DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT
VRIJDAG 20 DECEMBER 1918 32E JAARGANG No. 89
\/crschl|nl
v per drie
MISSIE-ACTIE.
Op het uurwerk des tjjds nadert het
bange oogcnblik, dat over de toekomst
van hel heidcnsch Oost-Azie onher
roepelijk beslissen zal. Des te krach
tiger moeten daarom de Katholieken
van Europa worden opgeroepen om
de handen ineen te slaan en alle mid
delen, waarover onze tijd beschikt, voor
den dienst van het Missiewerk beschik-
baar te stellen.
Dc velden slaan wit tot oogsten,
maar arbeidskrachten ontbreken en
materiaal, om den rijken oogst binnen
te Inden in de voorraadschuren der
Katholieke Kerk.
Onze Missie in Porto Rico. Deze
Missie, kort geleden nog zoo zwaar
geteisterd door den brand In Bayamon,
heeft door de aardbeving van 11 Octo
ber j.l. een schade geleden, welke op
50.0U& dollars geschat wordt. Een groot
verlies wanneer wij nog bedenken, dat
ntcn "nier sinds den Vrede van Parijs
van 1898, w^tbij Porto-Rico aan de
Yyecnigdc Staten kwam, een geduch-
tcn vijand heeft in het Ainerikaansch
Protestantisme. Reeds werd door be-
middefthg vajt Z. D. H. den Aarts
bisschop van Utrecht ecu som van
1000 gulden tot leniging in den nood
gegeven.
Een veertigjarig Priesterfeest. 21
December a.s. viert Z. D. H. Mgr. J.
Aclen, Aartsbisschop van Madras zijn
veertigjarig priesterfeest. Achteiei
volgens Aalmoezenier, stichter en eerste
Directeur van het St. Jozefs Missis
tc Roosendaal werd hij in 1902 bisschop
gewijd en besteeg na een dood van
Mgr. Colgan in 1911 den aartsbisschop-
pelijkerr zetel van Madras.
Ons aansluitend bij de wenschen
zijner dioccsancn (60.000 iu getal)
confraters, hopen cn bidden wij dat
God hem kracht en gezondheid
leene, om nog vele jaren zijn groote
werkkracht tc kunnen wijden aan het
geestelijk welzijn zijner kudde,
Holland moest de eerste plaats afstaan
aan het sterkere Grool-Brittannit en tot
op den huidigen dag kon het die plaats
handhaven. Nu deernen echter zware
rrrenten op en daarom zal, indien
Wilson zijn plannen niet kan verwezen
lijken in een nabije of verre toekomst
om die eerste plaats gestreden worden,
wellicht niet te laad maar op de on-
ctelijke oceanen.
Waar liefde is, woont vrede; daar
sont ook God. Zal er werkelijk een
wereldvrede komen zooals onze Heilige
Vader die wenscht, dan dient eerst in
de menschenharten terug te keeren, de
noodzakelijke deugd van liefde, die
moet voortkomen uit het geloof aan
God en Goddelijke wetten. Die liefde
moet het mensebdom doordringen in
harten cn nieren; dan alleen zal het
vrcdelied van Bethlehem in zijn volste
beteckcui» op de menschcn van toe
passing zijn.
Uit het Buitenland.
Engelscho manieren.
Dc geest in Engeland is begeerte
naar macht en L. George weet heel
vernuftig zijn verlangens te rechtvaar
digen. Ziet zou redeneert hij de
leger.-, moeten opgeruimd, daarmede
zouden dc Duitschers opnieuw
Parijs kunnen m.-uchecrcn, maar i
vloot kan Berlijn of Parijs niet
overendie is dus geen broa voor
nieuwe botsingen, maar daarentegen
juist een waarborg voor aller vrijheid
en vrede. Dat was onze vloot voor
den oorlog, dat is ze nu nog en daar
om dc vloot staau we niet af. 't Is
wel aardig gedacht zoo; alleen is de
minister blijkbaar de geschiedenis
zijn land en het onze .door 't hoofd
gegaan. Eens was de Hollaudschc vloot
de hccrschcrcs der zcethi cn afgunstig
Engeland verkroppen. Het zwakkere
Eed dioirr Kiritmcbt ion EiitW [1461)
1) Door T. PLUIM.
Deze donkere bladzijde uit Eemlands
geschiedenis verplaatst ons in
tijden, toen het Sticht herhaaldelijk
Holland overhoop lag en wederzijd-
sche plundertochten aan dc orde v
den dag waren. Het was nl. in
rampzalige tijden van de Hoeksche
Knbeljauwschc twisten, dlc ook in
provincie Utrecht hun hcilloozen invloed
deden gevoelen.
Dc Stichtschcn hadden weer zulk
ccn rooftocht in Gooiland ontworpen
cn het oog geslagen op Naarden, dat
toenmaals door zijn lakenweverijen
bloeide en dus een goeden buit beloofde.
Men wist, dat vele burgers gewoon
waren de wolmarkt te Deventer te be
zoeken, welke jaarlijks op den 9en
December gehouden werd. Hun afwe
zigheid zon de tegenstand des tc miu-
der doen zijn en zoo kozen dc Sticht
schcn dien dag uit, om dan hun slag
te slaan.
In allo stilte trokl.cn in het holst
vnn dun kouden winternacht vnn 8 op
9 December 1481 ruim 600 man uit
Utrecht en Amersfoort tot vlak bij dc
stad samen, waar zij zloh iu de nabij
Binnenlandsch» Berichten.
De Ver. „Eigen Erf' en de Land-
arbelderewet.
De Ver. „Eigen Etf" verspreidt ei
circulaire, waaraan wij het volgende
ontleencn
deze hebben wij de eer U mede
te dcelen, dat op 15 Nov. 1.1. de Land-
arbeiderswet in werking is getreden.
Deze wet kan veel doen om den trek
rar de groote steden, welke zoovele
onheilen opleverde, to doen verminderen.
Daarom moeten wij ons, al zijn ook
tijdsomstandigheden niet gunstig,
aanstonds met energie ffeerzetten om
aan de uitvoering dezer belangrijke wet
ee te werken.
Het beste lijkt overal het initiatief
nemen tot oprichting van Landar-
beidersvereenigingen, uitsluitend die
nende ter uitvoeriag dezer wel cn in
denzelfden zin, zooals wij de woning
bouwverenigingen kennen.
Er is hier echter een belangrijk ver
schil. Woningbouwverenigingen kan
men over een territorium oprichten,
zooveel men wil. Zij kunnen naast el-
Ter uitvoering dezer nieuwe wet kan
echter in een gebied slechts ééne ver
eniging bestaan.
Het beste lijkt ons de grenzen der
gemeente te nemen.
Voor de oprichting zijn slechts
kelc personen noodig. Er is niet vi
geschreven, dat dit arbeiders zullen zijn.
In verbaud met bovenstaande zullen
rij de statuten voor eenc Landarbei
dersvereniging doen ontwerpen. Ieder
die zulks wenscht, kan hiervan eenige
exemplaren bekomen.
Vorder verklaren wij ons bereid
het gautche land mee te werken aan
de oprichting van verenigingen als in
de Landiirbeiderswet bedoeld, door het
bijwonen van vergaderingen, het
vullen van spreekbeurten, het aa
goedkeuring en toelating, het
indienen van aanvragen ter bekoming
van plaatsjes en los land enz. Een
ander tegen vergoeding van een zi
gering bedrag ten behoeve onzer kas.
Wij meencn niet beter te kunnen
doen, dan dit rondschrijven in aller be
langstelling aan te bevelen.
Men weade zich tot den Heer A.
B. Michielsen, burgemeester te Halfweg,
administrateur vau Eigen Erf.
Vleesch?
Het is met de vleeschdistributie lang
niet in orde, schrijft het Handelsblad.
Minister Posthuma's regeling met al
haar rompslomp is door minister IJssel-
stein terzijde gezet en in ruil ervooi
hebben we een definitieve* regeling
gekregen. Onder deze >'delïuitieve« rege
ling hebben wc thans heelemaa!
geen vleesch.
Niet minder dan 4 bureaux zijn werk
zaam voor een richtig functionceren van
de vleeschrcgeling. Het rijks centraal
adm.-kantoor ontvangt de bestellingen
ir vleesch. Het rijkskantoor voor vee
paarden koopt het vee en zend; dat
aan de gemeenten. He: rijkskantoor
voor vleesch en vet regelt de admini
stratieve bemoeiingen met de gemeente
n laatste zorgt het Rijkskantoor
vries- en koelruimte dat er reserves
worden gevormd voor het voorjaar.
Door de zorg van deze vier rijks
instellingen hebben wc nu geen vleesch.
verklaring daarvoor moet dus zijn.
r geen vee meer Is of dat er bij
de veetelling fouten zijn gemaakt. Vol
gens de laatste telling was dc veestand
op papier zeer gunstig, maar in wer
kelijkheid is er geen slachtrijp vee.
lntusschen zal m«n het vee nog eens
overtellen en wanneer dan blijkt, dat
de veestapel is achteruitgegaan hoe,
doet niet ter zake dan zal een nieuwe
distributie regeling worden ontworpen
en dan krijgt het volk van Nederland
nieuwevleeschbons. Maar of het
vleesch zal krijgen, is een andere vraag.
lntusschen gaat het frauduleus slach
ten lustig zijn gang.
In handen der „beschermers".
De door Engeland toegowezen rant
soenen, zoowel wat levensmiddelen als
grondstoffen aangaat, zijn juist vol
doende voor het verbruik hier te lande.
Dit betcekent, dat de Nederlandsche
exportindustrie voor zoover aangewe
zen op buitenlandsche sloffen, voor-
loopig op de wereldmarkt zal zijn uit
geschakeld. Waarbij nog komt, dat
Nederland in de prijsbepaling der grond
stoffen, die het zelf niet voortbrengt
geen stem in het kapittel heeft: de
prijzen der aan Nederland te leveren
levensmiddelen en grondstoffen zullen
aanzienlijk hooger zijn dan die in 't
land van voortbrenging worden betaald.
De Indische producten worden „inge
bracht" in de werelddistributie.
gelegen boomgaarden in het duister
ran den nacht vcischolen. Om echter
les tc zekerder van hun aanslag tc
iijn, wilden zij eerst een list te baat
Drie hunner verkleedden zich
rrouwen, met eiermanden aan
irm, alsof zij de markt tc Naarden
wilden bezoeken.
Om zich echter niet door hun stem
te verraden, namen zij een werkelijki
vrouw rnedc, die voor hen het woord
moest doen.
Bij het krieken van den laten De
cemberdag klopten zij aan de poort
en de medegenomen vrouw verzocht
toegang. De poortwachter tuurt door
het kijkgat en ontdekt slechts
Daar er dus geeu onraad is, opent
hij argeloos dc poort, doch nauwelijks
is ons viertal binnen, of de drie ver-
kleede soldalen steken den man over
hoop en geven aan hun gewapende
makkers het afgesproken sein.
Terstond rukken dezen op en
hun list geluktzij rooven en plunderen
naar haitelust en slaan alles ucer, wat
nog aan ecnig verzet wil denken. Vijf
tig burgers werden gedood en 140
naar Utrecht gevoerd als gijzelaars
voor dc brandschatting, die de arme
- In verband met de voorraden kaar-
in en kaarsenmatcriaal kan
laaiden Januari en Fabruari een zelfde
hoeveelheid kaarsen worden toegewe-
:n als voor de maanden November
i December 1918.
Dezelfde categorieën van verbruikers,
welke toen voor toewijzing van kaar-
in aanmerking kwamen, zullen
Januari en Februari eenzelfde
kaarsen kunnen ontvangen.
Men is voornemens met ingang
van 1 Januari soeptabletten, jus-
bouillonblokjes, ten behoeve van
bevolking beschikbaar te stellen.
De prijzen zijn voor tabletten meel-
groenten- of juliennesoep f0.10 per
tabletvoor tabletten pikante soepen
f0.15 per tablet; voor jus- en bouil
lonblokjes f 0.15 per stuk.
Amersfoort.
Zondag 22 Dec. is dc apotheek
den Heer v. Wisselingh geopend zoo
ook voor den nachtdienst in de daar
opvolgende week. Echter is van
laatste hierop uitgezonderd de tijd vi
stad bovendien werd opgelegd. Tevens
laat men uit Utrecht wagens aanruk
ken om den buit weg te voeren,
's Maandagsmorgens was men binnen
de stad gekomen en 's Woei
smorgens stond men gereed met den
buit weg te rijden. Doch zie, daar
hoorden zij tot hun schrik, dat de
Hollanders met een groot leger ii
aantocht waren, en met zooveel haast
trokken nu de Stichtschcn weg, dat zij
niet eens alle wagens konden i
nemen.
De weerwraak zou niet uitbliji
Spoedig trok heer Joost van Lalaing,
Stadhouder van Holland, met 5000
ruiters Naarden binnen, om vandaaruit
een inval in Eemland tc doen. Schiik
en ontzetting verspreidden zich i
dorpen Eenines, Baarn en Soest, de
open plaatsen, die ook ditmaal zeker
het gelag zouden moeten betalen. Te
meer vreesde men met angstige span
ning, daar er 4 500 boeven bij het
leger waren, die geen soldij ontvingen,
doch zich door roof cu diefstal zoch
ten schadeloos te stellen. De kroniek
van een tijdgenoot schrijft van deze
rooverbende: Endc daer waren wel
vierhondert vijlrc (veile) boeven oiï
vijfhondert, dia dat volck nae volgh
eden, die geen soudjr cn hadden dan
N.V. Centrale Crediet-
en Landbouwbank
AMERSFOORT. Kortegr. 19, Tel. Int. 363
UTRECHT, Tel. Interc- 460.
SOEST, Van Weedestr. 206, Tel. Int 6
SCHERPENZEEL, Tel. Interc. 6.
Telegramadres „Credo".
Spiciili cnfitiis nu dm Indium.
Safe Deposit.
af Woensdagavond acht
derdagmorgen acht uur,
apotheek van den Heer v. d. Boven-
kamp en van Donderdagmorgen acht
>t Vrijdagmorgen acht uur, wan
de apotheek van den Heer Ver
molen open is.
Benoemd tot leeraar aan de Rijks
H. B. school te Zwolle, J. v. Rossum
te Amersfoort.
Ten bate v. d. Maatschappij Zand
bergen. gaf de Oikest-Vereeniging
„Amersfoort" een rijk „geprogram-
De viool-nummers, door den Direc
teur Van Aaken gedirigeerd, waren tot-
Ie finesses ingestudeerd, ge
tuige dc uitvoering van „Symphonie
No. 13" cn de ouverture „Le domino
iir." Wc geBOtea van het streng-gelijke
maat en tempo. Wat we in ieder
stuk te hooren kregen, 't was één golf
geluid en wat we innerlijk voel
den één schoone gedachte, in de sfeer
van verrukkelijke aandoeeing. Zoo'
éénheid in het spel zijner leerlingen te
brengen, is hier ter stede v
drijven niet 't minst alleen
Heer van Aaken mogelijk, Hij heeft
het talent, zich tot bezielend middel
punt te maken, om zijn gebaren-rbylh-
mick concentreert zich bet spel van
elk der spelers tot een monumentaal
harmonisch geheel.
Mej. Pitscli, cxpresselijk uit Amster-
im overgekomen, leende haar sopraan
n het programma met eenige licde-
n te variüeren. Meegevallen is haai
optreden ons echter niet, 't scheen ons
toe, dat 't haar ontbreekt aan de gave
geheel mede te gevoelen met de diepe
zin, soms diepe tragiek, van de door
haar gekozen liedjes. Met 'n program-
- lichter genre had ze stellig meer
gehad. Nu moest de zangeres
dikwijls op ons den indruk maken, van
expressieloosheid, ja van banaliteit o.a.
in„der Sonne scheint niebt mebr
schöa..." Over 't geheel genomen,
echter de avond voor allen 'n mi
kaal genot geweest, zijn dus het aesthe-
tisch doel daardoor en ook het chari
tatieve, beide bereikt.
Hedenmiddag vergaderde de ge-
:enteraad ter afhandeling van
volgende punten
Afwijzend advies op het adres
den Bond van Makelaars in vaste Goe-
Aankoop van perccelen grond in het
Soesterkwartier van de Beaufort en
vau Verkerk.
Aanwijzing terrein Reinigingsdienst.
Bouw van arbeiderswoningen van
gemeentewege in het Soesterkwartier.
Motie Mr. L. Stadig omtrent stand
plaats van woonwagens.
In den R. K, Volksbond behan
delde de heer H. Brouwer het wezen
en de taak der standsorganisatie voor
den werkman. Een noodzakelijk ge
volg van de ontwikkeling der industrie
:n productie was de oprichting van
werkliedenbonden. Uiteraard is 's men-
schenhart geneigd naar het materialisme,
en dus ook naar materialistische ver-
eenigingen. De R. K. Wcrkliedenbon-
den moesten hiertegen een dam op
werpen. Spoedig echter openbaarde
zich in deze vereenigingen een ver
schil van meening. De eene strooming
trachtte de oplossing te vinden in de
gemeenschappelijke samenwerking van
allen, de andere strooming helde over
naar de vakvereenigingen. In alle sta
tuten van een R, K. Werkliedenvcree-
□iging kan men vinden het terugbren
gen van de Katholieke levensbeschou
wing in de maatschappij. Daarin toch
ligt het geheele probleem der geheele
sociale kwestie. Deze is niet anders
in de toepassing van de christelijke
lastenliefde en rechtvaardigheid.
Hieruit moet noodzakelijk volgen,
dat bij de werklieden geloofskennis
-eet werden bijgebracht. Hoe kan
en anders kennis verwachten van
ize katholieke beginselen
Het bisschoppelijk communique er
kent twee groote onderdeelea, nl.
Standsorganisatie en Vakverccnigiugen.
De eerste moet ijveren voor beslist al-
gemeeue belangen, de laatste voor de
vakbelangen.
Dat dit streven nog overal niet naar
wen treedt is te wijten aan de vroe
gere toestanden.
Allereerst dan heeft de standsorga-
satie zich te bemoeien met de gods
dienstige en zedelijke vragen. Hoevele
R. Katholieken, vooral onder de jon
gere, sluiten zich aaa bij de moderne
vakbeweging uit gemis aan godsdien
stige kennis en overtuiging. Om dc
leden der R. K. Standsorganisatie in
het geloof te bevestigen zijn de mid
delen aangegeven nl. de veelvuldige
communie, tridiums cn apologetische
cursusseD.
't BelaDg dier middelen wordt nog
lang niet door allen ingezien. Het
grootste deel der leden is slechts door
financieele banden voor de vereeniging.
Ten tweede heeft de standsorg. een
maatsch. economische taak te vervul
len. Doch zonder de eerste is deze
"et te vervullen.
Neem het woningvraagstuk, dat he-
as maar alteveel wordt overgelaten
in ambtenaren, die aanhangers zijn
om lopen te scumea."
Natuurlijk zou het dreigeud onweer
uit het westen het eerst boven Eem-
nes losbarsten. Nu hadden de Eem-
nessers als Stichtschen een slechten
naammeermalen toch waren zij hun
wettigen landsheer, den Bisschop, af
gevallen en hadden zich bij Holland
gevoegd. De Stadhouder Lalaing, zond
dan ook boden naar Eemnes, oi
vernemen, of dc lieden daar zich
onder Holland wilden stellen. In dat
geval behoefden de Ecmnessers slechts
een kleine schatting te betalen cn
zouden dan voor plundering en brand
stichting gevrijwaard zijn. Dc Eemnes-
sers vet zochten 8 dagen bedenktijd, om
cr met de L'trcchtschen over te spre
ken. «Doe werlhen weder gcantwoordt,
dat dat niet wesen en mochte, mer
hen weit geantwoord!, dat sij binnen
die twee daghen hacr antwoort geven
souden, oft dat sij anders tot haer vier
(vuur) endc koersen sieu souden.* (d.i.
er werd anders niet brandstichting ge
dreigd.)
'i was men 't in Eemnes niet eens,
men doen zousommigen, die-
brand en roof vreesden, wilden
zich aan Lalaing onderwerpen, doch
anderen (en zij schijnen de meerder
heid gehad te hebben) wilden Utrecht
rouw blijven. Zij zonden tenminste
:en ijlbode naar de stad om hulp.
«Ende die van Utrecht deden die van
Emenes mede hondert stalbroeders
(soldaten) om hacr dorp te helpen be-
waren". Deze bezetting werd door
Eenines aanvaard maar natuurlijk tot
ergernis van Lalaing, die in Nasrden
op antwoord wachtte. De teerling was
n« voor Eemnes geworpen, het zou
- straf bestormd, geplunderd en ver
brand worden. Hoor het eenvoudige
maar veelzeggende verhaal van den
kroniekschrijver. «Doe dat die Stede-
houder hoorde mit sijn medewerkers
(nl. de weigering van Eenines), doe
overdroeghen (besloten) sy. dat sij
Emenes stormen wouden, als (eeliik)
sij deden. Endc sij toghen uyt Neer-
den mit dat volck, ende waren sterek
tusschen vier of vijf duvzent man
ende sij ginghen tot Emene's tot vier
steden aen (vielen Eemnes op 4 plaat
sen aan), ende sy wonnen 't mit macht,
endc sy sloeghen der veel dool van
die buerlude (burgers) wel omtrent
man ('t getal is onleesbaar) ende xc
stalbroeders) 00 pet. cn die Hollanders
lieten der vijf dooden endc sy plander-
dent (plunderden het), en verbrandden
het al op vier huyscn na of vyf».
Wordt vervolgd.
