mee gaan maken. Onze vrienden
waarschijnlijk de wensch van allen, die
van nabij, met de leiding van distribu-
tiewet zijn betrokken, dat de tijden, die
bedoelde regelen naar het (schijnt on
vermijdelijk maken, spoedig verbeteren
het materieel voordeel is ongetwijfeld,
dat zooveel mogelijk ieder het voor
zich benoodigde krijgt, doch op de na
deden, ook op moreel gebied mag ook
wel eens gewezen 'worden, want het
is helaas maar al te waar, dat jaloersch-
hcid welig tiert en dat deze aanleiding
is om soms de meest onzinnige praat
jes ten nadeele van zijn medeburger
of van dc overheid te gelooven in elk
geval over te vertellen.
Financiiel drukt de uitvoering van
de distributiewet zwaar op de Gemeene
1917 werd er door gedrukt met een
post van ongeveer 140.000 gulden.
De Centrale keuken in Februari in
enkele dagen in werking gebracht, had
destijds weinig levenskracht, in Augus
tus beter en grootscher voorbereid, le
vert zij thans ten minste een ved groo
ter aantal porties af in hoever zij wel
precie» haar doel bereikt, valt nog niet
juist aan te geven, mocht dit wel het
geval worden, dan zuilen de aanzien
lijke sommen aan haar besteed, met
te meer berusting gedragen worden.
Na de uitvoerig* discussies bij de
Gemeent«begrooting behoef ik U niet
te vermoeien met cijfers betreffende
den financiïelen toestand van dc Ge
meente, die, vergeleken met zuster ge
meenten betrekkelijk gunstig mag ge
noemd worden, waarbij ik dan de
klemtoon laat vallen op het woord
„betrekkelijk". De steun van de gasfa
briek was ver te zoeken ten gevolge
van de hcoge prijzen, later het rant-
soeneeren van dc [gaskolen. Van het
electriciteitsbedrijf valt met blijdschap
te vermelden, dat de aansluitingswaardc
voor licht vermeerderde van 353 op
500 K. W. en voor kracht van 220 op
414 K.W.het aantal motoren bedroeg
in 1916, 82 met 275 P.K., in 1917,
132 met 645 P.K.
Dank zij de beschikbaarstelling van
goedkoopen bouwgrond door het grond
bedrijf viei in onze gemceute niet te
klagen over werkloosheid in het bouw
vak, in gunstige tegenstelling met elders.
Op de arbeidsmarkt was de toestand
echter in het algemeen achteruitgaand-
de oorzaken zijn niet ver te toeken
weinig en dure steenkolen en weinig
en dure grondstoffen.
Dese omstandigheden en de steeds
grootere moeilijkheden van de voed
selvoorziening werpen haar schaduw
reeds vooruit over het ingetreden jaar
maar moge de druk. waaronder wij
meer cn meer komen te verkeeren, ten
gevolge hebben, dat zij ons volk ten
slotte wat geleerd heeft en dat dc
burgerij als het ware gelouterd uit de
crisis te voorschijn treedt.
Binnenlandsche Berichten.
Het Bestuur van de Anisteidamsche
Vleesch.-Ver. „De Eendracht", de
„Amst. Grossiersver. voor den Vieesclt-
handel" en de Varkensslacbtersveree-
niging „Amsterdam", brengen ter ken
nis van de N'ederlandsche Siagers. dat
zij besloten hebben geen hoogere prijzen
voor liet vee te besteden dan fl.80
per kilogram voor lc kwaliteit, fl.60
voor de tweede en fl.40 voor dc 3e
kwaliteit.
„Dat zijn geen vrienden, dat weet
ge wel. Als ze ons geplukt hebben,
laten ze ons loopen, cn geen hunner
bekommert zich nog om ons, geen
hunner kent ons meer."
„Wel, wel, wat zijt ge vannacht
verstandig geworden."
„Was ik het altijd maar geweest,
dan zou ik nu gelukkiger zijn."
„Goed, ni3ar onze eer staat op het
spel. Wij kunnen toch niet wegloopen
als schooljongens, die door moeder in
huis geroepen WordenMaar laten
we nu eerst gaan ontbijten, intusschen
kunnen wij verder praten."
Zwijgend gingen dc twee jonge
mannen naast elkander voort.
Eensklaps stiet Karei zijnen neef aan.
„Kijk daar eens! Is dat mijnheer
Gunther niet
„Laten we hem ontwijken 1" zeide
de neef.
Maar dat ging niet meer. Zoo vroeg
in den morgen was het gedrang op de
straat nog niet groot, ook had de heer
Gunther hen reeds herkend. Met snelle
schreden kwam hij hen tegemoet. Het
verheugde hem, twee landgenooten
aan te treffen in de vreemde stad.
Bovendien was hij bevriend met den
heer Leder.
Na de eerste woorden der begroeting
waagde Karei het, naar zijn vader te
vragen. Slechts met moeite bracht hij
er de vraag uit.
„Mijnheer uw vader is zeer terneer-
Zij hopen door dezen maatregel den
kelliugliandel, wr.lke den laat8ten tijd
zulk een enorme afmeting heeft aan
genomen, den kop in te drukken en
zoodoende de veeprijsen normaal te
brengen. Zij vragen daarvoor den steun
van alle collega's in den lande door in
dienzelfden geest te handelen.
Ouderdomsrente.
Dc Tweede Kamerleden Dujrs, Mar-
chant, d« Muralt, van Raaltc, Teenstra
en Troelslra hebben aan de Tweede
Kamer aangeboden een voorstel van
wet, woordelijk gelijkluidend aan het
ontwerp van wet tot verlcening van
ouderdomsrente, zooals het luidde na
de aanneming op 18 Mei 1916, door
de Tweede Kamer, en door d« Eerste
Kamer verworpen.
Het algemeen kiesrecht.
Te Rotterdam komen thans op de
kiezerslijst ruim 108.000 namen voor,
tegen 75.000 namen in 1917. Het aan
tal is dus door ia voering van het alge-
metne kiesrecht met bijna 45 pet. aan
gegroeid.
Te Leeuwarden komen thans op de
kiezerslijst voor 9899 kiezers tegen 6467
het vorig jaar. Ken vermeerdering van
maar eventjes 53 pet.
Tc 's-Graveuhage stijgt het aantal
kiezers met 43 pet. tot 74.583, het
aantal stemdiatricten van 41 op 84.
Te Utrecht stijgt het aantal kiezers
van 21.800 tot 30.200.
Het aantal kiezers te Amsterdam
bedraagt 151.197 tegen verleden jaar
105.266.
Tweede Kamer.
Nadat de begrooting van Binnenland
sche zaken is aangenomen met enkele
vrijzinnige stemmen tegen kwam de
oorlogsbegrooting aan de orde.
In twee dagen tijds een dozijn spre
kers. En nog was het einde niet te zien.
Ieder liefhebber praat er maar op los.
Men schrijft thuis een rede (I) op en
draait haar op het Binnenhof af, pre
cies als in de bioscoop. Dc Voorzitter
is geduldig en er is toch niemand, die
er naar luistert. De Nederl. Volksver
tegenwoordiging geeft in deze be-
grootingsdagen geen verheffend voor
beeld van plichtsbetrachting. De namen
der leden zijn behoorlijk ingeschreven
op de presentielijst, maar present zijn
er geen twaalf tegelijk. De heeren schij
nen wat beters te doen te hebben dan
tc gaan luisteren naar collega's.
't ls wel een beetje gek. Straks wordt
het geheele land in rep en roer ge
bracht om toch maar de rechte man
op dc rechte plaats gekozen te krijgen.
En loopt het goed, dan blijft die rechte
plaats meestal onbezet, omdat de volks
vertegenwoordiger geen tijd beschikbaar
heeft om zijn mandaat behoorlijk waar
te nemen.
Er werd aangedrongen op het naar
huis zenden van eemge lichtingen, nu
het gevaar voor overrompeling vrijwel
verdwenen is.
Er is maar één wensch in het leger
zeide een der sprekers, men wil naar
huisl En dat is volkomen begrijpelijk.
Het leven en de toekomst van vele
menschen zijn bedorven. In den beginne
droeg men de lasten gewillig; men
voelde, dat het noodig was. Maar nu
draagt men het niet meer. In Duilsch-
land en Engeland en Frankrijk draagt
men het, omdat het moet. M. ar hier
geslagen," was bet antwoord.
Karei verbleekte.
„Weet ge het nog niet riep de
landgenoot verbaasd. „Het treft al zeer
ongelukkig voor mij. dat ik u het eerst
bericht van het gebeurde moet geven.
Mijnheer uw vader is bestolen ge
worden."
„Bestolen?" riep de neef.
„]a, maar waarschijnlijk zal hij zijn
geld terugkrijgen. Men heeft dc dienst
bode, Martha, gevangen genomen.
Waar zou ze al dat geld gelaten heb
ben Men heeft ze den morgen na de
daad gearresteerd. Blijkbaar heeft ze
een medeplichtige. De dievegge heeft
men, haar minnaar en het geld zal
men ook wel vinden."
,,'t Is te hopen!" riep de neef.
Karei echter zeide: „Ik vertrek met
dan eersten trein-"
De landgenoot prees hem om dit
besluit, en in zijne tegenwoordigheid
kon de neef er niets tegen inbrengen.
Hij verborg dus sijn misnoegen
achter een opgeruimd gelaat.
Een zware dag was voor Martha
aangebroken.
Maar het swaarste lag reeds verre
achter haar. Dit had zij gedragen in
den morgen, toen zij uit bet huis van
den koopman naar bare moeder vluchtte.
Nadat zij echter, zeer zeker niet dan
na een moeilijken strijd, den vrede had
weergevonden, kon baar niets meer te
■waar worden, omdat d« vrede haar
wil men naar huis. Het leger hier is
een school der luiheid. Er wordt wel
geoefend, dat is waar, maar men be
denke, dat sommigen al 63 maanden
onder de wapenen zijn. Men kan toch
niet altijd recruut blijven. Is de dienst
om 3, 4, 5 uur afg-loopen. dan is er
niets meer te doen. En bovendien, wat
heeft men aan de oefeningen, als men
op schildwacht staat, soms om de 2
nachten. Wat geeft dat voor den geest
Veel beter is hel, dc grenswacht en
de wachten naar huis te zenden, en
alleen de jongeren te houden.
De kinderen thuis groeien op zonder
toezicht van den vader en verwilderen;
het huiselijke leven van duizenden lijdt
onder de afwezigheid van den man.
En geen Minister hesft aangetoond dat
het noedig is om al de lichtingen on
der de wapenen te houden.
Eiken dag kost *t leger een half mil-
liocn, ongerekend de bedrijfs- en nering-
schade. Hier valt te bezuinigen. Ook
de heer Eland gaf te kennen, dat er
wel wat ve«l menschen onder de wat
pener zijn.
Ean sterk bakje.
In de bladen kon men lezen, dat de
koffieprijzen waren verho-gd met 20
cent per half K.G. De reden van deze
verhooging is volgens De Maasbode
de volgende:
De koffievoorraad is zeer klein en
men heeft zich verplicht gezien 130.000
balen Java koffie te gaan onteigenen,
welke indertijd waren opgeslagen, met
uitvoerconsent naar Duitschland.
▼óór 10 Maart 1917 is deze koffie
verkocht met een zedelijke garantie dat
ze zou mogen worden uitgevoerd,
waardoor importeurs fl tot fl.25 per
half K.G. voor de koffie ontvingen. Na
desen datum verviel die z.g. waarborg
cd daalde deze koffie tot circa 60 ct.
per half K.G. De importeurs hebben
dus het geld verdiend en de „ketting-
har.del" zou het verlies van circa
f7.000.000 lijden. De raadgevers van
den minister hebben het beter geacht,
om den minister te adviseeren alle ver
liezen op het publiek te verhalen.
Ten einde oorlogswinstmenschen voor
dit verlies, dat intusschen nog slechts
een klein gedeelte bedraagt van de
oorlogswinst door hen gemaakt, te
dekken, moet iedereen in deze zeer
moeilijke lijden 20 ct. meer betalen
voor zijn pondje koffie. En wanneer wij
er bij bedenken, dat juist het „volk" in
evenredigheid veel meer koffie drinkt
dan de betere standen, dan kunnen wij
dezen maatregel, met medeweten van
dc regecring genomen, op zijn zachtst
uitgedrukt niet anders dan zeer een
zijdig noemen.
Manufacturen.
De Minister van Landbouw maakt
bekend, dat het vervoer van manufac
turen uit oeDig deel e«ner gemeente
naar alle overige deelen des rijks ver
boden is.
Onder Manufacturen worden in deze
beschikking verstaan, alle texticlgoe-
deren, niets uitgezonderd.
Het verbod is niet van toepassing
op zendingen van niet meer dan 10
K.G. bruto gewicht en voor zoover liet
vervoer gedekt is door eene vervoer-
vergunning (geleide-biljet), afgegeven
door het Rijksbureau voor Manufacturen.
deel bleef.
Geboeid voor het gerecht er, de
wereld was zij immers eene eerloore,
eene lage misdadigster werd zij naar
de gerechtszaal geleid, om haar vonnis
De ruimte voor het publiek bestemd
was stampvol. De gezworenen hadden
plaats genomen.
Martha zette zich op de bank der
beschuldigden neder. Tegenover haar
bevonden zich de getuigenmijnheer
Leder, mijnheer Georg. de postbode
en de buurman, die dezen had verteld,
dat hij Martha des morgens vroeg op
de straat had gezien. Men beschouwde
het als eene verregaande onbeschaamd
heid van de ongelukkige, dat zij haren
heer in het aangezicht keek cn hem
eerbiedig groette.
Voor haar was slechts één getuige
verschenen, de pastoor harer geboorte
plaats. Maar wat kèn dese te haren
gunste getuigen
De president liet de gezworenen den
eed afleggen. Zij zwoeren, dat zij
slechts naar recht en gerechtigheid,
volgens plicht cn geweten uitspraak
zouden doen.
De officier van justitie droeg zijne
aanklacht voor. Daarin werd Martha
geschilderd als eene verstokte zondares,
die niet tot bekentenis was te brengen
geweest.
Wordt veivolgd.