11. van Hamersveld Ir. I
|Am ste Ibrou werïj|
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT ÊN OMSTREKEN
DINSDAG 26 OCT. 1920
«•U JAARQANU Ne. 60.
Kaotoor i L«njBfr«cht 38, Amerifoort
verschijnt Dinsdag- ei
ABONNEMENTEN kunnen elke week In.
gaan. doch opxegalng van abonnement moei
{eschleden voor den aanvang van een nieuw
wartaal.
Pr|Ja per drie maanden f0.90 Bulten d<
gemeente Ameraloort 10.95. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
AD VBRTENTlfiN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid 6|J geregeld
adverteeren.
Advertentlën moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 9 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
De menschen zijn niet allen
hetzelfdeen daarom is het onzin
te zeggen een ieder hetzelfde"
Verstandig kan alleen heeten
„een ieder het zijne".
Drankmisbruik.
Overduidelijk bl|)kt, soowel uit wal
we om ons heen alen gebeuren als uit
de bladen, dat in ons land het drank
misbruik is toegenomen sinds het einde
van den oorlog.
Hierbij doet tich het verschijnsel
voor, dat het drankgebruik zich hoe
langer hoe meer verplaatst.
Ter wille van hel goede voorbeeld
hebben vele ambtenaren, kooplieden,
fabrikanten, onderwijzers, leerar-.n zich
voorgenomen geen sterken drank meer
te gebruiken. Anderen maken een
uiterst matig gebruik ervan, omdat zij
een uitgaaf voor sterken drank be
schouwen als een weelde-uitgaaf, die
zij in dezen duren tijd kunnen achter
wege laten.
Ook onder de handarbeiders zijn er
honderden, die zichzelf het gebruik van
sterken drank geheel hebben ontzegd.
Het zijn meestal de beste vaklieden,
de mannen die vooruit willen, degenen
die prachtig sorgen voor de belangen
van hun gezin.
Maar tientallen handarbeiders zijn
sinds enkele jaren erger dan ooit te
voren verslaafd geraakt aan den alcohol
en bedrinken zich gedurende enkele
dagen van de week.
Sinds het einde van 1918 is aan de
meeste arbeiders vrijaf gegeven op Za
terdagmiddag en dit heeft velen in de
verleiding gebracht, om nog meer te
drinken dan vroeger.
Het is zd6 erg geworden, dat de
Minister van Arbeid gemeend heeft een
onderzoek te moeten instellen naar het
verband tusschen de vermeerdering van
het drankmisbruik en de invoering van
den vrijen Zaterdagmiddag.
Spoedig zullen de resultaten van dit
onderzoek bekend worden.
Iedereen kao gevallen van schan
delijk drankmisbruik in zijn omgeving
aanwijzen.
Menig arbeider, vooral menig onge
trouwd arbeider, die «een goede week
gemaakt heeft», acht het een soort
plicht *8 Zaterdags en 's Zondags een
groot deel zijner verdiensten in den
vorm van jenever, bier en brandewijn,
door zijn keelgat te jagen.
Al het verdirode weekgeld moet
binnen acht dagen op.
Wie het niet opmaakt aan sterken
drank, vergooit het dikwijls aan siga
retten en sigaren van de duurste mer
ken, aan minderwaardige vermakelijk
heden, aan waardelooze prullen.
Hoeveel mist de nieuwe maatschappij
die wij thans zien groeien, in vergelij
king met de oudere, die ten ODder ging
en waarop zooveel gescholden is.
Zij mist vooral de levenskunst.
De «goede weck» met »veel geld-
verdienste» wordt door hondeiden en
honderden arbeiders besloten met een
dronken dag.
Geen van hen begrijpt, dat hij met
al die gewonnen gelden bezig is, zijn
levensgeluk moedwillig kapot te slaan.
Ir is jarenlang geroepen, dat het
proletariaat recht had op een mensch-
waardig bestaan, op een beter leven.
Maar hebben wij niet te vaak ver
geten, dat met geld alleen nog geen
menschwaardig bestaan te maken is?
Wij verheugen ons allen erover, dat
de kans op levensgemakken voor dui
zenden en tienduizenden aanmerkelijk
verhoogd is.
Is het dan niet ellendig, dat zooveel
mannen, op den drempel van een nieuw
bestaan. slch zelf en hun stand ont-
eeren door geldverkwisting en lichaams
ondermijning
BIJ het eeuwfeest van den grooten
Katholieken werker Jos. Alberdingk
Thijm zij.i verschillende bijzonderheden
omtrent zfjn levenswijze bekend ge
maakt. En daaruit bleek, dat deze man
- - die ook getracht beeft, den Am-
sterdamschen handarbeiders wat meer
levenslust te leeren bi|na geen
kwartier van zijn streng ingetogen en
toch blij en vroolijk leven weggooide.
Ook in zijn vrije uren deed hij zijn
arbeid, den arbeid die hem lief w
voor letteren en kunsten.
Zooals deze groote Nederlander
voorbeeldige katholiek-van-de-daad heb
ben duizenden en tienduizenden der
Nederlandsche burgerij zichzelf een
ware levensvreugde verschaft in ma
tigheid en soberheid.
Waarom zouden de arbeiders niet
hetzelfde kunnen doen, nu zij ge
lukkig in betere levensomstandig
heden komen te vetkeeren
De besten onder hen doen immers
reeds zool
De typografen door zich toe te leg
gen op de beoefening der vakstudie
dc timmerlieden door met hun kin
deren iets moois te vervaardigen voor
hun eigen huishouden
de ververs door een frissche kleur
te brengen in kamers en gang
de lederbewerkers door kleine ge
bruiksvoorwerpen te maken voor hunne
ouwen en kinderen
tientallen van hen en van andere
vakken door aandachtig een courant,
een tijdschrift, een boek te lezen en
aldus mede te leven met de stille den
ars der menschheid.
Dat is levenskunst.
Ons volk moet leeren minder te
praten minder te drinken en meer te
denken.
Binnenland.
Jacob van Campen.
Het standbeeld van Jacob v. Campen,
dat thans in een der nissen aan den
voorgevel van het Stedelijk Museum
te Amsterdam werd geplaatst, is, zoo
schreef architect Weismann in de Bouw
wereld een late hulde aan dien ver
maarden bouwmeester. De beeldhouwer
A. - Hesseliok, die het maakte, slaagde
er wel in het trotschc, dat van Campen
kenmerkte, in de figuur te doen spreken.
Van Campen heeft een tijd van roem
gekend, doch sedert hij in 1654 tot het
Roomsche geloof zijner vaderen was
teruggekeerd, werd hij doodgezwegen.
Hij moest het voltooien van het Am-
sterdamsche Stadhuis aan degenen, die
tegen hem hadden samengespannen,
overlaten en zich terugtrekken op zijn
buitenplaats Randenbroek bij Amers
foort, waar hij den 13den September
1657 in vergetelheid stierf.
Vondel maakte toen zijn grafschrift,
it in de kerk te Amersfoort onder
n gedenkteeken, door van Campen's
ven betaald, werd geplaatst. Doch de
eester geraakte in het vergeetboek,
al herdacht Huygens hem in twee der
ooiste verzen, die hij schreef.
In 1848 heeft de Maatschappij tot
bevordering der Bouwkunst op den 28
sten October het tweede eeuwfeest van
den dag, dat de eerste steen aan het
stadhuis gelegd werd, gevierd. Toen is
ook aan Jacob van Campen hulde ge
bracht.
J. A. Alberdingk Thijm maakte van
Campen in 1861 tot den held van eea
intisch verhaal, waardoor weder de
aandacht op den kunstenaar werd ge
vestigd. En toen een tiental jaren later
buurt Y Y werd aangelegd, bedoelde
en den meester te eeten, door zijn
,am aan een der straten in die wijk
geven. Zulk een eer heeft van Campen
ker Diet begeerd.
Ondertusschen was er van onzen ver
maarden bouwmeester maar heel wtinig
bekend, zelfs de plaats zijner geboorte
wist men niet. Amersfoort en Haarlem
werden beide als zoodanig genoemd.
Een "nderzock toonde iu 1901 aan,
dat heel wat van de weiken, die uil
«syn rederyeken sinr» ontsproten zijn
door het nageslacht aan anderen werden
toegeschreven.
De figuur van Jacc.b van Campen
werd grootscher, dan men gedacht had.
Maar het mysterieuze, waardoor zij tot
dusverre werd gekenmerkt, verdween
toch niet. Want van Campen heeft voor
zijn eigen loem niets gedaan, hjj heeft
geen regel rchnfts nrgtlatrn «n <s e
zelfs niet legen opgekomen, toenanderen
zich met zijn vréren looiden.
Kunnen wij nu op een «Rembrandt-
onder onze bouwmeesters bogen, de
17e eeuw dacht er niet aan, van Campen
tot den «Raphael» in de architectuui
uit te toepen. Zf bewonderde des mees
tcr« weik zoolang hij bij »de heeren-
in dc gratie was en vergat hem, toen
hij die gunst had verbeurd.
Amsterdam beeft nu van Campen
geëerd op betere wijze, dan toen hc
hem tot peetvadci van een leelijki
straat verkoos.
«Cieraet en heeft hier geen
Het cierlyxte van all heeft hij sich zelfs
[gegeven,
Hij, die de steifflickheit des tijds sal
(overleven
In d'onversterfllickheit van oly en van
Doch nu de schilderijen van Jacob
van Campen grootendeels verloren zijn
gegaan of misschien op naam van
andere meesters zijn geplaatst en
ook zijn gebouwen deels zijn gesloopt,
deels verminkt, is zijn s.tndbeeld zeker
een «cieraet», dat Huygens niet zou
misprijzen.
»W§ hebben gelegenheid gehad
zoo schrijft de Nederlander om in den
laatsten tijd herhaaldelijk te ervaren
dat jonge menschen die goede loonen
hadden aan hun ouders, die dan soms
van eenig Armbestuur afhankelijk
:n, niet meer dan een derde van
hun loon afdroegen, een bedrag waar
voor ze nergens onderkomen en ver
zorging zouden viDder, gelijk ze die
thuis hebben. Vraagt men dan waar
de menschen de rest van hun geld
laten, dan is het antwoord in de
ite gevallende bioscoop, en'
jonge meisjes vooral, de opschik
Het gevoel dat de kinderen in de
eerste plaats geroepen zijn om voor de
ouders te zorgen, althans mee te zor
gen, schijnt gaandeweg af te slijten
de gemeenschap moet het maar doen.
En zoo is er in menig opzicht al geen
verandering van onze Staatsorde in de
socialistische meer noodig, om te
komen tot een toestand, waarbij een
staatsburger van de wieg tot het graf
aan de vaderlijke zorgen van den slaat
(of van de gemeente) en zijn ambte
naren overgelaten wordt. Al wat ideëel
1 wat aan het karakter bouwt, ai
zelfverloochening eisebt, wordt
r en meer als onnoodige ballast
beschouwd zorgen wil men niet meer
de ouders wen'.chen g<^:n kinderen van
wege de zorg, en de kinderen verwij
zen hun ouders liever naar «de be
deeling» dan dat ze zélf met-zorgen
en boven al moet de Staat zorgen, dat
de loonei) stijgen om aan de zorgen
voor vermaak en kleedij het hoofd te
bieden.
De wereld verwacht misschien iets,
ior verbetering van den economischen
toestand van conferenties en geleerde
vertoogen, door staatslieden en econo
men met groote kennis en toewijding
ipgesteld. Maar zoolang er niet een
krachtig verzet komt legen het groeien
en het aankweeken vooral, van de
zelfzucht waarvan de kiemen liggen in
elk menschenhart, en die we dan ook
niet alleen bij de arbeiders aantreffen,
loolang zal de wereld zien dat zij in
hare verwachtingen bedrogen uitkomt».
Hollandsch Missiewerk.
Een der opmerkelijkste verschijnselen
>n den laatsten tijd is de missieactie,
welke als het vuur in een hooiberg
vlammend hoog oplaait en snel om
zich heengrijpt. Nieuw Pinkstervuur
schijnt uit den Hemel gekomen, om in
duizenden edelmoedigezielen apos-
tetgeest te storten en ze heen te
voeren uaar heidensche landen, waai
de velden blank staan van den oogst.
Wie liefde heeft voor zijn H. Geloof
i met overtuiging dagelijks bidt «laat
toekomen Uw Rijk», kan voor deze
issieactie niet onverschillig blijven.
Wat men bij dit alles niet vergeten
Dat er tegelijkertijd even hard dient
gewerkt te worden avn het behoud
des Geloof9 in eigen vaderland.
Zal missieactie een blijvend resultaat
kunnen opleveren, indien men hier
verliest, wat men ginds gaat brengen
't Zou toch allerdwaast zijn, om met
kostbare offers den Schat des Geloofs
naar heidensche landen te brengen,
terwijl men dien in eigen land langzaam
maar zeker laat stelen.
Even hard is dus noodig apostolaai
in eigen land I
Hoevele parochies komen w-
kort, men det.ke anti onze zich snel
uitbreidende steden waar de noodige
middelen outbreken, om doortastend
op te treden I
Men bedenke, hoe onze zielzorgers
m vele gevallen als machteloos staan,
omdat zoovelrn opgeslokt worden door
den Rooden Wolf onder den ve
kenden schijn van zoogenoemde
trale bonden en vereenigingen hoe
velen onverschillig worden en meege
sleurd door ongeloof en zedelijke ver
laging. bedwelmd als zij worden door
den verleidenden sirenenzang der mo
derne zinnelijkheid
Wie dus gloeit van missieactie.
toone even groote belangstelling voor
moderne zielzorg, welke tegenwoordig
voor een groot gedeelte bestaat in zich
dagelijks opofferen voor Katholiek
bonds- en vereeniglngsleven, palronaaU-
werk, Derde Orde, H. Familie en
Congregatie.
Deze actie is noodzakelijk, om bij de
practiseerenden bet H. Geloof te be
houden en te vermeerderen, waarbij de
retraitehuizen een niet genoeg te waar-
deeren steun bieden.
Voor hen, die jammerlijk hun H.
Geloof verloren, of die het als een
verwaarloosd bijzaakje beschouwden, is
de volksretraite het moderne apostolaat
in beteekenis.
Wie telt de vele heidenen in onze
stedenwie zegt, hoeveel heidensche
kindertjes in de groote plaatsen van
ons land opgroeien zonder kennis van
God en godsdienst I
Goddank, ook hier begint het morgen
rood te schijnen.
De Stichting van Pater Dr. van Gin-
neken te Bloemendaal voor de bekee
ring van Nederland zal haar werkzaam
heid beginnen in den Haag, waar in
volkswijk een huis is aangekocht,
de Zusters van het beschouwende
leven hebben de Zusters van het
kende leven het voorgeschreven novi-
caat gemaakt en zich bekwaamd vo<
het zielcheil der heidensche kindenj)
"in den Haag.
Opmerkelijk is, dat onder deze we.
kende Zusters verscheidene bekeer
lingen zijn en wel uit het Leger des
Heils dus voor dit werk bifzondeT
geschikt.
Apostolaat ook in eigen land!
Tegenstellingen. Een neger, die bij
iemand een wit voetje heeft.
Een keukenprinses, die wei een
potje mag breken.
Een blinde, die de zon in bet water
.n zien schijnen.
Een normaal mensch, die zich zelf
'er het hoofd ziet,
Een geheelonthouder, die voor vol
aangezien wil worden en verlangt, dat
men hem klaren «Sn schenkt.
De Gezondheid. Het volgende ge
dicht gemaakt omstreeks denjarc 1760
getuigt er van hoe ten dien tijde voor
de gezondheid werd gewaakt.
Indien gij lang, Gezond wilt Leeven,
Mijd gramschap, droef heid zorg en nijd
Want die z'n drift niet wil weerstreven,
Leeft stervende, en Sterft voor den tijd.
Verzaad u nooit in Middag-spijzen,
Uw Avondmaal zij haast gedaan
Dit is de Les der Waereldwijzen.
Natuur eischt weinig tot bestaan.
Drink nooit verhit: te koele Dranken.
Verwarm u koud nooit buiten Maat,
De onmatigheid maakt alle kranken.
Te veel verandering is kwaad.
Beweeg u veel, maar spaar uw kragten.
Slaap nimmer langer dan 't behoord
De Hevigheid Icreokt alle Magten.
Te lange Rust, brengt Ziekten voort.
Beteugel uw Genegenheden,
En ken u Zeivenhoud de Maat.
Volg uw Natuur, gebruik de reeden
Zoo blijft gij lang Gezond in staat.
|te|li[liitriit tuslurt
Q Hoofdagent dor||j"
Amersfoort
Heden avond vergadert de gemeen
teraad. Aan de orde is o.m.
Onderzoek geloofsbrieven L. van
Wijngaarden.
Benoeming Directeur Bedrijven.
Benoeming Hoofd inspecteur Bouw-
i Woningtoezicht.
Benoeming leeraar Handelsweten
schappen Handelsdagschool.
Benoeming leeraar geschiedenis
irdnjkskunde Gymnasium.
Benoeming hoofd openbare Meisjes-
Voorstel tot onderverhuring vai
lokalen van het Valkje aan het Bestuur
der School voor Christelijk Nationaal
Onderwijs.
Voorstel lot het weder huren van
lokalen van het St. Pieters en Blok-
lands Gasthuis voor onder wijs-doel-
Voorstel om een proef te nemen
met gasverwarmmg in de school in de
Lange Beekstraat en daarvoor een
crediet te verleenen van f7000.
Vaststelling besluit samenwerken met
het Nut van het Algemeen omtrent hel
exploiteeren van een spaarbank.
Rapport onderzoek inzake Gemeente
lijke Woningbouw.
Verkoop bouwterrein verbindingsweg
tusschen Koninginnelaan en Prins Frc-
deriklaan 1538 M'. T. Sterrenberg f7700.
Verkoop bouwterrein nieuwe laan
tusschen Koninginnelaan en Prins F
deriklaan 1180 M». 15900, W. T. H.
Rhebergen.
Verkoop bouwterrein Utrechtschen
weg 3325 M*. 117000, Wed. C. L.
Vlaanderen.
Verkoop bouwterrein nieuwe laan
tusschen Koninginnelaan en Prins Fre-
deriklaan 1608 M'. f8100. Wed. P.
van Achterbcrgb.
Uitgifte in erfpacht van bouwterrein
in de bouwvereenigiog Friscia.
Advies verzoek rijwielpad bij het
z.g. Zeisterspoor.
Verzoek Woningbouw-vereeniging
«Goed Wonen» om linancieelen steun
voor den bouw van 145 ééngezins
woningen en 2 winkelhuizen.
Regeling jaarwedde Directeur van
onderwijs en directeur geneeskundigen
dienst.
Voorstel tot vaststelling van een
verordening tot regeling van het ge
bruik -van het archief.
Voorstel van Burgemeester en Wet
houders tot wijziging van het raads
besluit inzake verplaatsing van de
eicrenmarkt.
Alvorens over te gaan tot verdere
rioleering en verharding van den Woes-
tljgerweg, voor zoover deze een gevolg
is van den bouw van woningen is een
raming opgemaakt van de uitgaven die
ten behoeve van dit werk zullea moeten
worden geeaan.
Het geraamde bedrag, gevoegd bi]
hetgeen reeds ia uitgegeven voor ge
noemd doel, vormt een totaal vu
f 199.500.
Het reeds verleende voorschot voor
het in gereedheid brengen van den grond
tot bouwterrein is groot f 129.710 zoo
dat een verhoogd voorschot tot eerst
genoemd bedrag van f199.500 moet
worden aangevraagd. De hoogere ra-
is een gevolg van verhooging
arbeidsloonen en duurdere mate
rialen.
In verband met de eventueele ver
betering van den thans in uitvoering
zijnden woningbouw, is het noodzake
lijk geblcke*. in het gedeelte waarlangs
gebauwd wordt een zwaarder riool te
leggen dan het geval zou zijn geweest*
indien dit riool alleen was besterad
voor afvoer van water van het thans
bebouwde gedeelte.
Het gaat niet op de meerdere kosten
ad f8 per M. over 449 M. is f3592
te brengen ten laste van den woning
bouw. Het bedrag kan worden betaald
den buitengewonen dienst 1920.
Geboren Aartje, d. v. G. v. d. Berg
A. v. de Peut Hendrika Maria,
v. F. Venhorst en A. Gouw
Jacobus Everardus, z. v. J. Bosman en
J. Krijoeo Theodoras, z. v. Th. J.
Steenaart en Th. Uyen Teuntje,
d. v, C. de Graaf en E. Adelaar.
Donderdag, 4 November a.s., zal
's avonds 8 uur in het patronaat aan
't Zand de Secretaris van de Dr. Ariëns-
Vereeniging, de ZeerEerw. Pater llden-
fonsus, voor Kruisverbond, Mariaver-
eeniging, de genoodigde vereenigingen
van Liefdadigheid en anderen die er bg
geïnteresseerd zijn, spreken over «Drank
bestrijding en Armenzorg» en bijzonder
over «Redding van Drankzuchtigen.»
De uitgestelde opvoering: «dePastoor
van Neu villclte» door Vincent Berghegge,
zal voor de eerste maal plaats hebben
op Zondag 31 October, terwijl van de
2e opvoering nog een nadere aankondi
ging zal geschieden.
De Regeeriugscommissaris voor de
Rijksgraanverzameling in de provincie
Utrecht, A. Looxma van Weideren
baron Rengers alhier is op de meest
eervolle wijze met dank van deze functie
ontheven, met opheffing van zijn bureau.
Tot boekhouder bij de Gemeente
lijke Centrale boekhouding is benoemd
L. A. Zevenbergen, hoofdklerk aan
Gemeentewerken te Delft.
Gewaarschuwd wordt voor het zoeken
van coocs uit siDtels op het rangeer
terrein van den spoorweg. Dit is zéér
gevaarlijk. De locomotieven storten deze
sratels in de Kern van het rangeer
terrein en kinderen, die zich daar wagen,
loopen voortdurend kans door een loco
motief tc worden gegrepen en gedood.