DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28. AMERSFOORT VRIJDAG^NOVEMBER 1918 32" JAARGANG No. 68
ycraclillril Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Prijs
v per drie maanden 75 cl. Alzonderlljke nrs.
5 cl. Abonnementen kunnen elke week ingaan,
doch opzegging van abonnement moet ge
schieden vóór den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Binnenlandsche Berichten.
Moor brood.
De rcgcciing heeft in overweging
dnt dc voeding der bevolking bij liet
huidige rantsoen geheel onvoldoende
is, besloten niet 15 November bet
broodrantsoen te verhoogen van 200
tot 280 gram per dag.
Vleaach.
Voor de distributie van ecu weke-
lijksch rantsoen van 0.2 K.G. verich
vlcesch van goede ipialiteit zonder been
voor de burgerlijke bevolking zullen
noodig zijn 8000 rundoren per week.
De maximum klciiiUnndelprijzen zijn
vastgesteld op f3.50 per K.G. voor
eerste soort rundvlcesch zonder been,
ten hoogste 25 pCt. en op f2 per
K.G. voor tweede soort rundvleesah
«onder been, tenminste 75 pCt. van
het rund of gedeelte van een rund.
Voor butspot, beenderen, kopvlcescb
en de z.g. afvallen zullen lagere prijzen
gelden.
Bioscoop Commissie.
Hij Kon. Besluit is ingesteld een
Staatscommissie aau welke wordt op
gedragen te onderzoeken welke maat
regelen van overheidswege brhooren
te worden genomen om het zedelijk
en maatschappelijk gevaar te bestrijdt
dat aan bioscoopvoorstellingen vc
bonden is. Tot lid is o.a. benoemd de
Zeereerw. lieer Bemelmans te Kolduc,
secretaris van Voor Eer en Deugd.
Kath. Sociale Actie.
De eerstvolgende Comitévergadering
zal gehouden worden te Zwolle op
Woensdag 18 December a.s.
Ontslayaanvrago Opperbevelhebber.
Dc Minister van Oorlog heeft in de
Tweede Kamer medegedeeld, dat dc
Opperbevelhebber van Land- en Zee
macht zijn ontslag heeft ingediend,
nadat de Minister hem kenbaar had
gemaakt, dat hij, met waardccring
zijn voortreffelijke eigenschappen als
mensch cu als officier, van oordcel
was, dat generaal Snijders niet getoond
heeft den modernen militairen geest
te vatten.
Vermindering.
Aan 60 werklieden der Artillerie-
inrichtingen te Delft is wegens afschaf
fing van den nachtarbeid ontslag aan
gezegd. Kr wordt verwacht dat het per
soneel geleidelijk vcimlnderd zal worden,
In de Twoode Kamer
werd dagenlang geredeneerd ever dc
legertoestanden. Dc Minister van Oorlog
is van oordeel, dat dc mir.dcr goede
geest ui het leger voor een groot deel
gevolg is van liet feit, dat dc vcrlofs-
milderen geen begrip hebben
verhouding van oinicier tut soldaat.
Wat de intrekkiog der verloveu betreft
dc uiinister had verwacht dat di
hoogere officieren dc lagere zouden
hebben ingelicht over de redenen. Uit
ecu overzicht van het gebeurdi
Harskamp blijkt, dat dc liooger olilcieren
niets deden tegen dc muiterij. De
houding der officieren was op enkele
uitzonderingen uu, slap.
De minister meent, dnt dc oorzaken
der relletjes zijn intrekking der ver- liankelijkhcidsfcetten, en 's avond» anr-
loven; te gering rantsoen anrdappelen dig geïllumineerd, met de ouderweische
vetpotjes, leek dat zeer aardig om ons
nog eens een oogenblik terug te brengen
in vroegere ecuwen. Komt men echter
wat dichterbij, dat zien wc pas hoe
enorm vervallen, vermolmd, vergaan,
die torcnlj-s er uit zien, en zouden we
beslist over moeten gann, om in den
trant van Dr. Kalf en andere heeren
liefhebbers van oudheidkundige dingen
spreken, tot restauratie. Wat is nu
echter het geval? De Langestraat en
dc Kampstraat zijn verkeerswegen voor
het Noorden en Zuiden des lands, van
groote beteckcnis, dat bat zaer
goed gezien is gewet van B. en W.
om successievelijk de'gebouwen, daar
aan grenzend, aan te koopen, om op
gezellen tijd daar te willen maken een
breedc verkeersweg.
Het aantal vrachtwagens, hooiwagens,
rijtuigen, karren, fietsen, automobielen,
cavalerie en artillerie en dan last nut
least, mannen, vrouwen, kinderen, die
daar per dag passceren, is zoo gewel
dig groot, dat wanneer daar een telling
van gehouden werd, men inderdaad tel
belangwekkende cijfers zou komen.
Misschien wil de Heer Hofland, die
logal een liefhebber is van cijfer- en
rekensommen, daar wel eens een zuivere
eerlijke telling van maken. Vooral op
de Vrijdagen zal hij dan wel assistentie
noodig hebben en ook wanneer er
groote troepenverplaatsingen zijn, die
ms wel geruimen tijd kunnen duren.
Helaas brak in 1014 de wereldoorlog
uit, en moest langzamerhand het par
te hooge cantine-prijzen cn gebrek aan
begrip omtrent den omgang met minde-
ren bij de officieren. Strenge maatregelen
wórden getrolTeu tegen de officieren,
van wie sommigen niet zullen kunnen
worden gehandhaafd. De raddraaiers
zullen voor den krijgsraad komen.
Reorganisatie van bet officierskorps
in moderner zin wordt ter hand ge
nomen. Aan dc soldaten zal de be
handeling ten deel vallen, waarop zij
recht hebben de oude geest in het
leger moet verdwijnen.
Prov. Slaton van Utrecht.
De leden der Staten worden opge
roepen tot het bijwonen der winter-
zitting, aanvangende op Dinsdag 3
December a.s. te 10 uur.
Os weermacht.
Er zal worden overgegaan tot op
heffing van dc depóts en tot opleiding
bij het veldlegertot het verlenen van
bijzondere verloven op ruime schaal.
Voorts zal de aanmaak van geschut
cn wapenen worden gestaakt, aullen wer
ken aan de linifln en stellingen worden
stopgezet cn zullen wapenen en uit
rusting niet meer worden meegegeven
aan verlofgangers.
Een deel der militaire voorraden is
beschikbaar gesteld voor de volksvoe-
Markten.
In dc provincie Wtrecht inogen weer
veemarkten worden gehouden.
Ingezonden.
(Bulten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Mijnheer de Redacteur I
Gaarne zoude ik van uwe bekende
gastvrijheid gebruik maken om het vol
gende in uw blad te willen opnemen.
In het stenographisch verslag van den
Gemeenteraad op Woensdag 16 Oct.
j.l. kwam o.m. aan de orde: zie post
171, blz. 207. Onderhoud huizen, torens,
poorten, enz.
De Heer Do Kempcnaer zegt, nu
ij toch de Kamperb.poort behouden,
jtt er nu niet iets aan gedaan kunaen
worden aan de kant van de Kampstraat
De Wethouder Eysink antwoordde,
dat het Rijk indertfd verhinderd heeft,
het op te knappen, zooals B. en W.
liet wenschten. Daar is van oudheid
kundige zijde heel wat geprotesteerd
cn ik geef in overweging er niets aan
te doeu. De Hear Hoflasd zegt, ik zou
nooit mijn stem gegeven hebben,
die torens te sloopen.
Zie daar wcnschte ik nu mijn mee-
ning eens over te zeggen. Wij
op het standpunt stellen,
meer belang voor Amersfoorr, het
bewaren van die oude vermolmde
ichitectuur, bekend als de Kamperb.
poort, of moet hier het groote verkeer
dc doorslag geven, om deze sta
Laten we dan eerst beginne
beknopt mogelijk, niet de oudheidkun
dige schoonheid i te beschouwen dier
torentjes. Ik moet eerlijk zeggen dal
ik vanaf het einde der Kampstraatzijde,
perspectief genomen, het wel aardig
vind, zooals die torentjes door onze
voorvaderen daar neergeplaiit zijn, het
was daar vroeger het einde der stad,
cn in oorspronkelijke vorm, zooals het
vroeger was, met eva boog verbonden,
zooals wij dat nog zcus een «ogenblik
hebben gezien, met de viering der onaf-
N.V. Centrale Crediet-
en Landbouwbank
AMERSFOORT, KorttQr. 19. Tal. Int. 363
UTRECHT, Tol. InUrc. 460.
SOEST, Van Weodestr. 206, Tal. lal 6
SCHERPENZEEL. Tel. Uitere. 6.
Telegramadres „Credo".
Sliiiili minus mi in tliitiii.
Safe Deposit.
zouden anders reeds, gezien de
tie en dikwijls roekeloosc wijze
van het autowezen, getuigen zijn ge
weest van ongelukken, verwondingen,
ja wellicht menschenlevens te betreuren
lebben.
Men kent het bekende spreekwoord,
als het kalf verdronken is dempt men
de put. Niemand zal ontkennen dat het
autowezen straks zoo enorm zal toe-
en, dat men gerust kan spreken
een voortdurende stroom van ver
voer, die als een vloedgolf den door
gang, die ongeveer .1,71 Meter breed
is, zal passeeren. En wat zullen dan
dc gevolgen zijn
„Gouverner c'est prévoir" hebben
B. en W. gedacht, cn moet hun hulde
gebracht worden, dat zij door hun voor
uitziende blik reeds tot aankoop van
bijna alle aangrenzende gebouwen zijn
overgegaan, om te komen tot het bren-
een tlinkc breedc verkeersweg.
:n terecht begrepen, dat door
een flinke breede verkeersweg naar het
Noorden en omgekeerd, op dat punt,
een groot belaug is voor Amersfoort
niet alleen, maar ook voor bet Midden
standswezen. De gemeente heeft er
zeer groote belangen bij dat de Mid
denstand zich flink en krachtig ont
wikkelt.
Wanneer de reeds lang beloofde
trottoirs maar eens eerst aangelegd zijn
in de hoofdstraten, cn als gevolg daar
van straks een electrlschc tram met
ringbaan gekomen is in aansluiting der
Zeistcrtrnm, komt er ongetwijfeld een
grootcr flink ontwikkeld zakenleven.
:eemde!iog beoordeelt een stad
dc min of meerdere bloei der
winkelstand. Laten wij eens even terug
gaan tot ongeveer 1891, Toen een
stedeke van 14 duizend inwoners, nu
bijna 30 duizend inwoners. De gunstige
ligging, een net van spoorwegen, het
toenemend ontwikkeld fabriek- en mj-
verhcldsweaen, cn als gevolg daarvan
een nijpend gebrek aan woningen, dit
alles voorspelt een sterk toenemende
bloei van Amersfoort als straks de
vrede er is.
B. en W. en enkele verstandige
Raadsleden hebben dan ook destijds
een goede kijk gehad' om over te gaan
tot het opruimen van die wrakken, die
straks belemmerend zullen werken op
,den bloei en welstand onzer gemeente.
Onze vriend Hofland en wellicht nog
meerdere met hem, zijn daar echter
niet van overtuigd. In onze atenogra-
fuche verslagen staan wij dikwijls ver
baasd over de enorme welsprekendheid
des Heeren Hofland. Cjjfers en reken-
sommen is zijn geliefdkoosd thema en
doel het wonderlijk aan, nu een», zij
het dan niet zoo uitgebreid en gemo
tiveerd, eens iets van hem te hooren
it de schoonheid onzer stad aangaat.
Met is natuurlijk zijn volste recht zijn
stem uit te brengen in den Raad, zoo
als hij meeat, dat het beste is. Mijn
meening cn die van velen naderen zul
len den Heer Hofland niet overtuigen
vaa het groot belang voor Amersfoort,
dat er komen moet een flinke breede
verkeersweg, ook niet, dat zulks een
goed middenstandsbelang Isjuist het
tegendeel, waar het de vooruitgang der
middenstand betreft zal hjj juist zoo
hard mogelijk tegenwerken. Men heeft
dat indertijd gezien bjj dc behandeling
der Gemeentelijke winkel, en het met
100 pet. opdrijven der gas- en electri-
oiteit prijzen. Mosten wij nu niet eens
probeeren, als nog dsze zaak in een
acuut stadium vaa verdwijning te brcu-
gen alvorens er menscheuleveos te be
urten s|n
Het is een feit, dat vroeg of laat
deze onoogelijke bouwvallige bijna tot
stof vergane torentjes moeten verdwij
nen. Het is ook een feit dat wij leven
in eon tijd waarin de demokratf: steeds
meer veld wint. Welau, laten we dan
door een zuivere volksstemming uitma
ken hoe de inwoners van Amersfoort
denken over de vergane torentjes. La
ten sij zelf beslissen hoe de nieuwe
groote lijnen hunner stad ziek moeten
ontwikkslcn. Dr. Kalf on nog meerde-
ict hens mogen eeo adviseerenda
hebben, wij zelf mosten weten
en bij stemmen uitmnken of die ver
keerswegen naar het Noorden en Zui
den breed en flink sullen zjn.
Een commissie gevormd uit 3 voor
standers en 3 tegenstanders dsr burgerij
zal wel bereid gevonden worden hier
aan mede te werken,
De tijden zijn rijp om ont dagelijksch
Bestuur te steunen met alle krachtom
Amersfoort tot een bloeiende en
varende stad te brengen.
De Geldersche vallei die ook vroeg
of laat er komen moet met zijn veel
kortere verbinding met Amsterdam als
het nu bestnande Mcrwedekaoaol, zal
geprojecteerd wc den buiten de Kamp-
poort. In mijn verbeelding zie ik deze
reeds klaar. Ik behorf u niet te zeggen,
wat dat zal bmeekener. .'oor Amers
foort. Een ongekend tijdperk van bloei
opent zich daar in 't verschiet en als
dan straks het scheepvaartverkeer zich
zoodanig ontwikkelt, dat een groot
transport vervoer naar en van de fa
brieken zal plaats hebben moeten dan
die vermolmde torentjes maar blijven
getuigen van de kortzichtigheid van
enkelen die maar geen afstand kunnen
doen van hun oudheidkundige opvat
tingen als groote belangen dat vctei-
schen, en daardoor nor .-aak zijn, dat
het Rijk die wellicht niet eens weet,
hoe het eigenlijk gesteld is ons gemeen
tebestuur verhinderd de hand aan de
ploeg te slaan.
U, Mr. de Redacteur zeg ik dank
voor uw gastvrijheid en met hoogachting
L. HOUBAER.
Andere bladen worden veriocht dit
over te nemen.
Amersfoort.
Het gemeentebestuur is van eer-
deel dat nog meer arbeiderswoningen
worden gebouwd en heeft daar
voor terrein in koop, gelegen in de
nabijheid der plaats waar vele arbeiders
hun werk verrichten, n.l. het Soester-
wegkojartier.
Een bijna aaneengesloten complex,
gelegen tusschen den Socsterwcg en
den Ouden Socsterweg beslaande een
oppervlakte van 8.4036 H.A. wil men
koopen van C. Ruitenberg,
Do totaal kostprijs zullen fl 11.633.
166"/, bodtagen.
Ken gedeelte van dc zich op den
grond bevindende opstallen bevindt
ziek in goeden staat en zal, voorloopig,
behouden blijven. Een ander deel heeft
slechts afkraakwaarde.
De prijs van deu bouwgrond komt
per M» op 90 tont.
Zoodra de grond hst eigendom der
gemeente sal zijn geworden, kan de
bouw van woningen ter band worden
Eenomen, waar bereids plannen aan-
angig zijn.
Wegens ernstige aanwijzingen zijn
twee militairen in arrest gesteld, ver
dacht van brandstichting In de Vlas
akkers. Beiden ontkennen.
2) Mlilinitn tin hel gioote lig».
Hunne ontvlceschde, door rook en
ellende ontstelde aangezichten verwek
ten een pijnlijken iudruk.
«Hij die vóór een half uur zou ge
zegd hebben, het zegevierend groot
leger bevind zich in zulk eau ellendigcn
toestand, zou ik een bedrieger cn leuge
naar genoemd hebben 1 «zegde een
Beierscli officier tot zijnen broeder,
die outsteld aan zijnen arm hing,
cn met geheime schrik dit toonecl
van ellende aanzag. De laatste was
sergeant en telde nauwelijks twee-en-
twinlig jaren, terwijl de officier, krach
tiger en sterker dan hij, het dertigste
levensjaar naderde.
Dc sergeant antwoerde niet
woorden van zijn broeder,
zich vctbazing eu ontzetting mengden,
maar de woorden«Julius ik verstijf,
bezorg mij ergens aati een kleiu vuur
een plaats, want ik ben te afgemat,
nm mij vooruit te dringen,» ontvielen
zacht en afgebroken de sidderende
lippen van den uilgcputtcn.
«Dit zal dadelijk geschieden,
deze woorden moedigde de officier zijn
broeder, aan. «Hang u maar vast aan
mijncu arm en zie toch zoo bedrukt
niet. De grootste smart en moeilijk
heden zijn na toch eindelijk voorbij,
zoo ik hoop, en eens den Niemen
overgetrokken, komen wij in een vrucht
baar land welke bewoners meer mensch-
lievend gestemd zijn. Moed dus, goede
Theodoor I er zijn reeds voor het
treurig noodlot zooveel offers gevallen,
dat het eindelijk vergenoegd
zoend zal zijn.»
»lk geloof niet Julius, dat de onver
biddelijke toorn van het noodlot reeds
'erzadigd is.» antwoordde Theodoor
treurig, «en het schijnt mij altijd dat
het maar sluimert, om weldra
nieuwe woede zijne slachtoffers a
vallen.»
lUwe moedeloozc ziel, arme broeder,
vindt nergens iets dan treurige trooste-
loozc inbeeldingen, welke u nog meer
ontmoedigen,» viel Julius hem zacht in
de rede, «verhef uwen geest bovcu het
ongeluk, en denk aan cene Voorzienig
heid, die ons steeds beschermend door
zoovele gevaren geleid heeft.
'Bi, Julius! deze uwe vermaning
waarlijk overbodig; want vertrouwde
niet op den lieven God, dan liet ik mij
op het oogenblik ia den sneeuw zinken,
opdat mijn leven ophielde, want het
voortslepen valt mij van dag tot dag
zwaarder. De ongelukkige jongeling
verborg zijn aangezicht, zwart zuchten
ontvloden zijn geprangd hart. Verstrooid
zag hij zijnen broerder na, die eeltige
brandende spaanders bij een balf ver
vallen vuur bracht. Toen spreidde hij
zijn eigen mantel op den sneeuw om
op deze lijdende broeder, een rust
plaatsje te bezorgen,
«Zoo, goede Theodoor, zet u hier
neder I» zeiddc Julius. Theodoor in-
tuzschen met moeite bijgekomen wilde
het geheel niet dat zijn edelmoedige
broeder den mantel miste, terwijl hij
rust genoot. Doch dc officier meende,
rondom het vuren den mantel niet
odig tc hebben. Theodoor kon er
zich dus gerust van bedienen, want
op den blooten sneeuw zitten, kon zijn
lijden nog vermoederen. Kortom, de
dappere Julius nam zijn mantel niet
terug, en Theodoor moest toegi
Zoo haast hij zich op den grond
geplaatst leunde hij tegen den i
en door de vlammen verwarmd, sloot
weldra een koortsigen slaap zijne ont
stelde, zeere otgen toe.
Julius liet zijn oppasser,
dapper soldaat, bij den rustenden opdat
bij het vuur kon onderhouden.
«Johan, ik kotn spoedig terug,riep
hij den ouden krijger toe, die bfl zjncu
broeder dc wacht hoeden moest, ijlde
daarop vaa het c«r vuur naar het
ander, in de hoop wellicht hier of
daar een bekend gelaat aan te treffrn.
Ook verlangde hij, over de ellendige
staat van zijn krijgsmakkers een vol
ledig verslag te hooren.
Een onweerstaanbaar afgrijzen beving
hem bij het gaan van de ecne troep
naar den andere, bij elke stap ont
waarde hij nieuwe ellende, nieuw lijden.
Ecnigcn der ongelukkigen, die zioh
warmden, hadden hunne vingers anderen
hunne ooren sommigen hunnen neus
en eenigen geheel hunne kin verloren.
Deze mcnschcn door de nijpende koude
zoo verminkt, zaten op hunne zieltogende
kameraden, men moest niet lang bij
een vuur blijven om het een of ander
slachtoffer te zien neerzijgen, en afge-
uitgeput den gccat tc zien
Julius had genoeg gezien. Ecne on
beschrijfelijke aandoening ontkiemde
zijn zwaar klopend harttranen vulden
zijne oogen, eu met treurig ncêrgebukt
hoofd keerde hij naar zijne kranken
broeder terug, die met het bleek aange
zicht tegen den vervallen moer geleund,
aan een lijk geleek. H| boog zioh over
Theodoor, om den adem, die uit de
kranke borzt ontvloog en over de ent-
kleurde lippen zweefde, te hooren. «Hjj
slaaot,' zegde hij, e* fekan de oude.
trouwe dienaar zacht: «Ja, heer luite
nant, hij zlaapt en weldra zal bij zoo
diep en zoo vazt slapen, dat wij belden
niet meer in staat zullen zijn, bom tc
wekken.» Dit zeggende wischte dc
baardige krijger, uit de duister blinkende
en een paar tranen weg.
Ie officier sprak geeti woord, maar
zijn gelaat drukte in onmiskenbare
tceken de smart uit, welke zijn droevige
borst griefde, Hoe gemakkelijk, dacht
hij, kon de leider geholpen worden.
Rust, een warm bed en ecne goede
rerpleging had de ziekte noodig en hij
heeft dit niet.
«Het is verschrikkelijk I» zeide hij,
zijne gedachten lucht gevendede
woedende furie van don oorlog heeft
naastenliefde en krlsteopiiclit in on-
menschelijken haat veranderdin plaats
van hulp, die een krachteloos ucOrge-
zonkene den vijand atsmcckt, tot hem
zijne door koude verstramde handon
opheffende, geeft hem de gevoellooze,
dronken van bloed den stok of het
koude ijzer zijner lans ten beste.
Het gevoel van genade heeft zich van
dc bloeddronken wereld afgewend, |en
het veelvoudig verderf verslindt duixen-
de slichteffcreden bloei van een
ontvolkt werelddeel I»
Wordt vervolgt.
