DE EEMBODE KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN KANTOOR LANGEGRACHT 38, AMERSFOORT DINSDAG 29 JULI 1919 33* JAARGANG No. 38 DE EEMBODE verscliljnl Dinsdar- Vrijdagmiddag. ABONNEMENTEN kunnen elke week in gaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden vóór den aanvang van een nieuw Stenografisch Raadsverslag der gemeente Amersfoort óón grilden per Jaar. ADVERTENT1EN 20 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteereu. Adverlentic'n moeten des Dinsdags en des Vrijdags vóór 10 uur worden bezorgd. multatulli. Onze trouwe lezer P. v. A. vroeg ons wat te denken van Multatulli, wiens nagedachtenis men dit jaar hul digen gaat. Over Multatulli zijn heel wat blad zijden volgeschreven en hij die critisch zijn persoon en zijn werk beschouwt komt, wanneer zijn hoofd nog helder is, tot de conclusie dat Eduard Dou- wes Dekker, meer bekend onder zijn schrijversnaam Multatulli een man was, die allerminst aanspraak mag maken op lof en bewondering. Hij werd zoo ongeveer de patroon heilige van anarchisten en vrijdenkers, die in hem een bizonder wezen zagen omdat hij zoo formitabel kon schelden en razen tegen recht en orde, gods dienst en goede zeden. Zijn onbetwistbaar schrijverstalent heeft velen in de war gebracht en voor tal van half rijpe geesten was hij als een engel des verderfs. Nu zal men aan den anderen kant zeggen dat dit vooroordeel is, bekrom penheid enz. enz. Maar dan willen we om die niets waardigheid van Multatulli te demon- streeren anderer uitspraken laten hooren. Uitprakcn b.v. van den Hoogere- Burgerschool-directeur Meerkerk die een boek van bijna vierhonderd blad zijden over Multatulli schreef met kennis van zaken, personen en toestanden. Diens oordeel is vernietigend voor den held van Lebak. Meerkerk geeft in zijn werk absoluut geen blijk dat hij de anti-Christelijke beweringen van Multatulli afkeurt, geen enkele regel geeft ons recht bij hem ook maar een schijn van Christelijke overtuiging te veronderstellen. Waaruit dan valt te concludeeren dat hij zich niet heeft laten leiden door afkeer van den man die het Christendom smaadde. Hoe luidt nu het oordcel van dien ongeloovigen Multatulli-kenner Vernietigend! Ziehier eenigc citaten uit Meerkerk's Multatulli studie: »De geniale verheerlijker van eigen Ik,« klinkt het blz. 16, .altijd vervuld van zich zelf en van zijn roemrijke daden. Dekker speelde doorloopend komedie, enz, enz. Een schandelijke dobbelaar (266, 335, enz.)'n lichtzinnig mensch (297) een politieke tinnegieter (b.v. 342), een karikatuur van 'n bestuursman (vooral Hfdst, V.); 'n gewetenlooze schuldenmaker; een egoïst van 't zui verste water (33, 365, 367, enz,); 'n verwaande dwaas, een karakterloos man (292)een dóór en dóór schan delijke echtgenoot en onzedelijk mensch, die er concubines op nahoudtde on beschaamde laagheid heeft ze bij zijn eigen vrouw aan huis te brengen. Meerkerk zegt.hij die voor zich zelvtD geen enkelen breidel kende die èn als vader èn als echtgenoot als vriend èn als familielid èn als be- stuursmar èn als... ja laten wij maar om 't kort te maken, in eens zeggen èn als mensch een mislukking was heel en al, met zijn slechte daden vaak geurde en ze zelfs tot iets heroïeks trachtte op te blazen, diezelfde man .hield bij dit alles een open oog vooi de tekortkomingen van zijn meerderen. In dit opzicht was Denker een vernuft van den eersten ranghij trad als vriend of als martelaar binnen cn loerde op de wrakke plekken van hel gebouw waar hij werd ontvangen of toegelaten hij was een geboren spion ea een vir- 'uoos in 't vake. Multatulli had het o.a. over de schooljongens die professor heden» ivcr «de weetnieten en schurken die volk bedriegen in deStaten-Gencraals; iver .den gemeenen Vethe«den verdraaiden Potgieter» .den nul Tlior- beckee; (369); .Shakespeare schreef misselijke dingen».Schiller is een ijmelaar, enz.", enz. Leuk vinden we dan ook 't antwoord /an Rochusscu, toen Multatulli's broer Jan hem kwam vragen om Eduard in N.-I. in staatsdienst terug te :n. Rochussen antwoordde: .Dat zijn broer alleen geschikt zou wezen voor de betrekking van Inspecteur van misbruiken en verkeerdheden in de Kolonie. En aangezien die betrekking uiet bestond, kon hij hem niet ge bruiken». Als 't nog niet voldoende is om Multatulli als poseur te doen kennen, willen we hier nog afdrukken wat Jhr. de Koek, een Multatulli-kenner en Indische specialiteit over hem in een Tijdsspiegel.-artikel publiceerde. De Koek heeft 't over de .Max Havelaar», 't hoofdwerk van den auteur Multatulli. De Max Havelaar draagt het diep- ingedrukte brandmerk van den laster, de leugen en de laaghartigheidhet is geen strijdkreet voor een algemeen, maar een partijd:g pleidooi voor eigen belang, ten behoeve waarvan het we melt van opzettelijke onwaarheden, van onbewijsbare schandelijke beschuldigin gen en lasterlijke aantijgingen.» Multatulli was volgens de Koek een nan die er .bijzondere begrippen van edelijkheid op na hield» die uitslui tend op indrukken reageerde en zich voortdurend tegensprakdie telkens foutieve praemissen stelde en verkeer de conclusion trok, dus onzin vertelde dit ook vaak deed, zonder praemis sen, of conclusie; die aanviel, niet uit goed doordachte overtuiging, maar haat en wraakzuchteen man zonder ernst, zonder zin voor dankbaarheid en recht vaardigheid, zonder eenig begrip van logikazonder fijn gevoel, zonder zie lenadel, zonder deernis voor wie hem weerstonden, niet aanbaden of niet be- derdenzonder eerbied voor de talenten, de deugden, de grootheid van andereniemand die geen gezag er kende, omdat gezag in zich sluit tucht, waar voor hij niets voelde, iemand die alles offerde aan zijn .genie», een ten slotte zonder principe, dus zonder karakter I Zoo iemand heeft niet het recht te poseeren voor Waarheidszoeker, >or Verbeteraar van toeetan- De hier gegeven karakterschets is voor ieder, die de werken en speciaal de brieven van Multatulli kent, geen ziertje overdreven, maar overeenstem mend met de werkelijkheid. Het ligt daarom voor dï hand wat n noodlottige» invloed zijn huichelen, liegen, razen tegen Nederland op bet gemoed van een onbedreven Javaan, die wat Hollandsch verstaat, moet uit lenen. Het schijnt echter, dat vele opvoeders daar niets van begrijpen. Dat men zich als verstandig mensch blameert door aan de Multatulli-drukte i te doen, is zeo klaar als de dag. SEMPER IDEM. Binnenland. - Baron van Wijnbergen ichrijftinde Maasbode» over de toekomstige wet houdersbenoemingen o.m.het volgende: Dat men in provinciën, waar de Rechterzijde de meerderheid heeft, geen socialisten tot leden van Gedeputeerde Staten heeft gekozen, acht hij volkomen correct en nu is een gelijke gedragslijn geboden bij dc wethoudersbenoemiogen het verwondert hem, dat men hier daar ervan schijnt te willen afwijken. 'Indien de sociaal-democraten zich er en meer gaan gevoelen, en zich heusch gaan inbeelden, dat wij niet zonder hen kunnen, moet erkend, dat daartoe van reohts aanleiding gegeven is. .Het is daarom dat wij onzerzijds daartegenover nogmaals als ons oor deel weergeven, dat indien de sociaal democratische arbeiders-parieten onzent alsdan nog het thans door haar inge nomen standpunt handhaaft, bij de aan staande wethoudersverkiezingen door een Katholiek geen stem op een sociaal democraat moet worden uitgebracht.» «In strijd met deze meening heeft onlangs de Bond van Anti-Revolution- naire Gemeenteraadsleden eenige stel lingen geformuleerd, waarin we die juistheid eu helderheid van betoogtrant missen die we in politici van die zijde gewoon zijn. Wel kunnen we bedoelde stellingen vrijwel onderschrijven, doch zijn niet terzake dienende». Na te hebben aangetoond, dat wel waar minderheden recht hebben ver tegenwoordigd te zijn. mar r dat dit niet geldt in bestuurscolleges, omdat daar- geen personen behooren, die het be- lur onmogelijk willen maken, althans voortdurend op den uitkijk liggen om de revolutie van over de grenzen bin- onze landpalen te halen. Zelfs van poging tot reclasseering hebben de leiders der socialisten zich tot dusver onthouden ea zij zelve rullen onze af wijzende houding ten hunnen opzichte consequent moeten vinden. .Wie het er niettemin op wagen wil, i loopt 't mis zich zelf een verwijt moeten maken, niet dengenen, wien hij de reclasseeringsproef Maar zulke proeven neme dan hij die er lust toe gevoelt, in eigen zaak, eigen bedrjjf of in eigen gezin, niet onze openbare instellingen. Zeker, te betreuren achten ook wij het, dat op heden eene dergelijke houding jegens de sociaal-democraten aangenomen moet worden, maar wij zijn overtuigd dat zij zelf althans binnenkamers de juistheid onzer houding zullen erkennen, .Eu eveneens zijn wij overtuigd, dat, blijft op bovenaangeduide gronden die houding over gansch de linie tegenover hen aangenomen, zulks het spoedigst zal bewerken, dat de socialisten zelf houding veranderen, en met de daad zullen toonen te beseffen, dat alleen langs wettigen weg en met wet tige middelen bet hun geoorloofd is streven de idealen, die hun voor oogen staan. .Zoolang derhalve de socialisten ten onzent blijven handhaven het thans door hen ingenomen standpunt, blijven volgen de leiding van Troelstra, mee- nen wij, dat het vaderland een dienst bewezen wordt, Indien bij de aanstaande wethoudersverkiezingen geen stem op hen wordt uitgebracht.» Studiobeurzen voor Katholieken. Overtuigd van de noodzakelijkheid, dat het getal der R. K. jongelieden, die gaan sludeeren en een wetenschappe lijke richting uitgaan, veel grooter moet worden, heeft zich een commissie ge vormd, die zich tot taak stelt het stu- deeren onder de R. K. jongelieden te bevorderen. Gaarne wil de commissie aan allen, die zulks verlangen, de noodige inlichtingen omtrent de studiën verstrekken. Overtuigd echter ook, dat aan de R.K. jongelieden, uitmuntend door aan leg en studieijver, gelegenheid moet worden gegeven om die studiën moge lijk te maken, zoo noodig met behulp van geldelijke ondersteuning, heelt be doelde commissie zich ook tot taak gesteld medewerking te verleenen ter verkrijgin van een studiebeurs en zal mogelijke .iddelen aanwenden om, met medewerking van particulieren, aan hen, :r voor in aanmerking komen, op of andere wijze een voorschot te verstrekken. Bestuursleden der commissie zijn de heeren Prof. P. G. Groenen, Voorzitter, Prof. Dr. J. A. J. Barge, Dr. J. van Ginniken S.J., Mr. A. I. M. J. Baron van Wijnbergen en Dr. L. Deckers, Secretaris. Zij die van de tusschenkomst van Katholieke Studiebelangen» wenschea gebruik te maken, kunnen zich wenden (ot den Secretaris: Juliana van Stol berglaan 113, 's-Gravenhage. Waarom de manufacturen zoo duur blijven kan voor een deel zijn klaring vinden wanneer men leest, dat b.v. de firma Bins en Co te Amster dam, die in de lapjes grossiert na ruime afschrijving 20 pCt. dividend over 1918 uitkeert. Zoo'n firma is de schakel tusschen den fabrikant die ook aan de goederen verdient en de winkelier die zonder behoorlijke winstmarge ook niet in leven kan blijven. Een vijfde van den winkelprijs dus grossierswinst. In ieder mensch :n twee karakters, die helaas bij leesten onzer in volkomen tw spalt leven. Dat zija de producent de consument. En nadat de producent overdag zijn tijd besteed heeft met exorbitante winsten of salarissen te eischen, zit de consument zich 's avonds bij moeder de vrouw te beklagen het dure leven. Amersfoort Multatulli. We hopen dat het comité zich spoedig zal uitbreiden, opdat velen zullen meewerken tot het vereeren van de nagedachtenis van den man, die vroeger zooveel geleden heeft ter wille van anderen en zoo ontzettend veel heeft gedaan tot ontwikkeling en op heffing van de verdrukten." Aldus Amersf. Dagblad na het publi- ceeren eener mededeeling over de ver gadering waarin zich een Amersfoortsch Multatulli-hulde-comité vormde. een paar regels worden hier enorme flaters gemaakt. Wie een bietje op dc hoogt* is van de Multatulli-bibliografie weet dat Mul tatulli nooit leed ter wiile van aoderen, maar zelf velen deed lijden, dal hij niets heeft gedaan tot ontwikkeling en opheffing van de verdrukten, integen deel het harde lot van verdrukten heeft verzwaard door het zaaien van haat- oprocr-kicmen, door hen wanhopend te maken. Vandaar dat hij 't luidst wordt ge waardeerd en gehuldigd lo kringen van vrijdenkers «n anarchisten, fiomeentertad. Hedenmiddag om twee uur verga dering van den Gemeenteraad, waarin voortzetting van de behandeling der regeling van de jaarwedden van per soneel m dienst der gemeente. VerderOnderzoek geloofsbrieven euw gekozen leden. Verleenen van eervol ontslag aan van Berkel, tijdelijk lecrares aan de Handelsdagschool. Aankoop van gronden cn gebouwen het Soesterkwartier. In gebruik geven van het H. V. C.- veld voor het houden van feestelijk heden op 1 en 2 September a.s. Vaststelling uitbreidingsplan. Afwijzend advies op het adres van de Vereeniging Schilderskwartier waarbij eenige wenschsn worden gedaan ten opzichte van de woningen aan den Woesiijgerweg. Rapport der Commissie tot onderzoek inzake Gemeentelijken Woningbouw en antwoord daarop van Burgemeester en Wethouders. Voorstel verbrccding Bergstraat. Verbetering en rioleering Ouden Dievenweg, Instellen Levensmiddelen-commissie. Er kwam gereod :n plan tot rioleerlog cn bestrating van den Dievenweg. De verschillende grondeigenaren heb ben hunne gronden, gelegen langs dezen weg afgestaan. De rijweg zal een breedte krijgen van 5 Meter met aan beide zijden een trot toir. Dc verharding van den rijweg is met straatklinkers en de trottoirs zijn van cemenitegels. De kosten worden geraamd op f8000. In het belang eener goede exploi tatie van de gronden, gelegen tusschen den Ouden Soestcrweg en dc rivier de Eem vanaf den Isseliscbenweg tot aan de villa sGretha» is het wenschelijk dat de gemeente zeggenschap verkrijgt over meerdere eigendommen, dan reeds daar in haar bezit zijn. B. en W. zijn hierin geslaagd en stellen voor over te gaan tot aankoop gronden daar gelegen, die met het geen reeds eigendom der gemeente is, bijna aaneengesloten complex vormen. De totaal kostprijs zal f354.656.79 bedragen. Ongeacht de zich op den grond be vindende opstallen, waarvan een ge deelte voorloopig zal kunnen bljjvcn bestaan, komt de prijs van den bouw grond per M' op 92'/4 cent. Het nieuwe uitbreidingsplan der gemeente is niet meer te beschouwen als een wijziging van hel bestaande plan, doch inoct als een geheel nieuw plan worden behandeld. De Directeur van Openbare Wer ken heeft het plan ontworpen, daarin, voor zoover betreft het Bergkwartier, bijgestaan door H, Poortman, park- chitect te Diepenhcim. FLORA. 19) In het gevaarlijkste oogenblik was het onder elkaar heimelijk afge sproken verscheen Ferroni, die na tuurlijk »bij toeval», zich in die wijk ophield, ten huize van Perctti als redder en beschermer. De geheele comedie slaagde, alsof zij te voren op de planken ingestudeerd was geweest. Liever het Ferroni geweest, wanneer het bitterde grauw zich feitelijk aan Perctti haddc vergrepen, dan zou zijn tusschen komst des tc verdienstelijker geschenen hebben, maar de omstandigheden ont wikkelden zich onafhankelijk van Per- roni's wil. Nu had hij Perelli aan zich verplicht en alvorens de jonge Fiorentyn nieuwe intriges wilde spinnen, welke hem bij Pcretti tol liet oorspronkelijk op 't oog gehad hebbend doel leidei, was hij voornemens aan ae noodiging des dokters gevolg te ge1 en dezen te bezoeken. Hij wilde dan andermaal aanzoek doen om Flora's hand en wel met meer geluk, naar hij zeker hoopte, Zou ook ditmaal het v langde gunstige gevolg uitblijven, d wilde Ferroni zich vreeseiijk wreken wel onmiddeUjk, op staanden vo Wederom moest Chosrim helpen cn hem «en vergift verschaffen, dat onfeil baar in zijn uitwerking was. De jonge edelman begaf zich het huis van Chosrim. Hij trad de kamer aldaar binnen en wachtte, totdat de huishoudster, die haren de aanwezigheid des edelmans verwittigen, terug zou keeren. Maar de minuten verliepen en er kwam niemand te voorschijn. Ferroni kon zich dat nii verklaren, want de dienstbode had hem toch gezegd, dat haar meester thuis was. Opeens hoorde Carlo een gilde oude ouw kwam naar binnen geloopi bleek en ontsteld gelaat. Ach, signore I» kreet zij me schrikten blik, sik vrees, dat e ongeluk geschied is 1» •Waarom?» sMijn meester heeft zich inhetlabo- torium opgeslotenik heb geklopt geroepen, zoo luide ik vermocht, nis hij geeft geen antwoord. Ik heb mijn patroon reeds sinds ettelijke uren niet meer gezien.» Misschien is hij toch uitgegaan, zon der dat gij het hebt opgemerkt,» zei Neen, neen,» verzekerde zjj hard nekkig, »dat kan uiet. Chosrim gaat nooit uit, zonder mij eerst daarvan kennis te stellen.» sLaat ons gaan zien. Wellicht gelukt het mij licht in de zaak te brengen.» Ferroni volgde de oude Veronica. Hij bevond alles zóó, gelijk zij bet gezegd hadde deur was gesloten en ondanks alle lawaai-maken, roepen en kloppen, kwam er geen antwoord. •Zal ik de deur met geweld openen vroeg de edelmaa. »Ja, beproef het,» antwoordde d« huishoudster, Zij snelde heen, om de noodige werk tuigen te halen. Zij bracht hamer en breekijzer en Ferroni begon terstond aan het slot van de deur te breken. Einde lijk kon hij deze openen, maar op het zelfde oogenblik alaakto de oude vrouw luiden gil, terwijl Carlo van schrik terugdeinsde en het gereedschap uit zijne handen liet glijden. Met het aangezicht voorover lag Chosrim op den vloer van het labora torium, zonder eenig teeken van leven te geven. Carlo waagde zich eindelijk in het vertrek, ten einde htm op tc beuren toen ontsnapte ook aan zijn borst een ontzettende schreeuw het gelaat van Chosrim droeg zwarte pest builen Alsof de hel met al hare ver schrikkingen hem op de hielen zet, rende de edelman weg en vluchtte uit dit vreetelijke huis, waar hij zooeven den dood ia 't aangezicht had geschouwd. Zelve halfdood van ontsteltenis, kwam hij thuis en moest zich onmiddellijk te bed begeven. Zijn bedienden waren bang, dat hun jong* meester ook door de besmettelijke ziekte was aangetast. Carlo stuurde terstond om den dokter. Voor eerste maal in tija leven liet hij den an roepen, tegen wien hij de aansla- :n van zijn haat gericht had, Peretti I TIENDI HOOFDSTUK. Pcretti liet niet lang op zich wachten, Hij was verwonderd, den edelman in bed te vinden, want hij had gemeend, slechts met een kleine onpasselijkheid i hem te doen te hebben. Waarover klaagt gij, signore ft luid de zijn eerste vraag. •Peretti», bracht de zieke spanning eruit, sik heb een peitdoode gezien cn ben daarvan geschrikt. Ik vrees, dat het met mij gedaan zal zijn.» sStel u gerust, signore. vooral geen moed verliezen I Het zal zoo erg niet zijn 1 Met Gods hulp zal alles wel terecht komen,» Terstond nam de dokter alle maat regelen, om het ergste te voorkomen. Eer hij sich verwijderde drukte de zieke hein de hand, deze was heet en droog in 't gevoel, sHcb dank, Peretti,* zeid* de patiënt. >Kom spoedig wedermij duokt, dat ik reeds half genezen ben, als ik u zie.» Het was niet de pest, die in het lichaam van den jongen man gavaren een gevaarlijke koorts, die hem had aangetast. Toen de dokter na eenige uren wederkeerde, had de zieke reeds het bewustzijn verloren en wilde phantaaieüa woedden door zijn brein. Peretti beval den bedienden des edel- geen oogenblik van de zijde huna ijken zij iel ven hadden ezende koorts was niet besmettelijk, alhoewel voor den zieke hoogst bedenkelijk. Er verliepen verscheidene dagen en de toestand van Carlo maakte het twij felachtig, of hij de crisis zou doorstaan. Slechts zelden keerde het bewustzijn terug en dan nog maar voor korte oogenblikken. Den vierden dag, juilt toen Peretti naast het bed van den zieke stond, sloeg dese, uit een langen slaap ontwakend, de oogen op. Naeenpooa herkende hjj den dokter. Peretti gaf hem een weak, niet te spreken, want de zieke bewoog zijne lippen. Blijf bedaard en kalm, signore,» ver maande Peretti minzaam, maar met klem, shet gevaar ia voorbij, maar rust houden, rustl* Wordt vervolgd. i de'weer' "malles ^weer'om vtT'te z<t;Kcn Zoo als lot nu toe! wil ik niet «Vriend Carlo,» begon Paolo na een (redenen hem daartoe genoopt hebben. andermaal te benadeelen».

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1919 | | pagina 1