DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28. AMERSFOORT
DINSDAG 24 JUNI 1919 33* JAARGANG No. 28
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Prijs
per drie maanden 75 ct. Afzonderlijke nrs,
5 cl. Abonnementen kunnen elke week in
gaan, doch opzegging van abonnement moet
{eschicden voor den aanvang van een nieuw
wartaal.
Stenografisch Raadsverslag van Amersfoort
f 1.— per jaar.
Advcrtcnllttn 15 cent per regel. Billijke
i idustrie bij gerc-
itiiin moeten Dins-
ir worden bezorgd.
Bet Buis Cer €em.
door T. PLUIM.
Van Mijndens bedreiging met nieuwe
strooptochten bleek geen ijdele klank
te zijn. Immers niet Tang daarna klaagt
de stad-regeering vnn Amersfoort op
nieuw bij den Bisschop over den kas
telein. Hij had o. a. op de Kem een
Amersfoortsch vrachtschip met een
kostbare lading (ter waarde van 61
Philipsguldens) genomen; bij Soestdijk
was aan drie Amersfoortsche burgers
een wagen met visch ontroofd, evenals
een lading van 30 tonnen bier (Amers
foort brouwde destijds een zeer gezocht
bier), terwijl een burger, Jan Gerritz,
op het slot was gevangen gezet;
Doch het verdere gedrag van den
kastelein gaf aanleiding, dat de Bis
schop zijn goede trouw in twijfel begon
te trekken (waarom, wordt niet ver
meld); heer Jacob van Zuilen werd
daarom ontslagen en vervangen door
hetr Alphart van Yselmonde, die met
de grootste strengheid tegen Amersfoort
optrad. Alles riep om wraak over den
nieuwen slotvoogd.
Die wraak zou weldra komen I
Immers de tegenpartij van den Bis
schop, de oproerige burgerij vanUtrecht,
had inlusecben de hulp van hertog
Karei van Gelder ingeroepen. Deze
greep de aangeboden gelegenheid tot
uitbreiding vau zijn macht gretig aan
en zond een aantal ruiters ter hulp
onder zgn beruchten veldheer Maarten
van Rossum, wiens schrikkelijke leuze
was: Branden en blaken is het sie
raad van den oorlog».
Hij nam weldra het kasteel Ter Horst
(bij de Grebbe) «n de eveneens tro
gebieven stad RUenen in en trok
naar het Noorden om over het huis
Ter Kem en zijn kastelsin het wraak
gericht te houden. Op het oogenblik
van dezen aanval was Alphart van
Yselmonde naar Wijk-bij-Duurstede om
buskruit tc halen en had het bevel
overgedragen aan Godfried de Wijze,
voorheen schout van Amersfoort. Deze
had bij de nadering van den vijand een
klein getal uitgelezen manschappen uit
Baarn en de aangelegen dorpen ont
boden ter versterking van de bezetting.
Het was op den 18en Nov. 1527,
dat Maarten van Rossum met zijn
kleine, maar woeste bende Eeinland
naderde om zijn wraakgericht over het
Huis ter Ecm te houden. Door de veel
vuldige herfstregens was de polder-
grond rondom het kasteel zóó drassig
geworden, dat er op zulk een moeras-
sigen grond geen geschut kon geplant
wordenbovendien was van Roasum
meer een strooper dan een krijger)
slecht van beleger i igstuig voorzien. De
kansen voor hst kasteel schenen dus
gunstig te staan. Dat zag dc Gelder-
sche aanvoerder zelf ook in, en daarom
wilde hij een list te baat nemen. Voor
eerst verbood hij scherpelijk, dat iemand
naar het kasteel zou loopen om er
bekend tc maken, dat de Gelderschen
niet sterk in aantal waren en weinig
geschut, enz. hadden. Vervolgens liet
hij juist het omgekeerde doen. Hij zond
nl. eenige mannen, vermoedelijk over-
loopers, naar het slandt van Baren»,
die daar luide moesten vertellen, dat
de Gelderschen met een reusachtig leger
naderden, en van zooveel geschut voor
zien waren, dat het Huis ter Eem in
paar uren totaal plat zou geschoten
worden en hoe degenen, die er zich
bevonden, onherroepelijk zouden
worden uitgeroeid.*
De Baainsche vrouwen zouden dus
•èl doen »om haar mans daar van
doen te halen, voordat het Huls bele
gerd en beschoten werd». Van
Rossum hoopte zoodoende het kasteel
zoo goed als verlaten te vinden cd
het zonder slag of stoot te kunnen in-
Waarlijk, de listige Maarten van
Rossum heeft niet te vergeefs op de
huwelijksliefde der Baarnsche vrouwen
gerekend. Immers, zegt de Kroniek
schrijver, de vrouwen liepen op het
hooren, van die onrustbarende tijding
terstond naar het Huis Ter Eem en
riepen daar haar mannen toe, »dat sij
ingeval sij ghesont ende in levenden
lijve bij hun wijveH ende kinderen
wilden wesen», zij het slot verlaten
zouden.
geschrey en gehuy!» der
vrouwen ontstond er onder de bezet
ting verdeeldheid: de ecne partij wilde
het slot verlaten, de andere wcnschte
het te verdedigen.
Ondertussohen was Maarten van
Rossum met zijn krijgsmacht bij »den
dijck van Baren», gekomen en om de
bezetting van het kasteel schrik aan te
jagen en tot overgave te nopen, voer
hij met een paar stukken geschut ter
stond de Eem over, alsof hij reeds
dadelijk tot den aanval zou overgaan-
Hij zond dan ook een paar boodschap,
pers naar het Huls, om het kasteel op
te elschen, Indien de bezetting niet het
uiterste wilde afwachten (zoo dreigden
de boodschappers 1), moest de over
gave terstond volgen, in welk geval
men van Van Rossum «clementie en
de ghenade» zou verkrijgen. En om
hun woorden meer klem bij te zetten
en de bezetting vrees en schrik aan te
jagen, herinnerden zij den kastelein,
hoe onlangs tijdens het beleg van hei
slot Gellicum (bij Gorkum) de bevel
hebber Oth van Schcrpenseel in het
«as doodgeschoten. Dit zelfde
lot, zoo dreigden de afgevaardig
den zou ook de verdediger van
Ter Eem wachten, indien het kasteel
geweld moest genomen worden.
Bovendien kwam een «groote hoop
landlieden» den bevelhebber tot over
gave aanmanen.
Inderdaad bezweek de bevelhebbei
oor dien drang, hoewel hij zich zeker
•el had kunnen verdedigen. Zonder
ilag of stoot gaf hij het kasteel dus
«an deu geweldenaar Maarten
Rossum over.
De stadsregeering van Amersfooit
ss evenwel zóó verbolgen
lafhartige houding der bezetting, dat zij
bevelhebber en manschappen uit de
stad verbande.
Wordt vervolgd.
FLORA.
7)
Nu roept mij mijn plicht terstond bij
een zwaar-zieke, voor wien ik nog
eenige medicijnen gereed moet maken."
Wanneer denkt u terug tc komen
Dat kan ik niet met juistheid aai
geven, misschien over een uur. Maar
laat me eens zien, signore.
Peretti legde nadenkend den rechter
wijsvinger tegen het voorhoofd.
»lk heb eens nagedacht.» zeidc bij
dan. »Het zou op de keper beschouwd,
voor u niet raadzaam zijn, niij reeds
na verloop van een uur te bezoeken,
aangezien ik ongaarne vrienden bij mij
ontvang, wanneer ik zoo pas van ern
stige zieken kom. Als u er niet op
tegen hebt, signore Caltani, inij r
mijn laboratorium te vergezellen
mij daar het doel van uw bezoek i
te deelen, terwijl ik de medicijnen
reed maak, dan sta ik ter uwer
schikking.»
Cattani verklaarde zich bereid
Peretti noodigde den edelman uit, hem
te volgen.
Zoodra beiden in het laboratorium
gekomen waren, waar Peretti zijn be
zoeker den eenigen stoel aanbood, die
daar ter beschikking stond, begon hij
uit den ouden inhoud van verschillende
Binnenland
Op het Rokin te Amsterdam was
een deksel van het riool in de straat
gestolen, in ieder geval afwezig, waar
door iemand cr tegen 12 uur tot zijn
hals toe inzakte. Even later trof een
dame hetzelfde lot. Een politie-agent
op het Spui, die gewaarschuwd werd
antwoordde slechts >dat het zijn wijk
niet was».
In de Haar (Drente) is, waarschijn
lijk door spelen met vuur vsn kinderen,
brand ontstaan in een woonhuis, dat
den grond toe is afgebrand. Dei
vliegende vonken veroorzaakten brand
de nabij gelegen dcnncnbosschen.
Aan blusschen viel nirt te denken. Er
zijn ongeveer 6 hectaren bosch afge
brand.
Er ontstond brand in het bakhuis
de schuur van G, Husselmans en
Vcrenje te Riethoven. Schuur en bak
huis branden af. Daarna .locgen de
vlammen over op het woonhuis van
genoemde personen en vervolgens op
het tegenover gelegen buis dat in de
asch werden gelegd. Tien minuten
later stond dc groote boerderij van
v. Dijk tevens bierbrouwer, in brand,
die op wel 200 M. afstand stant. De
boerderij brandde geheel af, de bier
brouwerij bleef gedeeltelijk gespaard.
Weer 5 minuten later vlogen twee
boerderijen van de wed. v d. Sanden
dc wed. M. in 't Ven, in brand
eenige oogenblikkcn daarna het
woonhuis van voerman Keeiis. In het
geheel zijn 6 woningen en 3 schuren
met schoppen in de asch gelegd. 9
gezinnen zijn dakloos. De huizen zijn
verzekerd, doch laag. Drie varkens lijn
in het vuur omgekomen. Het gemeen
tehuis werd niet aangetast. Het huis
van gemeente-ontvanger v. Dijk ge
raakte driemaal in brand, doch telkens
an men het vuur blusschen.
- Toen door verschillende oorzaken
i den Harsknmp November jl. onge-
:geldheden werden gepleegd door
ontevreden soldaten weid ecu com-
onderzoek benoemd. Die
constateerde gebrek aan
beleid bij vele olficieren.
maatregelen tot verbetering
geeft de commissie Ban
Karaktervorming bij de opleiding
it invoeren van een doeltreffend recht
in reclame door den gestrafte. De
aard, alsmede de oplegging d«r straf
fen eischen herziening.
De legering, de strafl ikalen, voeding
en bcwassching vorderen betere ver
zorging en toelicht.
Bij hot vervullen van hun t3ak zul
len de veldpredikers «n aalmoezeniers
op de volle medewerking van all>
autoriteiten moeten kunnen rekenen, ii
dien zin, dat godsdienstoefeningen ei
samenkomsten als dienst dienen te
worden beschouwd en met de behoefte
der verschillende godsdiensten mede
zooveel mogelijk rekening worde ge
houden.
Sportontwikkeling en verschaffing
van goede lectuur blijven zeer
wenscht.
Herziening der soldij en het in eigen
beheer nemen der cantjnes is noodza
kelijk. De compagniescommandant
dient meer bij den troep te zijn en
daarom minder te worden belast met
administratief werk.
Dc commissie is wel voor handha
ving, doch tevens voor beperking
den militairen groet.
Zooals te verwachten was vlot het
met de Gemeentelijke wasscherij
Amsterdam niet bijzonder. In de twee
Iaat9tc maanden van 1918 w
verlies op de exploitatie van ruim
(8000 en dit jaar gaan tot heden
f38 000 te loor.
W. willen deze slechte resul
taten bezweren door nog wat goed geld
naar kwaad geld te gooien en vragen
opnieuw f 100.000 aan voor uitbreiding
en voor aankoop van nieuwe m ichines.
Hierdoor, zeggen ze, zal het aantal
klanten kunnen worden uitgebreid en
zuilen per week 3000 k 3500 gezinnen
worden geholpen. En er zijn nu reeds
7500 aanvragen, Om aan de verwach
ting, dat het beter zal gaan, wat steun
te geven, stelten zij tevens voor hei
waschloon te brengen van 20 op 28
per kilo.
De Regeering heeft een wetsont
werp ingediend voor vrijwillige ouder-
domsverzckeiing voor nietarbeiders.
Alle personen tusschen 16 en 35 jaar
die zelf of wier echtgenoote niet naar
een honger inkomen dan f 2000 in de
rijksinkomstenbelasting zijn aangeslagen
kunnen zich volgens dit regeerings-
voorstel verzekeren de uiikeering eener
wckelijkschc rente van 3 tot 6 gulden.
De administratiekosten worden door
staat gedragen, de kosten der ren
worden door de verzekerden be
taald, waarbij de premiebetaling nlhan-
kelijk is van den leeftijd, waarop de
verzekering wordt gesloten.
De verzekering omvat verder behnl-
ouderdomsrente een uitkeering van
100 bij overlijden van den verzekerde
mits deze een wachttijd van 156 weke»
eeft vervuld. Het ontwerp onderscheidt
daarbij tusschen personea bij het in*
werking treden der wet 65 jaar en
ouder en personen tusschen 35 en 65
oud; laatstbedoelden worden we
derom onderscheid™ naar gelang of te
if niet onder verplichte mvaliditcits-
ouderdomsverzekering vallen. De
genen die bij de Inweikingtredlng de
wet reeds 65 jaar of ouder zijn, krijgen
aanspraak op een kostelooze ouder
domsrente van 3 gulden per week
'ordt deze overgangsbepaling aanvaard
dan zullen naar berekening naast de op
dit oogenblik aanwezige 110.000 rente
trekkers krachtens de artikelen 369 en
370 der invaliditeitswet nog rond
222.000 personen in het genot eener
van eenzelfde bedrag komen, De
>tc waarde der aan al die per
sonen toe tc kennen kostelooze renten
wordt op rond 318 millioen becijferd.
De regiering wenscht dc regeling
tegelijk mot de verplichte invaliditeits
verzekering op 3 December 1919
'erking te doen treden.
- Minister Aalborse verantwoordt dc
invoering van den aclu-uren dag als
volgt
Dc 8 urendag vermindert de pro
ductie niet.
De invoering van den 8-urendag is
et overal terstond mogelijk.
Het wereldtekort, noch dc tijd
overgang waarin de industrie verkeert
mogen redenen zijn om den 8-urendag
Het wegnemen van rechtmatige gric-
n, om dreigende werksukr gen
voorkomen, is geen uiting va - vrz
:n daad van verstand g regie-
ringsbeleid.
Aan het sinds lang gevoelde
verlangen naar den 8-urendag moet
billijkerwijze worden voldaan.
fiolen een mengsel te beri-iden.
Caltani ging op den stoel zitten cn
begon terstond
Peretti, ik houd ervan, zoo maar
zonder omhaal op mijn doel los
gaan, waarover ik u kom spreken. Laat
lij kortof u vragen. Hebt gij
nooit aan gedacht, een schoonzoon
voor u te zoeken?"
Peretti was juist op een ladd-rtji
,ar een hoog in den muur aangebrachte
kast geklommen, om ccn fl.-sch eruit
te nemen, die een roodbruine vloeistof
bevatte. Hij had d»n arm reeds uitge
stoken, maar de verbazingwekkende
woorden van d. n edelman schenen dien
midden in zijn werkzaamheid met lam
heid geslagen te hebben, want krachte
loos liet hij den arm zakken. Van de
hoogte der ladder af wierp hij een
schier toornigen blik op den vermete-
len vrager.
•Signore, wat moet dat betcekenen
zeide hij op onvasten toon. >Gij waagt
het....»
Cattani begon luidkeels te lachen.
Neen, Peretti, ditmaal hebt gij u
toch in den patient vergist,» zcide hij
onder voortdurende vroolijkheid, »hoc
scherp ook uw blik anders moge zijn.
Niet ik ben het, die die vraag zijnent-
wege gssteld heeft.".
iDus zijt gij door een ander g
stuuid?» vroeg Peretti, greep de fleseh
daalde er vooizichtig mede de ladder af.
•Ook dat niet. Perctiiveeleer ben
Ik uit eigen aandrang gekomen, om u
tijdig t« waarschuwen,» hernam Cattani
op ernstigen toon. Misschien heden i
en anders in elk geval morgan zal
edelman komen en om de hand u
dochter aanzoek doen. Als uw wel-
meenende vriend waarschuw ik u,
lor zijn aanzoek te sluiten. Hij
tracht u tc misleiden. Deze edclr
zijn naam wil ik met noeme:
zult dien zelve wel leeren kennen,
der eerste hovelingen van Flo
hij is een lieveling van den her
tog, die onlangs tienduizend scudi
spel van hem gewonnen en hem tal
bedelaar gemaakt heeft».
•Feronni vroeg Peretti ademloos.
Hoe? U weet....»
Ik weet alleen», viel de geneesheer
Jn bezoeker in de reden, »dat Ferront
deze som in 't spel verloor. Ik hoorue
zulks van mijn vrienden. Meer echier
weet ik niet cn verlang II: ook i
weten, signore.»
•Nu, ik behoef derhalve den
niet te noemen van dengene,
schoonzoon wenscht te worden.». Cat*
tani stond op.
Buitenland.
De Engelsche censuur op bnei
zal weldra tot het verleden behooren,
Het bureau wordt gesloten, het perso
neel ontslagen, uitgezonderd eenigen,
die in Keulen hun bedrijf nog eenigen
tijd zullen
dat alles, wat u mij te tegg<
hebt?» vroeg Peretti. terwijl hij zijn
drankje bereidde.
ils dat niet genoeg, Peretti?» her-
n de andere. »Weet u mij
geen dank
•O. zeker, ik dank u, signore» ant
woordde Pcrciti en keek den valsch
vriend vlak en ernstig in 't gelaat.
kunt op mijn onvoorwaardelijke stilzw
gendhcid rekenen, Doch i ding mu
ik u toch doen opmerken, signor
Feriom is uw boezemvriend, zoovc
ik weet, Het is derhalve niet piljzcr
waardig van u, hem te hebben v«ti
den. Neem het mjj mei kwa ijk, ma
ik houd met van valschheid. Wie wai
borgt mij ervoor, dat gjj. die uw besten
vriend vciradun hebt, niet ook hetzelfde
in mij zult beproeven?»
Cattanas oogen schitterden,
»U belecdigt mij. Peretti. Ik meende
ct op zulk ecu ontvangst bij bij
Ik wil u geena
Sinds zijn oprichting In 1914 op den
dag voordien, waarop de oorlog met
Duitschland verklaard weid, heeft dit
hu-mi heel wat brieven verwerkt pl.m.
150,000 per dag. Ook herft 'tden vijand
een groote materieele schade berok
kend door het achterhouden van geld-
idingen e. d. tot een bedrag van
i. 1916 tot 1 Jan. 1918 van on
geveer 72 millioen pond sterling. De
350 censoren, waaronder zich groote
taalgeleerden bevonden, hebben brieven
gelezen in 60 talen, in het Zoeloesch,
Chineesch en Koreaanseh en 31 in die la-
1 opgestelde geheime codes ontcijferd.
De listen, die de geheime agenten
gebruikten om hun rapporten door de
censoren te laten glippen waren velerlei
In den beginne gelukte het wel eens.
Op de strook om een exsmplaar van
i «Deutsche Rundschau» vond een
nsor een artikel over Roger Casc-
erit en in een stark beduimelde uit
gave van de «Odyssee» weid een ver
slag van dc ontsnapping vnn een be
kenden Duitscben vlieg-i flicicr gevon
den. Nadat deze eenvoudige middeltjes
uitgediend hadden, moest er naar iets
oeters omgezien worden. Een aardig
staaltje geeft een plan van Amsterdam
groote van een briefkaart, waarvan
bureau geleld door het zesde
intmg van een censor, die lont rook
een fotografi.che vergrooting liet
vervaardigen. Op deze vergrooting was
duidelijk te zien, dat de stippellijnen,
waarmede de tramlijnen aangegeven
waren, uit Morse-tcckens bestonden,
waarvan de ontcijfering aanleiding gaf
lot de arrestatie van een gevaarlijken
spion. Meer methodisch werd gewerkt
met chemische inkten, die maanden
lange scheikundige proefnemingen noo-
dig maakten.
Een verslaggever schildert het her
stellingswerk in het door den oorlog
verwoeste Fransche gebied. Er moeten
1,200,000 hectaren van granaten cn
prikkeldraad gezuiverd worden. Aan
dit werk arbeiden 325 000 menschen.
Verder worden 125,000 trekdieren ge-
biuikt cn tusschen de 3000 en 4000
vrachtauto's.
De vrede komt, want Duitschland
teckent. Toch blijkt wel uit de rade
loosheid die daar heerscht hoe ontzet
tend zwaar het den leiders valt dit
besluit te nemen.
De moeilijkheid te Weimar is nu
slechts om de partijen en de menschen
te vinden die bereid zullen z(jn dezen
vrede te teeltenen. Ofscbuou uit de
talrijke berichten, die ons uit Duitsch
land bereiken, wel blijkt, dat men op
onderteekening van het verdrag reke
nen mag, zijn de meerderheidspartijen
bij lange na niet eensgezind.
Er is een nieuw ministerie gevormd.
Amersfoort
- De R. K. Middcnstaadsvereemging
De Hanze», houdt eene Algemcene
Vergadering op Dondeidag 26 Juni,
des avonds 8 uur, tu het Patio iaat aan
de Elleboogsteeg.
De agenda vermeldt
Installatie. I igvkom- n stukken. Ver
slag der Commissie tot nazien der
ideling der »geilt
Cent:
Ri.<d e
Verfeleeu
af-
gevaardigd en. B.-sprckmg 7-u
sluiting. Mcdtdceimgen.
Voor het lidmaatschap hebben zich
opgegeven S. Leming, Sluisje W. J.
v, Barneveld, Muuihnucn 79; C. A.
gij dc waarheid als een beleedigi
beschouwt».
Cattani beet toornig op zijn onderlip,
et moeite kon hij een uitbarsting van
drift onderdrukken.
•Peretti, men noemt u in Florence
weliswaar ten verbeteu zedenmeester,
■aar ik had toch zeker niet gedacht,
gij uw yzegnminigheid ook aan mij
zoudt botvieren. Moge het u nooit
aerouwen, mij zóó behandeld te hebben».
Na dit gezegd te hebben, maakte hij
een zwijgende buiging en veilict, zie
dend vau toorn, het laboratorium van
P.retti.
Ellendige kwezelaar», mompelde
witlam bi] zich zclven woedend, »dat
ui je boeten Ik heb, op dc keper
Oe.schouwd, je een graoten dienst be
wezen, maar nu zal ik niet ruziën, vóór
k mij op je gewroken heb. E i juist
Fwroi.l zal mijn werktuig zijn. Wetucht
bree ;t eenmaal het uur aan, dat de
huichelaar mij te voit valt en tmj
smeekt, hem ie helpenmaar dan zal
ik hem lachend den tug toe:ecren«.
Anders dacht op dat oogenblik
Peretti.
•Cattani en zijn vriend zijn beiden
elkander waardiger; maar toch, all ik
moest kiezeo, zou ik aan Fcrroni de
voorkeur boven den anderen geven.
God zij dank, dat zulks bij het voor
nemen van mijn kind nu-t het geval
behoeft te lijn. Voor mijn Fmra i» de
vraag des harten reed» lang beslist
en zoo aal het blijven.»
Wordt vervolgd.
ivozauiu Atainpiir. o/.
