M. Vleeschhouwer 1. VAN HAMEHSVELD Jr. %)e (/ft/t/fófJ Koffie en Thee COMMANDITAIRE BANKVEREENIGING Giro en chequeverkeer met alle plaatsen van ons land DE EEMBODE KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT VRIJDAG 7 NOV. 1919 33« JAARGANG No. 64 DE EEMBODE1 verschijnt Dinsdags- en Vrijdagmiddag. ABONNEMENTEN kunnen elke week In gaan, doch opzegging van ahonncmenl moet Eeschieden voor den aanvang van een nieuw wartaal. Prijs per drie maanden J 0.75. Bulten de gemeente Amersfoort f 0.80. Afzonderlijke Stenografisch Raadsvcrslag der gemeente Amersfoort één gulden per jaar. ADVERTENTIEN 25 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren. Advertentie» moeten des Dinsdags er Vrijdags vóór 10 uur worden bezorgd. Meubelfabrikant Hof 46 Amersfoort Levering van Complete Meubileeringen tegen prijzen die elke con currentie het hoofd bieden Vraagt offerte zonder ver binding. Binnenland Een dreigend gevaar. Weinig Katholieken in Nederland ver moeden, dat iu onze dagen op Java cene beslissenden strijd gevoerd wordt. Terwijl ten gevolge van revo- lutionnaire strevingen onder de inland- sche bevolking de anti-christelijke geest steeds meer veld wint, stroomt de leer grage Javaansche jeugd toe naar duizen den scholen van allerlei richting, waar zij gevaar loopt, tegelijk met de Wester- sche beschaving, de beginselen van het moderne ongeloof In zich op te nemen. Wat doet Katholiek Nederland om al thans een gedeelte van die ruiin 30 millioen Javanen, onderdanen eeuer zelfde koningin, van een geestelijken ondergang te redden Op Java zijn 5669 niet katholieke scholen voor in landers, 5236 openbere en 433 bijzon dere. Daartegenover staan 16, zegge zestien R. K. scholen16 tegen 5669 d.i. nog niet één tegen 354. Wordt hier niet dadelijk geholpen, dan is het te laatover 20 jaar staat de katholieke kerk op Java tegenover een nieuw ge slacht, opgevoed in niet-kath. scholen, voor een groot gedeelte ongeloovigen, voor katholieke ideeën nauwelijks meer toegankelijk. Katholieken van Nederland, gij ge niet thens al de zegeningen van een bloeiend R. K. onderwijs. 50 jaren l?.ng hebt gij gestreden om die zege te be vechten en zoudr gij thans onverschillig VRAAGT PRIJSCOURANT. Nu wij weder in de gelegenheid zijn, zelf onze Koffie'a te importeeren, samen te, stellen en in onze eigen branderij te branden, is het ons mogelijk, hoogfijne kwaliteiten verschgcbrande koffie verkrijgbaar te stellen. Ook hebben wij wederom de beschikking over de fijnste soorten Thee, die geleverd kunnen worden, en die, vakkundig gemeagd zijnde, aan iederen gebruiker een waar genot verschaffen. Opdat U zichzelf van onze ongeëvenaarde kwali teiten zult kunnen overtuigen, noodigen wij U uit, gebruik te maken van nevenstaanden reclame- P. DE GRUYTER ZOON. WINKELS DOOR GEHEEL NEPERLAND. 10°/. KORTING. GRATIS I ONS THEE TER KEURING I Tegen inwisseling van dezen coupon ontvangt U tn onze winkels vanaf a.s. Maandag tot en met a.s. Zaterdag bij aankoop van 1 pond Koffie GRATIS TER KEURING 1 ons QiSruyttr) Thee i 30 cents. P. DE GRUYTER ZOON. MODERNSTE WINKELBEDRIJF IN GRUTTERSWAREN - BOTER KOFFIE - THEE - CACAO. ■ié. en, dat een 5-maal tali ijker volking in eigen koloniën voor het geloof verloren gaat, uit gebrek aan katholieke scholen idergeteekenden doen een beroep op U. teneinde onze schoone kolonie, waaraan ons land zooveel te danken heeft, de grootste aller zegeningen te schenken, de zegening van het ware geloof, door middel van kath. onderwijs. In afwachting van krachtiger regee- 'ingssteun, noodigen zij U uit, door vrijwillige bijdragen Java in staat te stellen de noodige katholieke scholen te bouwen. Het heeft Z. D. H. den Aarts bisschop vho Utrecht en de overige Bisschoppen van ons land behaagd, hun volle goedkeuring te hechten aan dit pogen, terwijl o.a. zich bereid ver klaard heeft giften in ontvangst te :nProf. Dr. J. Smit, Rijzenburg. Van Staatswege wordt aan alle van rijkswege gesalarieerde bedienaren van den godsdienst eene toelage van f 100 verleend, Naar aanieiding hier van schreef ds. Voorhoeve in het Han delsblad „Onze Christelijk-Protestant- sche kerken hebben gebloeid uit den bodem der vrijwilligheid, getuige onze prachtige stichtingen en bijeengebrachte kapitalen". Die prachtige stichtingen en die kapi talen hebben, zooals we weten, veelal geheel anderen oorsprong dan den bodem der hervormde mildadigheid. pleit voor het rechtvaardigheids besef van een ambtgenoot des schrij- ds. K. Vos, van Middclstum, dat bij zich geroepen voelde, over de ware toetracht van zaken het volgende te verklaren „Vrijwel alle dorpskerken cn de eeste der groote stadsiteiken zijn jomsch Katholieke gebouwen. Het overgroote deel der veelal rijke pasto ralia en kerkvóogdijgocderen ten platte lande zijn landerijen, dateerend van vóór de Hervorming. De rijkssubsidie, die voor de Hervormde Kerk vér over het millioen per jaar bedraagt (in het geheel twee millioen vier tori) is vergoeding voor wat oudtijds de o luid aan de toenmaals Gereformeerde kerken uitkeerde uil de door haar ge administreerde geestelijke kantoren, waarin waren ingebracht al de op brengsten van door de overheid ge- koufiskeerde goederen van Roomsch- Katholieke stichtingen van vóór de hervorming, terwijl in de kassen der geestelijke kantoren ook vloeiden ze kere belastingpenningen der burgerij, zoodat aan het onderhoud van uitslui tend Gereformeerde predikanten alle andersdenkenden meebetaalden. De kerkgebouwen waren tot 1796 dorps eigendom cn werden door dorpsvoog den onderhouden op kosten van het gehccle dorp (dus ook van de niet-ge- reformeerde Ingezetenen 1), dus niet »uit den bodem der vrijwilligheid.In 1796 heeft de nieuwe staatsregeling die gebouwen aan de kerken overgedragen, die thans door verjaring eigenaressen zijn. Gedurende onze republiek heeft de Gereformeerde kerk vrijwel uitslui tend geleefd en geteerd uit wat de overheid voor haar beschikbaar stelde goederen bijeengebracht door Roomsche offervaardigheid. Men heeft in de Herv. Kerk eeuwen lang steeds gesteund op kapitalen, die door Roomsclien waren bijeengebracht. Daardoor heeft de gemeente nimmer geleerd veel te offeren.* Hoofddoel der nieuwe arbeidswet beperking van den arbeidsduur. Voor kinderen beneden 14 jaar is behoudens uitzonderingen alle arbeid verboden, evenzoo voor vrouwen binnen 8 weken na hare bevalling. Bijzondere •rzorgeil zijn verder verplicht ten behoeve van de moeder en haar kind. wet voorziet voorts in bijzondere voorschriften legen gevaar voor de ge zondheid en zedelijkheid der arbeiders. Bij algemecne maatregel van bestuur zullen bepaalde soorten van arbeid of arbeid onder bepaalde omstandigheden door personen beneden 18 jaar of ouwen moeten worden verboden. Doo. vlugger werken zullen wij allen de schade van korter arbeiden moeten inhalen. Wilde en beschaafde volken hebben geen begrip van de waarde van tijd, beschaafde en tevens handeldrijvende volken beschouwen tijd als een schat, bijna als een soort van rijkdom. Amersfoort De R. K. Vereeniging «Geloof Wetenschap publiceeidc 't programma izoeu 1919—1920. Het geeft aan: Dinsdag 11 Nov. A. Verhoeve en C. de Rijk. Onderwerp: Guido Gezelle. Dinsdag 9 Dec. W. C. v. d. Volkcre, Amsterdam. OnderwerpDemonstratie- proeven over draadlooze telegraphic en draadloos licht. Dinsdag 13 Jan. Henri Dekking, Rot terdam. Onderwerp: Cyrano de Ber gerac (Edm. Rostand). In 't cachot, klucht van E. Eckstein, Van den Hak op den Tak, Monoloog van H. D, Dinsdag 10 Febr. Intieme kunstavond door Ellen Russe, Den Haag. Causerie den Dans met voordracht pianospel. Dinsdag 9 Maart. T.iornp-avond Lichtbeelden door Joan Collette. Dinsdag 13 Aptil. A. Verhoeve, Arnhem en C. de Rijk. Hilversum. OnderwerpChristelijke Dichters. De R. K. Onderoff. Bond »St. Mar- tinus*. afd. Amersfoort, organiseert een gecombineerde Propagarida-Feestverga- dering met de afdcelingen Utrecht, Har derwijk, Ede, Zeist en Soesterberg, op Dinsdag 11 November 1919 (pati van »S(. Martinus*) in de groote van de R. K. Werklicdenvcreen., O. L. Vr.straat alhier. Aanvang 7 Het programma vermeldtRede door den ZeerEerw. Heer Padberg, a zenier. OnderwerpDe plicht dagen. Daarna optreden van een ka rakter-Humorist met een keur mische voordrachten. Verder zal het programma worden afgewisseld t zang en muziek. Alle R. K. onderofficieren, ook i leden, met hunne gezinnen, worden genoodigd deze verg. bij (e wonen Premieleening Amersfoort. Burg. cn Weth. van Amersfoort heb ben den Raad een voorstel aangeboden H. L. A. DULLAERT Co. Amersfoort - Soest - Utrecht - Steenbergen - Noordbroek het uitgeven eener premie-leening van f3,000.000. De leening zal In haar geheel in 30 jaar worden afgelost en zal worden uitgegeven In 3 pet. obli gaties van f 100. Gedurende de eerste 15 jaren zullen twee trekkingen per jaar plaats hebbengedurende de tweede 15 jaar één trekking per jaar. Bij elke trekking, gedurende de eerste periode, worden 30 premies aangeboden, gedu rende de tweede periode 45 premies bij tedere trekking. Er zijn premies van f25,000, f20,000, f15,000 en f10,000. Overzicht van de werkzaamheden der Arbeidsbeurs gedurende de maand October. Afdeeling voor mannenaan vragen van werkgevers 305, aanbiedin gen van werkzoekenden 534; aantal plaatsingen 126. Over de maand Oct. van het vorige jaar waren deze cijfers resp. 284, 371 en 95). Afdeeling voor vrouwen aanvragen van werkgevers 31, aanbiedingen van werkzoekenden 21aantal plaatsingen 5, Over de maand Oct, van het vorige jaar waren deze cijfers resp. 22, 30 Op uitnoodigiug van de in samenwerkende'besturen der plaatse lijke Standsorgatiisatic» »St. Jozef* en De Hanze* bad Woensdagavond in de Patronaatszaal aan de Elleboogsteeg vergadering plaats van afgevaar digden uit genoemde besturen mei het schoolbestuur der St, Ansfridus-parochi het schoolbestuur der parochie van den H. Henricus. Van liet mede uit - genoodigde bestuur der K. K. Jongens-' scholen aan Schtmmelpenniockstraat en Breedeslraat was geen afgevaardigde ter vergadering aanwezig. Dc Voorzitter van de «De Hanze*, de heer Hassing, gaf eene Inleiding waarbij hij mededeelde hoe in de beide Standsorganisaties wensohen tot uiting kwamen op onderwijsgebied, vosr ver- Jijkiug waarvan noodig zal zijn reorganisatie van het bestaande R. K. Schoolwezen te dezer plaatse. Ook de te verwachten invoering der nieuwe onderwijswetgeving, dringt, naar Spr. meent, lot handelen. Uit de voor gelezen correspondentie, gevoerd tua- schen de Standsorganisaties en het R.K. Schoolbestuur der stadspnrochies bleek, naar Spr. meende, voldoende, dat ge- wenscht wordt opbouwend te werk te gaan, bestaande corporaties intact te laten, maar te bevorderen dat door centrale leiding het R. K. Bijzonder Onderwijs in zijn geheel bevorderd worde in aanpassing met de eischen des tijds. Voorgesteld werd nu eene commissie te benoemen, die zal hebben te onder zoeken hoe op de beste wijze het be sproken doel planmatig kan worden bereikt. HINsmens het schoolbestuur der St. Ansfridus-parochie, vertegenwoordigd door de heeren Jorrlt de Boer. Ir. Httygen en F. L. Laporte, betuigde de heer Huygen instemming met het plan en adviseerde dat elk aanwezig bestuur twee leden voor de commlasie zou aau- ijzen, terwijl het afwezig zijnde R.K. Schoolbestuur wordt uitgenoodlgd even eens twee vertegenwoordigers a Ook het Schoolbestuur der St. Hen- I rlcus-parochie verklaarde zich, bij monde I van den Zeereerw. Pastoor Engbers, I tot medewerking bereid en wees twz vertegenwoordigers aan. De samenstelling der Commissie ia I cl"°Tuithof en J. de Wit, v woordigende »St. Jozef* J. H. Hast en Th. Nicuwendijk, voor «De Hanze.; Ir. Huygen en F. L. Laporte, v DE SCHILDWACHT. 0 Rügen is een eiland in de Oostzee j tegenover Straalsond. In vredestijd is i dit eiland door de vruchtbaarheid van k zijn bodem en de gezondheid van zijn I klimaat een heerlijke oase. Gedurende 1 den oorlog is Rügen een natuurlijk! I vesting, wier bezit dikwijls gekocht is I ten koste van moorddadige gevechten. Gedurende den veldtocht van 1807 werd het eiland bezet door een leger I onder bevel van den Franschen n tchalk Davoust. Maar Napoleon vi E derde zijn krijgsplan en het eiland Riigen noest plotseling ontruimd worden. Alle posten werden verlaten, n !Tiet geschiedde met zooveel haast, dat :n een schildwacht, een jonge at, Firmiu Bonard, die op een post [btond, vergat. Om twee uur in den morgen zou hij [worden afgelost. Zijn tijd was bijna |erstrcken. Plotseling hoorde Bonard ten gedruisch, hij luisterde „Dat is dt 'torporaal, die mij komt aflossen.' lacht hij. Hij deed ecnige schreden naar voret en riep: „Werda?" Maar hij hoorde niets meer. „Ik heb mij toch niet vergist" mompelde hij, ,bovendien, mijn tijd is verstreken." Hij wachtte en luisterde scherp Eenigc oogenblikken daarna hoorde hij het geblaf van een hond. In dien tijd hadden bijna alle regimenten hon den, die door de soldaten werden af gericht. De hond nu, dien Bonard gehoord had, behoorde tot zijn.regimenl en was lieveling. Hij behandelde het dier veel meer zachtheid dan de andere soldaten, cn hij had den hond groot gebracht. Bonard vroeg zich verwonderd af, at het nachtelijk bezoek van Capucin, io heette de hond, beteekendc. Hij had echter niet veel tijd om na te den ken want het volgende oogenblik sprong de bond vol blijdschap tegen den je." gen soldaat op. „Zoo, zijt gij het Capucin," zei Bo nard. „Nu, dat is goed. Gij schijnt je zeker daar ginds te vervelen. Ik kan mijn plezier hier ook wel op. Gij zoudt goed gedaan hebben, den korporaal uit te noodigen, niet je mee te komen. Zijn horloge collega is zeker achter De nachtlucht is koud en ik heb ge weldigen slaap Capucin begon te blaffen en om zijn vriend te springen. „Ik begiijp je," zeide deze glim lachend, „gij raad mij aan te dansen om mij te verwarmen." Capucin ging voort met blaffen en holde rechts en links als een bezetene. Toen hij zag, dat dit alles vruchteloos was, keerde hij naar den soldaat terug, greep hem bij zijn jas en trachtte hem mee te trekken. Hij trok zoo geweldig, dat zijn tanden een stuk uniform scheurden, Firmin Bonard was daarvan niet erg gediend en gaf den hond een schop. Capucin jankte, dat bij zich zoo mis handeld en vooral zoo slecht begrepen zag. Hij liep even weg maar keerde aanstonds weer terug. Hij keek zijn meester met zijn goedige oogen aan en likte hem zijn handen. „Laat mij, loop heen" zei de schild wacht. En om den hond te dwingen, heen te gaan, dreigde hij hem met den kolf van zijn geweer. Toen Qapucin zag. dat hij er niet in zou slagen, zich te doen begrijpen besloot hij zonder hem heen te gaan hij kwam juist op tijd om zich met de laatste soldaten van het regi ment in te schepen. Firmin Bonard hoorde drie, vier slaan op de keikklc k vr.n Riigen, ma wachtte vergeefs op zijir. korporaal. De krijgswet verbiedt den wachtpost te verlaten, maar de honger deed Bo nard de gestrengheid der wet vergeten hij verliet zijn post en begaf zich naai het Kamp. Als er Iemand gefusilleerd moet worden, dan is het dc korporaal, die een soldaat zes uur op wacht laat staan, bromde Bonard. Hij- komt in het verlaten kamp. Geen sterveling is te zien. Fcrmin denkt Wellicht is het regiment een ander punt van het eiland gaan bezetten, werpt zijn geweer op zijn scliotider en loopt dwars door de velden. Onderweg ontmoet hij een boer, die bezig is zijn land om te ploegen. „Mijn beste man, zoudt gij mij kun nen zeggen welken kant de Franschen zijn uitgegaan „Zij zijn vertrokken," zeide de boer. „Vertrokken I en waarheen?" riep de „Dat weet ik niet. Zij hebben zich onverwacht in alle slilte ingescheept, ik denk op een bevel van den keizer." „Vcrlrokken 1 Vertrokken I herhaalde Firpiin Bonard, „en zij hebben mij al leen achtergelaten I Nu word ik opge- teekend als deserteur I O, die vervloekte korporaal I Nu begrijp ik het gejank en het geblaf van dien armen Capucin, hij kwam mij het vertrek mijner kameraden melden. Goed, edel dier, en ik heb hem geslagen, wat ik nog nooit gedaan heb Daarna dacht Bonard er weer aai dat hij als een deserteur beschouwd zc worden en deze gedachte bracht hem tot wanhoop. ,,Wces kalm," zei hem de boer, een soort van landelijke wijsgeer. „Klagen helpt hier niet. Blijf hier en als de Fraaschen terugkomen, zullen ze je weer aannemen. Ik zal er bij zijn om hun te zeggen, det gij er niets aan doen kuilt." „Ik zie wel, dat gij onze regelementen niet kent, beste man. Ik zegje dat er geen vcrschooning voor mij zal zijn". „Men kan toch niet - een misdaad straffen die ge niet bedreven hebt. Uw overheid had u niet hier moeten laten, zij alleen is schuldig." De boer keek den jongen soldaat met groote oplettendheid aan. „Neem je lot gelaten aan, mijn jongen. Het hangt slechts van u af, in mij een vriend te vinden." „Maar gij weet niet, of ik dat verdi „Ik ben oud, jonge man, ik ben ge woon dc incnschcn naar hun gelaat te oordeelen," antwoordde de boer. „Zeg mij, waart gij, vóór gij soldaat werd, wellicht landbouwer?". „Ja. dat was Ik." „Welnu, ik heb op het oogenblik een flinken veratandigen jongen modig in mijn bedrijf en gij staat mij wel aan. Gij krijgt kost, inwoning, klcedhgen eiken Zondag eenigc rijksdaalders." ,,lk neem je aanbod aan," antwoordde de soldaat dankbaar. „Welnu, op weg dan?" zei de boer rroolijk. En Piet Bazen, too heette de .ïkker- nan, nam den jongen soldaat mee naar tijn boerderij, de grootste van het ge hccle eiland. De jonge soldaat weer boer gewor den, toonde zijn dankbaarheid door grootcn ijver en werklust, De rijke boer zag, dat er wat in die jongen zat. Hij wilde Bonard beloouen en te ge lijk hem voor altijd aan zich hechten. „Mijn beste vriend," zei hij op zeke ren dag, „ik heb je lief gekregen als „Indien ik in Frankrijk mijn ouden vader niet had. die mijn terugkeer ver wacht en verlangt zou ik Ktlgen niet meer verlaten," zeide de jonge man. „Gij zult hem terugzien," antwoordde de landbouwer. „Gij kunt uw vader zelf hier bij ons brengen. Maar ik wil op het oogenblik over mijn dochter «preken, Firmin kreeg een kleur, wat het scher pe oog van den grijsaard niet ontging. Wordt vervolgd.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1919 | | pagina 1