COMMANDITAIRE BANKVEREENIGING
Giro en chequeverkeer met
alle plaatsen van ons land
FaUJUMUUD
Motorbanden
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
VRIJDAG 3 SEPT. 1920
34*t« JAAROANO No. 48.
Kantoor i Laagegracbt 28, Amersfoort
DB BBMBODB verschijnt Dinsdag- ec
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week in
gaan, doch opzegging van abonnement moet
feschieden voor den aanvang van een nieuw
wartaal.
Prijs per drie maanden f0,90 Bulten de
gemeente Amersfoort f0.95. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
ADVBRTBNTIËN 23 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
adverteeren.
Voor blijmoedig levensgenot is
dikwijls maar heel iceinig geld
noodig.
De Staat.
stra en volgden hem toen hij nog een
socialistische toekomstmaatschappij hen
voorspiegelde en de klassenstrijd aan
prees als het strijdmiddel om de hui.
dige maatschappij om zeep te brengen.
Thans blijven zij Troelstra bewonde
ren nu hij zelf de schouders ophaalt
over de vroeger gebouwde luchtkas-
teelen en met volle zeilen aanstuurt op
een staatssocialistische maatschappij.
En de „bewusten" die hem nu ook
toejuichen weten niet, dat nog maar
kort geleden de sociaal-democraten van
bet staatssocialisme niets wilden weten.
Liebknecht eindigde in 1892 op den
rooden partijdag te Berlijn een rede
tegen het staatssocialisme met deze
woorden„de laatste strijd, die de
sociaal-democratie heeft te voeren zal
uitgevochten worden onder den strijd
kreet: Hier de sociaal-democratie 1 Daar
het Staatssocialisme.
En er werd een resolutie aangeno
men waarin het beet„De sociaal
democratie heeft met het zoogenaamde
staatssocialisme niets gemeen," en ver
der „Sociaal-Democratie en Staats
socialisme zijn onverzoenlijke tegen
stellingen."
Troelstra heeft nu z'n partij een
groote frontverandering laten maken of
is daar nog mee bezig,
Maar de „bewusten" snappen het
niet. Hij leidt henbij den neus
desnoods.
Vragen we ons nu af, of misschien
die frontverandering tot iets goeds ge
leid heeft.
Is staats-socialisme iets, waar wij
v.ede mee kunnen hebben?
Niet ieder ingrijpen van de Staats
macht in het economisch leven is
Staats-socialisme.
De leidende gedachte van dit stelsel
is, dat de souvereiniteit van den Staat
zich onbeperkt uitstrekt op economisch
terrein, zoodat den Staat 't volle recht
toekomt het economische leven te re
gelen, zooals het hem en wanneer het
hem goeddunkt.
Dus de Staat, dat is de regeering,
kan en mag alles regelen voortbren
ging, verdeeliDg, enz. ook als door vrije
werkzaamheid het noodige kan tot stand
gebracht worden.
Waar de wereldoorlog het maat
schappelijk leven ontwrichtte moest de
staat soms wel regelend ingrijpen en
wij, die zelf daarnaar gevraagd hebben,
zijn daarom geen staatssocialisten.
Want wij erkennen niet, dat de Staat
in alle omstandigheden zoo diep in de
vrijheid der bedrijven zou mogen in
grijpen, zoo alles zou mogen regelen.
Kan de Staat het economisch leven
regelen
Practisch is in de oorlogsjaren
bewezen, dat dit om nu maar een zacht
woord te gebruiken, niet meevalt.
En dat is goed te verklaren ook.
Zelfs als men den Staat almachtig ver
klaart, dan is de staat het nog niet.
Door zijn rechtsorde en door het ge
weld kan de staat dwingend optreden,
maar er zijn nog grenzen voor zijn mo
gelijke werkzaamheden en voor het
resultaat van zijn dwangmaatregelen.
Als iemand een doel zich stelt, dan
moet hij mede tot bereiking van dat
doel stellen de noodige middelen.
Zonder dat helpt de beste bedoeling
niets.
En de staat zal zeer dikwijls wel een
plan desnoods vblvoeren kunnen, maar
met een onevenredige opoffering van
materieele lasten en' geestelijke krach
ten, die hem dan dwingen tot inper
king van zijn werkzaamheid op ander
gebied.
Als de staat maar steeds meer in
grijpt en alles zelf wil doen, zelf regelen,
zou de staal het meeste maar half doen
of verkeerd doen, gelijk een particulier
die te veel op zijn schouders neemt.
Dikwijls zouden er nieuwe misstanden
uit voortvloeien, die de voordeelen
:er zouden opheffen.
Daarbij de staatswerkzaamheid gaat
niet buiten de individuen om. De eigen
schappen van de overheidspersonen, de
nauwgezetheid, werklust en eerlijkheid
van de ambtenaren, de steun en mede
werking van de bevolking zijo dingen
rekening gehouden moet
En de menschen, die meenen, >'at
als de staat wil, de staat alles goed
kan maken, zij vergeten dit maar al
De staat regelt, ziet toe, controleert,
jawel, dat doen zijn ambtenaren en als
de staat alles op economisch terrein
ten slotte moest regelen, beslissen,
controleeren, dan zouden we nog wat
anders beleven dan thans grenzelooze
willekeur, verwarring, ambtenarij.
Wij hebben er staaltjes genoeg van
gezien om gewaarschuwd te zijn.
Iogrgpen in de volkshuishouding door
:n staat kan nood'g zijn, doch zij die
eenen dat de staat alles moet en kan,
vergissen zich zeer,
Als men de Staat almachtig procla-
eert bedrijft men niet alleen onrecht,
doch begaat men ook een dwaasheid.
Er is veel in onze maatschappij dat
niet goed is en dringend verbetering
behoeft.
De maatschappij kan niet goed wor
den zeiden de sociaal-democraten en
zij beloofden een nieuwe toekomst
maatschappij, een hemel op aarde.
Maar het wachten duurde te laog.
Nu heeft Troelstra het anders voor.
Geen goede woningenvader staat zal
er voor zorgen als het moet tegen
lagere huur dan de kostprijs mogelijk
maakt.
Geen lekker en voedzaam eten: vader
Staat zal het bereiden, je koopt het
voor een prikje.
Broodkoren te duut Vader Staat
zal er het noodige geld bij leggen. Wat
wilt ge meer de Staat is er goed voor.
Maar het geld
Wat nood! Vader Staat zal bedrij
ven monopoliseeren, scheepsbouwer
worden en fabrikant, landbouwer en
winkelier. Hij zal produceeren en dis-
tribaeeren, prijzen zetten en concur
renten bedwingen.
Denk er maar eens in.
En ge past er voor.
Maar de „bewuste" arbeiders Troel
stra's volgelingen, meenen er gelukkig
mee te worden.
Binnenland
Lintjesregen.
j gelegenheid van den verjaardag
H. M. de Koningin^werden onder
scheidingen verleend o.ftt. aan
Z. D. H. Mgr. Henr. van de Wete
ring, Aartsbisschop van Utrecht, be
vorderd tot ridder-grootkruis in de orde
van Oranje-Nassau
prof. mr. dr. Slruycken, staatsraad,
O. M. F. Haffmans en Jhr. mr. F. X.
A. Verheljen, leden der Eerste Kamer,
mr. Baron de Wijkerslooth de Weer-
densteijn, lid der Utrechtsche Staten,
mr. Van Oppen, burgemeester van
Maastricht, p. Mag. J. V. de Groot
O. P„ hoogleeraar te Amsterdam, dr.
C. J. Vinkesteijn, inspecteur der gym
nasia te 's-Hage, J, H. Toorop, kunst
schilder aldaar, benoemd tot riddersin
de orde van den Nederlandschen
Leeuw
W. Mengelberg, bevorderd tot com
mandeur in de orde van Oranje-
Nassau
dr. P. J. M. van Gila, inspecteur van
het R. K. Onderwijs te Roermond, mr.
F. I. J. Jansen te Maastricht, J. M. V.
G. Dubois, arts te Venlo, A. M. J.
Jansen, R. K. Pr. op Curasaobe
noemd tot officier in de orde van
Oranje-Nassau
pastoor Lamb. J. J. M. Poell te
Gemeit, pater R. C. H. Bouters O.F.M.
te Leiden, B. E. A. Verkuyl, Boxmeer,
J. J. J. Ruemkens, Heerlen, H. Th.
Hermans te Amsterdam, J. Th. van
Lent, Utrecht en J. P. van Term, jour
nalist te Maastricht, benoemd tot ridder
de orde van Oranje-Naaaau.
Een 2-tal dronken lui wilden te
Bokstel nog meer aan Bachus offeren.
De kastelein weigerde de luidj ra binnen
te laten en maakte, toen dezen hem
te lijf wilden, gebruik van zijn revolver.
Zekere P. werd daarbij zoodanig ver
wond, dat hij naar het ziekenhuis werd
vervoerd.
Te Valkenswaard zijn wederom
eenige sigarenfabrieken stopgezet.
In de douanezaal van Hoek van
Holland is een passagier vaa een
portefeuille met 600 gulden beroofd.
De berichten in Nederlandsche
bladen, dat de koning van België
de villa Mattenburg en landerijen te
Bergen op Zoom heeft aangekocht,
wat nog niet is tegengesproken, ver
wekt in Koningsgezinde kringen in
BelgiC levendige opschudding.
Te Rotterdam bezweek bij een ver
huizing plotseling een der consoles onder
de dakgoot, ten gevolge waarvan de
bgschbalk omlaag viel en terecht kwam
op bet hoofd van een werkman. De
ongelukkige werd opgenomen met
brijzelden schedel en overleed kort
daarop.
Ter gelegenheid van de Berchem-
sche kermis, stond de ruim 40-jarige
M. Seimcn, met een tafeltje ko-k en
snoepgoed in de onmiddellijke nabijheid
een danstent. Zekere J. v. d. H.,
11. L A. DULLAERT Co.
Amersfoort - Soest - Utrecht - Steenbergen - Noordl
de danstent komende, tiep onver
hoeds op Seimen af en stiet hem een
mes in het hart, zoodat de man dood
neerviel. Hij laat een vrouw met 5
kinderen onverzorgd achter.
In eene te Utrecht gehouden ver
gadering van steenfabrikanten is gesticht
een Onderling Verzekeringsfonds tegen
schade, veroorzaakt door werkstaking.
Alle aanwezigen traden met al bun
fabrieken toe, met een gezamenlijke
productie van honderd negentig miiüoen
steenen per jaar. De te betalen verze
keringspremie werd voor het eerste jaar
bepaald op f2.50 per 1000 gevormde
steenen.
Voor zoover bekend is deze verze
kering de eerste van dien aard. Dat een
dergelijke maatregel noodig blijkt is een
treurig teeken des tijds, maar het moet
worden aanvaard, nu een werkstaking
ris een vanzelf sprekend incident bij
eder bedrijf wordt beschouwd.
De fabrikanten zullen zulke incideoten
kunnen afwachten en de verzekering
wel op het product verhalen, waarvan
de prgs natuurlijk verhoogd wordt met
het bedrag der verzekeringspremie.
De kosten dezes zijn alweer een half
millioen gulden per jaar!
Eenigen tijd geleden schreef Mr.
Troelstia met betrekking tot het gebrek
arbcidslust onder de arbeiders
Het stereotype antwoord op klach
ten daaromtrent van de zijde der arbei
ders is: geeft ons als burgers der ge
meenschap en als arbeiders in het
bedrijf de noodige conti61e en mede
zeggingschap en het bewustzijn, dat
onze meerdere inspanning niet de
van enkelen, maar den welstand
allen ten goede komt, zonder dat
blijft voor ons de productie een zaak
waaraan wij liefst zooveel mogelijk ver
dienen met de geringste inspanning,
op dezelfde motieven, die ook den
kapitalist beheerschen.»
De beer Schaper, die, minder
politiekt, gewoon is de dingen i
nuchter te bezien, is het met deze uit
spraken niet eens.
»Dit betoog, zegt hij in het Populair-
wetenschappelijk Bijvoegsel van iHet
Volk», is m.i. zoowel onzuiver ais ge
vaarlijk.
•Gevaarlgk, omdat bet het gebrek aas
arbcidslust idealiseert, dit als een ge
wettigd strijdmiddel tegen bet kapita
listische stelsel kan voorstellen en alzoo
de arbeidersklasse zelve tot slachtcffei
kan maken.
»Het betoog is echter ook onzuiver.
Het is niet waar, dat het stereotype
Bates
Continental
Dunlop J
Gaulois f
Michelin
Moseley
Keflex Clipper
Warwick
Bates
Dunlop i
Firestone f
Fisk i
Goodrich I
Goodyaer
UIT VOORRAAD LEVERBAAR.
Filiaal: ütrechtschestraat 25.
antwoord der arbeiders isgeef ons als
burgers der gemeenschap de noodige
controle enz.
Het antwoord in de Midden-Euro-
peesche landen is eenvoudiggeeft ons
meer en beter brood, geeft ons vet en
vleesch, want wij zijn te hongerig] om
flink te werken.
ïn in de andere landen is het de
onlust van de gewezen soldaten, om
in den gewonen, maar onvermij-
delijken maatschappelijken tredmolen
te gaan, en voorts is het 't gevolg van
de demoralisatie van oorlog en mobili-
satietoestanden.
•Als het motief was gebrek aan
ledezeggenschap, waarom hebben dan
de arbeiders in Rusland, toen zij het
radenstelsel hadden veroverd, zoo wei
nig uitgevoerd, dat Lenin en Krassin
de gansche massa hebben gemilitari
seerd, en worden in de Sowjet-republiek
de arbeiders, die niet aanpakken, met
-e straffen bedreigd DAir kon men
toch dat verwijt van gebrek aan mede
zeggenschap en van kapitalistisch regime
niet laten gelden I
•Afbeuling, zegt de heer Schaper
tenslotte, is een methode, ook zonder
8-urendag te veroordeelen doch gebrek
aan arbeidslust bij een korten werkdag
zal zich het eerst aan de arbeiders
klasse wreken, door het veroorzaken
van dure woningen, dure andere ge
bruiksartikelen en van levensmiddelen.»
Amersfoort
In het Moederhuis der Congregatie
van O. L. Vrouw overleed op 77*jarigen
leeftijd de Eerw. Zuster Maria Bernar-
dine (in de wereld Mej. H. Bosman).
241 Aan de
Neen, ik stiet tegen de scherpe
punt eener Inns. Bijna werd ik gewond.»
•En toch is Darma volkomen rustig.»
•Zou ik mij dan vergist hebben Dat
is niet onmogelijk.»
Keeren we terug?»
Nooit 1 Middernacht is nabg. Voor
waarts, Kammamoerri.» De spitse punt
der lans stuitte zijn voortgaan. Hij uitte
een verwensching en pakte de lans,
die zich horizontaal op de hoogte zijner
borst bevond, vast. Hl) trachtte haar
van sich af te duwen, doch de lans
bleef onbewegelijk. »Wat heeft dat te
beduiden?» mompelde hij.
•Nu, meester?» vroeg ]de Maharat.
•Wat is dat voor 'n ding?»
Misschien een verdediging-,
schien een folterwerktuigHi
begrijp 't al, de lans is in den
bevestigd. Gaan we dus linksaf, wij
sullen den weg wel vinden.»
Tremal-Naik liep nog een eindji
verder, totdat hij met zijn hoofd tegen
den bovenwand der galerij stiet. Een
trzp leidde naar een andere gang. Vier
of vijf ueden daalde hij naar beneden,
toen hij plotseling bleef
Hoort gc 't, meester?» vroeg de
Mabarat.
Ja, ik boor'tantwoordde Tietnal-
Naik zacht.
Wat is dat voor een gemurmel?»
»lk weet 't niet. Zwijg en luister I»
Zij luisterden aandachtig. Het was
zonderling boven hunne hoofden hoor
den zij een gemurmel, dat hethaald
werd door den echo der gaiety. Een
oogenblik daarna verlicbtte een licht
straal 't gewelf, doch dadelijk verdween
deze weer. Een doffe knal volgde.
Kammamoerri en Tremal-Naik werden
door een levendige onrust aangegrepen,
en hielden de pistolen gereed. Na eenige
minuten herhaalde zich hetzelfde
ichijnsei.
Begrijpt ge daar iets van?» vroeg
de Maharat.
k meen van wel,» antw?ordde
Tremal-Naik. «Dit murmelen duidt de
aanwezigheid van water aan. Misschien
vloeit ergens een tivier boven onze
hoofden
•En die lichtstraal?»
Misschien een lens van glas of kwarts.
Het lichten wordt veroorzaakt door den
bliksem, en de knal komt van buit
Meent ge, meester?»
Waarheid of niet, geen pas ga ik
terug, middernacht is nabij.
Zij hervatten hun marsch door de
koude, donkere gangen, stegen en daal
den, stieten dikwijls met het hoofd tegen
het gewelf en drongen op goed geluk
af door, steeds gevolgd door den tijger,
die nog altijd kalm was. Nog tien mlnu-
verslrcken, langzaam, als tien uren
reeds meenden de Indiërs op den
verkeerden weg te zijn, en dachten zij
an, om te kcetcn, toen zij een groot
tr in het midden der galerij gewaar
den. Een half naakte ind ër, rustend
een sooit spies, hield de wacht.
Een vreugdekreet ontsnapte Tremal-
Naiks's lippen. •Eindelijk», mompelde
hij. »lk dacht reeds dat wij verdwaald
rren. Opgepast, Kammamoerri.»
Is de vijand in zicht?»
•Ja, een Indiër staat daar.»
O!» riep de Maherat bevend.
Die mensch hinden ons, wij zullen
hem dooden.»
Kunnen wij dat niet vermijden?»
•Ja, als we terugkeeren, doch dat
doet Tremal-Naik nooit. Die persoon
keen ons den rug toe eu Darma heeft
een zachten gang.»
Wees op uw hoede, meester.»
Tremal Naik antwoordde niet, doch
boog naar den tijger, die den Indiër
reeds bemerkt had. »Ziet ge daar dien
mensch, Darma De tijger knorde dof.
•Ga en verscheur hem,»
Darma keek zijn meester aan. Zgne
oogen schoten bliksems. Hij had den
slangenjager begrepen. Sluipende nader
de hij den wachtpost en kwispelde licht
met zijn staart. De Indiër had niets
bemerkt, men zou zelfs hebben kuonen
aannemen, dat hij op de lans geleund,
ingeslapen was. Tremal-Naik en de
Maharat volgden angstig, met bet ge
weer in de hand, elke beweging van
den tijger. Hunne barten klopten hevig.
Een schreeuw van den Indiër was vol
doende, om de gcheele koene onder
neming te doen mislukken. Op tien
schreden afstand van den Iodiër drukte
de tijger zich plat ter aarde, cu wierp
zich met ééa sprong op zijn offer.
Mensch en dier stortten neer, en een
licht gekraak als van brekende been
deren, was hoorbaar. Tremal-Naik en
Kammamoerri sprongen naar het dier.
Dapper dier.» zei de eerste, terwijl hij
den tijger streelde. De Indiër gaf geen
teeken van leven meer en baadde in
zijn bloed. De tijger had hem met zijn
tanden het hoofd verpletterd.
Hg is werkelijk dood», zei Tremal-
Naik. .Darma had zijn aanslag niet
beter kunnen uitvoeren. Ge zult zien,
Kammamoerri, met dezen dapperen
vriend verrichten we nog wonderen.
Dat denk ik er ook van, meeste
Wat 'n schoons verrassing zal dat zgn
als Darma zich tusschen de bende
stort; wij zullen ze allen verjagen.»
In de verte klonk een schrille toon.
De beide Indiërs herkenden hem ook
dadelijk.
•De ramsinga!» riepen beiden te
gelijk.
Een dof gerommel weerklonk. Tremal-
Naik kon zich niet meer inhouden. Met
opgeheven geweer liep hg snel voort.
Middernacht 1» riep hg met een stem,
die niets menschelijks verraadde. Als
een razende liep hg door de galerg,
gevolgd door Kammamoerri en den
tgger. Aar. het einde van de galerg
bemerkte hg een lichtschgn, en een luid
geruisch van stemmen weerklonk. »Wg
rijn aan het doel!» tiep Tremal-Naik
met rochelende stem. Kammamoerri
wierp zich op hem en hield hem met
alle kracht terug.
Kammamoerri nam Tremal-Naik's
hand in de sgne en drong toen tot het
hol door. Korten tgd daarna verscholen
tg zich achter eene rware zuil. Van
hieruit konden zg alles zien, zonder zelf
gezien te worden.
Een zonderling tooneel ontrolde zich
voor hun oogen.
(Wordt vervolgd.)