1. VAN HAMERSVELD Ir.
B. KRAAL
,f JOHAN SOBIESKI.
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
KANTOOR LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT
DINSDAG 2 DEC. 1919 33* JAARGANG No. 71
DE EEMBODE verschijnt Dinsdags- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week
gaan, doch opzegging van abonnement moet
geschieden voor den aanvang van een nieuw
Stenografisch Raadsverslag d
Amcrsloort één gulden per jaar.
ADVERTENTIEN 25cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
advcrtcercn.
Advertentlén moeten des Dinsdags en des
Vrijdags vóór 10 uur worden bezorgd.
VANAF f 1.35 PER FLESCH
VRAAGT PRIJSCOURANT.
Binnenland.
Centraal Bureau R. K. Huisvestings
comité Afdeeling Oostenrijk.
Te 'j-Hertogenbosch hadden onder
voorzilMuchapvan Mgr. Diepen, bespre
kingen plaats van liet Centraal Bureau
vr.n het Ned. R.K. Huisvestings-Comité
0.a. ni'et Baronesse Rast en Dr. Berta
Pichl, reap.- presidente en algemeen
secretaresse der Katholieke Vrouwen-
Organisatie te Weenen, Graaf Wolff
Metternich en Baron de Weichs de
Wenne, leden der Orde van Malta.
Door de mededeelingen, welke op
dsxe vergaderingen ook namens Kar
dinaal Piffi, Aartsbisschop van Weenen,
g' .laan werden, is gebleken hoe drin
gend noodzakelijk het is, dat de Ka-
t.'i Oieken in Nederland zich allen aan-
s.uiten bij het Centraal Bureau van het
lC. K. Huisvestings-Comité te 's-Herto-
C nbosch en dit Bureau door hunne
1. ften steunen, om zeker er van te zijn,
il de Oostenrijksche kinderen en nood-
enden door hunne Katholieke orga-
1,1 itie in Oostenrijk kunnen worden
alpen.
:n hoopt nu de geregelde aan-
I: ,t van treinen met kinderen om
t dagen te kunnen verzekeren
i <i lig te begiunen met de afzending
i levensmiddelen, kleederen enz.
i f.olgendc trein met kinderen
Vei en wordt 10 December in
ui verwacht.
H t Centraal Bureau van het R, K.
I II ib' estings-Comité heeft zich tot taak
I g'-st. d hulp te verieenen aan kinderen
:-.:i i Iken stand. Het zal ook speciaal
tg dragen voor het onderbrengen van
indtren uit den middenstand, zoodat
V 1: .t geheel'overbodig is, dat voor dat
el andere comité's worden opgericht.
i Iet Centraal Bureau beschikt reeds
ver genoeg plaatsen.
H(t Centraal Bureau van het Ned.
K. Huisvestings-Comité treedt in
ij ie werkzaamheden volkomen zelf-
i .ndig op.
Met niet genoeg aandrang kan den
C itho'.ieken van Nederland op het hart
korden gedrukt om enkel en alleen het
ntraal Bureau van het R. K. Huis-
itinga-Comité
Het is van het grootste belang, dat
d i Katholieken eenheid toonen en
«kien door middel der Katholieke or-
f^Knisatic hunne geloofsgenooten in
Weenen hulp bieden.
Het Centraal Bureau van hel R. K.
Huisvestings-Comité is ook alléén in
staal al de verschillende R. K. Orga
nisaties hier te lande iu gemakkelijke
en veilige verbinding te brengen met
hare zuster-organisaties in Weenen en
Oostenrijk. Aldus kan en zal het zor
gen. dat deze niet alleen in werkelijk
heid ontvangen, wat de Nedcrlandsche
Katholieke solidariteit haar toedenkt,
ook dat zij tegenover haar vijan
dige organisaties dien rang en invloed
verkrijgen en handhaven, dien zij
de tegenwoordige allermoeilijkste o
Btandigheden ook uit propagandistisch
oogpunt meer dan ooit te verzorgen
hebben.
De Katholieken handelen in het waar
achtig belang hunner geloofsgenuoteu
Oostenrijk door alleen iu de Katho
lieke comité's zitting te nemen en door
hunne hulp, in den vorm van gelde
lijke bijdragen, levensmiddelen, kleede
ren en andere goederen, uitsluitend aan
het Centraal Bureau van het R. K.
Huisvestings-Comité en dc daarbij a
gesloten comités te verieenen.
Het Centraal Bureau van het
R. K. Huisvestings-Comité.
Afdeeling Oostenrijk,
f A. F. DIEPEN. Voorzitter.
JOS. VAN MACKELENBERGH
's-Hertogenbosch, 27 Nov. 1919.
Het port der brieven boven
gram bedraagt bij vooruitbetaling
boven 200 tot en met 300 gr. 20 ct.
:r te Amsterdam gehouden. Eerste
LuchtvoarUentooristelling zoo ongeveer
f 100.000 bedragen.
Dit bedrag zal de Rcgceriog bij-
300
400
500 30
600 35
500 1000 30
1000 1500 45
1500 2000 50
Het port der gedrukte stukknn boven
500 gram bedraagt, ,bij vooruitbetaling
voor een gewicht tot en met 1450 gr.
l'/z ct. per f0 gr. of gedeelte van 50
gr., boven 1450 gr. tot en met 2000
gr. 45 cent.
Het port der pakketten bedraagt voor
een gewicht van niet meer dan 1 kilo
gram 40 cent, boven 1 tot en met 3
kg. 50 ct., boveu 3 tot en niet 5 kg.
60 ct.
Bij de Tweede Kamer is een wets
ontwerp ingediend tot bestrijding van
het onredelijke opdrijven en hooghouden
van prijzen.
Ingesteld wordt een Centrale duurte-
raad, bestaande uit tenminste vijf leden,
en voorts uit plaatsvervangende eu
buitengewone leden. De benoeming ge
schiedt door de Kroon.
De Minister van Landbouw zal het
land verdeelen in verschillende gebieden,
in elk waarvan een Duurteraad wordt
gevestigd, bestaande uit drie leden en
plaatsvervangers, eveneens door de
Kroon benoemd.
Vooits wordt in elke gemeente, waar
in dit naar het oordcel van B. en W.
noodig is, een duurte commissie inge
steld. Met goedkeuring van Ged. Staten
kan een commissie voor meer gemeen
ten worden benoemd.
De benoeming dezer commissies ge
schiedt door B. en W.
De Centrale Duurteraad zal onder
scheiden, uitgebreide bevoegdheden te
verkrijgen om de prijsopdrijving tegen
te gaan. Zoo zal hij bevoegd zijn om
getuigen op te roepen en onder cede
te hooren.
Volgens voorloopige schatting zal
het tekort van de in den afgeloopen
Te Harieh is de bliksem geslagen
een woning. De schoorsteen werd
i splinters, lamp en theegoed np dc
tafel tot gruis geslagen. Dc vrouw en
kinderen, die om de tafel zaten, bleven
ongedeerd cn brand ontstond er niet.
Enschede is bij 't station een
motorwngen met twee aanhangwagens
fabrieksarbeiders, teruggegleden
botsing gekomen met een an
deren motorwagen, die volgde, en
waarvan het balkon ineen werd gedrukt.
Enkele passagiers werden gewond.
Herhaaldelijk lezen wij den laatsten
tijd van in kachels ontploffende dyna-
mietpatronen. Het behoefde toch eigen
lijk wel niet gezegd te worden, dat dit
onjuist moet zijn. Als er dynamiet-pa-
troncn in de kolen kwamen, zou er
nooit een lading kolen zelf9 den waggon
binnenkomen I Een zoodanige patroon
ontploft reeds als men ze laat vallen.
Zooals we weten het ouderwelschc
buskruit ontbrandt door vuur, dynamiet
(nitroglycerine is nóg gevaarlijker) ont
ploft door schok, en de moderne
springmiddelen, als cordiet, lydiet, me-
liniet, enz. enz. ontploffen door explosie.
Vnur deze explosie worden aangewend
pijpjes z.g.n. slagkwik, dewelke passen
in de blokjes cordiet enz. aangebrachte
gaatjes, dte door vuur worden ont
stoken, dan in het cordiet enz. tot
ontploffing komen en dit diirdrdoor
meae dan exploseeren.
Deze pijpjes slagkwik nu kunnen
wel zijn, die met de kolen te v
komen eri een kachel of haard doen
ultcenspringen.
Hoe ze in de kolen komen ia een
raadsel, want in de kolenmijnen werkt
men niet met explosies.
Men moet hier zéker denken
werk van kwaadwilligen of van oi
rekenbare lieden.
Onze lezers weten, dat de crir
latieteit onder de jeugd gedurende de
laatste jaren op onrustbarende wijze toe
genomen is. Mr. de Graaf deelde mede,
dat hel aanial processen-verbaal tegen
jeugdige personen beneden 18 jaar in
het arrondissement Utrecht in de jaren
1916—1919 als volgt gestegen was:
160, 368. 325 en 704. En niet alleen
steeg liet aanial jeugd misdrijven,
verergden ook in graad. En het meest
had 'l mr. de Graaf getroffen, dat ei
zooveel kinderen bij waren uit fatsoen
lijke gezinneu van wie men het nooil
verwacht zou hebben.
In de Tweede Kamer werd gewezen
op de hooge landpachten. Bovendien
hebben vele pachters tegen hoogen
prijs hun hoeve moeten koopen om
zich niet aan den dijk te zien gezet.
Ook de lasten, polderlasten zijn buiten
gemeen zwaar. Men drong dus op aan
groote zorg voor den landbouw Overi
gens moet de Regeering zich
zeer bemoeien met den landbouw. De
resultaten der Regcerings-bemoeiing,
zooals we die in de laatste jaren zagen,
houden geen gelijken tred met de moeite
daaraan besteed.
Minister Van IJssclstein deelde mede
dat de wijziging der Jachtwet nagenoeg
gereed is en daarin de heerlijke jacht-
rechten worden afgeschaft. Verkrijging
van klein grondbezit, ook voor fabrieks
arbeiders. acht de Minister een sociaal
Geert Kamps te Haren, heeft zijn
lOOsten geboortedag feestelijk gevierd.
Deze oude man, doet nog steeds zijn
wandelingen en verricht met opge
wektheid kleine bezigheden. Zijn ge
heugen is nog zeer helder. Zijn zes
kinderen van 59 tot 71 jaar, leven
nogdan zijn er 30 klein- en 82
achterkleinkinderen.
De Avondpost» berekent, voor
den Haag de volgende belastingcijfers,
ongeacht nog nieuwe vindingen, als
straatbelasting enz.
Inkomens van f 2500 moeten
san pt.m. f 636;
Inkomens van f3500 moeten afslaan
pl.m. f 880
Inkomens van f 4500 moeten afstaan
pl.m. f 1134;
Inkomens van f 5500 moeten aft
pl.m. f 1434.
In het tijdschrift •Het Kind* be
antwoordt een inzender een-genees
heer dc vraag van een aanstaan
den vader om een geschikt boek ter
handleiding bij de opvoeding van zijn
eersteling. «Voldoende ervaring heefl
mij geleerd, dat kinderen, die volgens
het boekje worden grootgebracht, er
ongelukkig aan toe zijn. We kunnen
wel aigemeene voorschriften geven,
maar in hun algemeenheid zijn ze op
geen enkel kind van toepassing. Ver
stand van kinderen en van opvoed
kunde krijgt men niet uit boeken, maar
moet men leeren uit het levende kind.
Ik hecht altijd veel aan de natuurlijke
intuïtie van ouders..,. Er zijn meerdere
wegen, die naar Rome leidenAls
aigemeene leiddraad kan een boek
soms nuttig zijn. maar een kind, dat
volgens het boekje opgekweekt wordt,
is er slecht aan toe. En de ouders
worden zenuwlijders."
Bij een landbouwer onder Wi
wijk werd voor een waarde vAn circa
f400 aan tabak enz. ontvreemd. De
politie vond wei inbrekerswerktuigen,
maar verder geen spoor. Enkele dagen
daarna werden door de Duitsche politie
er- vijftal Hollanders aangehouden, die
bekenden den diefstal te hebben ge
pleegd. Ook in Dultschiand hadden
reeds weer gestolen.
In het najaar van 1918 werden op
de Friesche Zandgronden heel veel
landerijen verkocht tegen zeer hooge
prijzen. Men oordeelde dat met die
prijzen het boerenbedrijf niet loonend
kon zijn. Thans wordt er bijna even
veel verkocht en over het geheel zijn
de prijzen nog hooger dan verleden jaar.
De VeencndaaUchc Stoomspinnerij
zal wegens absoluut gebrek aan steen
kolen. genoodzaakt zijn dc gehcele
fabriek stop te zetten, waardoor onmid-
delijk 600 arbeiders werkloos worden.
Men kan verwachten dat met de door
de steenkolenschaatschtc meer urgent
geworden ombouwing voor electrische
beweegkiachl vbii die lijnen der groote
spoorwegen, welke daarvoor wegens
intensief personenverkeer het eerst io
aanmerking komen, binnen niet te lan
gen tijd een aanvang zal worden ge
maakt. Het is bekend, dat de spoor
wegmaatschappijen bij wie de verbou
wing reeds geruimen tijd een onderwerp
van ernstige studie heeft uitgemaakt,
hebben bestoten voor enkele in Am
sterdam uitgaande hoofdlijnen plannen
Amersfoort
Di R. K, Optnbart La naai ih
dt Rt/pen Jmgd.
Wanneer hier sprake is van de rijper
jeugd, dan worden daardoor bedoelt!
dc kinderen, die de lagere school hebben
doorloopen, maar nog niet den leeftijd
bereikt hebben, die hen recht geeft de
boekerflen van de R. K. Openbare
Leeszaal te gebruiken, d. i. den leeftijd
'8 jaar.
is van het hoogste belang èn
de ontwikkeling en voor de ka
raktervorming, dat In keuze van boeken
aan jeugdige personen niet alle vrijheid
gelaten wordt.
Dit zijn de meest kritieke jaren van
:t leven. In den tijd der overgangs
jaren is het jeugdig hart het
ontvankelijk.
De indrukken ten goede of wet ten
kwade In die jaren door het zoo out-
vaukelijk gemoed opgenomen, traceeren
gewoonlijk den weg voor het volgend
leven.
Het ia dus zaak hier leiding te geven
n goede. Wanneer geen verstandige
leiding gegeven wordt, dan weet hij,
die maar de minste ondervinding op
dit gebied opdeed, heel goed, dat onze
jeugdige personen men kan geruat
zeggen „uitsluitend" aanvallen op
de ontspanningslectuur.
Dit is in zich reeds verkeerd. Het
niet goed meer, dat aan onae jeug
dige personen uitsluitend ontspannings
lectuur in handen gegeven wordt. We
moeten hen ook liefde bijbreogco voor
andere lectuur.
Moeilijk ia dit, zeker, maar onmo
gelijk volstrekt met, en waa
groote belangen op het spel staan,
mag het moeilijke toch niet afschrikken,
maar moet het juiat een prikkel zijn
tot concentratie van alle krachten.
We moeten onze grootere jongens
en meisjes ook godsdienstige en lichte
apologetische boeken leeren lezen ze
moeten reeds een voorbereidende schooi
doormaken voor hun later politiek er
sociaal leven, en daartoe moet in deze
jaren ook reeds het geschikte boek een
welkome hulp zijnhen moet vooral
ook liefde bijgebracht worden voor de
verschillende vakboeken. Natuurlijk
wordt hierdoor de ontapanningslectuur
volatrekt niet geheel uilgesloten; dit
>ii uit paedagogisch oogpunt zeer
ijuist zijn. Maar van den anderen
kant is het gevaar van te veel ont
spanningslectuur ook niet te onder
schatten, want hierdoor komen er r
al te velen tot slaafsch verslinden
prikkellectuur en erger.
De leiding, die bij de boekenkeus
>n de rijpere jeugd moet gegeven
worden, denke men aich echter niet
juist zooals bi) dc scboolgaaode jeugd.
Eigen inzicht en eigen wil beginnen
zich in deze jaren sterk te ontwikkelen
en het is noodzakelijk daarmede reke
ning te houden. Het Is goed hen in
de keuze der boeken eenige vrijheid
te laten. Misschien is het beter
schijnvrijheid te spreken, want
tactisch leider zal onder schijn
vrijlaten toch allen invloed op de keuze
van het boek uitoefenen.
Hier kan echter van het uitreiken
van de jeugdboeken door de school
geen sprake zijn. De acholen, die door
de verschillende jongens en meisjes
Langestraat 26-104
TeUfooo 348
dien leeftijd gevolgd worden, lijn
neutrale inrichtingen van ouder t^d.
Een ander deel, het grootste, Is reeds
los van alle verband met de icbool,
I Ide taak van het individucel
uitreiken van het jeugdboek, die voor
het onderwijzend personeel der bijzon-
dere lagere school eindigt, wanneer het
kind die school verlaat, kan terstond
worden opgenomen door de leidas
onzer bloeiende jeugdorganisatie'*,
bij gelukkig het overgroote deel o
rijpere jeugd :s aangesloten.
Alleen worde hier een uitzondering J
gemaakt voor de meisje* uit den bur- i
gerstand, die nog niet het voorrecht J
hebben georganiseerd te zijn.
Voor deze meisjes, wier aantal toch
wet te overzien is, zal de zorg
indlvidueelc uitreiking van hoeken 1
heel goed aan de dames bibliotheek J
ssen zijn toevertrouwd,
l iet kan een bitter omstreden quaestie I
worden, wat het meest nuttig en hel
meest practisch is, óf wel, dat het
daartoe aangewezen lichaam, de R.K.
Openbare Leeszaal door nadere weder-
tijdsche besprekingen een poging dort
de bestaande bibliotheken der jeugd-
vereeoigingen te centraliaeeren, waar
door met de boeken voor de rijpere
Jeugd, die in de R. K. Openbare Lees
zaal aanwezig zijn, tenminste dc grond
slag zou gelegd worden voor de op
bouw van een bibliotheek voor rijpere
jeugd, die aan alle eischen voldoetóf
wel dut de R, K. Openbare Leeszaal
slechts een aanvullende rol gaat spelen.
Wanneer iedere jeugdvereeniging een
bibliotheek had, die aan de noodzake
lijke eischen voldeed, of in Slaat was tr
zoodanig een in te richten, zou het zelfs
een dwaasheid genoemd kunnen wc
het centralisatleprobleem naar voren
te brengen.
^^lOpda: deze heilige en godsdienstige
wiemen ig met sterker krachten en
verbrei baren band bevestigd worde,
sen be lde partijen in allen eerbied
i gem. nschappelijken Vader, den
ais beschermheer en borg, hem
n nav. ',;ers, De Roomsche Pausen
fcijl zij als zeker aannemen da
IH. al I et mogelijke zal doen orr
Tbewerkei dat het beide partijen
ber ïwe gehoor te hebben ge-
.an de v aderlijke, liefderijke roep-
i de t hoorzaambeid eens zoons
(oond te h bben."
i 25. Aug. 1683 W3s Sobieski
I zijn kiel-i leger te Troppau aan
komen; overal waar hij doortrok,
groette de Oostenrijksche bevolking
als den redder. Den 31. Aug. stond
te Hollabrunn in de provincie be
ien-Oostenrijk en ontmoette daar de
hepen onder bevel van hertog Karei
n Lotharingen. Sobieski wilde den
\au oversteken, zijn route nemen
r het Kahlengebergte en door het
ïjjeene: woud rechtstreeks op de vesting
m: icheeren. Hertog Karei, die de
selijke gesteldheid beter kende,
I hem dit af en den 5. September
ierden de Poolsche en Oosten
rijksche regimenten den Donau over
een brug bij Tutln, de Duitsche hulp
troepen dezelfde rivier bij Krems. Den
7. September stonden de verbonden
legers20000 Polen, 20000 Oosten
rijkers, 11000 Saksers, 10000 Beieren,
10000 Zwaben en 9000 andere Duit-
schers in het Tullnerveld. Den 12.
September hadden zij, na veel
gesch
a der
kruinen van het Kahlengebergte bereikt.
Op al deze tochten, in den slag van
Weenen en de campagne in Hongarije
werd Sobieski vergezeld door zijn biecht
vader den Poolschen priester geheette
Skopowski.
Sobieski zag wel dat het heuvelachtig
terrein rondom de stad voet voor voet
aan de Turken zou moeten betwist
worden en twijfelde er zelf aan, of hij
's avonds wel voor de muren van de
bevrijde stad zou staan. Toch geschiedde
zulks.
Na een hardnekkigen strijd, sloegen
de Muzelmannen tegen den avond op
de vlucht; zij hadden zulk een gewei
dige nederlaag geleden, dat zij die nooit
weer te boven kwamen. Alles lieten
de vluchtelingen in den steek. De Polen
zetten de vliedende Turken na, Karei
van Lotharingen kon slechts eenige
regimenten cavalerie missende overige
manschappen waren afgemat, doch
moesten onder de wapenen blijven,
daar men nog een hinderlaag of val
strik van een deel der Turksche troepen
vreesde.
Koning Jan Sobieski, die gedurende
den veldtocht gedurig brieven schreef
aan zijn gemalin en haar verzocht die
door den druk te verspreiden, opdat
de christenheld te eer bekend werde
met de kwade kansen en de nederlaag
van de Halve Maan, schreef na deu
veldslag voor Weenens poorten, aan
zijne echtgcaoote:
«In den avond van den 12. Septem
ber verdedigden de Turken nog een
korte poos hun legerkamp en hun voor
naamste tenten. Toen ik bespeurde dat
zij het hazenpad kozen, liet ik, om
plundering te voorkomen, op doodstraf
verbieden aan iekeren ruiter, van het
paard te stijgen en aan icderen infan
terist om het gelid te verlaten. Indien
wij toch de tenten gingen plunderen,
kon de vijand ieder oogenblik rechts
omkeer maken en ons overrompelen,
Intusschen viel de avond en werd het
nacht. Toen gold vanzelf het verbod
niet meer. De soldaten staken de flam
bouwen aan, die in het kamp lagen en
begonnen bij toortslicht te zoeken en
te snuffelenzij maakten goeden bult,
vooral deden zulks de officieren
Towarzy's die rijknechten-in hun gevolg
hebben. Wanneer die lieden eenmaal
een tent in beslag genomen hadden,
dan waren zij er niet meer uit te slaan.
De rijknechten maakten een menigte
kostbaarheden in de tent van den groot
vizier buit. Een jonge kozak, koksmaat
van een vaandrig, biacht zijn heer ju-
weelen aan, ter waarde van 4000 du
katen. De Duitschers heb ik in
Turksche kamp niet bemerkt. Zij schiji
ook geen krijgsgevangenen, vaandels
ot' zcgetecken te hebben. De groot
vizier heeft op zijn haastige vlucht niets
mede genomen dan de kleeren die hij
aan heeft en het paard waarop hij weg
rende. Ik heb mij maar als zijn univer-
seelen erfgenaam beschouwd want het
meerendeel zijner rijkdommen i
Poolsche handen gevallen als wettigen
oorlogsbuit.*
Het op de Turken veroverde werd
begroot op een waarde van zes millioen
florijnen. Ook de correspondente
Kara-Mustafa, o.a. met de Hongaren,
viel in Sobieski's handen.
Om den Heer der Heerscharen voor
de behaalde zegepraal te bedanken,
trok Sobieski den 13. September de
bevrijde stad binnen, Het volk was op
gewonden van vreugde en kuste hem
de handen. In den St Stefanusdom
in de kerk der Augustijnen verwijidi
hij eenige oogenblikken, om te bidden
en hoorde in dc kapel van O. L. Vr.
van Loreto een Mis van dankzegging,
waarna hij uit volle borst »Te Deum
De keizer reisde den Poolschen
koning, die daarna sijn kamp bij Schwe
chat, niet ver van Weanen opsloeg,
te gemoet en zeide, ten aanhoore
velen, dat hij naast God het ontzet
Weenen en de redding der Christenheid
dank zeide aan hem, Sobieski. De vlag
met de Halve Maan, die boven de tent
van den grootvisier had gewapperd,
zond de koning aan Paus Innor.centius.
met de verzekering dat aan den H. Vader
dit zegeteeken behoorde, als zijnde de
oorlog tegen da Turken, bovenal op
zijn aanmaning begonnen en doorgezet.
De strijd tegen de Muzelmannen
werd ook in Hongarije, door Sobieski,
mede gevoerd, doch behalve zijn dra
gonder-regimenten en eenige keurtroe
pen, bestond het leger van den Pool
schen koning thans uit vrijwilligers
zonder veel tucht en de Poolsche offi
eieren waren meer op plundering dsn
op regeling der krijgszaken bedacht
Zoo gebeurde het dat de overwinnaar
van Weenen een geduchte nederlaag,
leed bfl Patkany. in de nabijheid i
Gran. Behalve rijn keurbenden sloegen j
al zgn soldaten - de officieren het 1
eerst op dc vlucht en sleepten in I
hun vaart den koning en zijn gsrde 1
mede die tot het laatste oogenblik had
den stand gehouden en alles hadden I
gedaan om vluchtenden tot volharding
te bewegen. Het scheelde teer weinig
of Sobieski ware door de Turken krijgs
gevangen gemaakt. Zijn onstuimige
dapperheid cn de schrik dien 'Ie Muzel
mannen voor hem hadden, redden hem
echter het leven.
Ik beschouw, zoo schreef hij aan
zijn gemalin, dit verlies als een ge
rechte straf van God; er waren mili
tairen onder, die zelfs dc kerken plun
derden en zich aan andere roof cn san
alle ongeregeldheden schuldig maakten.
Ik zag liet aankomen en heb meer
malen gedreigd hen allen in den steek
te laten, daar ik niet langer bij een
armee wilde zijn, die de gramschap
die de gramschap des Hemels op zich
laadde."
EINDE.