DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
DINSDAG 14 JUNI 1921.
35ste JAARGANG No. .23.
Kantoor s Langezracht 28, Amersfoort
1 verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week in
gaan, doch opzegging van abonnement moet
geschieden voor den aanvang van een nieuw
kwartaal.
Prijs per drie maanden 1.00 Bultende
gemeente Amersfoort 11.10. Afzonderlijke
ADVBRTENTIÊN 25 cent per regfcl. Billijke
tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld
advcrteeren.
Advertenties moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Men kan geen ijzer met han/ion
breken.
Bezag.
Wanneer we zien weike strooming
tegenwoordig door de maatschappij gaat
zou men genegen zijn te vragen, of
er nog wel .gezag" is.
Er zijn van die oude begrippen,
waarmee wij ouderen opgevoed zijn,
die tegenwoordig verloochend worden.
Arbeid Adelt' bijv. heeft zijn betee-
kenis verloren. Gezag, dat voorheen
heilig was en binnen alles stond, wat
is daarvan tegenwoordig de beteekenis.
De achting voor het gezag zien we
meer en meer ingebrokkeld, het is een
fossiel begrip geworden en heeft geen
dwingende n.acht meer op wie het
ook lij.
Waar zijn de broeinesten, vanwaar
de horzels uitgaan, die knagen aan het
gezag Theoretisch en practisch wordt
bij socialisten, anarchisten, bolsjewieken
e.t.q. gebroken met het gezBg.
Het opvolgen van gezag wordt door
hen als een verraad gebrandmerkt-
Is het ook zóó in het Katholieke
kamp? Voorwaar, neen! Doch zijn wij
geheel onbesmet gebleven. Zeggen ook
wij niet in sommige gevallen »non
Zonder overdrijving mag toch ook
ten onzent gewaarschuwd worden, om
den eerbied voor het gezag te bewaren.
Waarom is het gezag noodzakelijk?
Waar een veelheid is van leden en
een eenheid van doel moet ook een
eenheid van leiding zijn, die op gezag
De onderlinge samenwerking tusschen
de menschen leidt vanzelf tot gezag.
Niemand mag zeggen, dat zijn belang
gaat boven het welzijn dergemeeoschap.
Wie moet ons de paden aanwijzen
om tot dit doel te geraken Eén moet
er zijn, die ons den weg wijst en die
eene moet zijo de vader van het Gezag.
Het welvaren van den mensch op
de wereld eischt een stoffelijk en dat
hiernamaals een geestelijk gezag. Er
bestaat een gezag van den meer be
kwame, den m:er ervarene.
Door God is het gezag den men
schen steeds voor oogen gehouden.
Christus zelf heeft het zoo herhaaldelijk
geleerd, hoe wij onderwerping hebben
te tonnen aan ben, die ons geestelijk
en maatschappelijk leiden. Geef deo
keizer wat des keizers is, en Gode
Gode toekomt.
Er is geen macht buiten God en het
gezag is de uitdrukking van den wil
van God.
Het ouderlijk, het Kerkelijk en het
burgerlijk gezag, vormen de kern onzer
samenleving. En met deze 3 voor oogen
zullen we den palm der
behalen tegen de bestrijders van het
g«ag.
Er mag wel eens worden gezegd,
dat slapheid der ouders tot hei haalde
overtreding van het gezag aanleiding
geeft. De sport, als hoogste godheid
doet daaraan veet afbreuk. Wat daarin
overdreven is, moet door de ouders
gestuit worden.
Het Kerkelijk gezag, de leiding van
den bisschop, van onze parochiale
geestelijkheid lokt maar al te dikwijls
criliek uit. Wij hebben daartoe niet het
recht. Een onderworpenheid, die alleen
voortkomt uit eigen inzicht, is geen
onderwerping aan het Kerkelijk gezag.
Ook onbegrepen moet dit gevolgd
worden,
D.e brutaliteit van menschen, die z >q
lit de goot zija geraapt, die geen op-
'oeding hebben geDoten, vormt een
lanfluiling van het wereldlijk gtzag,
doch wij moeten ons daarop niet blind
a. Immers tegenover ecu figuur
Had-je-me-maar« staat de ridder
lijke figuur van Ruys.
Wij hebben de wetten des lands te
volgen, omdat God ons ook het bur
gerlijk gezag voor oogen houdt. Nim
mer zullen wij bet erfdeel ODzer vade-
prijsgeven en hel gezag voortplan-
in onze kinderen van geslacht tot
geslacht.
Het gezag moet ons worden als een
baken in zee, een wegwijzer tot de
eeuwige glorie.
P. M.
Binnenland
ti inlandsche prii
Wat iedereen in Nederland mitechien
nog niet weet.
Dat een der rampzaligste gevolgen
an den Europeescben oorlog g :weest
i, dat duizenden missionarissen met
geweld verdreven zijn of door mobili
satie geroepen zijn uit de missielanden.
Dat vele roepingen tot het missio
narisleven in F.ankrjk en Duilschlaad
verloren zijn gegaan, zoodat verschei
dene missiehuizen daar leegstaan.
Dat er dus geweldige priesternood
heerscht en zal blijven heetschen in de
missiedistricten, wanneer niet met kracht
gewerkt wordt aan de opleiding van
een inlandsche geestelijkheid in de
missiegebieden zelve.
it een inlandsch missionaris in zeer
opzichten meer kan doen, dan een
Europeesch priester; omdat hij taal,
zeden, gewoonten vao zijn landgenoo-
ten veel beter kent, gemakkelijker zich
hun levenswijze kan aanpassen en
vertrouwen van zgn volk wint.
)at er genoeg priesterroepingen zijn
de missielanden, maar er gebrek is
i onderwijsmiddelen om jongelingen
op te leiden tol hel H. Priesterschap.
Dat voor de oplading van inlandsche
geestelijken zorgt »Het Pauselijk Lief
dewerk van Sint Petrus«, door Paus
Benedicius XV in zijn missie-encycliek
terstond genoemd en aanbevolen na de
centrale Genootschappen van Voort
planting des Geloofs cn H. Kindsheid.
Dat men kan medewerken als lid
(50 cent per jaar)als weldoener (250
gulden) door de jaarlijksche studiekosten
van een seminarist op zich te nemen,
of als Stichter (2500 gulden) door het
stichten van een blijvende studiebeurs.
Dat het de weuscli van Z, H. den
Paus is, uitgesproken in een schrijven
4 Januan 1921, dat iedere plaats,
m 'gelijk iedere parochie de oplei-
ters op zich
Dat door »het Pauselijk Liefdewerk'
een keurig boekje is uitgegeveo, vlot
geschreven en fijn verzorgd, waarin de
geheele geschiedenis, werkzaamheden
en inrichting van het Liefdewerk Blaat
beschreven, dat Dr. Brom in de Beiaard
(Juni 1921, 477) noemt »het smaak
volste propagandamiddel voor de missie
en tegelijk de diepste demonstratie van
de algemeene broederschap in 't Even-
Dat dit eerste vlugschrift, waarin vele
foto's staan van inlandsche priesters en
seminaristen voor de leden gratis ver
krijgbaar is (voor dVniet-ledcn ii 20 ct.)
evenals bewijzen van lidmaatschap, bij
den Directeur oor Nederland Dr. Jan
Smit, Seminarie fcijzenburg', en bij
de diocesane directeuren Mgr. J. van
Oers, Vic. Gen., voor 'i Bisdom Breda
Mgr. A. Hermus, St. Michiels-Gestel,
voor het bisdom 's Hertogenbosch
Rector Th. Bekkers', Bijdorp Voorscho
ten, voor het Bisdom Haarlem Prof.
Dr. G. Lemmens, Roermond, voor het
Bisdom Roermond Kapt. Anl. de Wit,
St. Walburgis, Arnhem, voor het Aarts
bisdom Utrecht.
Luider en luider klinken de waar
schuwingen van hen, die door studie
en ervaring bevoegd zijn tot spreken,
tegen de belastingopdr^ving, waaraan
staat en gemeente zich te buiten gaan.
Een professor in de Staathuishoud
kunde van de Universiteit te Groningen
schreef naar aaoleidiDg daarvan in een
wetenschappelijk tijdschrift 't volgende
>De gemeenschap zegt, bij monde van
haar organen, welker zakelijk oordeel
steeds meer door politiek en jacht Daar
kiezersgunst vertroebeld woidihet
geld moet er komen I
Zij doet, alsof er geen algemeene
achteruitgaog in welvaart is. Zij maakt
op, wal door particulieren anders zou
zQn bespaard. Zij knot cs particuliere
spaarkracht, belemmert t.-a zeerste de
kapitaalvorming in een ti)d van onge
kend kapitaalgebrek men denke aan
Centraal Europa en Rusland zij knol
de particuliere koopkracht en strooit
mildelijk malaise om zich heen. Want
iedereeD, die geleerd heeft voorzichtig
■- zijn met geld, gaat bezuinigen op
niet absoluut noodige, ten einde
het belastinggeld paraat te hebben,
En niemand weet, boe het aanslag
biljet er bet volgend jaar zal uitzien,
er twee jaar. Niemand kan ook
schatten, waar hij aan toe is.
voor het zakenleven moorddadig,
maar de burgerij in het algemeen,
ieder die van vaste inkomsten leven
gaat er onder gebukt. Men weet
meer. waarvoor meu zich inspant,
n werkt. Het gaat den
kant uit, dat een iokomstcnvermeerde-
ring iemand in een progressie brengt,
welke hem zooveel afqeemt, dat hij de
moeite, om tot die vermeerdering te
gerakeo, niet meer voldoende gehono
reerd oordeelt en haar dus nalaat,
•Hoevelen vraagt de Groningsche
hoogleeraar worden niet reeds nu
ifgchouden van besparing, omdat de
hooge inkomstenbelastingen zooveel
van de rente annexeeren, dat besparing
geen genoegzame rentebelooning meer
vindt, zoodat aan vertering de voorkeur
wordt gegeven
De Tweede Kamer behandelt de
Legerwetten.
De leuze, waaronder een volledige
Tziening van den dienstplicht is voor
bereid, stond in de Troonrede van 1919,
waarin werden toegezegd •maatregelen
tot sterking van de weerkracht van ons
volk, gepaaid met vermindering van
persoonlijken en geldelijken druk van
den militairen dienst'.
Sterking van de weermacht met ver-
mindeiing van kosten en persoonlijke
lasten, het leek zoo contradictoir dat
men dubbel benieuwd was naar de be
loofde maatregelen.
Bij liet wetsontwerp houdende tijde
lijke afwijkingen van de Militiewet k - am
liet geheim aao den dag. De oefenplicht
buiten de kazerne en de vóór-opleiding
van de 14 tot 18 jarigen, dat waren de
mystieke elementen die de weerkracht
versterken zouden, zonder dat ze veei
kosten. Al dadelijk is tegen de grond
slagen van dit stelsel bezwaar gemaakt
en het gevolg is geweest, dat de Mi
nister bij het opstellen van zijn defini
tief plan voor de regeling van den
dienstplicht een deel van zijn oorspron
kelijke denkbeelden liet varen en weer
geheel terug kwam in hel oude vaar-
D» oefenplicht is weer geworden
verkoite diensttijd, die geheel of ge
deeltelik weer kan worden ontgaan
door voor-oefeningen. Het oude stelsel
dus. Van de 23000 man waatuit het
jaarlijksche contingent zal bestaan, zul
len 14000 man behooren tot de kern-
troepen en 8000 man tot de reserve-
troepen, terwijl 1000 man aan de zee
macht zullen worden toegewezen. De
kerntroepen dienen zes maanden, de
reservetroepen vier, tenzij die laatste
gedurende twee jaar zich vrij willig heb
ben geoefend. Wal de reservetroepen
te kort komen door de twee maanden
korter oefening, kan hun iD korten tijd
bij een evenlueele mobilisatie worden
bijgebracht. De eerste stoot wordt dan
opgevangen door de kerntroepen en de
reserve-troepen komen vlak daarachter.
Deze cijfers van het contingent en
van den oefentijd zijn de kern van het
nieuwe ontwerp, want daarin ligt èn
de weermacht én de kostenkwestie op
gesloten. De academische bcschouwin.
over de vraag of Nederland al dan
zijn leger en vloot moet behouden,
zijn zeer belangrijk, maar wanneer vast-
slaat dat het overgroote deel van de
Kamer vóór het behoud daarvan is, zijn
ze naar den tweeden rang verplaatst.
De vraag hoe het leger zal zijo inge
richt, hoeveel persoonlijke en financieele
lasten dat zat eischen, is hoofdzaak,
)r dit oogenblik.
De liberale professor Venijn Stuart
is vol bezorgdheid over den z.i. snellen
inwas onzer bevolking.
Ais het voortgaat, zooals men
de cijfers lot nu toe constateert, daD
zal zoo betoogde hij in Economisch
Statistische Berichten de bevolking
in ons land over veertig jaar verdubbeld
zijn en bijna veertien millioen bedragen
>ver een klelnej eeuw zou dit cijfer
itijgen tot bijna dertig millioen. Voor
zooveel zielen is er op ODzen bodem
geen plaats. Men moet bedenken, dat
vij voor voedselvoorziening aangewezen
;jjn op invoer van buiteD. Als daar
:ens een hapering in komt, dan staat
ellende voor de deur.
Dit artikel heeft de Standaard aan
leiding gegeven tot een legenbeschou-
wing. De hoogleeraar zegt, dat de toe
nemende werkloosheid een teeken is,
dat de voortbrenging hier te lande niet
verder in vollen omvang op den grond
slag der thans geldende loonsverhou
dingen loonend kan worden voortgezet.
Men moge trachten, hel aanpassings
proces asn de veranderde omstandig
heden door werkloosheiduitkeeringen
uit de openbare middelen te verlang
zamen, dit palliatief mag geen onbe
grensde toepassing erlangen. Men kan
misschien tijdelijk helpen, op den duur
gaat zulks niet. Het zal daarmee niet
gelukken, de loonen op een te hoog
peil te handhaven.
Dus van twee£n één: of bet sterfte
cijfer moet omhoog, of het geboorte
cijfer moet omlaag. Het eerste zal men
niet wenschelijk achten. Dus moet het
laatste geschieden, volgens den libera
lise
Het wil oos voorkomen, schrijft het
ti-rev. orgaan, dal men in beide ge
vallen doelt op een macht, die den
mensch oiet toekomt. Hij heeft over
dood en leven niet de beschikking. En
het keeren van het geboortecijfer leidt
tot practijken, die in moreel opzicht
niets uitgaan boven het bevorderen van
de sterfte, indien men zulks aaodurfde.
Heel iets anders is natuurlijk, als men
ijjst op de verantwoordelijkheid van
hem, die een buisgezin vestigen wil en
onberaden huwelijken tracht te keeren.
Maar de wetenschap, die uitgaat van
tonomen mensch, die zich zelf
geeft en met de wet Gods niet
rekent, moet leiden tot de verfoeilijke
practijken, die elders een volk in grooten
jammer doen zuchten over zijn verval
en ook in ons land reeds zooveel
Kwaad stichten.
Het benauwend probleem, dat hier
ligt, wordt meer gevonden in de we
tenschap, die het feit van den bevol
kingsaanwas dus beoordeelt, dan in dien
aanwas zelf. Voor een volk, dat in
den weg der gehoorzaamheid aan Gods
weg wandelt, zal de Almachtige Schep
per en Onderhouder van alle leven zorgen.
Te Maastricht is bij ',et afbreken
i een school in den Capudjneogang
i muur ingestort waardoor een werk-
n van 44 jaar onder het puin werd
bedolven en later levenloos daar onder
werd uitgehaald. Achter den muur waren
twee klassen, waar eenige uren daarvoor
nog les werd gegeven. De vloer met
banken hiog naar beneden.
Op den Haarlemmerweg heeft een
auto, rijdende in de richting Haarlem,
even voorbij den Uitweg een fietsende
dame aangereden, die, van achteren
gegrepen, tegen een paal werd gewor
pen. De auto viel in een diepe sloot
en de drie inzittenden, afkomstig uit
Amsterdam en tijdelijk verblijf houdende
te Zandvoort, bekwamen verwondingen.
Het jacht »Friso« van den Commis
saris der Koningin in Friesland is tus
schen Enkhuizen en Stavoren omge-
slagen. Aan boord bevonden zich de
Commissaris met 4 dames en voorts 2
schippers. Allen werden gered door de
bemanning van den veerboot van Has
selt, die een sloep uitzette.
Naar men verneemt, zullen gedu
rende het tijdperk van 1 Juli tol 15
September door de Nederl. spoorwegen
100 gesloten goederen wagens worden
ingericht voor het vervoer van rijwielen.
Deze wagens zujlen dienst doen in de
extra-rijwiel- en gewone treinen. Voor
begeleiding der rijwieltreiDen zullen
speciale beambten worden aangewezen
Met eiken druppel alcohol, dien men
een kind doet drinken, geeft men hem
>r zijn leven een druppel domheid
zenuwachtigheid,
3 ONTDEKT.
n.
Onder het personeel werd dien dag
gemompeld, dat de chef van de »safe«
een onbegrijpelijke man was en allerlei
dingen deed, die de direct e onmogelijk
goed kon vinden. Vanmiddag bad hij
een paar employé's opgedragen een
tweetal lecge transportlijsten in de kluis
te plaatsen. Leege transportklsten moch
ten nimmer in de safe gesloten worden,
luidde het voorschrift van de directie.
Geen wonder dat er altijd gestolen wordt,
als er zulke onzinnige instructies gegeven
worden, meende het personeel en den
geheelen namiddag deden de mindere
employé's niets anders dan met elkaat
fluisteren over de leege kloten, de oud
sten onder hen schudden wijsgeerig het
hoofd en dachten: »We leven thans
vreemde tijden.'
Onder het naar huis gaan spraken
er nog over... »Als de directie 't mei
staat hij aan den dijk,' was het algeme
slotresultaat van hun gesprekken.
Tegen half acht meldde Lecoque zieh
bij den heer Dawson aan en na eenige
besprekingen gingen beiden uaa
»safe.«
Lecoque had de afspraak gemaakt,
dat de kluis niet verlicht zou zijn
dat Dawson deze zou afsluiten. De
detective was voldoende gewapend
zich bi] een eventueele overval te kunnen
irdedigeo, bovendien had hij zich vai
•ee krachtige eleclnsche zaklaniaarm
lorzicn. De vijf kistjes waren volgen:
zijn instructies in de kelder gezet tegen
de drie wanden cn de deut één kistje,
één in het midden. Tegen de deui
tegen den muur lecht over aloud
eeo leeg kistje, de overige waren gevuld.
De detective inspecteerde nogmaals
de kluis en na met den heer Di
afgesproken te hebben, dat mei
morgens om zeven uur de kluis weer
openen, gaf hij hem een hand, viel
sware deur achter Leccque dicht
terwijl een paar minuten later het licht
uit ging.
Lecoque ging op een der kistjes tegen
den zijwand zitten, rondom hem was
het ondoordringbaar duister, zóo duister
dat het geleek alsof hij geblioddoekt
was. Ook drong geen enkel geluid
binnen, het was er absoluut geluidloos.
De vreemde omgeving zonder licht en
geluid, maakten hem eenigszios gevoel
loos voor emotie en tot zijn groote
wondering merkte hij dan niets van de
spanning, welke zich anders van hem
meester maakte wanneer hij trachtte j
lichtpunt in een geheimzinnige zaak
te vinden. Van zijn kant vermeed hij
elke beweging en daar zijn ademhaling
door de stilte veel zwaarder geleek dan
deze in werkelijkheid was, trachtte'hij
ook die zooveel mogelijk te temperen,
ige waarmede hij den tijd doodde
t het sluiten en opent
oogen afgewisseld door het
hoofd uitrekenen van kleine
Langzamerhand geraakte hij aai
absolute duisternis en stilte eenigr
gewend en nu concentreerde hij zijn
gedachten meer op de zaak, die hij
hoopte op te lossen.
Het meest op den voorgrond tredend
feit in de zoo uiterst geheimzinnige dief
stal was het ontvreemden van het goud
tijdens de aanwezigheid van Bruster en
daarom had hij hem een paar uur ge
leden een bezotk gebracht om het relaas
in alle bijzonderheden te vernemen.
Bruster was, volgens zijo beweren,
's avonds om tien uur in de verlichte
safe ingesloten en had den nacht in
een rieten Ligstoel al lezende,doorge
bracht. Om zes uur 's morgens werd
de safe door Dawson geopend en toen
bleek het dat een kistje met goud ver
dwenen was, zooder dat Bruster cr iets
van gemerkt had. Hij beweerde niet
I geslapen en niet gelezen te hebben. De
muren, grond en zoldering zijn massief
en minstens vijf meter dik beton...
Lecoque dacht nu aan de bewering
van een zijner Engelsche collega's dat
dc diefstallen gefingeerd waren om een
ongelukkige speculatie van het bestuur
der Bank le maskeeren... Aanvankelijk
had hij dit argument niet onmogelijk
gevonden en nu hij over hetgeen hij
gehoord had nadacht, kreeg bij de over
tuiging, dat de diefstallen alleen in de
fantasie van den raad van beheer be
stonden evenals zijn onderzoek voor
de schijn plaats vond.
Veel hoop dat de nacht hem een
verrassing zou brengen had hij niet
meer nu hij het een met het ander ge
combineerd had... Hij besloot morgen
middag met zijn collega's, die vóór hem
aan de zaak gewerkt hadden te confe-
reeren en daarna te trachten een groep
van aandeelhouders der Bank bijeen te
roepen en aan hen hun meeoiDg om
trent de diefstallen bij deBankmedete
deden...
Lec< que was eensklaps verrast
Vergiste hij zich Was het een
gezichtsbedrog dal voortsproot uit het
voortdurend turen in die absolute duister
nis...? Hij luisterde, maar het bleef even
stil als het donker was in de safe
Het zal een gezichtsbedrog geweest
zijn... Weerlichten dringt e
de muren als het rollen van den donder
en toch geleek het of even een felle
bliksemstraal de safe verlicht had.
Hoe lang hij in die duisternis en ge-
luidlooze stilte reeds zat kon bij niet
nagaan, daar hg' geen horloge bij zich
had, omdat hij vreesde dat het getik
van het uurwerk nadeelig voor het
onderzoek zou kunnen zijn, maar et
moest at een groot deel van den nacht
verstreken zijn.
Vreemd I Hij klappertandde, rilde, had
koude handen en voeten en was niet
in staat op te staan 't Begon hem
te benauwen en om toch maar heel
eveD iets te hooren riep hg luid den
naam van de Bank. De klank van zgn
stem deed hem verschrikken
Wel tien maal had hij bg de uit
oefening van zgn beroep in doodsge
vaar verkeert, maar nog nimmer had
de angst zich van hem meester gemaakt,
doch nu was dit wel het geval en met
moeite kon h§ zich bedwingen om het
niet uit le schreeuwen, of de safe met
zijn zaklantaarn te verlichten.
Eensklaps werd de safe hel verlicht
door den electrischen bol.
(Wordt vervolgt.)
