DE EEMBODE KATHOLIËK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN DINSDAG 24 MEI 1921. 35ste JAARGANG No. 16. KantoorLangegractit 28, DE EEMBODE vcrschl)nt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. ABONNEMENTEN kunnen elke week In gaan, doch opzegging van abonnement moet Eeschteden voor den aanvang van een nieuw wartaal. Prijs per drie maanden f 1.00 Builende gemeente Amersfoort 11.10. Afzonderlijke nummers 10 ct. AD VERTBNTlfiN 25 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bl) geregeld adverlceren. Advcrtentiën r vóór 8 uur wor plaats kan niet worden gegarandeerd. Men mag niet zeggen wat men weet, maar men moet weten wat men zegt. Kleur bekennen. Meer dao de vrouwen verkeeren de mannen bulten den huiselijken kring met allerlei slag van menschen, ook met onverschilligen en ongeloovigen, met grimmige haters en laffe spotters. Nu zijn er mannen, die er altijd tegen opkomen, als een Katholiek hun Ka tholiciteit in twijfel durft trekken. Zoodra echter in den omgang met andersdenkenden en ongeloovigen het gesprek op den Katholieken Godsdienst valt, beginnen zij, soms kerels als boo- men, te rillen als een riet. Wat er van godsdienst nog leeft in hun binnenste wordt zorgvuldig vetborgen gehouden. Nauwelijks wil men als Katholiek be kend staan, veel minder als volbloed Katholiek worden aangeduid. Wie bij het kaartspel vrijwillig geen kleur bekent, speelt valsch, wordt te recht door zijn medespelers wanUou wend bespied en loopt groot gevaar, uitgeworpen te worden. De Katholiek echter, die geen kleur bekend, niet openlijk voor zijn geloof uitkomt, speelt niet alleen valscb, om dat hij zich uiterlijk anders voordoet, dan hij inwendig is of wil zijn, maar handelt daarenboven laffer dan een soldaat, die bij het begin van den strijd angstig wegvlucht. Bang zijn voor vijandelijke kogels bajonetten is te begrijpen, wie echter niet flink voor hun Katholieke tuiging durveu uitkomen uit vree: een schamperen lach of een spotwoord, uit vrees voor tegenwerking en schade in plannen en zaken, zijn laffe zwak kelingen. Wij zouden vertrouwen op karakters die als een weer liaan draaien met alle winden f In 1885 stieif Minister Modderman, een geloovig Protestant. Hij ontving eens in audiëntie een advocaat, die ziju voorspraak verzocht voor een rijksbe trekking. Op de vraag van den Minis ter, welken godsdienst hij beleed, ant woordde de man: «Ik ben eigenlijk Katholiek, doch doe er weioig aan.® Dit was den eerlijken Minister te kras. «Wat I® zoo sprak hij, «gij waardeert het geluk niet, in de Katholieke Kerk te zijn geboren en opgevoed Voor u heb ik geen betrekking. Wie zijn God niet trouw dient, zal ook zijn koning niet trouw dienen.® De advocaat droop af en kon onder minister Modderman geen rijksbetrek king bemachtigen. De zwakkeling! August Reichensperger heeft zulke zwakkelingen zeer juist als «Katholieke piepineijers« gebrandmerkt, want zij durven als een schuchter vogellje nau welijks .piepen® als zij, volgens plicht en geweten, moedig hun Geloof moes ten belijden of verdedigen. Bismarck, de machtige rijkskanselier van Duitschland, wenschte, dat een Rijksdagafgevaardigde bij de behande ling van een wetsvoorstel tegen zou stemmen. Daarom begaf hij zich naai de vrouw van dien afgevaardigde en verzocht haar, dat zij haar man tol tegenstemmen zou bewegen. De vrouw antwoordde echter«Excellentie, mei; nioct volgens zijn overtuiging handelen anders is men een lafaard Datzelfde antwoord zuu ook meuig® cchtgcnuote en moeder geven, aan haar man cu kiodcren, als gevraagd werd van welken bond een Katholiek lid moet zijn, van een neutralen of katholieken welke kranten zij moeten lezen, liberale en neutrale of katholieke. Het is een bedroevend feit, dat de katholieke vrouwen over het algemeen (linker en beslister voor haar Geloofs overtuiging durven uitkomen dan de mannen en hen in dat opzicht deerlijk beschamen. In hun vrees en verblinding wanen mannen, dat zij niet vooruit zullen komen !n de wereld, als zij zich openlijk katholiek toonen. Dat afvalligen bij de vijanden van God en godsdienst gemakkelijker een betrekking krijgen en voortgeholpen worden, is zeker waar. Maar dat op recht geloovigen, mits zij bekwaam zijn, w-irken en karakter bezitten, even goed vooruit komen, is niet minder waar. De katholieke en christelijke Ministers van het tegenwoordige kabinet zijn ei met veel anderen het levend bewijs van. Door bun karakter-vaste geloofsover tuiging en bekwaamheid dwingen zij zelfs hun tegenstanders achting en eer bied af en wekken vertrouwen, terwijl ieder weldenkende minachtend en wan- >wend neerziet op den zwakkeling, zich anders voordoet dan bij inder- d is of wil zijn, en er zelfs niet voor terugschrikt, om persoonlijk voordeel, lijn God te verraden. In 1863 stierf te Angou'ómr in Frankrijk de majoor der artillerie Pac- queroo, een voorbeeldig Katholiek, die onverschrokken voor zijn geloof uit kwam in den strijd tegen ongeloof, zedeloosheid en godsdienstige onver schilligheid. Toen een zfjoer zoons, die aan de Polytechnische school te Parijs studrerde zich er eens over beklaagde, dat het hem zoo zwaar viel, te midden lichtzinnige en spotzuchtige kame raden zija Geloof openlijk te belijden, antwoordde Pacqueron «Hef terstond uw vaandel hoog in de lucht, opdat ieder wete, wie gij zijt, Na 24 uur zal niemand van uw medestudenten over twijfel verkeeren ol u naar uw gezindheid vragen. Wees katholiek, eenvoudig en vrijmoedig Vooral geeD zwakheid I Wie de eer en het geluk gcoiet, Katholiek te zijn, hoeft niet om inschikkelijkheid co dulden van zijn overluiging te bedelen. Hij heeft recht op eerbied. Reeds meer dao 40 jaar ben ik zulk een zonderling en toch heb ben Doch God noch de menscheo mij daarom ooit gestraft.® Zulk een «zonderling® is ook maar schalk Pétain, wel bekend uit den Euro- peeschen oorlog. Toen hij nog kolonel was ontving hij van het ministerie van oorlog de volgende aanschrijving Kolonel, wij vernemen, dat verschil lende officieren vaD uw regiment, zich veroorloven in uniform de Mis bij te wonen. Zulk een overtreding van het reglement kan niet geduid wordeD. Ge lieve daarom de namen van die officie- n mede te deelcn.® Kolonel Pétain antwoordde «Gene raal, het is waar, dat verschillende of ficieren van mijn regiment zich loven in uniform de Mis bij te Onder hen is ook de kolonel, Wijlhij echter altijd in de voorste rij plaats neemt, kent hij de namen niet va die zich achter hem bevinden.® Ondanks de openbare belijden zijn Geloof, is kolonel Pétain toch schalk geworden. Wie met bescheiden fierheid cn edele oprechtheid kleur bekent, voor zijn godsdienstige overtuiging uitkomt, zal misschien bespotting en verdachtmaking of nog iets ergers te verduren hebben. Blijft hij echter kalm en vastberaden met woord en daad toonen, wie hij inderdaad is, dan zal de spot verstom men en zij, die hem eerst verafschuwden, zullen hem eerbiedigen en in den grond van hun hart, hoe ongaarne ook, moeten bekennen«Dat is iemand, die zijn beginselen niet verloochent, iemand, die weet, wat Itij doet, en doet, wat 1 wd. Op zoo iemand kan men ver- Duwen, Hij is een karakter.® Op het punt van Godsdienst valt et te schipperen. Men moet kleur be kennen Vóór of tegeu Christus. Een middelweg is er Diet. -Wie niet met Mij is, is tegen Mij® i verzekerde Christus zelf. P. REIJS S. J. i.l. pas kort «Geusch® gewordeo. Daarom droegen zij aan een commissie op, de kerken te gaan bezoeken en zich op de hoogte tc stellen. Ook zouden dr heeren opgeven, wat er aan het onder wijs gedaan werd, daar de Regeering dit wilde bevorderen. De commissie haar bevindingen 'in een rapport neerleggen en, zoo noodig, ook middelen r verbetering aangt ven. Dit rapport was hel volgende jaar gereed cn droeg tot titel»R vnon- strantie, overgegeven aan de E. E. Heeren Staten 's Lands Utrecht, be langende den staet der kerken ten platte larde, tot veibetering van den veloen, 13 Maart 1593.® (Opgenomen e «Bijdragen,, van het Historisch Genootschap te UtrechtdeelVH, 1884.) Dit stuk, gewoonlijk de «Visitatie der Kerker - geheeten, werpt een helder licht op den toen maligen toestand der Herv. Kerk; men ziet er djidelijk uit, dat op vele plaatsen slechts met grooten tegenzin der bevolking te Hervorming werd ingevoerd. Misschien doe ik dus den lezers geen oudienst hun een kijkje in het kerkelijk leven dier dagen re gunnen. Ik zal mij natuurlijk tot Eem land beperken, en in hoofdzaak de hedendaagsche spelling gebruiken. Vooraf herinner ik er aan, dat op st der Staten de Hervormden in den nacht van 25 Dec. 1580, toen de R. Katholieken gereed stonden het kerst feest te vieren, de kerken van Kernland rzit namen en plunderden. Bij di gelegenheid, zegt de R. K. geestelijke Michael ab Isselt (een buurtschap bij Amersfoort)in zijn «Historiasui tempori® (blz, 713), dat de Calivnisten «als ware compromynie in de doopvonten aa hunne natuurlijke behoeften voldeden. Toen de commissie haar Visitatie der kerken hield, was de Hervorming dus reeds 12 jaar althans in oaan ïgevoerd. Men zal zien, dat van icrkelijke invoering nog geen sprake ras, daar de bevolking grootendeels het oude geloof gehecht bleek te BAARN: te voorschijn, sommige nog met de oorspronkelijke kleuren. Ik vestigde op deze vondst dc aandacht in de dag bladen met de vermoedelijke herkomst der beelden, inet het gevolg, dat deze het Rijksmuseum overgebracht werden.) De kerkmeesters worden ge kozen als in de andere parochies (zie bijv. BaarnDe inkomsten bestaan uit een weinig land en eenige kleine renten, omstreeks 25 gulden 'sjaars. Bruno Jacobus, van Amersfoort, be dient hier de kerk met prediken hij is monnik geweest in het klooster van Soest (dit stond in dc Birkr) en heeft zich te dezer plaats als pastoor (daar mee bedoelt men «predikant-) gedragen gedurende den tijd van 9 jaren. Hij is gemakkelijk en onervaren in den gods dienst en verklaart, dat hij van zijn dienst ontslagen begeert te zijo.(I.ater leest men: «Deze monnink is weg en heeft iD zijn plaats te Soest voorloopig predikant aangesteld op 14 Juni 1594 Theodorus Anthony Victor.) De pastorale inkorr. iten zijn onzeker, zoodat de predikant onderhouden wordt uit de opbreDgst van een hoofdelijkcn omslag. De kosteris Geert Jansen, die 's winters ook de school bedienthij geniet hier voor de pacht van twee kleine akkertjes, die omstreeks 22 stuivers huur per jaar doen, en een huisje. Er is een pastorie. Ook bestaat er een schutterij een (gilde), die omstreeks 100 gld. 's jaars aan iandhuur trekt. (Wordt vervolgd. kwalijk, dat zij zulke exemplaren van hare gemeenschap uitsluit, terwijl men in eigen kring precies hetzelfde toepast. Dat men geen heelen of halve vijand in eigen huis duit, vinden wij heel lo gisch, doch dat men van anderen eischt zulks wèl te doen, is de onop rechtheid tot beginsel verheffen. 's Avonds is de auto-omnibus die van Vreeswijk op Utrecht rijdt, na aange reden te zijn door een auto in de Keulsche vaart gereden. In de Autobus zaten 10 passagiers, die door personeel van de scheepswerf door middel van een roeiboot door de raampjes van den auto werden gehaald ea op die wijze gered werden. Met een particu liere auto zijn zij vervolgens naar Utrecht vervoerd. Naar aanleiding van ons bericht, dat Prof. J. A. Veraart zou worden be noemd tot rechtskundig economist van het R. K. Vakbureau, wordt namens dit Bureau meegedeeld, dat dit bericht van allen grond is ontbloot. Dr. de Wildt, geneesheer te Ter schelling, wilde wat hout hakken. Door het slippen van een stuk sloeg hij mis, met het gevolg, dat hij zich zelf in den voet hakte en de vijf teenen van zijn rechtervoet werden afgehouwen. Amersfoort Binnenland De eerste jar«n d«r fier= vormde Kerk in Eemland. Door T. PLUIM. Velen zullen het misschien vreemd vinden te vernemen, dat de Hervorn: op vele plaatsen van het Sticht, vooral in Eemland, slechts zeer moeilijk >'- d ingevoerd, dat er in het begin nog veel van den R.-Kalb. goilsdi de Herv. Kerk verbleef, zoodat de eigenlijke Reformatie slechts zeer I volledig werd ingevoerd. Hoofdzakelijk is dit wel toe te sclniji in het feit, «dal in het Sticht de plak katen legen de Katholieken niet zoo streng waren en ook niet zoo streng werden uitgevoerd als bij v. op dc Veluwc, waar de stadhouder, Jan van Nassau, de kerk van «alle paepsche stoutig heden en ongoddclicke ceremoniën® zuiverde.® (Th. Bremer, R.-Kerk, Pr., in de «Eembodc® van 1 -Febr. 1918.) In 1592 wilden dc Staten van Utrecht weten, hoever de Hervorming ten pialte- lande was gevorderd, de Staten waren Hier is men bezig met het inrichten der kerk. De vaste inkomsten bedragen volgens de verklaring der Kerkmeesters □iet meer dan 10 gulden'sjaars, zoodat dc rest bij hoofdelijkeo omslag moet gevonden worden. Deze Kerkmeesters worden benoemd door den Maarschalk van Eemland, en wel uit een dubbeltal, dat door de lidmaten is opgemaakt. Cornelis Egbertsen van Dungen, alhier geboren, is hier als predikant gezonden door mijn E. E. Heeren de Staten van Utrecht in 1580. Hij volgt in zijn be diening de Christelijke ceremoniën en gebeden, achter den (Heidelbergschen) catechismus gedrukt. Maar hij heeft nog geen H. Avondmaal kunnen houden. Ook klaagt hij er over, dat hij bet t- ibet zingen van de Psalmen niet brengi kan, en verzoekt derhalve hierin door algemeene verordeningen vanwege de Staten geholpen te worden. Er is een oude koster, die ook als bode dienst doet en de klok luidt, maar geen schoolmeester is. Evenwel heeft men onlangs bij hoofdelijken omslag daarvoor 8 pond Vlaamsch (elk van gulden) bijeengebracht. De kerk- iesters zijn nu van - plan met hun koster te onderhandelen om hem ook t schoolmeester aan te stellen. De plaats is voorzien van een pastorie i een kostershuisje, dat in dit jaar (1592) gerepareerd en geschikt gemaakt om dc kinderen er te onderwijzen. Ook is hier een broederschap of gilde van St. Anna, met ccn vic (d.w.z, met bezittingen, waarvan jaarlijksche opbrengsten hel gilde goede komen. Dit gilde bestaat nog iltijd, heeft nog steeds eigendommi lan landerijen en viert uit de opbrengsten daarvan eik najaar twee of drie dagen feest, voorafgegaan door de plechtige Hoogmis.) De predikant klaagt er over, dat de huislieden niet ten doop willen brengen na afloop der predikatie (dus op Zondag), maar begecren dat zulks op buitenge wone tijden mocht gedaan worde (dus bijv. terstond na de geboorte, op de oude R. K. wijze.) Ook hierin verzocht de predikant aan de Staten oi regelen tot verbetering (m.'v de menschen er toe tc dwing' Dc R. K. Onderofficiers Bond St. Muitious hield te Arnhem onder leiding van den heer Van 't Walderveen zijn jaarvergadeiing. De Bondsbeiangen werden onder 't oog gezien. Bij de behandeling van het verslag van pers- en propaganda-arbeid hield het hoofdbestuurslid de heer Rijpkema, een propaganda-rede. Hij drong aan op grooter ontwikkeling van de leden alleen door ontwikkeling op geestelijk maatschappelijk gebied, kan men werken tot heil van Kerk en Staat. De ontwikkelingsarbeid moet meer dan door de leden ter hand worden genomen ook van de gastvrijheid der pers dient ter rechter gelegenheid ge bruik gemaakt te worden. De Geestelijke Bondsadviseur, kape laan Brouwer uit Amersfoort, spoorde te blijven rusten bij het werk, dat op deze vergadering is afgedaan. De afgevaardigden dienen ais vrucht deze opwekkende bijeenkomst, thuis direct aan het werk te gaan reeds nu de wïnter-campagne bepaald wor den. In verband hiermee wees de Eerw. ipreker op het organiseeren van cur- :ussen welke de zoo hoog noodige ont wikkeling op geestelijk gebied brengen. Vergeten mag niet worden bij het leeken-apostoiaat, dat de vrouw zoo veel vermag op den dwalenden echt genoot of aanstaande. Het Katholicisme moet uitgedragen worden in het volle leven. Te Utrecht moeten van 3:000 aanslagen der gemeentebelasting omstreeks 8000 bij dwangbevel worden geïnd en te 's Gravenhage zijn 25000 processen kanhangig tegen personen met een aanslag van minder dan f 100. Aan «De Telegraaf® wordt uitUtrecht een en ander geschreven over de in richting van het nieuwe administratie gebouw der Spoorwegmaatschappijen. Het moet inwendig prachtig betimmerd zijn, tc mooier naarmate de vertrekken voor hooger heeren moeten dienen en de commissarissenzaal ligt een kar pet. dat zestienduizend gulden heeft Te Utrecht kwamen per vrachtauto twee 12-jarige knapen, diein Am sterdam op dezen motorwagen waren gekluinmen om ecu gratis ritje te doen. :n de auto er een llink vaartje in e, durfden zij er niet meer afspringen reden dus mee naar Utrecht, De lie aldaar droeg zorg dat de rakkers :r thuis kwamen in de hoofdstad. Donderdag a.s., op den feestdag ian het Hoogheilig Sacrament des Al taars, viertdeÈucbaristischekring, onder- afdeelicg van de R. K. Werküeden- vereeniging het eerste jaarfeest. De agenda op dien dag is als volgt 's morgens vóór de H. Mis van 7 uur gemeenschappelijke H. Communie voor de leden in de kerk van O. L. Vr. Hemelvaart, 's Middags begeven zich allen naar Soesterberg om aldaar deel aan de plechtige Sacraments processie welke om half 4 begint. Avonds. 8 uur Feestvergadering gebouw van de R. K. Werklieden- vereeDiging, welke zal worden opge luisterd door eenige zangnummers van de ZangvereeDiging «Crescendo®. Wij vertrouwen, dat allen, door trouwe deelname, zich op dien dag hun lid maatschap dier vereeniging zullen waar dig toonen. Ook voor niet-leden is de vergade ring toegankelijk. Men schrijft ons «Dc R. K. Schoolbesturen van Am sterdam zullen zich binnenkort onder ling aaneensluiten tot een «Katholieken Schoolraad®, ter vaststelling van een gelijkvormig leerprogram met dezelfde leerboeken enz. Wij behoeven wel niet te zeggen, dat de totstandkoming van zulk 'n onderling verband voor het katholiek bijzonder onderwijs van het hoogste nut zal wezen. En in dit ver band wii ik er even aan herinneren, dat ook hier ter slede reeds lang ge leden den wensch werd geuit dat cen tralisatie, met behoud van de noodige zelfstandigheid dei besturen, mocht worden verkregen,C. Donderdagmorgen verzamelde zich een 5-tal onderofficieren, om de Alge meene Vergadering van den Ned, Bond R. K. onderofficieren „St. Martinus" te Arnhem bij te wonen. Bij aankomst te Arnhem begaven zij zich naar het Patronaatsgebouw „St. Jan" waar de Algemeene Vergadering gehouden werd. Bij de tweede openingsrede van den Bondsvoorzitter, werd hun een hartelijk welkom toegeroepen. De vergadering sloot 4,30 n.m. en daarna werd de terug tocht aanvaard naar Amersfoort. Het deed ons leed, dat het aantal deelne- gering was, maar we hopen, dat bij de volgende Algemccfte Ver gadering een grooter getal er heen trekt. Burgemeester en Wethouders bren gen ter kennis dat op Woensdag 25 ":i a.s. des namiddags ten drie uur het voormalige Werkhuis alhier ge legenheid wordt gegeven voor koste- looze inenting. Zij vestigen er de aan dacht op dat bij de aanmelding het vertoonen van geboortebewijs of trouw boekje gewenscht is. SOEST De kerk is nog niet veel gerepareerd, noch behoorlijk «van d' oude wescu gesuyvert® (d.w.z. er zijn nog beelden enz. in.) Deze beelden schijnen late' op last der Regeering verwijderd ter zijn men heeft ze niet vernietigd, zeker uit eerbied, maar in den toren in een sooit nis ingemetseld. Althans in 1906, toen de kerk en de toren onder toezicht van Dr. Cuypers gerestaureerd werden, en men een later bijgebouwden muui moes: wegbreken, kwamen de beelden De R. K. Vakbeweging® wijst op hel volgend bericht in een verloren hoekje van «Het Volk® ge' s i U'reyterd. Door de vergadering onzer partijafdeeling te Sittard is het lid Reijnders geroyeerd. Deze man achtte het met zijn partijlidmaalschap ereenigba. Op de markt: Zandaardappelen 14.50 f 5,50 p. heet. Hoendereieren 18.25 a f9.80 per 100 sf. Boter f2 f2.50 p. kilo Kippen f2 a f4, kuikens f 1.80 ii f3.50, piepkuikens f0.75 ii (2.20, oude eenden f 1,50 f2.75, tamme konijnen f 1.50 f3.50 per stuk. Dui- uinistische lectuur te ven f 1.50 :i 11.80 per paar. Magere varkens f60 fi f85, drachtige Zeugen Maar in de roode pers gaat een oor- f 200 a f330, Biggen f22 f45 Guste verdoovend spectakel op als onze Bis-1 Zeugen f 110 it f180 per stuk. schoppen menschen buiten de Kerk Aangevoerd waren ongeveer 5 heet. sluiten, die ingedeeld zijn by de felste vij- Zandaardappelen 150.000 st. Hoender- anden der Kerk. eieren; 250 kilo Boter: 40 Magere Men neemt het de Katholieke KerkI Varkens 250 Biggen; 20 Zeugen.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1921 | | pagina 1