PRIMA WIJHEN
j. VAN HAMERSVELD Jr.
EEMBODE
ei NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
AMERSFOORT
WOENSDAG 7 JAN. 1919 33* JAARGANG No. 80
DB EEMBODE verschijnt Dinsdags- cn
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnement moet
feschleden voor den aanvang van een nieuw
wartaal.
Prijs per drie maanden I 0.85. Bulten de
gemeente Amersfoort f 0.95. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
Stenografisch Raadsverslag der gemeente
Amersfoort één gulden per jaar.
ADVERTENTIEN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverteeren.
Advertentién moeten des Dinsdags en des
Vrijdags vóór 9 uur worden bezorgd.
De meening is de ziel van de-
daad. God ziet er minder op lodt
w(doen, dan hoe en waai
wij het doen.
Watervloeden in Eemland.
t Door T. PLUIM.
Io 1595 brak in 't voorjaar de Grebbe-
dijk (bij Rhenen) door, zoodat de Gel-
dersche Vallei door 't Rijnwater over
stroomd werd en daardoor ook Amers
foort. Het water sloeg den 5eo Maart
met zulk een kracht tegen de Slijkpoort
en het Wachthuis aldaar, dat beiden
bezweken het water stortte de stad in
en eenige dagen lang kon men in
Amersfoort met schuiten door de straten
varen. Ook Eemland liep groot gevaar
daar de Eem, die het Rijnwater moest
afvoeren, te vol dreigde te worden,
zoodat het water over den dijk zou
Btroomen.. Maar gelukkig kwam het niet
zoo ver; de Pastoor van Eembrugge
schrijft»Ende God versacht dattet niet
en quam over den Dijck te loopen,*
d.i. het God voorzag, verhoedde hel,
dat het met over den dijk liep). Men
deed alle moeite om den dijk te ver
sterken en het water te keeren.
Op de voormalige Siijkpoort bracht
men een gedenksteen van dezen vloed
aan, met dit opschrift (dat mij niet al
te duidelijk is)
Anno 1595
Den 5 Meert door Godes cracht
en schin(?) goet
Is dit huys en poert (poort) vervallen
door den Rhyn vloet
En bij Monnikendam (aan den wal)
las men een Latijnsch tijdvers, evenals
in de Raadkamer van het Stadhuis.
Amersfoort ontving van de Lands-
regeering 110.000, tot «reparatie vao
haare Muuren, Poorten en Fortificatiën».
»Ir. 1607 is er vloed geweest en is
Bunschoten, Duist (een buurt onder
Hoogland) enz., door zeewater bescha
digd, daar »die ossen uyt het land
mosten*. Doch de dijk var. Bunschoten
is niet doorgebroken, maar weldeGel-
dersche dijk (onder Nijkerk), waardoor
toch het Sticht van het instroomende
zeewater groote schade leed.* (Jammer
genoeg, eindigt het Kerkeuoek bij dit
jaar).
In 1643 brak weer de Grebbedijk
door en had men herhaling van 1595;
thans sloegen de balken en bruggen
bij de Koppelpoort weg.
In 1651 had er alweer een doorbraak
van den Grebbedijk plaats (van 25 op
26 Jan.). zoodat Eemland geheel onder
liep. Er verdronken dan ook veel men-
schen en vee. »De huislieden moesten
zich bergen op de zolders en er wier
den veel hazen in de boomen gevangen.*
In 1702 bezweek door een aanhou
denden storm uit het Noorden de zee
dijk bij Spakenburg en liep Eemland
onder, waarbij zeer veel menschen en
Op weg naar Congo-land.
De grootste type onder hen is Wil
lie Walker. Toen ik hem voor het eerst
zag, kwam onwillekeurig de gedachte
bij me op: wat moet dat jochie ook al
zoover van huis Want ondanks zijn
22 jaren heeft hij 'n gezicht als een die
pas van school af is. Maar ondanks z'n
jongensgezicht is hij niet van gisteren.
Den derden dag kwam hij boven in
in uniform van Engelsch officier met
vier oorlogslintjes, en daarmee want
we waren al zoowat kennissen kwam
ook zijne geschiedenis los. Willie was
„in den oorlog geweest". Hij had mee
gevochten aan de Dardanellen, later
aan het Westfront en toen hem dat be
gon te vervelen was hij vrijwilliger ge
worden bij de luchtdienst en had als
vliegenier acht aanvallen op Ostende
meegemaaktbij de laatste was hij tot
een noodlanding gedwongen en bij
Duinkerken met zijn machine in zee
gevallen. Hij werd opgepikt, maar een
paar dagen later kreeg hij longontste
king. Maar z'n veelbewogen verleden
heeft hem niet zwaarmoedig gemaakt.
Met jongensachtige uitgelatenheid geeft
hij uiting aan zijn goede humeur. Soms
"omt bij in z'n uniform haastig even
langs loopen met 'n
In 1835 op 25 Feb. brak de Eem-
dijk op 19 plaatsen door, maar het
ergste even voorbij de Eembrug (rech
terzijde) zulk een kracht had.het water,
dat er een diepte werd uitgemalen (een
waai), die niet gedicht kon wordenden
nog altijd te zien is. Het gat had een
diepte van 10 M„ en 2 morgen land
daarachter werd weggeslagen. De niéuwe
dijk moest dan ook met een bocht om
die waai hcengelegd worden. De schade
beliep alleen voor Baarn (hoewel de
doorbraak in de gemeente Bunschoten
plaats had) ruim f30.000. De Kroon
prins (later Koning Willem II geheetcn),
die destijds Soesldijk bewoonde, schonk
f500 in «de algemeene collecte.
Wordt vervolgd.
Godsdienst en Kerk.
dodsdtenst.
0e Zoon Gods.
Gelijk God in de onbegrijpelijke groote
natuur zijn oneindige vrijsheid cn al
macht loonde, zoo wilde Hij in Jezus
Christus zijn oneindige liefde openbaren.
Jezus van Nazareih is de door God
beloofde Messias of Verlosserin Hem
is alles vervuld geworden, wat de pro
leten aangaande den Verlosser hebben
voorspeld, zooals uit het leven en lijden
van Christus blijkt.
Moet ieder verstandig mensch Christus
als door God gezonden erkennen?
In den godsdienst van Christus straalt
het licht der waarheid niet zóó klaar,
dat het iedereen, ook den kwaadwillige
tot erkenning dwingt; maar het schittert
toch helder genoeg om ieder verstandig
mensch van goeden wil te doen er
kennen dat die godsdienst van godde-
lijken oorsprong is.
Wilt gij u hiervan overtuigen, zie
dan slechts toe en bedenk, dat reeds
het beslaan des Christendoms een wonder
Is, God alleen kon trotsche geesten
zulke verootmoedigende waarheden, be
dorven menschen zulk een strenge zeden
leer doen aannemen, in aardschgezinde
harieu zulke hemelsche gevoelens kwee
ken. Het werk van Christus staat in de
wereld, als het verhevenste, dat
is tot stand gebracht, reeds hon
derden' jaren, ten trots van voort
durende stormen en aanvechtingen. Ziet
;n machiig bouwwerk uit het water
oprijzen, dan maakt gij de gevolgtrek
king, dat het op een stevig rotsfunda
ment moet rusten. Wanneer men u
zeide, dit trotsche gebouw rust onder
water op een riethalm, zoudt gij het
gelooven En wanneer men het u
bewees, zoudt gij het geen wonder
noemen Welnu, vraag de geschiedenis,
waarop in de diepte van het verleden
het gebouw des Christendoms rust, dat
uit de golven des tijds oprijzend voor
onze oogen staat: zij zal u wijzen op
het kruishout' van Golgotha. En opdat
niemand dit feit zou kunnen loochenen,
heeft God gewild, dat het volk, hetwelk
eenmaal dat kruishout oprichtte, op in
het oog vallende wijze en overeenkom
stig de voorspelling onder alle volkeren
verstrooid zou voortbestaan. Ziedaar
het handtastelijke bewijs voor de kracht
van God in het kruis, dat het Christen
dom draagt.
Jaarcijfers.
Het Aartsbisdom van Utrecht is vi
iet nog e
i den
niet kwalijk, Heeren, ik
n eenige instructies geven
En gaat dan verder met 'n air
kapitein van de boot is.
Als het strijkje onder diner zit te
spelen k=nt hij de meeste stukjes van
buiten en tegen dat er een paar ma-
rust op komst zijn pakt bij kalm
mes en tjingelt er op suikerpot en
melkkannetje een paar noten tusschen
dan kijkt hij brutaal de eetzaal rond
ais dreigde hij iedereen van de boot
te smijten die aanmerking durft tema
ken op dat intermezzo.
Een soortgelijk type, maar jonger
i daarom wat bedeesder, is Watt,
n oolijke Schot. Ook hij heeft door
loopend goeden zin, behalve als de zee
wild wordtdan trekt hij er stikum
tusschenuit en gaat naar bed.
Morrison, ook 'n zoon van Schot
land, is 'n paar jaren ouder maar veel
bedaarder en ziet eruit of hij de vader
'i hcele stelletje is. 'n Echte goeje
kerel, altijd bereid om 'n ander tc hel
pen. Hij is vanmorgen nog een paar
aan 't werk geweest om het slot
mijne koffers, dat kapot was, te
repareeren. Ook hij heeft z'n aandeel
in den oorlog gehad en heeft meege
vochten in Luitsch Oost-Afrika.
deel in zeventien Dekenaten.
Katholieken Dekenaat stad Utrecht
47192; Dekenaat Amersfoort, 34532.
H. Communiën, Deken, stad Utrecht
1046200; Deken. Amersfoort 933060.
Het aantal parochiën in het Aarts
bisdom is dit jaar met 2 vermeerderd
Bussum onder den titel van O. L.
Vrouwe van Altijddurenden Bijstand.
Amsterdamsclie Veldonder" den
el van O. L. Vrouwe, Koningin van
:n Vrede, opgericht 15 Juni.
Het Aartsbisdom telt thans 313 pa-
rochieënDekenaat stad Utrecht 13
par.Dekenaat Amerrfloort 20 par.
Vermelden wjj hierbij nog, dat de
volgende nieuwe parochiën in voorbe
reiding zijn
Enschede (onder de St- Jacobus-
parochie aldaar).
Het Zwarte Meer Dr. (onder de pa-
ochie van nieuw-Dordrecht).
Terwolde (voornamelijk onder de pa
rochie Duistervoorde en Vaassen).
Ede (waar de bestaande noodkerk
reede lang in eene dringende behoefte
voorziet).
Vervolgens zijn er ter voorbereiding
in eene nieuwe parochie geschikte
terreinen aangekochto.a. te Hilversum
(onder de St. Vitus- en O. L. Vrouwe
parochie)te Hengelo (onder de St.
Lambertus-parochie) te Almelo, enz.,
terwijl voorts daartoe in meerdere plaat
sen op lofwaardige wijze siappen wor
den gedaau.
Behalve de 313 parochies heeft het
Aartsbisdom 3 bijkerken en 19 recto
raten, alsmede vele openbare en niet-
openbare kapellen der verschillende
kloosterorden en religieuze gestichten.
De geestelijke bediening der 313 pa
rochies, 3 bijkerken en 19 rectoraten
wordt thans uitgeoefend door 600
priesters (n.l. 313 pastoors. 19 rectoren
en 269 kapelaans en assistenten, ter
wijl aan de beide Seminaria „Rijsen-
buig" te Driebergen en Culemborg nog
nog 23 priesters, resp. 6 en 17, met
de voiming en opleiding der studenten
zijn belast.
In den loop van 1919 heelt zijn Z,
O. H. de Aartsbisschop het H. Vorm
sel toegediend:
In het dekenaat Amersfoort (l6
Juni) aan 3158 vormelingen.
Z. D. H. de Aartsbisschop heeft in
1919 toegediend
de H. Priesterwijding aan 16 Eerw.
Heeren van het Groot-Seminarie Rij-
senburg. aan 1 Eerw. Frater Trappist,
aan 5 Eerw. Fraters Dominicanen aan
8 Eerw. Fraters Missionarissen van het
H. Hart van Jezus en aan 1 Eerw.
Frater Missionaris van de H. Familie.
In 1919 zijn op verzoek om gezond
heidsredenen of wegens vertrek uit het
Aartsbisdom uit de geestelijke bedie
ning eervol ontslagen
Mgr. Nic. van Balen, pastoor te
Zwolle (H. Michaël)
J, G. Tessel, O.F.M., kapelaan te
Franeker
P. A. W. J. Koelman, kapelaan te
Harmeien
R. J. J. ter Horst, pastoor te Rijsen-
bu'g
J. G. Berbers, pastoor te de Lutte
E. J. B. Jansen, O.P., kapelaan te
Utrecht (H. Dominicus)
B. Verhey. O.P., assistent te Utrecht
(H. Dominicus)
P. Boermans, pastoor te Kamerik
H. M. C. Munninghoff, pas;oor te
's-Heercoberg
F. W. Wesselink, O.E.S.A.,
te Utrecht (H. Monica);
P. W. Arts, O.F.M., pastoor te Vor-
:n en Lochem
P. J. Bennenbroek, O.F.M., pastoor
te Gorinchem
J. Spruit, O.F.M., kapelaan te Lich
tenvoorde
J. M. Nagels, pastoor te Arnhem
(H. Martinus)
Overleden in 1919.
C. Majoor, Em. Pastoor van Lettele,
te Groenlo
E. Th., Roelofs, Patoor te Silvolde
A. J. de Wit, Pastoor te Gaanderen
Th. A. Spaan, te Hoogland
J. J. van der Maat, Pastoor te
Steenwijk
Mgr. N. van Balen, te Zwolle
F. H. Cl. Forstmano, Pastoor te
Montfoort
F. Koster, Pastoor te Hoogland
J. A. W. Harbers. te Groenlo
A. B. van Blaricum, te Rotterdam
Mgr. Dr. H. J. Th. Brouwer
J. G. Berbers, te Soest
F. A. de Laat, Pastoor te Gellicum
H. W. Dorrestijo, Pastoor te In-
doornik
W. J. M. A. Ketelaar, Pastoor te
Bemmel
H. Akkermans pastoor teBreedevoort;
A. Visser, Pastoor te Zwolle
G. J. Beverborg, Pastoor te Mijdrecht
Priester-jubilea Aartsbisdom Utrecht
12'h ja rig Priesterfeest n Febr. 1920.
H. P. J. M. Ahsmann, in het R.K.
Ziekenhuis te Hilversum.
I. J. J. Bloemen, R. K. Priester te
Ootmarsum.
M. J. G. Gasman, kapelaan te Groenlo.
J. Th. M. Geubels, kapelaan te Arn
hem, (St. Eusebius).
W. de Groot, pastoor te Rekken. li
H. J. Hageman, kapelaan te Apel-
J. A. P. J. Hoogveld, kapelaan te
Bunnik.
W. A. J. M. Oostveen, kapelaan te
Hilversum, (H. Vitus).
C. A. Th. J. Otten, kapelaan te Oot-
De vierde, Middleton, was voor den
oorlog buitenlandsch correspondent van
een Er.gelsche firma, kwam later met
vier broers in de loopgraven en belandde
eindelijk bij het bezettingsleger in Keu
len. Ook hij is een jolligen klant die
alles van den zonnigen kant beziet maar
toch er tusschendoor ook wel eens ern
stig en altijd gezellig kan praten.
Ofschoon zij alle vier Protestant zijn
voelen zij zich best op hun gemak bij
die Katholieke missionarissen en trek
ken den heelen dag zoo'n beetje met
is op.
Maar we moeten verder, want zoo
komen we nooit in Congoland 1
Na La Pallice ging de reis door de,
Golf van Biskaye, berucht onder zee
vaarders wegens de hooge zeeën en
stormen, d|e hen daar veelal bestoken.
niet geheel zonder benauwdheid
vroegen wc ons af, hoe wij het erde-
n keer zouden afbrengen.
's Avonds begon het al.
„Ik geloof dat we vies weertje krij
gen, hoorl"
„Je schijnt dat wel lollig te vinden
„Nou ja, 'n beetje schommelen mag
We klommen met z'n tweeën naar bo-
:n en vatten post bij den achtersteven om
VANAF f 1.35 PER FLESCH
VRAAGT PRIJSCOURANT.
Th. W. M. van de Pqvert, kapelaan
te Raalte.
H. J. Peters, belast met de vooibe-
reiding der oprichting van een nieuwe
parochie te Zwartemeer (Dr.)
J. C. Rooswinkel, kapelaan te En-
sobedé, (H. Jozef.)
R. G. R. Smeets, Secretaris van het
Aaitsbisdom van Utrecht.
G. G. Smit, kapelaan te Keijenburg.
Th. E, B. G. Thuis, kapelaan te
Almelo. i
H. H. M. Wilens, kapelaan te Sneek.
W. van Wijk, rector van het Moe
derhuis der Zusters van de Congrega
tie van den H. Jozef te Amersfoort.
A. P. M. Abels O.E.S.A-, kapelaan
te Utrecht, (H. Monica).
25jarig Priesterfeest 15 Augustus 1920,
J. Harzing, pastoor te Geesteren (O.)
R. van den Hengel, pastoor te Hil
versum. (H. Vitus.)
G. B. ten Hove, pastoor te Donrijp.
W. L. S. Knuif, pastoor te Denekamp.
g F. Langendijk, pastoor te Haarle.
J. E. A. van Leuffen, pastoor te
Angeren.
B.M.H. Meuwissen, pastoor te Lettele.
B. E. Nieuwenhnis, pastoor te Arn
hem, (O. L. Vrouwe.)
L. J. A. de Roever, pastoor te Gendt
H. W. Michaëlis, Ó.E.S.A., assistent
te Utrecht (H. Monica.)
40 jarig Priesterfeest 15 Augustus 1920.
W. J. A. Jansen, pastoor te Door-
vandaar een kijkje te nemen op onze natte
omgeving. De golven werden al woeliger
en kwamen uil de verte aanhollen als
vliegende draken met phosphorlicbtende
kammen en wierpen zich te pletter te
gen onze boot, die zich echter van al
die herrie niets aantrok en kalmpjes
verder stoomde. We meenden dat
het zoo wel zou blijven, en gingen ein
delijk naar bed, al konden we haast
niet uitgekeken komen aan die schitte
rende golvenmanoeuvres. Op het be-
nedendek liepen ook nog verschillende
luidruchtige passagiers en in het voor
bijgaan hoorden we 'n paar bootslui
zeggen
„Wacht maar, over 'n paar uur zul-
n ze wel kalmer worden."
Dien nacht, om een uur of half-twee,
schrokksn we alle vier wakker door 'n
slag en 'n gestommel in onze kajuit.
„Heerementijd, wat nou?"
„Draai het licht eens aan I"
En tegelijk rolden we bijna uit onze
kooien, Toen we, door licht en schok
geheel wakker geworden, een onder
zoek instelden, bevonden, we dat een
missiekoffer met draagbaar altaar bo-
van een ijzeren kist gegleden en
den grond getuimeld wes, en dat
tevens een half dozijn andere kisten en
koffers, die onder het bed stonden, naar
nenburg.
A- Koen, pastoor te Olst.
C. F. Th. Laarhoven, pastoor te
Olburgen.
M. H. Rademaker, pastoor te Vianen.
B. A- de Wit, Vicaris-Generaal van
het Aartsbisdom, Kanunnik van het
Metropolitaan Kapittel en Deken van
de stad Utrecht.
J. B. Wubbels. pastoor te Dalfsen.
50-jarig Priesterfeest 15 Augustus 1920.
J. 1'. Rcijmer, em.-pastoor van Soest
Binnenland
Het Bestuur van den Bond van
Ned. Onderwijzers wenschte aansluiting
zoeken bij het Nederlandsch Ondcr-
'ijzers-Genootschap, dat op verschei
dene punten minder ver gaat dan de
Bond, Vanzelf werd dat een bezwaar
geacht, maar van bestuurszijde werd
de opmerking gemaakt, dat.... het niet
zoo erg zou zijn, als de Bond een wat
minder grooten mond opzetteVol
komen terecht, doch de vergadering
het daarmee niet eens en koos
juist den tegenovergestelden wegzij
sloot zich aan bij het socialistische
N.V.V., onder het motto, dat de onder
wijzers arbejders, bezitloozen zijn.
Dit besluit ligt overigens geheel in
de lijn van het optreden, dat de Bond
zich in de laatste jaren heeft veroor
loofd, zich stellende op het standpunt
van den klassenstrijd.
Het is echter opmerkelijk, dat zoo
wel door het bestuur als door enkele
leden ter vergadering deze stap werd
afgeraden, op grond hiervan, dat de
arbeiders niets zouden voelen voor een
actie om loonsveihooging van de onder
wijzers, die bijv. gelijk willen gesteld
worden met de commiezen bij de Post.
Intusschen is het voorstel aange
nomen en de openbare school telt nu
ruim acht duizend onderwijzers en onder
wijzeressen, die zich onder de leiding
van Troelstra hebben geschaard.
Ter besparing van het kolen verbruik
zullen binnenkort op de Nederlandsche
spoorwegen zooveel mogelijk het aan
tal rijtuigen in de treinen verminderd
en verschillende voortreinen opgeheven
worden.
Te Noordbroek (Gr.), is de schoen
makersbehuizing vau H. D. totaal af
gebrand. De bewoners ontkwamen ter-
iwernood aan de vlammen.
Te Nieuw Buinen is de woning van
den vrachtrijder afgebrand. Een paard
en geit kwamen in de vlammea
Amersfoort
Dinsdag 20 Januari zal in het Bu
reau van den Rijksbouwmeester voor
de Jusliticgebouwen te 's-Gravenhage
worden aanbesteedHet bouwen van
twee dubbele ambtenaarswoningen bij
het Rijksopvoedingsgesticht te Amers-
den overkant der kajuit waren verhuisd-
Voor zoover de omstandigheden zulks
toelieten we moesten ons voortdu
rend goed vasthouden om niet van de
Oeeaen te rollen zetten we alles
wee zoowat op z'n plaats en kropen
onder de dekens. Doch we lagen nau
welijks, of het spelletje begon opnieuw
met de schommelingen van het schip
gleden de kisten naar den overkant en
dan weer terug en zoo verder. Ook in
andere kajuiten hoorden we gegil en
gerinkel van scherven en dichtslaan van
Van slapen kwam verder zoo goed
als niets. Reeds vroeg stonden we op
en daar aan H. Mis lezen niet te den
ken viel wilden we het dek op maar
werden gewaarschuwd dat het daar niet
veilig was. Inderdaad ging het er wild
toe. Nu en dan kwam er een golf over
de leuning geslagen en dan stond alles
tijdje onder water. De fameuze olie-
n. waar we in Plymouth zoo lang op
gewacht hadden en die nu aan den kant
stonden, waren losgeraakt en rolden
de deining van de boot in woeste
t over het dek. Een paar matrozen
trachtten ze tot slaan te brengen maar
moesten haastig het lijf bergen om niet
:rpletterd te worden.
Wordt vervolgd.
