DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG II MEI 1920.
34ste JAAROANO No. 12.
KantoorLangegracht 28,
DE eembode verschijnt Dinsdag- cn
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnement moet
Eeschleden voor den aanvang van een nieuw
wartaal.
Prijs per drie maanden 10.90 Bulten de
gemeente Amersfoort 10.93. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
ADVERTENTlfiN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverteeren.
Advertcntiün moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 9 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Dat velen zoo zwak in hel ge
loof zijn, ligt minder aan slechten
toil, dan aan onwetendheid.
Dubbel Feest.
i.
IO-jarlg bestaan van de R. K. Onder-
offlclertvereeniglng „St. Martinus".
De afdeeling Amersfoort van den
R. K. Onderofficicrenbond gaat feest
vieren en wel drie dagen lang 16,17
en 18 Mei e.k. Het Eere-comité voor
deze gelegenheid samengesteld zal
Zondag 16 Mei de tentoonstelling en
fancy fair in het Patronaatsgebouw aan
het Zand openen. Dinsdag d.o.v. zal
in de garnizoenskerk aan het Zand om
9 uur een H. Mis van dankbaarheid
worden opgedragen met feeslpredicatie
en generale H. Communie der Leden
met hunne dames. Desytniddags ver
loting der kunstvoorwerpen en des
avonds feestvergadering met rede van
den Weleerw. Heer A. Uittewaal te
Ede, alsmede huldiging van den Bonds-
Ziehier zoo ongeveer het program
en tegelijkertijd de eerste publieke aan-
kondigiug der festiviteiten.
De geestelijkheid der stad, de hoogstc
militaire autoriteiten van het garnizoen,
de Bestuurders van verschillende kath.
vereenigingen, donateurs en donatrices
van onze afdeeling, de heeren Aalmoe
eniers van het Nederl. leger, Eerw.
Adviseurs en leden der afdeelingen
buiten Amersfoort, zullen allen bij een
en ander worden geïnviteerd. Aanplak -
billetten op de muren en strooibilletten
uit de hand en wellicht ook uit de
lucht, zullen deze week alle inwoners
van Amersfoort nog eens aan het bo
venstaande berinneren en allen uitnoo-
digen tot een bezoek aan onze tentoon
stelling en fancy fair. Misschien zullen
sommige lezers en lezeressen bij zich
zelf denkenwat een diukte en dat bij
gelegenheid van een heel gewoon 10-
jarig bestaan van. een afdeeling.
Alles echter zullen wij gerechtvaar
digd vinden, wanneer we vernemen dat
het batig saldo van deze Tentoonstel
ling en fancy fair ten goede komt aan
de tuberculoselijders van den Onder-
officierenbond en hunne gezinnen hoe
meer daarvoor dus binnenkomt, des
te beter.
En vervolgens moet deze feestviering
zijn een grootsche propaganda voor het
Roomsche vereenigingsleven der H.H.
onderofficieren. Er wordt nog zoo dik
wijls door andersdenkende cn ook door
neutraal georganiseerde Katholieke On
derofficieren smalend gesproken over
dat «Roomsche Hondje van ruim 100
of 200 leden», terwijl een plaatselijke
afdeeling natuurlijk heel niet in tel js,
In deze dagen zal een ieder zien wat
de afdeeling Amersfoort onder leiding
van haar wakkere feeslcommissie ver
mag. Propaganda tevens voor het ka
tholiek georganiseerd zijn, waarvoor
toch eigenlijk geen propaganda meer
noodig moest zijn. En toch zijn er nog
tientallen van Katholieke Onderofficieren
in Amersfoort, die nog niet behooren
tot onze Roomsche Vereeniging en aan
gesloten zijn bij de neutrale, Dat deze
zgn. neutrale vakvereeniging zooals
natuurlijk bijna al hare collega's
meer anti-katholiek is dan neutraal, is
reeds dikwijls genoeg bewezen. Denk
maar aan het bedrog dat men op dc
Algemeene Vergadering pleegde door
den leden een telegram van sympathie
van een »R. K. Geestelijke» voor te
lezen, wat later bleek volstrekt niet van
geestelijke te zijn lees maar na
de woorden, die daar door den Voor
zitter gesproken zijn aan het adres van
het werken der R. K. Kerk enquire
confessioneele vereenigingen. Alles
wordt goedgepraat door onze Katho-1
lieke broeders, bij deze vereeniging
aangesloten. Zoover zijn zij door hunne
neutraliteit reeds afgezakt, dat zij er'
geen bezwaar in zien op deze wijze
de Katholieke zaak tegeD te werken
:n de anti-katholieke zaak te steunen.
Wie (immers) niet voor mij is,"zeide
Christus zelf, «is tegen mij.»
Er zijn er ook onder hen, die dit
beseffen, maar den stap niet durven
zetten, vanwege hun collega's, supe
rieuren of buren. Kom, vrienden, dat
is toch dunkt me uit den tijd I
En dan zijn er ook nog onder hen,
die zich desniettegenstaande sgoed
Katholiek« durven noemen.
Dat kan toch immers niet bestaan I
Hoe kan men goed Katholiek zijn en
tegelijkertijd zich niets aantrekken van
het herhaalde woord van de kerkelijke
Overheid, die eenige maanden geleden
nog uitdrukkelijk verklaarde: «dat het
R. K. vereenigd zijn ook voor de R. K.
Onderofficieren geldt.»
Mogen dan de a.s. feestdagen van
St, Martinus voor onze broeders, die
tiet Katholiek vereenigd zijn, eeu
aanleiding wezen weer eens ernstig,
maar ernstiger dan ooit te voren, na
te denken over ons aller heiligen en
duren plicht ons te scharen aan de
zijde van hen, die handelen naar het
bevel van Paus en Bisschoppen om
Katholiek georganisceid te zijn. Met
ieder Katholiek onderofficier beo ik
gaarne bereid mondeling hierover van
gedachten te wisselen.
Steun aan het Reservefonds voor
T. B. lijders en tegelijkertijd ook uit
breiding der afdeeling Amersfoort, zie
daar het tweevoudig doel van onze
feestviering.
Allen kunnen daartoe medewerken
door bezoek aan het Patronaatsgebouw
door ook de niet leden aan te sporen
tot het bijwonen der plechtigheden van
Dinsdag 18 Mei.
Zand 31. J. J. BROUWER, Adv.
Binnenland.
Speelkaarten.
1 Mei is de Speelkaartenwet 1919
Stbl. No. 513 in werking getreden vol
gens welke voortaan een speelkaarten
belasting zal worden geheven.
Speciaal ten behoeve van winkeliers
,d. wordt de aandacht n.a. gevestigd
op de navolgende bepalingen
le. Fabrikanten gebruikers van g
B«t Jaar, waarin «rniot oudere wegen In de omgeving
van Hmcraloort zijn aangelegd.
Wanneer zijn onze oudere straat en grintwegen aangelegd?
De meeste menschen weten er niet veel meer van.
Vroeger kon men zijn licht nog opateken bij de tolhuisjes, daar vond men
het reglement op het gebruik van den weg of minstens een «tarief van tol
rechten», en de dateering hiervan viel natuurlijk zeer dikwijls te samen met
het jaar van don weg aanleg. Maar de meeate tollen zijn gelukkig afgeachaft.
Zijn de groote wegen in onie omgeving door Napoleon aangelegd, zooals
velen door overlevering meenen te weten? Deze meening is vooral aterk. als
er plaatselijke herinneringen aan kampementen van Fransche troepen bijkomen.
Zoo kan men te Austeriitz hooren, dat de Woudenbergsche weg van Zeist
langs de piramide naar Woudenberg «van Napoleon» ia, en ook de groote
weg van Utrecht naar Arnhem dver Zeist.
Die volksmeenlng is echter een dwaling, alleen reeds hierom, wijl bijna alle
wegen in onze omgeving na den tijd van Napoleon z|n aangelegd.
Het volgend ljjstje zal dit aantoonen.
De gegevens ervoor ontleen ik aan Roéll. >1 let Reglement op het onderhoud
i gebruik der u/egen in de Provincie Utrecht met geschieden rechtskundige
uiteekrningen* (Utrecht 1872).
Het jaartal geeft het jaar aan, waarin concessie tot verharding werd ver
leend somtijds duurde het eenige jaren na de concessie vóór de weg werd
aangelegd. Zoo werd b.v, voor den straatweg van de Bavoortsche brug naar
Arnhem concessie verleend in 1825, terwgl de aanleg zelf eerst in 1828 is
geschied.
WEG JAAR DER CONCESSIE
1 Straatweg van Naarden over Soest naar Amersfoort 1815
2 Amersfoort naar de Bavoortsche brug 1822
3 .de Bavoortsche brug naar Arnhem (aangelegd in 1828) 1825
4 Utrecht tiaar de Bilt (vóör 1824 keibestrating) 1824
5 «de Bilt over Amersfoort naar Deventer aangelegd in
1808 en 1809 door het Rijk
6 Grintweg Amersfoort naar Oud-Leusden aangelegd in 1837 door
de gemeente Amersfoort
7 Oud Leusden naar Doorn. (Deze weg is eerst als zand
weg aangelegd, en wel in twee gedeelten: in 1834 van
Doom tot den Woudenbergschen weg en in 1840 van
den Woudeob. weg tot Oud-Leuzden. In 1852 en 1853
werd de weg Oud-Leusden—Doorn door de provincie
begrint, Amersfoort ftorg het toen aanzienlijk bedrag
van f4000 bij)
8 Straatweg Amersfoort naar Stoutenburg 1855
9 Heiligenberg 1859
,0 Soest Soesterberg 1852
.1 Groeneveld over de Nieuwe laan naar Baam
2 den Baarnschen dijk, door Baarn tot aan den grooten
weg Naarden Amersfoort 1827
.3 den Baarnschen flijk naar de Eembrue 1843
14 de Bisschopsweg van Eembruggc tot den Haarweg (Hoogland). Deze
weg is een der oudste wegen in dc prov. Utrechtaanvankelijk klei
weg, aanmerkelijk verbeterd in 1831 en 1832
15 de Haarweg (onder Hoogland) begrint in 1858 en 1859
16 Straatweg van Amersfoort naar Grootwede 1827
Bunschoten door Duist en Hoogland tot den vorigen
straatweg 1839
20 Doldersche weg (grintweg) 1859
21 Mac-adamweg van Huis ter Heide naar Zeist (de eerste helft thans
klinkerweg
22 Straatweg van Zeist langt piramide naar Woudenberg 1829
23 «de Bilt (Vollenhoven) naar Zeist 1816
Zeist over Driebergen en Amerongen naar de Grebbe 1839
den vHfde Nederl. jaarbeurs buitenland-
sche deelneming toe te laten.
De Hollandsehe Stoombootmaat-
maatschappij deelt mede, dat het stoom
schip «Lingestroom» Stockholm niet zal
aandoen en rechtstreeks naar Amster
dam komt, waar het Dinsdag wordt
verwacht met de bevrijde Hollanders
Rusland.
De leuze, waaronder de roode
garde van het jaar mobiel moest wor
den gemaakt voor de viering van
den eersten Mei wat«Op voor de
Socialisatie.»
Op denzelfden eersten Mei-dag hield
te Parijs de socialistische miniser Mil
lerand een redevoering, waarin h) zei-
de Men zou degenen, die van socia
lisatie spreken, deerlijk In moeilijkheden
brengen, indien men hen verzocht, dit
woord te omschrijven met een duide
lijke en practlsche formule».
Ter bestrijding van een rupeenplaag
bespoot een landbouwer te Uden zdn
kertcboomen met het z.g. Parijscne
groen. De rupsen werden door het gif
gedood, doch een 20-tal kippen, die
van deze massamoord hadden geprofi
teerd, konden het vergiftigd insecten-
voedsel ook niet verdragen en bezweken,
een na den ander.
Verschenen is «De Kathol. Vrouw»,
orgaan der R. K. Vrouwenbonden in
Nedcrlaod. Hoofdredacteur is mevr.
Alb. Steenhof—Smulders te Baam, die
in het eerste nummer het plan der uit
gave ontvouwt. Een aantal bestuur-
dcreisen van Vrouwenbonden, andere
bekende katholieke vrouwen en geeste
lijken hebben het eerste nummnr met
hunne bijdragen verrijkt. Voor de leden
vsn den R. K. Vrouwenbond is de
abonnementsprijs zeker nfet te boog,
gerekend met de keurige uitvoeringen
den vcclbclovenden inhoud.
bouwen en lokalen waarin vóör 1 Ja
nuari 1916 speelkaarten werden ver
vaardigd hebben binnen veertien dagen
na het in werking treden der wet (zijnde
1 Mei 1920) aangifte van hun panden
te doen bij den Rijksontvanger. De
overige fabrikanten is het verboden
speelkaarten te vervaardigen anders dAn
binnen de door den Minister van Fl-
nanqün goedgekeu-de gebouwen.
2e. Verkoop en aflevering van speel
kaarten door anderen dan fabrikanten
verboden, tenzij na verkregen vergun-
ng van den inspecteur de accijnzen.
3e. De Kijkarablenaren, mits daaitoe
gemachtigd door hun inspecteur, toe
gang tot de magazijnen, winkels, koffie
huizen enz. waar ze vermoeden dat speel
kaarten worden verkocht, ten einde na
te gaan of de aanwezige spellen kaar
ten wel van rijkswege van een stempel
afdruk zijn voorzien ten bewijze dat van
die spellen de verschuldigde belasting
is voldaan.
4e. Het voorhanden hebben van on
gestempelde spellen kaarten is dus ver
boden. Als overgangsmaatregel zuilen
de bandelaars, winkeliers, koffiehuithou-
ders socleteithouders enz. onder wis
thans spellen kaarten berusten (waar
van vanzelf de belasting nog niet is
voldaan), binnen drie maannen,
dus vóór 1 Augustus e.k., de be
lasting daarvoor hebben te betalen en
Je spellen kaarten moeten doen stem
pelen. Zij hebben daartoe die spellen,
onder voldoening van de versch uldlgde
belasting tegen ontvangbewijs in te le
veren bij den ontvanger hunner woon
plaats. Belanghebbenden worden overi
gens verwesen naar de wet.
Het Algemeen Bestuur der Jaarbeurs
heeft na ter zake met de Regeering
overleg te hebben gepleegd besloten
te stellen aan de in 1921 te hou-
Buitenland.
Een groote brand heelt bet groot
ste gedeelte van de scheepswerf en
machinefabriek Atlaa te Bremen ver-
lo het Roergebied duurt de strijd
voort tusschen vrijbuiters en de rijks-
wecrpolltle.
De toestand van den landbouw ia
Weit-Duitschland Is veeibeloveae.
De Bolsjewiki hebben een aanval
op Roemenie gedaan.
Een Deensch comité heeft een miU
liocn franks aau Frankrijk geschonken
voor het herstel der Kathedraal te
Reims.
Gewapende mannen hebben de po
litieposten van Ballydener bij Skibcerea
(Ierland) in de lacht laten vliegen,
In Arilona is een rijk mijnbetifter,
verscheidene malen milllonair was,
William Gerstenberg, van vrekkigheid
den hongerdood gestorven. Hj| was
vroeger bakker en trok Ister naar Ari
zona, waar hij door de ontdekking van
mijnen in korten tijd miliionair werd.
Trots zijn rijkdom leefde hij echter in
de goedkoopste logementen en at bijna
nooit zijn genoegen, alleen oin geld te
sparen. Nu erven zijn. bloedverwanten
het geheclc reusachtige v.-mogen.
7) Uil ie tastin Ritolutie-jaien.
Janekin, die over dag drie of r
uren geslapen had, was weder op zijn
post, maar ditmaal moest hij zicli be
palen om de gevangenen te bewaken.
Tegen middernacht sliep een der
jonge lieden in; men hoorde een
oogenblik het geluid zijner ademhaling,
vervolgens verloor zich dat geluid in
de stilte van den nacht. Janekin had
over het geheele lichaam gesidderd,
maar hij stelde zich gerust toen het
geluid ophield. Echter was alles ver
loren eene ongelukkige slapeloosheid
had den republiekein wakker gehouden
hij had alles gehoord. Hij had eerst
geaarzeld zijne ooren te gelooven,
vervolgens had zijn twijfel voor de
waarschijnlijkheid plaats gemaakthij
begreep aanstonds met eene verschrik
kelijke scherpzinnigheid hetgeen had
plaats gegrepen. Hij stood zeer stil
op, opende de deur en trad de kamer
van den markies binnen. Janekin zag,
bij het blauwe schijnsel der maan, dat
alschuwelijke spook des ongeluks na
deren. Kignard, op de teenen loopende,
naderde mijnheer de Tréseguidy. De
grijsaard sliep geiust, maar een treu
rige glimlach bewoog zijne lippen, als
of hij ergens een voorgevoel van had.
De kommissaris der republiek wierp
op den grijsaard een giftigen blik, den
blik des tijgers op den ingeslapen rei
ziger. Hij naderde vervolgens Jantkin,
die hein tusschen zijne oogleden door
begluurde, en die snorkte, dat de
glazen rammelden. Rigoard bukte zich
over hem heen en wierp op zijn aan-
gezicht een uitvorschenden en blikse-
menden oogopslag.
Slaapt hij, of slaapt hij niet
Om zich van de waarheid te over
tuigen, boog hij zich op het lichaam
van den visscher, en raakte met zijn
gelaat bijna diens gelaat aan.
Janekin voelde in zijne haren den
adem van den republiekein.
Na eenige oogenblikken van sto
en diepe opmerkzaamheid, richtte hij
zich op zeggende
Hij slaapt! en hij begaf zich
weder ter ruste.
Den volgenden morgen, hadden
Rignard en Janckin beiden hun plan
beraamd; de eerste had besloten te
Plcüerneck te blijven, de heeren de
Ttéseguidy honger te laten lijden, en
te dan vervolgens aan den beul over
te leverendc tweede had zich voor
genomen de geheele familie binnen
vier en twintig uren te bevrijden, of
zich met behulp van het dienstdoende
personeel des kastecls van de revolu
tionaire agenten te ontdoen. Onder
den maaltijd verklaarde Rignard niet
te zullen vertrekken, en des nachts
twee mannen in zijne kamer te laten
wakenhij gaf ook bevel aan zijne
manschappen rondom Ploüerneck
nauwkeurig de wacht te houden. Na
den maaltijd, kondigde Jaaekin den
heeren de Tréseguidy aan, dat zij ont
dekt waren, en dat zij zich des nachts,
op het cerBte teckcn, gereed moesten
houden om te vertrekken.
Maar waar zullen wij heen gaan
zeide de markies ik ben oud en mijne
beenen zullen mij niet ver dragen. E>
mijne dochter en mijn kleinzoon mei
zal ons achterhalen, alvorens wij eti
uur verwijderd zijn.
Wees gerust, mijnheer dc mar
kies, antwoordde Janekin, ik zal u op
eenen weg brengen, waar de goedf
paarden niet beter loopen dan de
slechte, waar réevrouw de gravin en
mijnheer Kaoul zoo goed zullen loopen
als de pikeur van mjjnhecr de baron
maar op het beslissend oogenblik is
geen minuut te vei liezen.
De gansohe familie hield zich m
de toebereidselen voor het vertrek
iiezig. De markies stelde den groot-
moedigen Janekin een kistje vol goud
en edelgesteenten ter hand, zeggende
«Dat zal ons te pas komen om vat
te leven, mijn vriend I Wjj tullen dit
kleine fortuin deelcn, indien God
pUnnen zegent.»
janekin lachte droefgeestig en
woordde niet. Een uur na dit tooncel,
was de visscher te Conquet in
eenzame hut.
Pieter I zeide hij tot zijnen zoon,
een gioole krachtige jongen, dien de
golven als staal gehard hadden, bruin,
slank en stoutmoedig als een echt kiud
der baren, te middernacht moet gij u
met onze kleine sloep achter de rotsen
te Benaguet bevindengij moet aller
lei soort en veel levensmiddelen mede-
nemen, want gij moet mijnheer de
Tiéseguidy en zijne familie naar Sn-
geland voeren. Zie hier een kistje vol
goud neem er uit hetgeen gij noodig
hebt om uwe beschikkingen te makeo,
en breng het vervolgens naar de sloep.
Te middernacht, welk weder het ook
zij, moet gij op de plaats der bijeen
komst zijn, mijn kind I Pas op uwen
tijd, een kwartier uurs te laat kan het
leven aan zes menschen kosten.
Te middernacht tal ik achter de
rots zijn, antwoordde Pieter.
Dat God u zegene en geleide,
mijn kleine Pieter 1 zeide Jancdln, ter
wijl hij met teederhcld een kus op het
voorhoofd van zijn altijd edelmoedigen
zoon drukte
Bij fijne terugkomst, vond de visscher
Kignard in gesprek met zijne onder-
hoorigenhij gaf hun zi|ne terecht
wijzingen.
Gij zult dezen nacht sterven, in
dien wij er niet in «lagen om ons uit
deze verlegenheid te redden, dacht hij,
terwijl hij met een onverschillig gelaat
achter hen omging.
Hij deelde heer de Tréseguidy zijn
nachtelijk plan mede. Den ongelukkigen
jongen lieden begon de honger op
eene wreede wijze te kwellen, en zij
vonden alles zeer goedmaar de
markies, vreesachtig zoo all het dik
wijls grijsaards lijn, zag duitend moei
lijkheden in het plan.
Hoj zullen wij aan de waakzaam
heid dier duivels ontsnappen? zeide
hijmisschien zijn wij geen honderd
schreden van het kasteel, of wij worden
reedt achtervolgd.
Wee», wat dat punt betreft, ge
rust, mijnheer de markiesindien de
blauwen u vervolgen, zal het niet op
deze wereld zjjn.
Wat meent gij, mijn vriend
GIJ zult het zien, heer markies.
Wordt vervolgd.
