DE EEMBODE KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN DJNSDAG 19 APRIL 1921. 35»te JAARGANG No. 6. Kantoor i Langezracbt 28, Amen DB EBMBODB vcrschljnl Dinsdag- Vrijdagmiddag. ABONNEMENTEN kunnen elke week ti Prijs per drie maanden i 1.00 Buiten de gemeente Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke s 10 ct. Alles is hel uwe, maar gij zjjt van Christus. S. Paulus. De Kerk van Eembrugge. Door T. PLUIM. Niemand, die door dit eenvoudige, zelfs schamele buurtje fiets, (halfweg tusscben Amersfoort en de iee, aan de Eem gelegen), zou vermoeden, dat Eembrugge eenmaal de meerdere van Baarn was en reeds een eeuw vroeger stadsrechten van den Bisschop ontving. En toch is dit zoo. Zelfs sloot Eem brugge met Amersfoort reeds in 1300 een verbond van ouderlingen bijstand, bezegeld »met onzer stadt segel van Eembrugge. c Zoo bezat het ook al vroeg een zeer prachtige kerk, var Baarn uit gerekend aan de overzijde der brug, onmiddellijk bij het sterke >Huis ter Eem*, waarvan thans nog de grachten te zien zijn en wel vlak over de brug. Deze kerk was ook die der EemDCSsers, want het rechtgebied der stad Eembrugge omvatte oorspron kelijk ook de beide Eemnessen. Wanneer deze kerk gesticht is, kan men als van zoovele andere niet meer opgeven. Veel had het gebouw van overstroomingen te lijden.In het»Kercke- boeckc had sedert 1510 de Eerw.Pastoor Jan de Gruyler of zija koster de goede gewóón te alle merkwaardige feiten op te teekenen, welk voorbeeld door de latere Pastoors Of kosters is nagevolgd. Zoo 'lezen wij om slechts paar grepen te doen »Anno 1514 de vloed soo hoog, dat het water steen breed boven het Hoogaltaar stond*. Anno 1570 's nachts na Allerheiligen verdronken veel menschen te Bun schoten en Eetnnes en ook veel run deren. Hier in de kerk (van Eembrugge) was ook het water een 'duimbreed op bet Hoogaltaar, alzoo dat het predikstoel stood.* Maar óók zijn de kronieken vol van de rampen, die de oorlogen tusscben de Stichtschen en de Hollanders of met de Gelderschen over Eemland uit stortten meermalen werd daarbij een deel van Eembrugge in de asch gelégd, ofschoon de kerk, voor zoover te gaan, telkens gespaard bleef, Doch ook dit gewijde gebou eenmaal aan de woede van eei ontziend krijgsoverste ten offer vallen. Het was n.l. in het rampzalig jaar 1527, toen de Gelderschen Eemland binnen drongen onder den beruchten veldheer Maarten van Rossum, j'"~ nersfoort was een kamp vol 1< ming noch fittttaajfa-'— Maar t< oog vallende armoede en mochten zij die kerk al kunnen bouwen, J wisten zij er geen plaats voor hebben wij God ter eere, hun een stuk land daarvoor geschonken uit naam Keizen en hun ook een voorschot gegeven om de kerk met hulp van goede en weldadige lieden te bouwen. Ook hebben wij den scharnelen inge ven uit naam des Keizers vergund inzameling te houden id alle steden dorpen van ons gebied. Waarom verzoeken aan allé*'geestejqke ver- eenigingen, kloosters* Godshuizen en regeerders, alsook aan alle officieren, burgemeesters en gerechten en voorts i alle onderdaan des Keisers binnen grenzen van ons gebied, dat zij om Gods wil door bun milddadigheid de schamele ingezetenen van Eembrugge hulp te komen om een oieuwekeik bouwen. (geteekend) A. DE LALAINGH. Gelukkig vloeiden de giften in vol doende mate toe, om een nieuw kerk gebouw te stichten, en wel op den grond, dien de Keizer daarvoor had geschonken. Zooals wij reeds zeiden (en ook uit een oude kaart blijkt), had de verwoeste keTk aan de overzijde der Eem gestaan, 'oorbij het huis Ter Eem aan den weg naar Hoogland. Maarten van Rossum bad dezen grond vermoedelijk in beslag genomen voor zijn nie schansimmers uit den brief Lslaingh blijkt, dat ook de grond loren was gegaan. Thans werd de nieuwe kerk gebouwd de Baarnsche zijde der Eem, vlak in het huidige buurtje iets links weg. Deze plek (thans midden in het wei land gelegen) was wellicht veiliger voor den vijand, daar ingeval van nood* de brug opgehaald kon worden. In 1680 (in den Kerstnacht) j last der Staten van Utrecht de Her vormden bezit van de Kerk, onder Eibertus Richardus Proot die 1570 Pastoor was geworden ook tot de Hervorming overging. (Wij zullen verder zien, dat de Hervorming weinig voortgang maakte en dat Eibertus Proot later weer Katholiek werd.), (Wordt vervolgd.) Het oude kasteel »Het Huis ter Eem - viel spoedig in zijn handen. En nu te versterken, daar bij een aaDval der Stichtschen verwachtte, liet Maarten van Rossum de kerk van Eembrugge met schendige handen afbreken, terwijl er vele huizen in vlammen opgingen. Zelfs werd op de plaats, waar het ge wijde Godsgebouw gestaan had, naar het schijnt een schans gebouwd. Treurig zag het er na deze ti het stedeke uitde gesteisterde bei waren niet eens bij nachte hun huizen weer op te bouwen, boe zouden zij dan aan de kerk kunnen denken Zij wendden zich daarom in hun nood tot den Keizer, Karei V, die sinds kort (nl. in 1528) ook Heer van het Sticht was geworden. De Keizer gelastte aan zijn stadhouder Anionic van Lalaingh de arme bewoners ter wille te zijn. De stadhouder voldeed gaarna daaraan, gelijk uit zijn brief blijkt, waarbij hij de gemeente Eembrugge toestond ten behoeve nieuwe kerk een algemeene collecte de Nederlanden te houden. De brief: bewaard gebleven en luidt in hedendaagsche spelling als volgt >Alzoo wij uit goede bron vernomen hebben, dat de bewoners van Eem brugge in den jongsten oorlog geteisterd werden en deze schamele ingezetenen niet bij machte blijken nieuwe kerk U bouwen van wege I Buitenland Buitenland. In de Dreotsche venen blijft het treurige toestand. De veenbranden ten deele bedwongen door flinke egenbulen, maar de veroorzaakte ellende i zwaar te dragen voor de veenbe- 'olking. Men gist dat anarchistische elementen de roerigste veen-arbeiders hebben gedreven tot in brand steken van de turf. Ruim twintig huizen zijn verbrand. Ia vele kolonies is alles ont redderd. De minister van onderwijs heeft kennen gegeven, dat het door het gemeentebestuur verlceneu van een ge schenk of gratificatie bij een ambts jubileum van een onderwijzer in strijd met de wet. De 28-jarige P. C. chauffeur Van der Lande te Deventer is zijn 'Oning boven de garage bij het aan steken van een pelroleum-toeslel in brand gevlogen en omgekomen. Hij vrouw ea een kiud achter. Te Amsterdam bad de veiling plaats Het Straatje van Vermeer*, in bet veilingslokaal van de firma Fredenk Muller en Co. Het beroemde schilder stukje werd voor een bedrag f 630.000 gekocht door dc firma Frederik Muller. Bij de inwijding van een gedenk- teeken in het Stadion te Brugge voor de leden, die in den oorlog gevallen is een vlieger uit Brussel, die uit zijn toestel ecu krans op bet monument zou werpen, met de kop van zijn toestel op het monument gestooten en neer gestort. De bestuurder en zijn passagier zijn beiden gedood. De staking in Engeland heeft een ernstige wending genomen, door het besluit der transport-arbeiders om de iljnwerkers te steunen, en 'door de hardnekkige weigering der stakers om het werk aan de pompen te hervatten. Wel-is-waar heeft het spoorwegperso neel nog niet besloten deel te nemen aan den strijd, maar dit besluit kan teder oogenblik vallen. Ten overvloede beginuen de mijn werkers in Schotlaod- ónrustig te worden te Cowdenbeath werd een opzichter, die weigerde het pompwerk te verlaten weggesleurd en zwaar mishandeld. Een groote politie macht 'moest den man ontzetten. De nijowerkers heachen daarop een roode •lag en belegerden de politie. De bot singen tusschen de mijnwerkers en politie zijn legio, het aantal gewonden is groot. Ziedaar onlusten die naar revolutie peemet). Omtrent den toestand andere plaatsen meldt men dat Hamilton door de sis kers ruiten geslagen Wardeneen mijn waarin door onderkruipers werd gewelkt, is aangevallen door de stakers, waarbij een kantoor werd vernield en een voorman zwaar werd mishandeld. Te Dykeheatf zijn rr automobielen tegen gehouden eu vernield, terwijl er hooi bergen, die aan de maatschappijen be hoorden, in brand zijo gestoken, In vele deelen van het land hebbeo,relletjes plaats gehad, en er zijn talrijke arresta ties gedaan. Dc missies van ScheutSparrendaal in Zuid Kansu (China) hebben veel ge leden van een geweldige aardbeving. Behalve in twee missieposten zijn ajle gebouwen der missies gebarsten of zelfs bóuwvallig geworden. Gansche dorpen zijn verdwenen. In de plaatsen waar de missionarissen aibeiden wordt het aantal dooden op ,7000 geschat. Priesters en Christenen bleven onge deerd. De toch reeds zoo arme missie Zuid-Kansu komt hierdoor in een hachelijken toestand. De mijnwerkers, transportarbeiders het spoorwegpersoneel dreigen En- land tol een dood land te maken, In Ierland laat men zich intusschen door die arbeidsstrubbelingen niet uit het veld slaan. Dag In, dag uit woedt de burgeroorlog en iederen dag vallen één slachtoffers. Nadat de Raad een geheelen mid dag had beraadslaagd over een voor stel van de Rechtskundige Commissie tot invoering van een verordening tegen drankmisbruik, waarbij bepaald werd dat, behoudens dispensatie op voorwaarde dat geen sterken drank verkocht mag worden, van Zaterdag middag 2 uur tot Maandagmorgen 12 ur zal gesloten zijn, werd in de avond- itting het voorstel verworpen. Utrecht krijgt dus geen tapverbod. - Op initiatief van „De Katholieke Club" zal een stichliogsvergaderiog plaats hebben van een .yereeniging „Het Geel-Witte Kruis" niet hetzelfde doel als „Het Groene Kruis". Kaasmarkt. Aanvoer 20 wagens, wegende 3969 K.G. le kwal. 70 a f f75. 2e kwal. f64 a f69.50. Rïjksmerk f72 a 77. Handel matig. Amersfoort Van bevoegde zijde wordt ons mede gedeeld Ingevolge de opdracht van Z. D. H. Mgr. den Aartsbisschop zal in de stad Utrecht door de Congregatie der Zusters van den H. Jozef een tïliaalhuis worden geopend, ten doel hebbend de R. K. Wijkverdeeling in de stad Utrecht. Tot overste van genoemd huis is benoemd de Eerw. Zuster Blandina tot beden werkzaam in het St. Jozef gesticht te Amersfoort. Gods beste zegen vergezelle haar bij het vervullen van die eervolle verdienstelijke taak. De agenda voor de openbare i gadering van den Raad op hedenavond, 19 April, vermeldt o.m. Voorstel om M. Gelder, hoofdopzich ter bij de Gemeentebedrijven een grati ficatie te verleenen voor den tijd, dat bij heeft gefungeerd als waarnemend bezw.i Nergens zooveel slijtage als in e slijterij. Te Roswinkelveen was Wessels bezig een revolver schoon te maken, toen deze plotseling afging en S. de Jong door 't schot onmiddelijk werd ge dood. Bij het uithalen van een huls bleek een kogel in den loop te zijn gebleven. Met baar Prins-Gemaal en 't prin sesje toefde onze Koningin eenige da gen der vorige week te Amsterdam. 'tWas 't jaarlijksch bezoek aan de hoofdstad. Evenals vroeger bezocht de Koningin verschillende instellingen en musea. Zij verleende aan velen audiëntie en ondernam diverse rijtoeren door verschillende wijken der stad. Naar wij vernemen beett de loopige uitslag der volksstelUng, getoond, dat de bevolking van Neder land bedroeg 6.841.155 inwoners tegen 5.847.949 op 31 December 1909. Dit beteekent een bevolkingstoename van 1.42, de snelste welke wj5 ooit gekend hebben. Van 1899 tot 1909 was dit cijfer 1.39. Uit den Omtrek Directeur. Waarborgen van de betaling van I rente en' aflossing van hypothecair cre- diet verleend door het Rijk ten behoeve van woningbouw. Verlaging der prijzen voor gas en elcctriciteit. Afwijzend advies van B. en W. op de verzoeken om terug te komen op een raadsbesluit waarbij besloten werd, dat ambtenaren, die den diebst op dien datum hebben veriaten, niet in het genot worden gesteld van salarisverbooging. Afwijzend advies schrijven van W. de Graaf e.a., waarbij wordt |geprotes- testeerd tegen den verkoop van visch door middel van kiosken en verzoeken deze te willen sluiten en van stadge- nooten de visch te betrekken. Voorstel tot intrekking der bepalingen, regelende het tapverbod en tot vast stelling van bepalingen, regelende even- tueele sluiting van dranklokaliteiten. Is in bewerking. Men zal trachten provinciale subsidie te verkrijgen cn neemt zich voor toe te (reden tot den Bond van Volksuniversi teiten in Nederland. Over het Tapverbod werd asn de raadsleden o.m, gemeld Hoewel slechts korten tijd in werking het bleek bovendien dat sedert 4 Dcc. 1920 geen proces-verbaal terzake overtreding meer wordt gemaakt, omdat 'ervolging door het Openbaar Ministerie och niet plaats grijpt lijn et om standigheden, die aanleiding geven, reeds thans te komen met een voorstel tot herziening. Op 8 December 1920 is eenc ver- gadering gehouden, waarin dc praktische gevolgen van het tapverbod werden besproken in tegenwoordigheid van den Tappersbond, van bet Atncrsf, Drank- weercomité en van den Commissaris van Politie. Het resultaat van nauwkeurig over wegen dier besprekingen in ecu twee tal volgende vergaderingen waa, dat zich de meening vestigde, dat het tap verbod, zooals dit is ingevoerd in ver schillende opzichten niet het gewenschte resultaat gaf, ja zelfs, dat zich gevallen voordoen, nis b.v. verkoop van flescb- iohoud van */io k. f verband hiermede meerder gebruik van sterken drank in het gezin of elders, waar zulks niet gewenscht isdande- ene verkoop in niet bonafide zaken, aarvan overtreding zeer moeilijk is constateeren die juist van een genovergestcld resultaat, als werd bc- ogd, deden blijken. Wel werd overwogen, dat het pres tige van den Raad in gevaar sou kun nen worden gebracht om een verorde ning zoo kort na hare vaststelling weer te wijzigen, doch hel komt de heeren voor, dat verkeerde gevolgen van een eens vastgestelde verordening zeker in niet mindere mate het prestige In gevaar brengen en dan ook over dat moet worden heengestapt. hoogland Een groote partij oud papier is af- gedrageu aan 't Comité Liefdewerk ,Oud Papier" te Amersfoort. Ceusden Geboren Evert, z. van C. v. d. Bunt i M. v. d. Berkt. Gerrit Brand, z. van R. Ederveen en M. Hei}, Ondertrouwd: P. de Weger en M. Gijtenbeek. Stoutenburg Geboren: Willem, z. van H. v. d. Span en N. Koller. Wilhelmus Johanna, d. van W, Huppclschoten B. M. v, Moorst. Overleden: Mechteld v. Koot, 59j., oogeh. Gijsbert Driesseu, 84 wedn. van G, Schoonoord. Utrecht Naar men weet, beeft Z. D. H. de Aartsbisschop van Utrecht zijne goed keuring gehecht aan de statuten der „St. Bonifaciusvereeniging", welke zich ten doel stelt in de gemeente Utrecht het middelbaar en voorbereidend hooger onderwijs voor de R. K. jeugd te be vorderen, Pastoor J. H. G, Jansen, kanunnik, is voorzitterBaron Wijnbergen, assessor. Het college van curatoren br t de heeren prof. dr. Schrijnen (voor zitter), mi. W. van Basten Bateubuig, jhf. ra»r. Bosch van Oud-Amelisweeid, dr. Th. Strengers en mr. Baron Wijnbergen. Deze St. Bonifadusvereenigiog zendt een circulaire naar de ingezetenen van Utrecht en omgeving, om hen te bewegen gelden te offeren, teneinde tot de oprichtiog van een lyceum te kunnen gerakeD. Uit een begrooting blijkt, dat er, rekening houdeode Rijkssubsidie, in de eerste jaren tekort zal moeten worden gedekt ongeveer f 20.000 ptr jaar. Op de markt: zand aardappelen f4 5 per H L,; hoendereieren 18 a f9 100 st.; hooiboter f2.80 i f3.20 per kg. duiven fl.60h f 1.80 p. paar kippen f2 h f4, kuikens f5h f6, piep kuikens fl.25 h f2.50, oude eenden f2 f 3.50, magere varkens f 60 h f80, drachtige zeugen f170 i f250, biggen f25 h f45 per stuk. Aangevoerd waren ongeveer40 HL. zandaardappelen, 180.000 boendereieren 250 kg. hooiboter, 60 magere varkens, 180 biggen en 10 zeugen. Jongelui dreven door fluiten eD gillen den Utrechtschen weg een paard op hol. Het rijtuig viel om en werd nield. De koetsier, een huzaar, moest het hospitaal. In de plaats van wijlen A. M. Tromp van Holst is gekozen tot Bestuurslid van de Werkliedenvereniging »Onder- linge Hulp* J. van der Plank. Bij het examen voor diploma A (klei- en cartonbewerking) van de »Ver- eeniging tot bevordering der handen- aibeid* slaagden van hier de dames Van Eek, Rupp, Van der Singel, dc heeren De Beer en Ribberink. Aan de Industrie-en Huishoudschool an den oplcidingi Dienstbode. De cursussen van 't eerste studie- ar der Volksuniversiteit van de ge- leeute Amersfoort zijn nu afgeloopen. Hiervan waren 13 geheel bezet, (het maximum bezoekers was op 40 gesteld,) de overige met tusschen 20 en 40 cur sisten. De lesgelden werden voor een zeer gioot deel boven het minimum gehonoreerd. De finantieele steun is nog geriDg. Waar zij bestaat, komt zij grootendeels van oud-cursisten. Een program voor het winterseizoen Na rijp beraad werd bealoten voor te stellen de bestaande verorderiog ge- heheel in te trekken en een nieuwe verordering aan le blröen, waarbij wordt nitgegaan van het beginsel, dat de exploi tanten ook in hun eigen belang drank misbruik moeten tegengaan. Daarom wordt bepaald cene sluiting in de geheele zaak op de dagen en •en genoemd in de ingetrokken ver- rdening, met machtiging aan den Bur gemeester om vbd die bepaling dis pensatie te verleenen. Door vaststelling van een dergelijke verordening ontstaat de mogelijkheid om als in een ol' andere lokaliteit ongewenschte toestanden aan het licht komen door intrekking der dispen satie, tot slutting op de aangegeven dagen en uien over te gaan. Door aan een ieder in den beginne dispensatie te verleenen, behoeft de verordening niemand te treffen, een ieder verkrijgt dan een gunat en heeft zelf in de hand die gunst te behoudeo. Ook zal, als een enkele sluiting moet plaats hebben, contróle veel gemakke lijker zijn dan bij het tapverbod. Niet ontgaan is de moeilijkheid, die schuilt in het nemen van een be slissing om een verleende dispensatie in te trekken, doch zij mag niet weer houden voor te stellen de verordening in te trekken, en zulks te minder nu de belanghebbenden bij monde van hun woordvoerders verklaard hebben aan het voorgestelde systeem de voorkeur te geveD. Besprekende de gasprijten-discussie, zegt Amersf. Dagblad: Wij meenen, dat (de schuldenlast) jr een kleine gemeente alt Amersfoort reeds veel te hoog is en, nu kunnen we het wel heel mis heb ben, maar hebben wij onzen hoogen gasprijs, niet te danken aan dien schul denlast? Althans voor een niet gering deel. Bij de berekening van den kost prijs van het gas zal deze toch zwaar drukken en terwijl vele plaatsen reeds •erlagen waren moesten wij duur betalen voor het gas, vanwege den hoogen kostprijs.* Maar toen de kostbare plannen san de orde waren, miste men in een deel der plaatselijke pers de waarschuwende stem tegen dat vastleggen van zoo groot kapitaal in 't gasbedrijf. Dc vorige directeur joeg men als zondebok, maar met goed pensioen, de woestijn in, o. m. om beweerd ge mis aan Koopmanschap bij 't onder handelen met een paar groot gebruikers. Later maakt men 't bedrijf tech nisch volmaakt maar topzwaar vanuit financieel oogpunt gezien waarvan we nu de lasten te dragen hebben. De afgetreden dirigent der Zang. afdeeiiog van Toonkunst, de heer M H. Petri, is benoemd tot eere directeuri

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1921 | | pagina 1