DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
VRIJDAG 13 AUG. 1920
J4sta JAARCJANU No. 39.
Kantoor i Langegracht 20,
DB BEMBODB verschijnt Dinsdag-
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke weck In
gaan. doch opzegging van abonnement moet
geschieden voor oen aanvang van een nieuw
kwartaal.
Prijs per drie maanden (0.90 Bulten de
gemeente Amersfoort f0.95. Afzonderlijke
a 10 ct.
fiet Klooster op den
Heiligenberg.
Door T. PLUIM.
(Slot.)
In het klooster plaatste St. Ansfridus
12 Benedictijner kloosterlingen uit de
Abdij van St. Vitus te Gladbach onder
den Abt Weringerus, zij hadden bo
vendien nog een eigen bidplaats of
kapel, zoodat op den Hohorst een
aanzienlijke stichting venezen was.
Weldra werd de naam Hohorst
veranderd in dien van Heiligenberg,
zooals de plek nog altijd heet. Som
migen meenen, dat die naam zijn ont
staan verschuldigd is aan het klooster
anderen willen hem afleiden van den
stichter zelf. »die daar zooals de
Zeereerw. Heer Rootselaer zegt in
een geur van heiligheid is overleden.
In ieder geval zoo vervolgt de be
kende Archivaris van Amersfoort
verdient het de opmerkzaamheid, dat
door Ansfridus een oord werd uitge
kozen, dat bijna geheel en al ontoe
gankelijk was. Het was één dier
plaatsen, die, gelijk wij weten, bij uit
stek geschikt was voor de uitoefening
der afgodische plechtigheden onzer
voorouders. Is de giising gewaagd,
dat zich misschien juist in die woeste,
bijna ontoegankelijke landstreek op den
top van dien heuvel een outersteen of
offerblok der toenmalige bewoners be
vonden heeft? Werd misschien juist
daarom die plek door Ansfridus tot
stichting van een klooster uitgekozen
en staat misschien de naam van Hei
ligenberg daarmee in verband Ik
schaar mij geheel aan de zijde van
Amersfoort's kundigen archivaris
ook andere heidensche plaatsen in
Gooi- of Eemland werden al vroeg
gekerstend, o.a, het bekende St. Jans
kerkhof. Trouwens de eerste kerkvaders
rieden aan dergelijke plaatsen bij voor
keur tot uitgang van de kerstening te
nemen. Ook heb ik ergens gelezen, dat
de Heiligenberg oudtijds in den eersten
Meinacht de verzamelplaats van de
heksen was, waarheen zij op hun be
zemstok reden, zooals in Duitschland
op de Broeken het geval was.
Twee jaar na de stichting, op 3 Mei
1008, nam bisschop Ansfridus zelf in
hel kooster het ordekleed aan. Dage
lijks deelde hij daar aan 72 armen
eigenhandig spijzen uit. De reeds meer
genoemde Alpertus verhaalt ook nog
de volgende liefdedaad van hem. »In
zijn cel riep hij eens 's nachts na zijn
breviergebed een zijner dienaren en
gelastte Item volkomen geheimhouding.
Hij haalt nu met hem een emmer
water uit de rivier (de Eem), laat het
koken en stort het in een badkuip. Nu
brengt hij een melaatsche, die door de
ellendige ziekte geheel was aangegre
pen, binnen, ontdoet hem van zijn
oude kleedeten en beurt hem in het
badhierop wascht hij met eigen
handen de besmette ledematen, legt
hem daarna in zijn eigen bed, kleedt
hem vóór den morgenstond met nieuwe
kleedercn en laat hen» vertrekken, on
der uitdrukkelijk bevel het aan niemand
bekend te maken.*
Niet lang daarna en reeds op hoo-
gen leeftijd gekomen, werd hij blind.
(Alpertus zegt, dat hij eerst het kloos
terkleed had aangenomen, nadat hij
blind was geworden). Zijn vrome daden
lieten niet na een diepen indruk op de
omwonenden te maken Toen hij dan
ook overleden was, stroomde een ont
zaggelijke menigte toe om hem op
treffende wijze de laatste eer te bewij
zen. Alpertus deelt ons daarover het
volgende inede.
«Toen hij begraven zou worden was
zijn dochter, de terwaardige Abdis van
het klooster te Thorn tegenwoordig (hij
was, vóór hij priester werd, gehuwd
geweest). Bij het lijk, dat in de bid
plaats gelegd was, verrichten de broe
ders de gewone gebeden, van meening
om het den volgenden dag in de ketk
zelf te begraven, Ondertusschen w
die van Utrecht in grooten getale
gekomen met het voornemen het lijk
Utrecht over te brengen. Ten
einde dit plan te volvoeren, stortten
zij in de kerk naast de lijkbaar vurige
gebeden tot God, Plotseling ontstaat
aan één zijde van den heuvel (hetzij
toeval, hetzij door beschikking v
God) brand In een werkplaats, en t
wijl allen toesnellen om het vuur
blusschen en daaraan al hun aandacht
gewijd hadden, beuren die van Utrecht
zonder gerucht te maken, de baar op,
waarop het lichaam van den man Gods
lag, en dragen het naar den stroom
(dusden ouden Rijntak, toen nog
bevaarbaar), eo daar het bootje slechts
weinig personen kan bevatten, volgen
de anderen, zoolang de bodem dat
toeliet, badende, en daarna zwemmende.
Zij nu, die toegesneld waren om bet
vuur te blusschen, bemerkten den aan
slag der Utrechtschen Diet eerder, of
schoon alles zeer snel was geschied,
dan toen het bootje reeds aan den
anderen oever wegvoer. Aanstonds
grepen zij naar de wapenen met het
doel de plannen der Utrechtschen te
verijdelen. Ternauwernood kreeg de
Abdis van Thorn, die met gevouwen
handen knielend op den grond lag,
van de mannen gedaan, dat zij de
Utrechtenaars niet zouden vervolgen
(om bloedvergieten te voorkomen). Wie
schrijft het dan ook niet toe aan de
heiligheid van den gelukzaligen man,
dat op zóo gemakkelijke wijze de
lieden, die vol woede Daar de wapenen
hadden gegrepen, tot rust werden ge
bracht, en dat ceD woeste menigte, die
belet werd de rivier over te steken,
zoowel aan het gevaar, als aan den
dood ontkomen is En op die wijze
vereenigden zich dezen en genen zoo
vredelievend mogelijk met elkander
(d.w.z. de partij van de kloosterlingen
sloot zich du gewillig bij de Utrecht
schen aan om het lijk plechtig uitge
leide te doen). Onder het zingen van
van psalmen en gezangen dragen zij
den lichten last tot aan den Rhijn in
schip, dat daartoe gereed lag, en
kwamen te Utrecht aan. Den volgenden
dag werd het lijk in de St. Maartens
kerk of Dom begraven, en wel aan de
zuidzijde."
De eerste Abt van 't klooster was.
zooals wij reeds zeiden, Weringeius,
de tweede heette Adelberlus, de derde
Wernherius en de vierde Gervicus.
Dit was de laatste Abt, althans op
den Heiligenberg. Immers niet lang
na 1050 werd het klooster door den
H. Bernulphus, die van 1027—1054
Bisschop was, naar Utrecht verplaatst
(om welke redenen blijkt niet) en kwam
daar tot grooten bloei.
Baarn, Aug. 1920.
Binnenland.
Op den Wcddcrweg bij Wedde,
werden vijf fietsende lieeren uit Oude
Pekeia aangehouden door twee bandie
ten. Met messen vielen ze aan. De
hceren kregen erge soij- en steekwonden.
Het ergst echter werd de heer Imminga
geraakt. Zijn toestand is levensgevaar
lijk. De daders zijn gevangen genomen.
Nabij de Berkummerbrug bij Zwolle
is een driewieler-auto bij het nemen
van een sterke bocht gekanteld. De in
zittenden, een heer en dame, twee kin
deren en een pleegzuster werden ei
uitgeslingerd. De pleegzuster werd vrij
ernstig gewond en bleef geruimeu tijd
buiten kennis. Dc auto was gehtel
bruikbaar.
Te Weerdioge is ingebroken bij een
veenbaas. Er is 5000 gulden gestolen.
De dieven zijn onder het raam door
gekropen.
In België hcerscht in vrij hevige
mate de veepest. Thans is uitgemaakt,
dat men te docu heeft met de Indische
pest. Dc epedemie heeft zich eenigs
zins uitgebreid in Brabant, tengevolge
van aankoop te Gent van Duitsche
beesten door een veckooper. Deze is
zijn vee naai de maikten te Leu-
Acrschot en Diest gegaan en zoo
doende zijn daar nieuwe haarden ont-
In Vlaanderen heeft de epidemie zich
teneens uitgebreid. Hier waren zebu':
de oorzaak van. Deze kwamen ui
Britsch Iud.c en waren te Bombay in
gescheept. Men had ze te Antwcrpei
moeten ontschepen, omdat de boot.
waarop zij haddeu moeten worden door-
g -zonden nog niet klaar was. De zebu's
hebben loen het Amerikaanse!» vee,
dat zich daar op weg naar Gent
bevond, besmet. Dit vee heeft op zijn
beurt het Duitsche vee besmet,
Tot even voorbij de halte Heuvel-
sche Steeg, onder Amerongeo, was de
D-trein uit Utrecht, voorzien van twee
locomotieven, gevorderd, toen de
vau de voorste locomotief brak. Ge
lukkig gaf de machinist snel beraden
n sein waardoor de 2e locomotief uit
Ie macht remde en de trein binnen
O M. tot stilstand kwam. De koppel
stang was gebroken en de voorste lo
comotief gedeeltelijk ontspoord. Nie
mand kreeg letsel.
De export van planten bedroeg vóór
den oorlog f5'/j millioen. 25 pet. ging
naar Amerika 53 pet. naar Duitschland.
Die landen nemen niets meer en men
gelooft, dat de kweekcrij groolendeels
doode i« opgeschreven.
Zaterdag j.l. war voor Nedcrhoiet
den Berg een ongeidksdag.
De onheilen zetten in met spelende
kinderen in de buurtschap O ver meer.
Ze waren met elkaar aan het stoeien,
waarbij een der jongens kwam te vallen,
met het ongelukkig gevolg, dat hij cén
zjjner oogen zoodanig verwondde, dat
hij dit lichaamsdeel zeer waarschijn
lijk zal moeten missen.
Ecu zuster van den getroffene, die
zich per fiets in zenuwachtige haast
naar den gemeentegeneesheer spoedde,
reed, komende over dc Vcchlbrug, in
volle vaart tegen een dame, die met
een geweldige smak tegen den grond
geworpen werd, terwijl z$ zelve met
de fiets omver tuimelde. Beiden ver
kregen bloedende wonden aan het voor
hoofd.
En ten slotte brandde bij een kleer-
bleeker de droogzolder uit, waarbij
'aschgoed verbrandde.
De stoomtrawler «Hollandia* te
IJmuiden, kreeg e«o mijn in het net,
welke ontplofte en het achterschip ver
nielde, zoodat het sch p zonk. De ge-
heele bemanning redde zich met eigen
sloep en landde op Terschelling,
Een man te Giooingen, die te veel
aan Bacchus had geofferd, sprong io
het water onder deu uitroep: «daar
gaat ie weer Hij zonk in de diepte
en kwam niet meer levend boven
Het uitstekend ..tooihereida-Room-
scke Drankbestrijdings-Congres
's Bosch zal ongetwijfeld de Roomsche
Drankweer ten goede komen. Tal van
vraagstukken worden daar door erkend
knappa mannen behandeld en het juist
begrip over de drankweer zal zoo bij
velen verhelderd worden. Het Congres
ving aan met een H. Mis in de St. Jan--
kerk, waaronder pater Borromeus de
Greeve een gloedvolle toespraak hield.
Buitenland.
Turkije heeft nu ook dc vredes
voorwaarden geteekend. Hiermede
het laatste vredesverdrag geteekend
is officieel de vredestoestand tusschen
de Geallieerden en de vijf vijandelijke
mogendheden weer ingetreden.
P. Cappers schrijft over model kam
pongs in >Een veelbelovende Missie*
=Nu zijn wij om zoo te zeggen ge
komen aan het tweede stadium van
de nieuwe beschavingsgeschiedenis
Nieuw Guinea. Door het optreden der
Regeering in de laatste jaien en den
invloed der Missie, is er stilletjesaan
heilzame wei king gekomen in de
partij der Marindineezen ol Kaja-Kaja's.
Het beruchte koppensnellen heeft nu
opgehouden wc hopen voor goed
kindermoord, kinderroof, bloedwraak,
levend begraven en meer dergelijke
akeligheden verdwijnen of lijn ai ver
dwenen. Dit onderschatte men niet, 't
is een flinke stap op den goeden weg
van den vooruitgang. De Marindinees
begint te voelen, dat rijn oude wilde
mansleventje ingiijpende veranderingen
ondergaat.... Maar hoe nu voort tc
gaan De wakkere assistent-resident
schreef het reeds verleden jaar ii
Javabode* 'Door hel stichten
ieuwc niodcldorpcn onder leiding der
Katholieke Missie.*
Daarmede werd een aanvang gemaakt
Merauke en te Obaka. «Jonge flinke
gezinnen leven daar bij den missionaris
en gevoelen zich meer tevreden en
gelukkig. Elk gezin heeft ten klein net
huis, heeft klecren en instrumenten,
ontvangt onderricht en bezoekt dc kerk,
blijit vrij en zelfstandig cn hangt van
niemand af. De eenigc voorwaarde die
gesteld wordt is zich ncljes te gedragen.
Het laat zich aanzien, dat na eeoigen
tijd deze beweging steik zal tuene
't Is dus wel de aangewezen weg.
En dc uitkomst heeft bewezen dat
het de aangewezen weg is. Stilaan ko
men er meer menscheu van goeden
wil. 't Ging wel erg langzaam, maar
de te overwinnen moeüjkheden waren
dan ook zoo grootmenschelijk opzicht
overwonnen, sicflltc gewoonten afge
legd, fumilieieden, waarmede men altijd
geleefd had, verlaten.
N.V. Centrale Crediet-
en Landbouwbank
AMERSFOORT, Kortegr. 6. Tal. Int. 363
UTRECHT, Tal. latere. 460.
80EST, Van Waedeetr- 206, Tal. Int. 6
8CHERPENZEEL. Tal. latere. 6.
Telegramadres „Credo".
hnlntln a imililtli nnnni cniiilu ui 1m luèi
Safe Deposit.
L. S.
Bij deze hebben wij de eer mede te deelen dat a.s.
Maandag-namiddag door ons zal worder heropend de
van ouds bekende KOEK- EN BANKETBAKKERIJ
van de firma R. de Haas.
Aanbevelend, j
Langestraat 87, Tel. no. 50,
Amersfoort.
Een statistiek van het Belgische
ministerie van verdediging vermeldt, dat
van 4 Augustus 1914 tot den dag
q den wapenstilstand 11.725 soldaten
van het Belgische leger gesneuveld, en
12.247 aan hun wonden ol aan ziekten
overleden zijn. Met inbegrip van de
officieren bedragen de verliezen resp.
15.688 en 14.P""
Op 'ast der directie zal voort,
geen Duitsche muziek meer worden
gespeeld ra de KuurxaaT te Ostende.
Met Beethoven's Vile Symphonic is
dezer dagen de deur voor Duitsche
kunstenaars gesloten.
zijn geboorteland zijn oude moeder be
zoeken, maar hem werd belet te lan
den. De aartsbisschop gaf als zijn
overtuiging te kennen, dat er in het
optreden van de regeering tegenover
hem meer schuilde dan de regeering
de natie wilde laten beseffen. Hij had
een rol gespeeld in de arbeiderspolitiek
van Australië, waar hij den dienstplicht
bestreden bad en men had hem nimmer
vergeven, dat hij het democratisch
Australië gered had van het militaire
despotisme. Een andere reden tot vijan
digheid jegens hem was, dat hij in
Australië zijn geboorteland (Ierland) ver
dedigd had tegen een volhardende,
systematische kwaadsprekerij. Hij hield
vast aan elk woord, dat hij onlangs in
Amerika over de betrekkingen tusschen
Engeland en Ierland gezegd had. Hij
bleef het recht opeischeo, naar Ierland
tc gaan. Hij is eveneens voornemens
naar Australië terug te keeren, ongeacht
het verzet. Mgr. Mannin eindigde met
te verklaren, dat de bevelen der Brit-
sche r'egeering voor hem niet meer
bindend waren, dan indien het bevelen
van den Sjah van Perzie waren.
Over de verwoesting in Frankrijk
door den oorlog het volgende
Van de 841 gemeenten, departement
Atsne, zijn er 725 geteisterd. Er moeten
5.200.000 kubieke meter terrein opge
redderd worden er zijn 50.888 wonin
gen van de 144.628, die er in 1914
waren, volkomen vernietigd. 650.000
H.A. terrein moet van projectielen ge
zuiverd worden. Er moet 40.275,000
vierkante nieter prikkeldraad versperring
opgeruimd wortlen 37 millioen kubieke
nieter loopgtaaf moet opgevuld worden
6391 kilometer wegen moeten er ge
heel vernieuwd of hersteld worden.
zijn 812 belangrijke werken verwoest
(bruggen en*bijna alle elecuischc
installaties zijn vernietigd)265 K.M.
waterwegen moeten weer bevaarbaar
gemaakt worden. Van de 460.000 H.A.
bouwgrond zijn er 120.480 onbruikbaar
gemaakt.
Er zijn intussehen met hel herstel
lingswerk al resultaten bereikt. Op 1
Juni van dit jaar waren cr 1.870000
kubieke meter afbraak en puin opge
ruimd40 620 woningen waren voor-
loopig hersteld5157 houten huizen
en 5054 huizen van oude bouwstoffen
waren er geboewd. Er waren 591.200
H.A. van projectielen bcvrijfl, er waren
25.950.600 meter prikkeldraad verwij
derd 21.400.000 kubieke meter loop
graaf waren opgevuld 3538 kilometer
weg was verbeterd er waren 319 hou-
Bates
Continental j
Dunlop l
Qaulois
Micbelin i'
Moseley
Reflex Clipper
Warwick
Bates
Dunlop j
Firestone
Rijwiilbiidin
Moinrkanfien
niwtVi VmIB*VH
Goodrich
Goodyaer
UIT VOORRAAD LFVERBAAR.
Fa.L. A.A. v.HAMERSVELD
Filiaal: Utrechtschestraat 25.
noodbruggen, 44 voorloopige brug-
van ijzer en 47 nieuwe, definitieve
ijzeren bruggen gebouwd. Waterwegen
waren over 217 kilometer bevaarbaar
gemaakt412.000 H.A. bouwgrond
waren voor de cultuur gereed gemaakt.
Amersfoort
R. K. Huisvestiogs-Comité
afdeeling Amersfoort.
Blijkens nader ontvangen mededee-
ling zal de trein voor het vervoer van
Oostenrijksche kinderen niet Dinsdag
17, maar vermoedelijk Maandag 23
Augustus vertrekken.
Klagen over stijgende belastingen
niet nauwgezet overwegen of de een
of andere uitgaaf werkelijk noodzaak is,
trekt de gemeente niet uit de zorgen.
Men zal goed doen voortaan nauw
te letten op de handelingen van den
Raad en te onthouden wie of er maar
geld voteert voor niet onmisbare din
gen. Zooals de toestand nu is, moet
elke uilgaaf worden gewikt en gewogen;
moet zelfs de kleinste bezuiniging wor
den toegepast. Zuinig zgn, ij ten
Raadbuize het parool. Wat vroeger
in royale buien min of meer ondoor
dacht werd gevoteerd is nu eenmaal
vastgelegd, maar al wat voortaan wordt
gevraagd worde getoetst aan strikte
noodzaak of nu'.
En het college van B. en W. zal
hierin voorgaan. Dit blijkt o.m. uit de
beantwoording eener viaag betreffende
het stenografisch raadsverslag.
Indertijd werd hier royaal weg be
sloten tot hel uitgeven van zoo'n ver
slag, waarvan het nut problematisch is.
Honderden gemeenten van Nederland
deden 't zonder zoo'n relaas. Maar
Amersfoort moest het hebben, en 'l
hield het langen tijd.
De belangstelling in het gesprokene
door onze vroede vaderen bleek echter
ia de practijk niet bijster groot, iets
wat tot op zekere hoogte verklaarbaar
is en gebillijkt kan worden.
Terecht kwam dan ook het voorstel
de uitgave te staken toen de prijzen
enorm opliepen.
Er kwam toen met goedvinden van
den Raad een getypt verslag, meer voi r
huishoudelijk gebruik, hetwelk als alles
zins voldoende kan worden aangemerkt.
