DE EEMBODE KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN VRIJDAG 23 APRIL 1920. 34s»e JAARQANG No. 7. Kantoor: Langegracht 28, DU EEMBODE verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. ABONNEMENTEN kunnen elke week in gaan, doch opzegging van abonnement moe! geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per drie maanden f0.90 Buiten de gemeente Amersfoort f0.95. Afzonderlijke nummers 10 ct. Stenografisch Raadsverslag der gemeente Amersfoort voorgeabonneerdenf 1.23 per jaar. ADVERTENTIËN 25 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren. AdvcrtentiCn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 9 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd. De mensch brengt hel ver ale liij maar altijd de rechte lijn van den plicht volgt. Gen oud verdrag tussdjen Baarn en Amersfoort (1443) Door T. PLUIM. Voor een stad was in de onveilige tijden van voorheen een stevige muur een begeerlijk bezit. Bij de nog onvol maakte schietwerktuigen kon men achter zulk een muur langen tijd aan het beleg weerstand bieden en zoo doende aan plundering en moord.ont komen. Alleende muur kostte ver hakend veel geld. Vooreerst moest de stad het recht van «poerterij*, dat is van ommuring, in den regel van den landsvorst koopen en wel tegen een zware som, want hij zag noode, dat een stad zich aldus versterkte. Er waren n.l. voorbeelden te over, dat zulk een «bevestigde" stad later tegen den landsheer zelf opstond, zooals Utrecht kan bewijzen. Doch had men al dat recht van ommuring verworven, dan moesten de steenen gekocht worden, en die waren er in die dagen, toen er nog weinig steenbakkerijen bestonden (dc huizen immers waren groolendeels nog van hout) verschrikkelijk duur. Dikwijls werden dan ook de mis daden gestraft met steenboeten of met het bouwen van een of meer roeden van den stadsmuur. De veroordeelde moest zelf maar zien, hoe hij die steenen machtig werd. Zoo beliep in Amersfoort de kleinste steenboete 2000 stuks cn de hoogste 25000. In 1269 schijnt Amersfoort reeds met een muur omringd ie zijn geweest; immers men leest, dat in dit jaar Otto III, graaf van Gelder, de stad zóó sterk aantastte en de muren door zijn bestorming zóó zeer verzwakte, dat dc stad zich overgaf. De grootte der toenmalige stad werd toen nog aange geven door dc Muurhuizen, en dc Singelgrachtbenevens door dc Havi kerpoort, de Kamperbinnenpoort, de Plompetorenpoort en de Roodetoren poort, aan 't einde der Langestraat. Doch spoedig breidde de stad zich buiten den ouden muur uitzeer veel nieuwe huizen werden er gebouwd en ook al een klooster. Daarom was bet wenschelijk deze nieuwe stadswijk óók door een muur tegen de veelvuldige vijandelijke aanvallen te beveiligen. Reeds in 1388 schijnt men met den nieuwen muur begonnen te zijn, daar in dat jaar van een «nieuwen* stads muur in den Pothof en op de Glas horst gesproken wordt. Maar de duurte der steenen en andere omstandigheden waren oorzaak, dat de nieuwe muui pas legen 1450 voltooid weid. Het nabijgelegen Baarn was een opkomende stad. Reeds in 1390 was zij in het bezit van stedelijke rechten, lie in 1426, toen de brieven verbrand vare», opnieuw verleend werden. Zij ,ad met Amersfoort steeds in gnede .abuurschap geleefd, en teeds in 1410 lad zij met dc Eemstad een verding gesloten, waarbij Baarn beloofde Amersfoort ten allen tijde op de eerste ivraag te zullen komen helpen, mits n niets tegen den Bisschop zou ondernemen. Dit verdrag had Baarn haar eigen stadszegel bekrachtigd. De opkomende stede nu sloeg op den wen stadsmuur van Amersfoort begeering oog ook zij zou gaatfte zulk een veilige afsluiting gebouwd hebben. MaarBaarn was nog niet rijk genoeg om dit voorbeeld te kun- volgen. Wordt vervo^jd. Binnenland. - Speenhoffs Multaiulli-bcschouwing: Multatuli is gehuldigd Door het Nedcrlandsche volk Professoren cn geleerden Noemden zich ons aller tolk Als men leest wat in de kranten Zoo al van hein wordt verteld, Zou men denken, dat ons landje Niets dan Multatuli telt. Als hij du nog uit ging halen, Wal hij toenmaals heeft gedaan, Kwam hij als een bolsjewiekert Voor het strafgerecht te staan, Als hij tegenwoordig brulde, Dat hij het publiek veracht, Werd hij als een zenuwlijder Naar een gekkenhuis gebracht. Als hij nu ging medcdeelen, Dat er in het Oosten daar Zich een gordel van robijnen Slingert om den evenaar, Maakte bij de speculanten Met een beurs-manoeuvre blij, En dan werd hij commissaris In een rubber-maatschappij. Hoeveel kolossale boeken Heeft hij al niet vol-gepend Hebben onze boekverkoopers Ooit een beter fond9 gekend Hij schreef studies cn ideeën, Hij was knap op elk gebied, Hij had wel milliocn :n studies, Maar rnillioencn guldens niet. De staking van de zeelieden en de transportarbeiders is geëindigd. De ar beiders hebben het werk hervat. De Centrale Bond heelt dien uitslag wel voorzien, zijn bestuur was daarom niet bijster vóór de stakingmaar de Fede ratie en de wilde elementen, die ook nog in den Bond zijn, dreven het nood lottig besluit door. Als Woensdag de arbeid in de havens wordt hervat, geschiedt dit op dc Iconen, die vóór de staking golden cn die lager zijn dan het aanbod op 19 December 1919 door deScheepvaartvereenigingcn gedaan, maar door dc organisaties der werklieden niet aanvaard. Het is be grijpelijk, dat deze uitkomst de mannen bitter stemt. De weikgevcrs hebben hun eisch omtrent de voorafgaande opheffing van den boycot in de buiten- landsche havens niet gehandhaafd. Deze staking mag niet eindigen de simpele hervatting van den arbeid op de oude voorwaarden, zonder n ware niet in het algemeen belang, noch in het belaDg van de werkgevers, maar vooral niet ia het belang van de arbeiders, Hun belang is uit de ver loren slaking tc halen wat daaruit aan is te verkrijgen. Zij kunnen zich verhoogd slandaardloon van f6,50 per dag op f7 verzekeren, met terugwerkende kracht voor dit hooger loon tot 1 Jan. 1920. De werk- vers zijn bereid deze verhooging toe staan, mits een collectieve arbeids overeenkomst wordt aangegaan. Er is nredellijks in deze voorwaarde, „.„„„.in is zij voor de arbeiders na- deelig te achten. W^ een iweede al- genteene staking ir het haven- en transportbedrijf kan vóór 31 Maart 1921 veilig uitgesloten worden geacht. Montessori, dc geleerde doktores uit Rome heeft ook va ons land op gang gemaakt, omdat ze een nieuw opvocdi »gssysteen: heeft gevonden. Dr. Bronsveld in zijn Kroniek van de Stemm.n voor Waarheid en- Vrede» Men jaat nu in ons iand,- bier en daar Montessorischolen oprichten, en dit verwondert ons niet, Onze paeda- gogen zijn meerendeels met onze kin deren verlegen. Ze zijn, eerlijk gezegd, dc jeugd kwijt. Al onze theorieën blijken te falen, en men weet niet goed wat met de jeugd aan te vangen. Daar komt dr. Montessori en zegt geeft de school aan de kinderen j Laat heu zichzelven opvoeden! En nu gaat beproeven, hoe ver men daar- komen zal. Een districts-school- opziener noemt het 't bolsjewisme toegepast op het gebied van 't onder wijs. Ik vrees, dat tot dit oordeel veel grond is. Wat mij o.a. bij dit onder-; wijs-fenomeen trof, is vooreerst het voistrekle zwijgen over den godsdienst. Die schijnt, evenmin als de fantasie, ale factor bij dr, Montessori in aan merking te komen. En hiermede batigt waarschijnlijk ook samen het negeeren neiging tot het kwade, die in elk kind aanwezig is." Het komt zelden voor, dat men het net den ouden Utrechtscheu predikant neer eens kan zijn. Onze pedagogen zitten met de jeugd 'erlegen. Ze zijn er geen baas meer iver. Niet op straat en ook niet meer op school. Ze verwildert meer en meer. Dr. Montessori laat de kleinen de kat u tjes heerscht de volmaaktste rust, om dat ieder er doen kan wat hij wil, „Als de katjes muizen dan mauwen ze niet," denkt ze. Niet alleen echter dat er bij die Montessori-opvoeding niet over den godsdiehsl wordt gespt oken en men er de boekjes over die methode niets i verneemt, maar het schijnt dat de geleerde Romeir.sche geen rekening houdt met de werkelijkheid, die een- maat voor elk mcnsch aanbreekt en die hem dwingt zich te schikken r een bevel, een gebod. En toch is dat absoluut noodig, ook in een vol strekt anarchistische toekomst, mis schien juist het meest daarin. Bij ons nog over het geheel vigeerend opvoe dingssysteem tracht men het rijsje jong buigenbij het nieuwere laat men het opwassen, zooals het wil. Er zal er onkruid dan tarwe te maaien ziji de Montessori-school. Willem Mengelberg, de vermaarde musicus, herdacht den dag dat hij vo'or 25 jaar directeur van het Amstcrdam- sche Concertgebouw werd, Hij jverd gehuldigd eu gevterd als een begaafd kunstenaar en sprak in zijn dankwoord het volgende Mijn streven is altijd geweest het i mij door God gegeven talent te omwikkelen en te gebruiken in het be lang van onze kunst, welke zulk een belankrijke facior in de samenleving is. Ik heb getracht de muziek de plaats te geven, welke haar toekomt. Als dit ten deele gelukt is, is dwt voor mij een groote voldoening. De eerbewijzen van dezen avond, aanvaard ik niet als per- i, in mij wiStden daarduor de muziek de kunstenaars gehuldigd. Mijn wensch i«, dat in Nederland de Muziek haar beoefening een eereplaats e innemen, gesteund door de liefde het volk eu de middelen der re geering. Muziek is iets, dat een volk nooit ontnomen kan worden,* Mevrouw Henriëtte Roland Holst, de bekende communiste en revolutie predikster, bewoont des zomers een landhuis in de buurt van Zundert, ten Zuiden van Breda. aan haar voeten, zoo meldt het v. Nbr.«, wroet het proletariaat, moet worden opgeheven »uit den poel vaa zijn ellende* in den onvrucht- baren bodem luistert goed van morgens 6 tot 's middags 12 uur met uur schafttijd en vervolgens van 1 ir nam. tot pl.m. 7 uur 's avonds jor f 2.50 per dag. Toen prof. Koaapen van de abdij Bcrne te Heeswijk zich per rijwiel den Bosch naar Heeswijk begaf, hoorde hij, ter hoogte van Sluis I ge naderd, een schot vallen. Spoedig volgde een tweede schot, dat prof. Knaapen in den hals trof. Hij keek naar de richting vanwaar het schot gekomen was en zag eenige mannen, aaronder een, dien bij even te voren en geweer had zien vasthouden. Laat in den avond meldde zich op het bureau van politie te 's Bosch een aan, M. B., geheelen, die klaarde de dader te zijn. Hij beweerde geen kwaden opzet te hebben gehad bij het schieten, hij had alleen vogels illen treffen. De toestand van prof. Knaapen is gunstig. In de Zuid-Willemsvaart te 's Her togenbosch is zekere Hoek, gehuwd en vader van zeven kinderen verdronken. Te Groningen is naar het huis van bewaring overgebracht een post-con- ducteur, betrapt bij het openen van poststukken en verdacht van postdief- stal. De 60-jarige heer W. die te Blari- werd verpleegd is, toen hij te Hil- m in het station een kaartje nam Amsterdam, plotseling ineenge zakt en op de plaats doodgebleven. Tot voorzitter van het departement Amersfoort der Maatschappij tot be vordering der Nijverheid is gekozen Hardenbroek van Ammer- M. Gerritsen. Amersfoort R. K. Huisvestings-Comité Amersfoort. De trein, bestemd voor het ver voer naar ^eenen der hier gehuis veste kinderen, vertrekt aanstaan den Donderdag des middags 5,48 Nijmegen. De kinderen moeten daarom uiterlijk kwart over twaalf Amersfoort aan het station zijn, vanwaar om 12.37 de trein naar Nijmegen vertrekt. De vereen, tot het houden van kunstbeschouwingen zal 1 en 2 Mei aquarellen exposeeren van Dysselhof, Hoynck van Papeodrecht, Storm van 's Gravensande en Schiedges. In J. O. de Jong's kunstvitrine zijn geëxposeerd twee vrouwenportretten, pastels van Mevr. Uyldert. Geboren Aotonia, d. v. J. B. Wery en W. HijmeriDg George Arnold Jan, z. v. C. F. A. de Bruijn en N. J. in Heycop ten Ham. Overleden Aaltje van de Buut, 62 j., echtg. v. R. v. de Velden Geer- truida A. Termaten, 19 j„ ongeh. Burgemeester eo Wethouders heb ben den Raad aangeboden 1. een verordening voor het bedrijf de HaDdelsdagschool en Handels avondschool te Amersfoort* 2. een verordening voor de Commis- van Toezicht op de Handelsdag school en Handelsavondschool te Amersfoort reglement voor de leeraars- vergaderingen aan de Handelsdagschool en Handelsavondschool te Amersfoort verordening tot regeling van het eindexamen aan de Handelsdag- school te Amersfoort. Teneinde uitvoering te kunnen geven in het denkbeeld, het onderwijs als ■n bediijf te organiseeren, bieden zij tevens ter vaststelling aan een ontwerp Het is nu dertig jaar geleden dat Amersfoort ook infanterie in garnizoen Naar Amersf. Dagbl. verneemt, heeft de Melkveehoudersbond vergaderd met de Coöp. Melkslijtersver. Amersfortia. Besloten is, om melk niet lager in prijs stellen dan ze nu reeds is, n.l. 16 ct. per liter. Verder zouden de melkvee houders zich verplichten om geen melk :er te leveren aan de concurreerende ichtisg Geldersche vallei, die nu reeds beneden den prijs van 16 ct. per L. irkoopt n.l. voor 15 en 14 ct. De melkveehoudersbond wijt het blijkbaar geheel aan de inrichting de Geldersche Vallei, dat de melkprijzen door concurrentie van deze fabriek nog lager zullen gaan. Het blijkt wel, zegt Amersf, Dagblad, dat de Coop, melkslijtersvereenigiug Amersfortia geene stelling aanneemt tegen het hooghouden van de melk prijs door de melkveehouders. Vrijdag 7 Mei, 2 uur, zal door Wa- tergraaf en Heemraden van het Heem raadschap de rivier de Eem, in het Secretariegfbouw Muurhuizen 15, bij inschrijving worden aanbesteed hel op de diepte en onder profil brengen van verschillende beken onder beheer van het Heemraadschap in 8 perceelen. Het bestek ligt ter inzage ter secre tie van het Heemraadschap en is tegen betaling van f0.75 verkrijgbaar bij den Kameraar van het Heemraad schap W. C. jansen, Pieter Pijpcrslr. 43, bij wien nadere inlichtingen zijn te bekomen. Het Bestuur van het Alg. Militair Tehuis heeft besloten tot het stichten Tehuis voor Militairen. Aan imissie van voorbereiding is het gelukt het gebouw »Ons Huis« aan de Korte Gracht te koopen voor dat doel. llil ill Fianschs luiliilii-jiiin. Laat ons thans onze koelbloedigheid bewaren, mijn kind zeide markies, wien» krachten in tegenwoordigheid des gc- vaars terug keerden. Houd u goed. Laat mij op al de vragen dier mannen ant woorden. Raoul, spreek geen woord. Eén woord zou ons het hoofd kunnen kosten. Een bediende vertoonde zich en kon digde den markies aan, dat een kapi tein der gendarmerie van Brest hem verlangde te spreken. Laat hem binnenkomen, Bertrand I antwoordde dc markies bedaard. I)e grijsaard had al de geestkracht zijner jeugd weder gekregen. Men hoorde den zwaren stap twee mannen op de trap, en w< werd de deur geopend voor een jong officier der republiek, die vergezeld door een man. die diep in zijn ma. gewikkeld was. De republiekcm scheen verrast toen hij de kamer binnen trad hij was niet voorbereid op het toonc -I, dat zich aan zijne oogen vertoonde. De markies was tusschen de gravin en Raoul gezeten. Zijn gelaat was rustig, en zijne witte haren bedekten de bleek heid van zijn voorhoofd. De jonge krijgsman vestigde vooral zijne blikken op Mevrouw de Tréseguidy, wier schoon gelaat, rustig en kalm, geen spoor van schrik vertoonde. De scherpe tegen stelling dier drie tijdperken, het edel gelaat van den markies, dc verrukke lijke groep van moeder cn kind, slotei r een oogenblik (ie lippen des kapi i. Maar de aarzeling was van korten duur; hij trad in het midden der kamer i zeide met luider stem Burger de Tréseguidy, waar De heeren de Tréseguidy zijn sedert eenigen tijd op reis, mijnheer Overigens weet ik niet met welk recht gij mij bier in liet midden van dei nacht komt ondervragen. Gij bedriegt ons, de burger: Tréseguidy woonden het gevecht vai Savency bijgij verwacht hen, zij ziji misschien hier. Wij hebben lien to het naaste dorp achtervolgd. Voor het overige, hier is een commissaris der republiek. De jonge man weet een gebaar zijnen metgezel aan, zijn mantel open sloeg, en ec-ne kleurige sjerp zien liet. Hem inoct gjj antwoordenmijne zendiqg is vol bracht, zoodra ik het kasteel ^al onder zocht hebben. Dc burger, lid van het revolutionaire bewind, zal hier met acht mijner manschappen blijven. De jonge ollicier groette, en vertrok een half uur later naar Brest. Die mede gezel was inderdaad een lid van he revohonair bewind, Rignard genaamd op het tijdstip der omwenteling werkte hij te Nantes als smidsknecht. Als want van Carrier, had hij zich weidra den naam zijns meester waardig ge maakt, en op den kleinen troon, dien hij in naam van het verblinde volk bezette, zetelde hij met de pracht een: keizers. Rignard was groot, mager er zeer bleek, al zijne leden waren on evenredig, ieder zijner bewegingen va: onbevallig en ruw. De onwillekeutigi lach, die zijn misvormd lichaam kon oowekken, werd door de wreede drukking zijner gelaatstrekken in dwang gehouden. De markies begreep, dat de beul de plaats van den rechter innam. Hij wierp ccnen blik vol o op zijne dochter en zijnen kleinzoon, omhelsde ze als het ware tcederlijk met dien vaderlijken blik, en verliet het vettrek met het lid van het lutionaire bewind, die gebood hem te volgen. Burger, zeide hij, kom, ik moet Toen Rignard zich verwijderd had, stond mevrouw de Treseguidy op, luisterde eenige oogenblikken met open mond en oogen naar de verwijderde voetstappen, die in den gang weer klonken, en opende spoedig de deur, >ijl zij den kleinen Raoul met zich In het vertrek gekomen, liep zij :t venster, dat zij open had gelaten. et was een dier schoone w' avonden, zoo helder en liefelijk, i de onuitwisbare poëzie de zomer nachten gelijkt. De sterren fonkelden aan. den donker blauwen hemel als schitterende diamanten, en de i 'erhief zich boven de hooge toppen der eikcnboomen in hel bosch. Niets stoorde de stilte van het landschap. De zee, die kalm en vreedzaam was, ipoelde met een eentonig geklots tegen de rotsen, cn onder de stralen der tin telende hemelbollen, scheen zij het oog een onmetelijk bekken van gepolijst Raoulzeide zij tot haren zoon, hem in hare armen opheffende, gezicht is beter dan het mijne eens goed daar ginder bij den vijver, of gij niemand ziet komen. Het kind wierp den blik in de diepte des wouds. Ik zie niets, zeide hij na eenige oogenblikken stilte. De gravin zette eenen stoel bij het venster, en plaatste er Raoul op, Verlaat geen oogenblik met uw oog den kant van het bosch, mijn kind! Het komt er thans op aan uwen vader en uwen oom te redden. Indien gij iets bemerkt, roep mij dan en zij nam bij de deur plaats, om hel ge- druisch, dat zij binnen hoorde, af te luisteren. Een lang half uur ging aldus in een voortdurenden angst, voorbij. De gravin liep onophoudelijk van het venster naar de deur, terwijl zij hier luisterde en daar met opmeikzaamheid uitzag. Dikwijls ondervroegen moeder en kind elkander met afgebroken woorden. Ziet gij geene drie mannen bij den uitgang van het bosch zeide de gravin. Neeo, hernam het verstandige kind, wiens helder verstand spoedig het gevaar van zijn nieuwen toestand begrepen had, Maar het komt mij voor, dat ik voetstappen op de trap hoor. Eensklaps slaakte het kind een ge- smoorden kreet, en liep naar zijne moeder, zeggende: Daar zijn zij! Mevrouw de Tréseguidy zag inder daad een groep schaduwen, die haastig Ploilerneck naderden. (Wordt vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1920 | | pagina 1