DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG 26 APRIL 1921.
35ste JAARGANG No. 8.
Kantoon Laogegracht 28, Amersfoort
>»o arnnouuB verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnement moet
[cachleden voor den aanvang van een nieuw
wartaal.
Prijs per drie maanden f 1.00 Bultende
gemeente Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke
nummer» 10 cl.
ADVBRTBNTIÊN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
advertceren.
Advertcntlïn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur worden bezorgd. Gen bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Die le hoog zijn gevlogen, vinden
zich licht bedrogen.
stranten en Contra-Remonstranten de
laatsten de overhand behieldeo. Immer»
de Remonstranten waren verdraagsamer
in aard dan hun tegenstander».
Zoo werd dus gelijk wij reeda
zeiden de kerk van Eembrugge voor
door den Baarnschen predikant
bediend, totdat zij in 1702 weid afge
broken. Zij had door allerlei water
vloeden veel geleden, waardoor tevens
het dorp tnecr cn meer verarmde en
ontvolkte, zoodat het onderhoud der
kerk aan de weinJfle «Vergcblcven Her
vormden te zwaar "viel, En toen nu in
1702 opnieuw een hevige watervloed
groote verwoesting aanrichtte, werd de
kerk afgebroken.
En hiermede behoorde zij voor goed
t de geschiedenis en zou ik mijn ver
haal kunnen eindigen. Maar ditmaal kan
i een bijzonderheid aan toe
voegen en mag ik met dc ouden zeggen
De Kerk van Eembrugge.
Door T. PLUIM.
(Slot.)
De Staten van Utrecht zagen wel in,
dat, ondanks hun bevel van 1580, om
nl. alle Kerken aan dc Katholieken te
ontnemen cn aau de Hervormden af te
staan, de Hervorming niet algemeen
werd ingevoerd. Om zich daarvan op
de hoogte te stellen, zonden de Staten
in 1593 (dus 13 jaar later) eenige heeren
de provincie rond om in alle dorpen
te onderzoeken, hoever de Hervorming
gevorderd was. Deze commissie bracht
een rapport over het onderzoek uit,
dat over 't algemeen voor de Her
vorming niet zeer bevredigend uitviel
en waarin wij over Eembrugge het
volgende lezen
»De Hervorming heeft hier redelijken
vooruitgang gemaakt, met uitzondering
dat zich nog eenige altaren cn beelden
in de kerk bevinden. Aan inkomsten
trekt de kerk van 7 dammaten (weide
land) 42 gulden 'sjaars.
Elbertus Richardus I'root, van Bun
schoten geboortig, is hier omstreek» 23
jaar. Pastoor geweest en heeft deze be
noeming ontvangen van den Abt van
St. Paulus te Utrecht en geniet voor
zijn bediening de goederen, daartoe
bestemd. Hij is een man van goede
gezindheid, en houdt zich alreeds in zijn
bedieningaan de Christelijke formu
lieren en gebeden achter den catechis
mus gedrukt, ook is hij bereid een
examen af te leggen.
«Hier is geen koster of schoolmeester,
maar de Pastoor heeft op het verzoek
van den Schout en van den Rand reeds
lang zijn best gedaan om de kinderen
te onderwijzen. Elk huis is den school
meester jaarlijks 8 stuivers schuldig,
terwijl degene, die dit ambt bekleedt,
ook van een vrije woning moet voor
zien worden. De plaats bezit ook een
PaBtorle.«
Tot zoover het rapport over Eem
brugge- Men ziet er duidelijk uit, dat
de Hervorming nog lang niet volledig
was ingevoerd er zijn nog altaren ei
en beelden in de kerk en de geestelijk!
heet nog steeds Pastoor.
Aan de Heeren Staten was uil dit
onderzoek of die .Visitatie der kerken
ten plattelande 's Lands Utrecht,, zo
als het rapport officieel heet, geblekt
dat op sommige plaatsen nog geen
Hervormde predikanten waren. Daarom
werd besloten eenige dorpen bijeen te
voegen en den vrijkomenden predikant
naar elders over te plaatsen. Bijv. Eem
brugge zou voortaan bediend worden
door den predikant van Baarn (CtJrflelius
v. Dungen), terwijl heer Pioot van Eem
brugge naar Bunschoten zou worden ver
plaatst. De toenmalige predikant aldaar,
van wien een zeer onstichtelijk tafreel
wordt opgehangen, zou nl. ontslagen
worden, als -onlijdelijk en onstichtelijk.'
Zoo werd Eembrugge voortaan door
den Baarnschen predikant bediend
dit Is zoo gebleven, totdat de kerk van
Eembrugge werd afgebroken.
Ruim 10 jaar na de genoemde
.Visitatie der kerken ten plattelande*,
nl, in 1606, werd in de stad Utrecht
een provinèiale synode der Herv. kerk
gehouden om te zieD, boe het nu met
de Reformatie In de dorpen stond. Elke
predikant moest voor deze synode
getuigenis afleggen.
»De dienaar van Baeren en Ter Eem
(dat is Eembrugge) verklaarde, dat hij
in Ter Eem een klein gehoor heeften
nog geen H. Avondmaal heeft kunnen
houden. Ook klaagt hij. dat Heer Elbert
Proot, te Baarn wonende, hem afbreuk
doel en de lieden van de kerk zoekt
af te trekken*. (Blijkbaar was dus de
vroegere Pastoor van Eembrugge weer
tot de Katholieke Kerk teruggekeerd.)
Daar dus ook nog in 1606 de Her
vorming weinig voortgang bleek ge
maakt te hebbco, traden de Staten van
Utrecht voortaan strenger op, vooral
toen na de twisten tuzschen de Remen-
De i
slechts i
vervullen.
Wellicht is geen Paus, zoowal na tjjn
dood, als In de. jaren dat hij op den
Stoel van Sint Petrus zetelde, tdo fel
belasterd, dan de vrome, heldhaftig*
en geleerde Bonifneiutf VIII, de laatste
der groote Middeleeuwsche pausen,
die vnn 1294 lot 1303 de Kerk Gods
bestuurde.
Met Item wordt het bloei- en schitter-
ijdperk afgesloten, waarin de Wester-
sche Christenheld zich als één reus
achtig gezlo van volkven, onder de
opperheerschappij cn schutse van den
paus van Rome ontwikkelde en aoowel
de ware vrijheid der kinderen God» als
den Godsdienst zelve, als de meest
begeercnswaardlge goederen op aarde,
leerde hoogschatten.
Het doel waarnaar Paus Bonifaclua
rusteloos streefde, bestond hierinIn
geheel Europa, vrede en eendracht
zullen spreken.* Pinster pnder de christenvorsten tot stand te
>an een geboren
naar vernam als een vcorval, waar
bij in zijn jeugd, nu een 60 jaar
geieden, getuige was.
Als door een wonder zijn nl. de funda-
enten der oude kerk later weer voor
den dag gekomen. Ruim een halve eeuw
geleden behoorde het weiland, waar dc
ketk en de meeste huizen der oude
stad* gestaan hadden, aan Jlir. Faas
Ellas. Het viel hem op, dat een be
trekkelijk groot stuk altijd slecht gras
gaf, net of het op een harden bodem
groeide. Hij liet daarom een onderzoek
instellen, waarbij bleek, dat de onder
grond voor water ondoordringbaar waa
en blijkbaar uit een steenen vloer be
stond, Toen er weldra ook eenige doods
beenderen voor den dag kwamen, leed
het geen twijfel, of hier had vroeger
kerk gestaan. Daar de gemeente
rn destijds reeds veel zorg aan de
wegen besteedde, kwam de Burge
meester met Jhr. Ellas overeen, dat op
kosten der gemeente de grond zou
ontgraven worden, maar dat dan de
gemeente de zteenen van vloer
fundamenten kreeg.
Dat afbreken viel lang met mee, want
en wist in den ouden lijd degelijke
specie te vervaardigen. Velen uit Baarn
gingen dan ook eens een kijkje nam
deze eigenaardige afgraving nemen.
Daar men vroeger bfl voorkeur in de
kerk begroef, kwamen natuurlijk ook
doodsbeenderen voor den dag. Zij
werden bij elkander gelegd om ze later
gezamenlijk met alle piCtelt op het
kerkhof te Bram te begrnven.
Doch wat gebeurt er
Daar komt in 't middaguur,
arbeiders waren schaften, een lsraéüe-
tisch lorren- of voddenkoopman
;ijn hondenkar aan. De man woonde
n Amersfoort en bezocht geregeld
éénmaal per week ook Baarn
Eembrugge was hij nog nooit ge
est, Thans ziet hij toevallig (f) óók
de doodsbeenderen liggen, die hij, zooals
hij later voorgal voor dlercngeraamten
hield. Spoedig heeft hij zijn kar 1
ook toevallig (I) zoo goed als leeg
volgeladen en met dit buitenkansje
ijdt hij weer naar Amersfoort terug.
Toen het werkvolk terugkwam en be
merkte, dat bijna al de doodsbeenderen
veidwenen waren, werd er met gerechte
verontwaardiging een ondersoek Inge
steld. Al spoedig ontdekte men, wie de
dader was en met behulp der mi
chaussées (destijds in spcclalen dienst
de Koningin-Moeder Anna Paulowua,
die Soesldijk bewoonde)'werd de koop
man nog in Soest achterhaald,
beenderen moest hij weer terugbrengen
de plaats waar hl) ze gevonden
en hij hoorde* later zich door deu
rechter een niet geringe straf opleggen.
De ledige kar, hel schaftuur en zijn
buitengewonen tocht naar Eembrugge,
dat lil) anders nooit bezocht, gaven den
rechter even zoovele aanwijzingen en
bewijzen, dat onze lonenkoopman hel
woord .toeval* gebruikte In plaats van
opzet*, m.a.w. dal hij wel degelijk met
-oorbedachten rade te werk was gegaan,
Baarn, April 1921.
Franschen adel tegen Paus Bonlfacius
op te ruien en in 't harnas te jagen,
met zoodanig gevolg, dat zoowel de
adel alt de burger^ een voor Christus'
Plaatsbekleder hoogst beleedlgend
schrijven richtten tot de in Rome ver
blijf houdende kardinalen.
Deze kerkvorsten, bevreesd voot «en
gewelddadig optreden vsn den ont
aarden kleinzoon van den H. I.orlewjk,
en er zich van bewust, dat Philips even
vermetel en doortastend als
Da misdaad Dan Jlnagni.
Ik tie de lelievaan, Anagnl, op Uw slot;
Den Pnus gevangeneIn Christus' plaats-
[beklecdei
[tic 'it hem weder
En lunchen moordenaars ton doode toe bespot.-
Dantk, Goddelijke Comedle
(het Vagevuur loste tang).
Zoo zong de grootste dichter der
Middeleeuwen, misschien de grootste
van alle tijden wiens scheppend en
beeldend vermogen reikte van de Aarde,
door de Hel, het Vagevuur en den
Hemel tot aan God, toen hij als tijd
genoot een euveldaad zag volvoeren,
waarvan de herinnering alle trouwe
kinderen der Kerk met afschuw bljjfl
brengen, hen verbonden en verdragen
te doen sluiten tegen de uit |p-t Oosten
opdoemende scharen der Muzelmannen,
die gezworen vijanden van het Christen
dom, cn de misbrui!^, die in Christus'
Kerk waren blnnengmopen, met vaste
hand uit te roeien.
Echter, minder gelukkig in het be
reiken van dit heerlijke doel, dan een
zijner luisterrijke voorgangers, de H.
Gregorius VII, was In een soortgelijk
stroven, moest Paus Bonlfacius met
diepe smart het veelal vruchtelooze
van zijn edelen, moeizamen arbeid
ondervinden. De haat, die de christen
vorsten elkander op het einde der 13e
eeuw toedroegen, waa te diep in hunne
harten geworteld, en de oproerige gerst
der in Rome. zoo machtige familie der
Colonna'i w»« mede oorzaak, dat het
volhardend streven van den Opperher
der. niet met het zegenrijke gevolg
bekroond werd, dat het zoo ruimschoots
verdiende.
Maar tie gevaarlijkste en machtigste
iljand van den Paus had sijn woon
stede niet opgeslagen binnen de muren
der Eeuwige Stad. Hij troonde te Parj.
en Philips IV, de Schoonc, koning van
Frankrijk, was zijn naam.
De plannen (en opzichte van den
H. Stoel, van dezen heb- en heersch-
«uchtigen vorst, kunnen worden samen
gevat in dit éénede dienstbaarheid
van het Pausdom onder de heerschappij
der Frnnsche Kroon.
De Paus moest de bezoldigde bis-
ichop van Rome worden en in het
geestelijk bestuur der Kerk, koning
Philips naar de oogen zien. Italië moest
worden gevormd naar het Byrantijnsche
keizerrijk, waar de Patriarch van Kon-
stantinopel, bijwijlen tot een creatuur
der theologlseerende keiiers van By
zantium werd verlaagd.
Deze, voor de vrijheid en den bloei,
ir den tand der eeuwen troiseerende
Instelling van Christus zoo onheilvolle
staatkunde, trachtte de Fransche mo
narch langs allerlei sluipwegen te dóen
zegevieren. Reeds lang zag hij naar een
gunstige gelegenheid uit, om openlijk
met Paus Bonifacius te breken. Die
gelegenheid bood zich aan in het jaar
1301, bij de komst te Parijs van Bernard
de Saisset, bisschop van Pamiera.
Deze kerkvorst was door den Vader
der Christenheld benoemd tot hoofd
geznntschnp, dat den Franschen
Koning moest wijzen op de inbreuk
die herhaaldelijk In diens naam op de
rechten der Kerk werd gemaakt. Tol
de lastgeving van het gezantschap be
hoorde tevens het versoek tot herstel
van het aangedane onrecht.
Nu achtte Koning Philips den tqd
gekomen om zijn slag te slaan. De
bisschop werd op zijn bevel van hoog
verraad beschuldigd, gevangen genomen
en in den kerker geworpen. En toen
de Paus, van deze ongehoorde handel
wijze tegenover zijn vertegenwoordiger
onderricht, b(J monde van een tweede,
In allerijl gezonden gezantschap, met
kracht zijn stem tegen de willekeur van
den gekroonden dwingeland verhief,
werden de gezanten van hun schrifte
lijke protesten beroofd. Men wierp ie
Doch hiermede was Philips nog niet
tevreden. Ten einde het nationaal gevoel
zijner onderdanen tegen Bonifacius op
te zetteu, liet hij een valseh stuk
opstellen, waarin den Paus In weinige,
stroeve woorden de uitspraak in ds pen
gelegd werd, dat de Koning van Frank
rijk, zoowel in wereldachealsln
geestelijke zaken, absolute gehoorzaam
heid san den H. Stoel verschuldigd was.
Tegelijkertijd werd een even kort als
hooghartig antwoord van Philips op het
vermeende schrijven van den Paus
la meerdere afschriften door het land
verspreid en in handen gesteld van een
te Pari|s bijeengeroepen
van rijkagrooten.
Mier «laagde de kanselier Pierre Flotte,
«en werktulg-'des konings, er In, den
Petri Sollo", niet op den
deg werd afgekondigd.
Haarlem. JOS. P. H. HAM**5.
(SkH roCfl)
Dsnu AllMileti, wten
September u. In geheel Hall* me» luister ml
worden gevlard werd In itóc te rinrewm ge
*n rilerl la i|ii re Havewaa. Oak la
nul bereid men rich voor om <4* «eoosaa
sg op waardig* w|M te kerdeaW
was, stelden alle pogingen in 't werV,
om den Paus tot toegecfl)kheid te be
wegen aan de elscben der Fransche
Kroon.
Maar de heldhaftige Bonlfacius, ge
krenkt In zijn waardigheid van geeste
lijk opperhoofd der Kerk, kende geen
vrees en bereidde zich voor tot den
strijd tegen den eer- en plicht vergeten
zoon. HIJ beriep een vergadering van
bisschappen en kardinalen in de Eeuwige
Stad. Wél trachtte Koning Philips door
slloksche middelen hij verbood
o.m. aan do Fransche geestelijkheid
onder bedreiging van zware ztrslfen
linnen Rome op reis te gaan
oproep van den Paus krachteloos te
maken en te doen mislukken, doch
ondanks alle tegenkanting en binder-
palen, werd het Concilie op den 30en
October 1302, onder voorzitterschap
van Paus Bonifacius in persoon,
Rome gehouden.
De vrucht was de beroemde bulle
„Unnm Stnctam", waarin de juiste
houding tusschcn de wereldlijke en
geestelijke macht, werd geregeld
vastgesteld.
Ten allen tjde hebben de opvolgers
Sint Petrus door daden getoond,
vrede-vorsten te willen rijn.
Daarom dan nok, brsk Paus Bonifacius
zijn onderhandelingen met den Fraai
schen monarch niet af. HIJ trachtte het
geschil In der minne te vereffenen.
Wanneer Koning Philips, zoo liet
bi) desen weten, er in toestemde, de
eeuwenoude, door sgn voorvaderen de
Fransche Koningen steeds g< eerbiedigde
rechten van den H. Stoel te erkennen,
lijn veroniicliuldlglng aanbood wegens
ie' verbranden van het pauselijk docu-
nent en de Inbreuk door sijn dienaren
op de rechten der Kerk gemaakt, her
stelde, dan zou de Paus het hem aan
gedane leed en onrecht van harte ver
geven. Op deze uitnoodiglng antwoordde
de Fransche Koning ontwijkend. Zijn
staatslieden Intusschcn, zouden er voor
zorgen, de breuk tuaschen den Paus er^
hun vorst onherstelbaar te maken.
Op 12 Maart 1303 bracht de opvul-
rr van Pierre Flotte In het kanselier-
schap, de hoveling Willem de Nogaret,
een buitengewone vergadering vsn
i Staatsraad, een reeks van beachul
diglngen in tegen den Stedehouder van
Christus en drong er bij zijn koninklijken
meester op aan, de H. Kelk tegen den
„Indringer en valschen Paus Bonifacius"
in bescherming le nemen. Ten over
vloede verklaarde hj) zijn beschuldi
gingen op een algemeen concilie ie
willen bewijien.
Als een waardig vervolg op dit ge
huicheld vertoon, kwam, onder voor
zitterschap vsn een Isek, een sekeren
ridder du Plessls, een soort kerkver
gadering bijeen in het Louvre te Parijs,
waarin gezinspeeld werd op de aftel
ling vsn Paus Bonifacius VIII en bj
voorbaat een beroep werd gedaan op
den toekomstlgen paus.
Toso de tiding deser schokkende
gebeurtenissen het oor van Paus Bonl
facius bereikte, had deze wegens de
binnen Rome heerschende hitte, het
sa In Juli 1303 de wijk genomen
isr sijn vaderstad Anagni.
Zonder dralen riep hj daar de Kar
dinalen In een consistorie bijeen er
legde een plechtlgen eed af, om zich
van de gruwelijke, tegen hem te Parijs
ingebrachte beschuldigingen, waartoe
ketterj en simonie behoorden, te sul-
D« nieuw* 1
Alle huurders en verhuurde
woningen of woningrulmte h«Wn
belang bi) de toepassing der
huurwetten. We achten het -
1 In 't kort santen N
De voornaam
deze wel Iz aangebracht la wel desa,
dat niet meer voor elks hmirvsrhoogtof
de goedkeuring der Huureotnnriseta
verdacht wordt.
Voortaan toch mogen de h>
zonder de tuesehi
worden verhoogd. Hiertri| d
scheid te worden gemaakt tl
woningen, waarvan de huurprfe op 1
Jan. 1916 ten hoogatc 18 per weak
bedroeg (categorie A) en die welke op
genoemden datum voor hongeren huur-
prfls verhuurd waren (categorie 8). Tea
aanzien van categorie A meg bf de
inwerkingtreding der wet 30 jpet. sme
den gelegd op den huurprfe ven 1
forle B 10 pet. op den huurprfle vnn
Januari 1918. Met nadruk due
nog eens geconstateerd, dat genoemde
percentage» alleen mogen gelegd woe
den op den huurpr^s vsn I Januari
1016 of 1 Januari 1918 en niet op den
tegenwoordlgen huurprfa of op de
normale huurwaarde van die data.
Zij. die tengevolge van de door dé
Huurcommiasle goedgekeurde verboo
gingen reed.» thana een hum-prf» heffen,
welke 20 pet. hooger la dan de hrmr-
prijs von 1 Jen. 1916 (of 10 pet. hooger
dan die van 1 Jan. 1918) kunnen ém
geen profijt van dese bepaling heffen.
Elke verdere verhoogtng van buur
moet de verhuurder aan 'Ie goedkeuring
der Huurcommlsale onderwerpen, ook
Zoo'n vcthooging hem door den
huurder worden aangeboden.
De commiaaie kan geleldeljke huur-
vethoogingen toestaan totdat eon bil
lijke opbrengst van de woning wordt
verkregen, doch mag daaib) niet honger
gaan dan 50 p«. boven de normale
huurwaarde van 1 Januari 1916 (voor
categorie A) en 37'/» pet- boven de
normale huurwaarde van 1 Januari 1918
(voor categorie B), lenij hoogere uit
gaven ter zake van de woning te be
streden dan wrl ingrijpende verbete
ringen en veranderingen, aan de woning
aangebracht, een grootere verbooging
wettigen.
Bi] haar beslissing moet de Huur-
staat van onderhoud der woning, «en
prikkel derhalve voor de verhuurden
om voor behoorlIjk onderhoud te zorgen.
Een verhuurder die due niet» aan
•IJn woning laat doen, zal zeker aiet
in aanmerking komen, voor een
eenigztlnt belangrijke verhooging
van den huurprijs. Overtredingen ven
deze bepalingen wordt voortaan niet
alleen meer gestraft met een geldboete
ven ten hoogste f 1000, maar ook met
hechtenis van ten hoogste een maand.
Onder die overtredingen behoort na
tuurlijk In de een te plaats h
Maar nog ging de Vaderlijke Opper
herder er niet toe over, den «chuldlgen
Koning en met hem dien» raadgevers,
met den kerkban te treffen, dien sij ten
volle door hun schandelijk gedrag had
den verdiend.
_|ln Augustus gaf de Paus aan zijn
kardinalen last, om tpocd te maken
met de voltooiing der bulle „Super
Petri Solio", die, Ingeval de Koning
tot inkeer kwam, den 8en Septem-
moeat worden afgekondigd, en
waarin de banvloek tegen den weer-
■pannigen Vorst geslingerd werd en
Jlena onderdanen, geheel In den geeit
van het In de Middeleeuwen geldend
staatsrecht, van den eed van trouw
aan hem geiworen, werden ontslagen.
Een schandelijke aanslag, den dag
te voren op den gewaden persoon van
Christus' Plaatsbekleeder op aarde vol
voerd, was oorzaak dat de bulle „Super
goedgskeurden huurprft. Niet alleen
't bedingen daarvan is strafbaar maar
ook het aannemen, zoodot telken* bij
het Innen ven een te hoog* huur (due
elke week, maand, ene.) een strafbaar
It wordt begaan.
Voorts moet onder de overtredingen
orden gerangschikt het bedingen of
innemen van sleutelgeld, het verplicht
meubelen tegen buiten-
het
geldsom boven de g
en dergelijke prsctijken 1
verhuurder een hoogere som vooreja
huis ontvangt dan waarop
recht heeft.
alleen de verhuurder,
degene
hier v
Onze segsman verzocht one de san-
dacht van belanghebbenden ar op te
vestigen, dat aan een stipt» naleving
der wet zeer streng de hand zal woeden
gehouden.
Elke overtreding der wet, dU de
Huurcommlsale ter oore komt. tal ao«
