DE EEMBODE KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN DINSDAG 4 MEI 1920. 34ste JAARQANU No. 10. Kantoor: Laogegracht 38, Amersfoort. DB EBMBODB verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. ABONNEMENTEN kunnen elke week in gaan, doch opzegging van abonnement moei Seachieden voor den aanvang van een nieuw wartaal. Prijs per drie maanden !0.90 Buiten dc gemeente Amersfoort 10.95. Afzonderlijke nummers 10 ct. ADVBRTENTIÊN 25 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren. Adverlentiün moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 9 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd. Er ligt grootheid in de trouwe vervulling ook van de geringste plichten. Einde van onze Congo-reis Het geheel maakte den indruk van eene kolonie vol actie en vol leven. Intusschen, hoe belangwekkend dat alles ons ook voorkwam, liepen we slechts vluchtig even rond, want dc heete middagzon dreef ons yroedig weer binnen en het werd zoo zachtjesaan ook tijd voor het middagmaal. Tegen half-een kwam de boot bin nen en anderhalf uur later namen wi afscheid van Fr. Geurts en stoomden verder naar Basankusu, nu vergezeld door Fr. Timp. De „blijde incomste'' te Basankusu, de bekroning van onze maandenlange reis, viel jammerlijk in 't water. Men had ons dien middag tegen verwacht, en zelfs uit de afgelegene dorpen waren er honderden Lof gekomen om dan meteen c „Hompéres" te begroeten. Doch we waren wat te lang in Bokakcta blijven plakken, en daarenboven ons boo'je op de tweede helft van d t reisje door een hevigen storm overvallen, zoodat we eerst na het invallen der duisternii tegen half-zeven, in Basankusu aar kwamen. We zagen er eerst niets dan een lichtje, doch naderbij gekomen hoorden we opeens door het donker gejuich en gejoel van eene menigte negers, die ons daar op stonden te wachten. Vlak voor de missiest stapten we aan wal en werden er weikomd door «den Z.Eeiw. heer Brandsma, Overste dei missie, en Eerw. heeren Oomen, Van der Linden en Theeuwes. We tiokken met het heele, contingent naar de Missie, maar indrukwekkend was de stoet nietwe moesten zoowat 30 Meter omhoog, langs een weg van slijk en in den stroomenden regen, zoodat het een uit glijden en modderkneden werd of er een prijs mede te winnen was. Maar even later was alle leed vergeten en toen we gezellig met z'n negenen in de feestelijk versierde eetzaal bijeen zaten, smaakten we des te meer vol doening bij de gedachte, dat we einde lijk, eindelijk stonden aan bet einde van onze lange, veelbewogen reis. Ik kan me voorstellen, dat de Lezers al even blij zijn, dat die eindelooze reisbeschiijvipg daarmede ook op eindje loopt. Ik zal hier daarom r veel meer bijvoegen, en alleen nog even vermelden dat in de volgende dagen het aanhoudend bleef loopen vanbezoekos, volwassenen en kinderen, Christenen en Catechumenen, Catechis ten en dorpshoofden, die eens naar i „Mompères" kwamen kijken, en d intusschen ors viertal gevierendeeld en de stukken aan vier staties werden toegewezenFr. Marjot vertrok weer naar Mampoko, dat we op het einde van onze reis reeds waren gepasseerd, Fr. Poell naar Baranga en Fr, van der Made naar MompODO, welke mis sies respectievelijk twee en vijf dagen stoomboot verderop liggen aan de Maringarivier, en ondergeteekende blijft hier in Basankusu. De eerste maanden zitten we nog vast met de taal, maar zoodra we daar mede eenigszins vertrouwd raken hopen we, ieder op z'n aangewezen terrein, voor goed onzen missie-arbeid te be ginnen. Een Weesgegroetje astublieft, opdat Gods' Zegen hem vruchtbaar G. WANTENAAR, pr. reed* zeiden, altijd op vriendschappe- lijken voet met Amersfoort gestaan, wellicht zou de Eemstad voor Baarn geopend worden, wanneer het dooi een 'ijand bedreigd mocht worden. Daarom deed Baarn het voorstel een deel var den nieuwen Amersfoortschen stads- r te bouwen en te onderhouden, het in tijden van nood daarachter schuilplaats mocht vinden. Amers foort nam dit vooistel gt-arne aan en sinten de beide plaatsen op 3 Juni 1443 het volgende verd'ag (in onze spelling overgebracht) Wij Burgemeester, Schepenen, Raad Gewone Burgers van Baarn, doen te weten ij, uit eikentelijkheid voor de vele trouwe diensten die Amersfoort ans bewezen heeft en, zoo God wil, nog verder zal bewijzeD. beloven met alle oprechtheid, om 20 roeden te vaD den nieuwen muur, dien de Stad Amersfoort thans begonnen is leggen, en wel op de volgende bepalingen wij zullen op aanstaanden St. Jans dag te Mid zomer (24 Juni) 10 roeden leggen of betalen met 1 Mei van bet volgende jaar, als men schrijft 1444, vijf roeden, en met 1 Mei 1445 nog maals 5 roeden, of voor elke roede 20 Beiersche guldens. (Een Bciersche gulden deed meestal 15 stuivers; een wr rkman verdiende toen 2 stuivers per dag, zoodat 20 Beiersche guldens een heele som was). Deze 20 roeden zul ten eeuwigen dage op onze kosten onderhouden. ingeval wij deze beloften niet hielden en er niet aan voldeden, zoo als afgesproken is, zoo mogen ons de genoemde stad of haar burgers vast houden, opsluiten en gijzelen, waar zij vatten mogen, tot zoolang dat wij al depe voorwaarden voldaan hebben met uitsluiting van alle arglis tige uillegging dezer artikelen. Als teeken van echtheid dezer oor konde hebben wij ons stadszegel aan dezen btirf gehangen in 't jaar onzes Heeren 1443 den 3en Juni.» Toch wilde het met het voltooien van den muur nog niet erg vlotten w« l was een groot gedeelte gereed, maar er waren hier en daar nog be denkelijke gapingen in. Om deze ope ningen te dichten en dus den muur te voltooien, benoemde de stadsregeering in 1445 een commissie van 6 personen (2 uit| de Krommestraat, 2 uit B eul 2 uit de Langestraatdeze moest alle burgers voor een zeker bedrag aanslaan om uit de opbrengst van dezen hoofde lijken omslag den muur te voltooien. Geen burger mocht zich tegen deu aanslag verzetten, of hij vei beurde een Beierscben gulden. Evenwel weid deze belasting slechts aan de stad geleend de Raad was nl. van plan uit de overschotten der ac cijnzen de gelden van jaar tot jaar terug te betalen. Ook de Kloosters werden geschat»die Zusteren op 't Spoeve ende op de Glashorst elk op 200 Btyerse guldens ende die van S. Barbara op 75 gulden.» Thans kon de muur verder afge maakt worden, zoodat in 1450 geheel Amersfoort met een muur omriugd i met nieuwe poorten versterkt was. Reeds spoedig kwam dat de stad pas en ook Baarn plukte de Vruchten van het verdrag, dat wij boven aan haalden. Op Kerstavond van 1481 vielen de Hollanders in Eemland en legden Eemnes, Baarn en Soest in de asch, doch Amersfoort met zijn sterke muren lieten zij ongemoeid. Terwijl in Kemnes 90 menschen vermoord wer den, verloor in Baarn niemand het leven want de bewoners waren allen gevlught binnen Amersfoort, also dat daer niemand gevanghen noch dootgi slaghen wert.x Dit hadden de Baarnsche burgers aan bedoeld verdrag te danken. bijzonderheid vermeld ik nog, dat deze oorkonde nog altijd in het Archief van Amersfoort aanwezig is en dat nog duidelijk hoewel na 500 jaar gehavend, liet oude zegel Baarn vertoont, nl. dert staanden schop met het trolsche rardschrtlt: Sigillum Civitatis Harens is,-, (d.t, Zegel (der stad van Baarn). Een oud verdrag tussdjen Baarn en Amersfoort (1443) Door T. PLUIM. Evenwel in die woelige dagen van aai houdende oorlogen en plunder tochten was een veilige schuilplaats heel wat waard. Baatn bad, zoo wi' Binnenland Onbevredigend. In het vorige nummer van d Ameisf. Courant doet de heer Wagtho een zeer prijzenswaardige poging het bedriegelijke van de communistische idealen den lezers duidelijk te maken en onderscheidt daar volkomen terecht een idealistische theorie van man met volkomen eerlijke bedoelingen een laag-egoïstisch proletariersdictatuur gepropageerd door opruiers als Wijn koop en consorten. Prijzenswaardig die poging, omdat de g> gemeenti i iet genoeg kan gewaarschuwd worder. tegen deze leege utopie, die wis en zeker, gezien de men chelijke natuur, op een bittere ontgoocheling uitloopt, men zie hiervoor slechts den Russischen „heilstaat". De prikkel van het eigen belang kan nu eenmaal niet gemist worden en het systeem: loon naar be hoefte, cons' quent doorgevoerd, leidt tot algeheele verslapping en ontwrich ting. Geen van beide vormen van com munisme deugt dus. Maar wat dan wel „De waathrid ligt er tusschen in" zegt de Heer W. Waar tusschen in Tus schen deze beide vormen Men zou uit opmaken. „Met geduld zal de armoede verdwijnen enz." Maakt hij hier propaganda voor het „laissez faiie"-systcem in zijn meedooglooze gestrengheid en uitbuiting Deze ortho- d< x liberale opvatting heeft hedent en dage toch wel afgdaan. Verwarring en onbevredigende halfheid ligt in het artikel. De altijd nog brandende sociale quaes- is hcusch niet met „geduld" tege- •zen, zooals koorts met kinine. Ncch socialisme, noch liberalisme bevredigt. Beide stelsels zijn eenzijdig. De tweezijdigheid van den mensch echter, die én individu én sociaal we- aert tot de gelukkige combi natie van liet solidatisme. De Christe lijke politiek alleen heeft dit stelsel op harr program. Zij predikt de ware broe- dei schap van de solidariteit der belan gen. De tegenstellingen van arm en rijk, van ondernemer en ai beider zul len blijven bestaan, dat kan eenvoudig anders. Maar daarom staan ;e nog los van i Ikaar. Samenwerking leidt alleen tot goede verstandhouding tus schen de klassen der maatschappij en een harmonisch evenwicht dat niet bereiken is door de liberale theorie, i tot uitbuiting voert van arm door rijk, van arbeider door patroon, en evenmin door het socialistische stelsel klassenstrijd en tegenstelling vaD belangen en nog veel minder door een communisme, dat zich een ideaal-mcnsch dioomt. Geen tegenstelling dus, maar gemeenschap van belangen. Trots alle schoonschijnende aanlokselen blijve dit. het solidarisme, in onzen veelbewogen tijd van allerhande politieke stroomin gen, het wachtwoord, uitgezonden doOr den grooten socioloog, den Christen vader 1'aus Leo XIII in zijn „Rerum Het mond- en klauwzeer plaagt ge- ddig onze veestapel. De tongblaar is bijna even erg als een revolutie, zij de veehouderij, tast het boe- renbezit aan. Sedeit Mei 1919 heeft de tongblaar er ernstig gewoed, dit vooijaar zelfs kwaadaardiger dan andere jaren, bees- worden voor de tweede en derde maal in korten tijd aangetast. Nooit was de toestand zóó gevaar lijk. Het aantal sterfgevallen onder het buitengewoon grooten hel procent herstelden, die aan 't kwakke len blijven met niergebreken en zieke pootcn, is niet minder. En hoeveel herstelde koeien blijven smetstofdragers, die straks haar omgeving v Voor een zeer groot deel bestaat de heele boetenrijkdom uit het vee grond is voor de helfr in handen eigenaats, die hem zelf niet bebouwen de andere helft, die heet in handen zijn van de boeren, is sterk be zwaard met hypotheek. Wat blijft er n den eigendom voor de boeren Alleen het vee is volle bezit, dat 't bedtijfskapitaal en boe wotdt tr dat kapitaal rondgesprongen mond- en klauwzeer is e schadepostvooreerst lijdt de melkgift er onder, dat beteekent dus minder ontvangsten ten tweede ster- heel wal dieren, opnieuw dus be- langiijk geldelijk nadeel; ten derde blijven vele dieren aan 't tobben, zoo- ze maar moeten worden opgeruimd, den veehouder weer geld kost. t nu zou uren denken, dat de heele boerenstand zich organiseerde om niet -gelijke middelen de tongblaar te bestrijden. Dat een nationale orga zich zou opwerpen om den ramp tot staan te brengen eti zooveel doenlijk de mtllioeoenschade te beper ken. Maar wie (fat denkt vergist zich.' Het staat voorloopig wel vast, dat wij het niet moetnn hebben van inspui tingen, die die de dieren onvatbaar maken de weteuschap is zoo ver niét. Maar wat we wel kunnen, is le. de verspreiding tegen gaan 2e. dc kranke dieren, zoo goed i gelijk door de ziekte heenhelpen. Vroeger werd gezegd„Laat tr doorrazen de ziekte, als de dieren de tongblaar hebben gehad, dan zijn wr er weer voor een jaar of zeven af." Doorzieken dus. Maar wat is nu ge bleken, nadat alle regeeriogsmaatrege- waren opgeheven Dat doorzieken doodzieken men komt nirt uit de mil ire. Erger, het heele land zit nu vol smetstof. Pessimisten zeggeq, dat we er nooit eer onderuit komen, omdat het land t „vergeven" is en er zooveel „smet stofdragers" zijn gekomen, dat er geen helpen meer aan is. „De brand zit nu voor goed in de beesten" zeggen de boeren. Laten we hopen, dat ze ongelijk hebben, want anders is de ramp beiders, Duitschers ea ouk Hollan ders de i xploitalie deze venen te beginnen. Buitenland. Te Rotterdam is gepasseerd de akte van oprichting der N. V. Veree nigde Nederlandsche Scheepvaart Mij., hoofdzakelijk bedoelende dc exploitatie van vaste lijnen tusschen de verschil lende werelddeelen. Daartoe is samen gewerkt door alle groote Stoomvaart maatschappijen. Hierdoor is eenheid gebracht in de verschillende plannen bij de onder scheidene maatschappijen in voorberei ding en gedeeltelijk reeds in uitvoering tot het openen van lijndiensten voor Oost-Azie, Britsch Indië, Australië, Af- euwe maatschappij zal behalve haar algemecnen naam, ook voeren, waardoor ook haar lijn diensten worden aangeduid als volgt Holland Aziëlijt», «Holland Britsch- Indieiijc», «Holland Australiëlijr.Hol land Afrikalijr -. Het maatschappelijk kapitaal zal bedragen tweehonderd millioen, waarvan de heilt geplaatst volgestort is.; de zetel zal zijn 's-G enhage. De «Vee- en Vh.« houdt vol, dat de duurte van het vee slechts tijdelijk kan zijn en er een val in de prijzet komen. We moeten, zegt het blad, veel vroeger dan andere jaren weide-productie ter markt brengen. De vatkens blijven bij de hooge aisprijzen duur. Maar er moet :er staking komen bij het transport. De boeren willen wel mesten biggen en loopvarkens toont me belangstelling. Alleen vragen de boeren dc regeering zekerheid, zoo een maal de uitvoer van varkensvlcesch is begonnen, dat ze niet weer onder broken wordt. Wanneer de prijzen bij bet redelijke blijven, wenscht de regeering in de toekomst een constanten uitvoer. Voor zichtig aan zal begonnen worden. De tijd is nog niet daar, evenmin uitvoer vau rundvleesch. We overproductie hebben en daar voor is noodig uitbreiding der mesterij. Geweid wordt er veel, de graslanden eischen als het ware het vee op. Daarom wordt veel en... duur gekocht. Doch wie daarbij sptculeeren op f200 A f 300 weidgeld, zooals vorige jaren is gemaakt, komen zeker bedrogen uit. Productie en nog eens productie zal de daling brengen. Nu de neutrale V. P. N. aan 't l'quideeren is, mede dbor de afschei ding van Limbu'g en Noord-Brabant, organiseert de R. K. Boerenbond in zijn provinciale bonden nieuwe vereeni- giogen, uitsluitend toegankelijk voor Katholieken. De Katholieken zuilen het geteed zijndaar worden de pluimveevereenigingen onderdeelen van de boerenbonden. Ten behoeve van de stichting eener tweede R. K. kerk, is bij de parochie te Bussum ontvangen door schenking en uitkeeringen o.a. van vermogende Kathc- lieken uit de Villawijken een som van f150000.- Uit verschillende plaatsen van het laud komen berichten over den 1 Mei dag welke door de politieke arbeiders partijen en vakvereenigingen weer op de gebruikelijke wijze gevierd is n.l. met vergaderingen, openluchtbijeenkumsten en demonstraties. Te 's Hage is in den nacht bij ee brand in de Kozcnburgstraat een 6 jt rig knaapje tengevolge van den rook in bed gestikt. De Koningin stelt zich voor, zich Maandag 10 Mei voor eenige dagen van het Loo naar Amsterdam le begt heden af zijn de prijzen der rij ten bij de spoorwegen verhoogd. De sr.cltrein-rijwielkaarten kosten f 1.25 de gewone 60 ets. Van de laatste wor den bundels vau tien stuks voor f5 verkrijgbaar gesteld. De heer Jansen, vervener te Tet Apel, die reeds groote veenderijen be zit in het Hannoversche, is door aan koop, eigenaar geworden van uitgestrek te veenstukken, in de richting naar Meppen. Er worden daar barakken ge bouwen om dit voorjaar nog met 1000 Een der Hongaarsche bisschoppen heeft een deel van zijn bezit aan grond algestaan aan een vi reiniging vat, Chris- telijk-sociale ambtenaren. Z. D. H. doet tevens een oproep om juv eelen en andere kostbaarbeden af te aan tot leniging vaB den nood. Carbai die president was der vroe gere communistische regeering, is ge arresteerd. Hij had twee millioen kro nen en een groot aantal iffi eten in zijn bezit. Dc Polen bebbeD de Bobjewiki 55 kilometer achteruitgedrever. In Sebastopoi onderhandelen Engel- sche, Italiaaasche, Fransche en Belgi sche handelsafgevaardigden met verte- genwoordigeis van Sovjet-Rusland. In Zweden is dr. Kapp door de rechtbank te Soder'Slje tot 25 kronen boete veroordeeld wegens het opgeven van een valschen naam. In Weenen moeten verscheidene kranten het opgeven wegens te hooge kosten. In Engeland is dé gedwongen dienst plicht opgeheven. De regeering te Bellijn zou, indien de Polen door de Bolsjewieken versla gen en onder de voet geloopen werden, tusschen twee vuren komen te staan het oosten de Russen, in het westen de Westfaalsche opstandelingen. Want in Weslfalen blijft de toestand zorg wekkend. De rijksweer heeft bevel ge kregen in zuidelijke richting op te ruk ken teneinde ook de roode gardisten die zich aan de overzijde van de Rcer verzameld hebben en een nieuwe be dreiging voor de orde en veiligheid vor men. te verstrooien en te ontwapenen. Klaarblijkelijk moet dit geschieden met de 17.000 man die Duitschland thans in de neutrale zone nog onder de wa penen heeft. Of daar iets mede te be reiken is valt te betwijfelen. Als men tenminste op de wellicht wat voorbarige Poolsche berichten mag afgaan, zouden door de Polen 10.000 gevangenen gemaakt zijo, terwijl hun een buit van 160 locomotieven en 2000 wagons *n handen gevallen is. Voor de zooveelste maal wotdt de Oekrajinc weer van den rooden terreur be vrijd om aan een anderen terreur on derworpen te worden. Het in WolhyniS en PodoliC tegen den grond geslagen roode leger zal echter iets noorderlijker wel weer uit den vruchtbaren bodem oprijzen Lenin is nog nooit om sol daten verlegen geweest en het land beoosten de Dnepr wel weten te ver dedigen. De roode legers zijn vaak ver slagen en verstrooid, zonder dat dit ooit van eenige invloed bleek te zijn op de positie van de raden-regeeriog. Amersfoort Alhier is overleden de heer P. H. Haselen, makelaar in vaste goe deren, die vooral bekendheid verwierf door zijn wetken in verband met het als bouwterrein exploiteeren van diverse buiteDS en terreinen rond Amersfoort De exploitatie der Bergterreinen werd door hem 't eerst aangevat. Ook het oude buiten Beekestein werd door hem een riante stadswijk herecbapen. Ia een trein van Utrecht naar Amers foort is een reiziger, L. M. uit Apel doorn, uit he*, plotseling openslaande portier gevallen. Op last van deu In specteur werd hij iu den extra trein station Den Dolder vervoerd, nadat op de plaats van het ongeval de eerste medische hulp was verleend. Vervolgens werd hij in een goederen trein opgeoomeu en naar de Rijkskli niek te Utrecht vervoerd. »Het Groene Kruis» vergaderde on der leiding van Mr. J. K, H. de Beaufort. De heeren de Beaufort, Schooleman en Helderman, periodiek aftredende be stuursleden, werden herkozen. De inkomsten hebben in 1919 be- drageu f5299 de uitgaven f4646. Aangenomen werd de beide zusters een salaiisverhooging toe te kennen van f200. Het aantal leden steeg tot 2190. Het verzoek aan de leden hun bijdrage te verhoogen heeft matig resultaat opge leverd. Het bestuur uitte ontevredenheid over het terugbezorgen der geleende voor werpen dat zeer veel te wenschen over laat. Sommige zelfs blijken spoorloos verdwenen.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1920 | | pagina 1