Centrale Crediet- en Landbouwtak
Bel dan op No. 42
J.J. VAN HAMERSVELD
DE EEMBODE
KATHOLIEK NIEUWSBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN
TWEEDE BLAD.
Binnenland
Ons Leger.
Het blijkt, dat de geheele Regeering
staat achter het nieuwe ontwerp
regeling van den Dienstplicht, wa
geen principieele wijzigingen worden
aangebracht.
De Regeering zou zich namelijk nii
verantwoord achten, indien zij met d
vermindering der bewapening verder
ging dan wordt voorgesteld. Een vol
gende regeering misschien wél. Ii zake
vereenvoudiging en bezuiniging is de
Regeering gegaan tot de uiterste grens.
Gehandhaafd zullen blijven de garni
zoenen Alkmaar, Amersfoort, Amster
dam, Arnhem, Assen, Bergen-op-Zoom,
Breda, Delft, Deventer, Dordrecht. Ede,
Gorinchem, 's Gravenhage, Groningen,
Haarlem, Harderwijk, Helder, 's Her
togenbosch, fort Hoek van Holland,
Kampen, Leiden, Maastricht, Milligen,
.Vaarden, Nijmegen, Legerpl. bi; Olden-
broek, Soesterberg, Tilburg, Venlo, Vlis-
siogeo, fort Ijmuiden en Zwolle.
Opgeheven zullen wordenBeverwijk,
Brielle, Doesburg, Geertruidenb Gouda,
Hellevoetsl,, Hoorn, Laren, Leeuwarden,
Middelburg, Muiden, Nieuwersl., Roer
mond, Schoonh., Willemst. en Zutphen,
terwijl voorts de belegging van fort St.
Aagtendijk, fort Velsen, de forten v. de
positie van Spaarnedam, fort Pennings-
veer en fort Pannerden een einde zal
De 4 oefen-kampen zullen komen
nabij Zeist, Harderwijk of Milligen, Ede
en Giize-Rijen.
De kosten voor het bouwen ei
richten van een kampement zoodanig
gebouwd, dat het ten minste 40 jaren
in goeden staat kan blijven worden
geraamd op f 2,000.000.
De onderhoudskosten nu zullen naar
schatting jaarlijks f 20.000 per kampe
ment bedragen.
De vesting artillerie zal worden ge
legerd in kazernen te Utrecht en te
Gorinchem,
Werkloosheid.
De mir.ister meent, dat bet thans, nu
de werkloosheidstoestanden zoo abnor
maal zijn, niet de juiste tijd is, om de
wettelijke regeling der werkloosheids
verzekering ter hand te nemen.
Over een periode van tien maanden
werd voor s'eun aan werkloozen en
subsidies voor werkverschaffing ruim
f 8 millioen en O ton door de Kegeering
uitgegeven.
Het Metaalconflict
De R. K. Vereeniging van Werkge>
in de Metaalnijverheid deelt mede, dat
de onderhandelingen over de loonsver
laging in de metaalnijverheid, zoowel in
den Btdiijfsraad (waarin de R. Kath. en
Christ. Metaalbewerkersbonden zitting
hebben) als in de combinatie (waarvan
alle Metaalbewerkersbonden deel uit
maken) zijn afgebroken.
De loonsverlaging gaat 8 Dec. in.
Gemengde Berichten
Een vroeg invallende winter zet
niet altijd door, en het is
gebeurd dat er na half December geen
korstje ijs meer in de slooten kwam.
't Is ook, dunkt ons, nog wat vroeg
om de gebruikelijke veihalen over
strenge winters al uit de oude doos te
halen hoe men in 1855 paascl\eieren
al op 't ijs, of in Juni met 'n test vuur
in de kerk zat, dat de winter van 1830
nog strenger was, om niet te spreken
van al de ellende uit de klassieke barre
winters van den nieuweren tijd: 1709
enl740 Ozt is sp >rt voor later, indien
mocht blijken dat de winter 19211922
inderdaad tot de zeer strenge gaat be-
booren.
Tengevolge vbo den mist is nabij
Delft een motorschuit aangevaren door
qen tot nog toe onbekend vaartuig en
buiten de vaargeul gezonken. Van de
19 koeien, bestemd voor de Rotter
damsche veemarkt, verdronken er (vijf.
Ook de deklast ging verloren. Niets is
verzekerd.
De schipper is door een landbouwer
met behulp van een roeiboot gered.
De schipper van het andere vaartuig
was zonder zich ergens om te bekom
meren doorgevaren.
In Zuid-Afrika zijn nu kaasfabrieken
die een product afleveren, dat een merk
draagt, dat 't is geleverd door ten
Nederl. Kaasfabrick.
De boterproductle is in verschillende
anden gedurenden den oorlog sterk
gestegen en voorloopig zal 'i in die
richting wel blijven doorgaan. In West-
Au9trali£ liggen nog duizenden vier
kante mijlen land, tot heden als woest
beschouwd, die uitstekend grasland
blijken t: zijn met veel bronwater.
Het is ook bekend, dat Engeland
jaarlijks een 40.000 menschen zal doen
verhuizen naar Australië, waar ze den
landbouw zullen gaan beoefenen. De
bedoeling is een millioen Engelschen
te laten oversteken.
In Argentinië neemt ook de boter-
productie en export sterk toe. In 1913
voerde dit land uit 3785 ton boter en
io de eerste 7 maanden van 1921 reeds
14651 tor>, wat een enorme vooruit
gang is.
Alles wijst er op, dat er een ge
duchte strijd zal ontbranden tusschen
de verschillende zuivellanden, want
ieder land wil, moet exporteeren.
Hoe staat oos land er voor
Het spreekt vanzelf, dat wij niet
neutraals kunnen blijven, zooals in
den oorlog we moeten meedoen, we
worden mede midden in den strijd ge
worpen. 'Vie zal onze zuivel-industrie
dan aanvoeren En als wij 'l niet kunnen
volhouden, wat zullen dan de gevolgen
zijt.
Toen in de tachtiger jaren van de
vorige eeuw Amerika werd ontsloten
en de graanaan voeren uit. 't westen
onze graanprijten deden kelderen, zijn
heel wat graanboeren ruiter te voet
geworden. Thans staat zoo'n periode
te wachteo voor de zuivelindustrie en
den Zuivelhandel.
Dan zal de ontwrichting nog veel
sterker zijn dan in de vorige eeuw.
want bij den zuivel zijn meer menschen
betrokken dan bij den graanbouw.
Verreweg de grootste Nederlandsche
onderneming op papiergebied wordt
gevormd door de firma Van Gelder
Zonen. Deze firma bezit in Gelderland
3 fabrieken waarvan 2 te Renkum en
l te Apeldoorn. Bovendien heeft zij 2
fabrieken in Noord-Holland, n.l. te Vel-
In deze fabrieken zijn 20 papierma
chines aanwezig die een totale jaarlijk-
sche productie leveren van oogeveer
70.000.000 KG.2200 arbeiders zijn in
de gezamelijke fabrieken werkzaam. De
firma Van Gelder is de eenige belang
rijke courantenpapierfabrikant in Neder-
lend. Haar internationale bekeodheid
heeft zij zich echter verworven door
het vermaarde geschepte Oud Holland-
sche papier. Dc laatste jaren aat het
debiet van dit soort papier echter sterk
achteruit. Vroeger was het zeer in trek
en werd bijv. de zilverbon der| Natio
nale Kran«che Bank op geschept Oud-
Hollandsch papier van Van Gelder ge
drukt. Ook voorzag deze firma de Fran-
sche Landsdrukkerij en andere ofticieele
buitenlandsche instellingen van papier,
terwijl haar fabrikaat voor het drukken
van etsen, luxe uitgaven van boekwer
ken, enz. veel werd gevraagd.
De grondstoffen voor bet bedrijf wor
den in de fabriek te Velzen gefabriceerd.
Per jaar wordt 10.000.000 K.G. hout,
vertegenwoordigende een boschopper
vlakte van 800 H.A., verwerkt. De 1
it 2 M. lange balken worden met ge
charterde schepen uit het buitenlaud
gtïmporteerd.
In Londen heerscht reeds sedert vier
dagen een zware mist en te oordeelen
naar het weer zal deze toestand nog
wel een dag of twee duren. De trein
tram en omnibusdienst ondervindt hier
door groote belemmeringen. De mist
werd zoo dicht, dat de omnibussen
geheel uit hun koers raakten en hun
bedrijf moesten stoppen. Er gebeurden
ernstige ongelukken. De mist is niet
alleen beperkt tot Londen, maar heerscht
ook in andere kustplaatsen en een heel
eind ver het land in.
De heer B. H. landbouwer te We^ner-
)or had een wondje aan een voet.
In den slaap heeft hij het opengekrabd,
des morgens werd bloedvergiftiging ge
constateerd en kort daarop is de krach
tige, 27 jarige man overleden.
De winter is ingetreden en een
slechten tijd is dientengevolge aange
broken voor onze vogels. Hulp moet
u worden verleend, overal in ons
land, niet alleen ter wille van de vogels
sar ook om ons zelfswil, want de
gels vervullen een belangrijke ril in
de natuur en een aanzienlijke vermin
dering van den vogelstand kan voor
ize cultuur hoogst nadeelig worden.
Naar schatting kwam in bet voorjaar
in 1917 de helft onzer meezen van
iu en honger om en een dergelijk
verlies moet thans vermeden worden.
Dat kan gemakkelijk, indien er overal
voor voedsel gezorgd wordt. Een een
voudig eigengemaakte voedertafeltje
van 1'/, Meter hoogte lokt al heel
spoedig meezen-roodborsljes, lijsters,
spreeuwen enz. Hennepzaad, brood
kruin, gekookte aardappels, fijngesneden
kaaskorsten, beenderen en afval van
vleesch en Bpek, alles wordt met graagle
verorberd. Ieder heeft wel iets eetbaars
voor onze vogels, want kieskeurig zijn
ze allerminst in den winter.
Een ondiep bord met water is ook
van groot belang, want water is even
noodig als voedsel,
Vergeet de vogels nietUwe kinderen
vinden een bron van voor tgurend genot
in de voederplaatsen.
Landbouw
In stoffe'.ijken zin genomen is de
vraag >hoe de voedselvoorziening te
regelen een gewichtige, welhaast de
gewichtigste.
Zonder voldoende voeding, geen
voldoend leven.
Wordt de voeding bedreigd of be
perkt, dan lijdt de samenleving
Pin toch wordt er zoo weinig aan
dacht geschonken aan den landbouw
tn den meest ruimen zin genomen.
Handel en industrie eischen het
leeuwendeel van de belangstelling der
beschaafde wereld en de groote bron
van welvaart: de landbouw wordt bij
de oplossing van vele problemen bui
ten beschouwing gelartn. Dat zulks
niet straffeloos geschiedt, zal de toe
komst leeren.
De groote stads-mensch mag zich
wel eens gaan afvragen, of de platte
lander maar steeds bereid en in staat
zal zijn voldoende voorraden naar de
steden te transporteeren.
In den oorlogstijd zagen we 't.
De groote stad was als een dier
gaarde, waarvan de bewoners op ge
regelde tijden moeten voorzien worden
Blijven de oppassers, of distnbuanteo
wat lang uit, dan drijft gebrek tot on-
Hoe meer menschen zich ophoopen
in de groote steden en zich dus feite
lijk onttrekken aan de voedselproductie,
des te grooter wordt het gevaar, dat
de voedselbehoefte der stads-massa
niet meer correspondeert met de produc
tieve kracht van het platteland.
De boven- of uitbouw van de men-
schelijke samenleving in de groote
steden moet gefundeerd zijn op de
productie van moeder aarde. En omdat
deze productie begrensd is door de
natuurkrachten die buiten het bereik
van den meosch zijn, kan 't toenemen,
bet ophoopen van bevolking in de
steden niet maar altijd zoo doorgaan.
De stad is volmaakt afhankelijk van
't land. Daarom is een beetje meer
kennis zoo noodig voor allen, die zich
geroepen achten actief deel te nemen
aan de oplossing van 't sociale vraag
stuk, dat ook voor een deel is een
voedselprobleem.
Wat kan de wereld voortbrengen
Omdat er meoschen zijn, die een
pelsjas dragen, is dit nog geen aan
wijzing, dat er voor iedereen een pels
jas zou zijn het aantal pelsdieren is
daartoe ontoereikend. Voor niet ieder
een kan 's middags bij zijn lunch een
biefstuk klaar staan, met zachtgebakken
aardappelen en een paar spiegeleitjes
er op. De veestapel levert niet zooveel
biefstuk en voor zoo'n eierproductie
zijn er geen hoenders genoeg.
Keynes, de bekende Engelsche
econoom, heeft er dezer dagen nog
eens op gewezen, dat 't voedingsvraag-
stuk in de eerste plaats is een bevol
kingsprobleem. Het is een deelsom,
wcarvan het deeltal de voorraad
tamelijk wel constant is of wordt, ter
wijl de deeler 't aantal gegadigden
steeds grooter wordt, «aarvan het
hel gevolg is, dat het quotient ieders
aandeel kleiner wordt. De productie
is niet willekeurig uit te breiden.
Op één H.A. grasland kan een vee
houder geen 6 melkkoeien houden, en
één H.A. bouwland kan geen 300 H.L
tarwe opleveren. Dat alles is volmaakt
uitgesloten. Het zou wel kunnen, als het
gras en de tarwe zesmaal meer op
brachten, maar 't leven der planten is
ook gebonden aan grenzen. Door deug
delijke grondbewerkidg, doelmatige be
-■nesting en begeleid door gunstig weer
kan een Imaximumopbrengst worden
verkregen, mnar die opbrengst is nooit
100 preceot boven het normale.
Met bemesting d.i. voeding van
de plant is wel veel te bereiken,
maar niet alles. En op 't ooger blik
welen de boeren wel zooveel van de
theorie van de bemesting, dat de oog
tot 't hoogste worden opgevoerd.
Nederland is niet zooveel vruchtbaar-
:r te maken.
Wel kunnen nog wat gronden in
cultuur worden genomen maar bij
onder groot zal die invloed niet zijn
AMERSFOORT - ARNHEM - GOUDA -- NIJMEGEN SOEST
STEENBERGEN - TILBURG TWELLO - UTRECHT
Effecten - Coupons - Prolongatie
Deposito - Vreemd Geld.
op de voedselproductie. Uitbreiding van
den veestapel, voor zooverre die b.v.
tomers iu de wei moet, is niet wel
'gelijk, ten minste, 't is maar een
i klein percentage dat nog zou kun-
i worden toegevoegd. Onze cultuur
bodem is reeds dermate verdeeld en
onderverdeeld, dat ieder bedrijf of be
drijfje er wel uithaalt wat er uit te
halen is. Grootgrondbezit bestaat bij
ons niet. Van de ruim 200000 be
diijven zijn er 200 die grooter zijn dan
100 H, A. dus 1 10 procent. Hervor
mers, die meenen onzen landbouw te
kunnen omzeften zuoals die in Rusland
is geschied, zullen bedrogen uitkomen.
Dat intusschen onze huisdierenstapel
veel grooter is dan zou zijn op te maken
uit den besch'kbareo planten voorraad
zit hierin, dat we veel plantaardig
voedsel voor onze huisdieren uit 't
buitenland betrekken. Mais, lijnkoeken,
vo.'raranen, 't komt alles uit andere
gewesten. In Amerika en Argentinië
liggen de voedselvelden voor ons
En. laten we er dadelijk bijvoegen,
r liggen ook de akkers voor ons
broodgraan. Wij eten Amerikaanse!
Zoodra die buitenlandsche landbonw-
producten in eigen omgeving meer én
voordeeliger kunnen geplaatst worden,
komen wij in 't gedrang.
Dat wij en met onze huisdieren
even voor een groot deel van de
buitenlandsche plantaardige productie,
is in den oorlog gebleken, toen de
voederexport uit Amerika werd stop-
Onze varkensstapel slonk geweldig,
van de hoenders werden eenige mil-
hoenen om hals gebracht, de veestapel
kreeg een sterken duw, dat bleek uit
de zuivelschaarschte waardoor de boter
en kaasuitvoer werden stopgezet. En
al die misère ontstond door gebrek aan
plaotenvoedsel voor onze beesten.
T. G.
De Boerenstand.
Te 's Hertogenbosch vergaderde de
Nederlandsche R. K. Boerenbond, eene
organisatie die duizenden leden telt,
maar naar buiten weinig macht ontwik
kelt, in tegenstelling met andere ge
organiseerde groepen, die hunne wen-
schen in velerlei opzicht vervuld weten
te krijgen.
Overduidelijk wordt dit wanneer men
het Katholiek Staatsprogram bekijkt.
De landbouwparagraaf kan blijven staan
als verlanglijstje, terwijl van andere
hoofdstukken menig punt kan worden
geschrapt, he»welkreeds werd ingevoerd.
Toch gelooven we niet dat zulks
nog lang op die manier zal voortgaan.
Er wordt bij de boeren allengs meer
zelfbewustz^n waargenomen en on
tegenzeggelijk neemt de ontwikkeling
der plattelanders toe.
Zulks was en is en blijft een onmis
bare voorwaarde om te komen tot be
tere toestanden op het lar.d.
En voor zoover de plattelandstoestan
den gaan worden beïnvloed door aller
lei wettelijke voorschriften enregeerings-
bemoeiing. hebben de boeren in en
door de Kiesvereenigingen het recht te
bevorderen, dat er ook vertegenwoor
digers naar de Kamer worden gezon
den, die. het algemeen belang niet ver-
waarloozeid, speciaal bij bespreking
van landbouwaangelegenheden met
kennis van zaken kunnen optreden.
Daaraan ontbreekt nog zeer veel.
De Bossche Boerenbond vergadering
is goed geslaagd.
Menig punt van belang voor den
boerenstand werd bekeken.
r waar fouten en gebreken worden
onldekt, mag bij goeden wil verbetering
worden verwacht. T. G.
Amersfoort
Raadsheer Leinweber presideerde
dezer dagen een vergadering waarin
een representant van 't Kermisreizigers
gilde de wederinvoering van de Amers-
foortsche kermis kwam bepleiten.
Reeds wekenlang gaat men met lijsten
Hebt U een
Taxi of Auto noodig
Amersfoort,
Zaterdags né 1.00 aur
worden geen bestellingen
meer aan huis bezorgd.
Hoofdagent „Amstel">B ieren.
rond waarop voorstanders van kermis
pret van hun instemming kunnen doen
blijken.
Dat er nog al namen worden ge-
teekend door onbevoegden is een feit
en zulks is niet bevorderlik om de
waarde der lijst hoog te schatten.
Voorzitter A. C. R. O. Leinweber
debiteerde de zeer aanvechtbare mee
ning dat wederinvoering der keimis het
verlangen is van een groot deel der
gemeentenaren, vooral van midden
standers. Zij is tevens een factor voor
vermeerdering van de gemeentelijke
inkomsten, geschat op f 20 000. Ver
volgens kwam de kermisredenaar aan
het woord, die goed z'n best deed de
kermis in zoo gunstig mogel$k licht te
stellen.
Het meest zakelijk debatteerde de
heer Kortland. Waar aanhoudend Zaan
dam als voorbeeld wordt genoemd
meent hij dat er weinig rekening is
gehouden met plaatselijke toestanden.
Hi meent, dat de bevolking van Zaan
dam hooger staat dan die vao Amers
foort. De Winkelweek is een misluk
king geweest. Voor Amersfoort zou
het noodig zijn te maken een z.g.n.
droge kermis.
Hier bestaat nog steeds de meening,
dat er geen feest kan worden gevierd
als de drank er niet bij is.
Men moet niet vergeten dat de
kermispachters een f 10,000 willen ver
dienen die moeten komen uit de zakken
van de kermisvierders.
Volgens een bericht in de Eembode
is [bij van Nieuwenhoven aan de Stations
straat een lij9t aangeboden met het
voorwendsel, dat deze lijst van den
burgemeester was, waarna de dienst
bode een handteekening zette. Bij an
deren weer was het: «Juffrouw is u
voor of tegen kermis* en zonder dat
er nog iels was geantwoord, stond de
naam er al op. Aldus critiseerde de
heer Kortland de lijst-looperij.
Een ander debater zekere heer Ter
burg zegt, dat de feestvieringen, die
hier gehouden zijn, feesten wan a waar
van men als fatsoenlijk mensch walgen
moet. Een volksfeest met de bedoeling
het volk te verheffen kan alleen zijn
een feest zonder alcohol.
De communist Schrijver zeg», dat de
belangen van middenstanders en kroeg
houders naar voren zijn gebracht. De
arbeiders echter, die de meerderheid
>rmen, vragen dat feest niet.
Nute-Spaarbank.
Gedurende de maand November
werd ingelegd f 66350,69, terugbetaald
f 22800,51 alzoo is meer ingelegd
f 43550,18, terwijl 44 nieuwe boekjes
werden afgegeven en 3 boekjes af
betaald.
Afgegeven werden 11 spaarbusjes en
busjes gespaard een bedrag van
f 95,82.
Voor een bedrag van f 3700.aan
effecren werd van inleggers in bewaring
genomen.
