N.V. IVliddenstands-Credietbank
Credieten - Incasso's - Deposito's
Bel dan op No. 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort en Omstreken Woensdag 19 April 1922 - No. 5
ZES EN DERTIGSTE JAARGANG
Kantoor) Langc«racbt 28, Amir
ABONNEMENTEN kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnement moei
Eeschieden voor den aanvang van een nieuw
wartaal.
PrQa per drie maanden 11.00 Buiten de
gemeente Amersfoort ft.10. Afzonderlijke
nummers 10 ct.
ADVERTENTIËN 25 cent per regel. Billijke
tarieven voor handel en nQverbeid Dij geregeld
In onzen verdandigen tijd.
zorgt men met groote toewijding
de lakken van den boom, maar de
wortels laat men verdrogen
aantasten. Wat komen die er
op aan, men ziet ze toch niet, men
eet ze niet, zooals de vruchten
Binnenland.
Dankbetuiging.
Naar aanleiding van de zending
een half millicen lires voor noodlijdend
Rusland aan Z. H. door het Ceotraal
Bureau K. S. A. mocht de Directeur
van dit Bureau onderstaand schrijven
van het Vaticaan ontvangen
»De schitterende som van 500.000
lires, welke het Bestuur van de Katho
liek Sociale Actie, gehoor gevende aan
den ontroerende oproep van den be-
trrurden Paus Benedicts XV, met zeer
piijzenswaardigen spoed heeft ingeza
meld onder de goede Hollanders ten
bate van het ongelukkige Rusland, dat
door honger en ziekten zoo geteisterd
is, is bovenmate aangenaam aan het
Vaderhart van Dengene, die van de
n»™»HarHtenis van Zijn verheven
ribt
wordt verleend schadelijk gedierte te
bemachtigen en te dooden.
Er wordt in de eerste plaats met hel
landbouwbelang meer dan vroeger reke
ning gehouden, doordien in het wets
ontwerp uitsluitend recht tot het be
machtigen en dooden van wild is toe
gekend aan den grondgebruiker op den
bij hem in gebruik zijoden grond.
Zorgvuldig dient te worden onder
scheiden aldus de regeering
tusschen het wild en het schadelijk
gedierte, die ieder afzonderlijke voor
ziening vereischen. In het nieuwe wets
ontwerp is de grens tusschen beide zon
getrokken, dat onder het wild zijn ge
il acht dieren, die in den regel niet
nadeelig voor de landbouwgewassen
zijn, terwijl zulks met betrekking tot d
schadelijke dieren waaronder thans
het konijn, de fazant en het wilde zwijn
behooren wel het geval is. Wordt
een diersoort in een bepaalde streek
tóó talrijk, dat zij schadelijk dreigt te
worden of geworden is, dan zal zij bij
algemecnen maatregel van bestuur naar
het schadelijk gedierte kunneu worden
overgebracht. Omgekeerd zal bij zoo-
danigen maatregel met name de fazant
in die streken als wild kunnen worden
aangemerkt waar hij weinig vooikomt
en dus onschadelijk is.
Het behoud van een matigen wild
stand benadeelt den landbouw niet.
Voor het wild is het stelsel der ge
sloten jachttijden gehandhaafd.
Waar het stelsel der jachtakten vooral
mede de bevordering der openbare
veiligheid beoogt, is de verleening daar
van in de nieuwe regeling opgedragen
aan de hoofden van plaatselijke politie,
ten platten lande de burgemeesters,
met hooger beroep op den Minister van
Justitie,
Het poten van schadelijk gedierte is
verboden en voorts wordt nietig ver
klaard het beding, waarbij de grondge
bruiker zich zou verbinden, deze dieren
op den door hem gebruikten grond niet
te bemachtigen en te dooden. Die be
voegdheid om het schadelijk gedierte
te bemachtigen en te dooden blijft het
geheele jaar voor den grondgebruiker
Geoorloofd zijn ook ter verdelging
in schadelijk gedierte, b.v. otters
bunsicgs, de overigens krachtens dt
regeling der Vogelwet verboden beugels,
vallen eo klemmen, mits de grondge
bruiker hiervan te voren kennis geve
het hoofd van de plaatselijke politie.
jge^cnschic vrucht
ale maeyen t' zyner :yt, ontsach geen scherpe
jl'yt liefde tot Godlr eer, bij hem alleen ver-
La Ikoren;
Waerom hem 't hcmclsch pad dacr boven is
Zijn opvolger in Hilversum was heer
Gerrit van Heerde, een Utrechtenaar, en
aldaar overleden in 1673. Hierna kwam
zetten in een brochure, die hg senrr-tf
over »De ontwikkelden en de politiek)
Wilhelmus Schevikhaven, Pastoor te
Maarsen, en te Emmerik geboren. Op
hem volgde Johaoncs van Grave (een
Bosschenaai), die te Utrecht «buiten de
Weerd* beroepen werd, waarna zijn
broeder Everardus hem in Hilversum
opvolgde. »Drch deze Everardus, de
welke te voren bij Cornelis van Putten,
Pastoor te Wassenaar, en Pauselijke
ProtOHOtarius (ongeveer secretaró), vooi
kapelaan had gestaan, is in 't bloeyen
van zijn leven, hoewel grijs van zeden,
uit het leven gehaalt op den 3de Mey
1687. Zijn plaats wierd gevult door
Adrianus Smiths uit de Mtyetye van
den Bosch, zijnde een Leuvemch God
geleerde.*
Ouder dezen Pastoor nu l;ad in de
katholieke kerk van Hilversum 'n groote
scheuring plaats, In Frankrijk waren ge
schriften verschenen van Cornelis Jans
sen, later Bisschop van Yperen, waarin
eenige afwijkingen van de gevestigde
leerstellingen verkondigd werden, zoo
dat er een nieuwe richting ontstond,
jansenisten (later oud Bisschoppelijke
Clerezy) geheeten, In 1665 voi derde
de Paus van alle geestelijken, die een
kerkelijk ambt aanvaardden, een eed,
waarbij zij het Jansenisme verwierpen.
Intusschen vonden de begrippen van
Cornelis Janssen meer en meer aan
hangers, zoodat in 1713 de Paus het
noodlg oordeelde deze lichting door de
Door op tal van punten de beteeki
nis der staatkunde te belichten, wil hij
doen uiikomeo, dat de politieke actie,
die met haar stads- en plattelandsvcr
goding, bedompte lokalen, huisbezoek
ter overreding, enz. zoovele ontwikkel
den koud laat en afstoot, tnch wel
waarde bezit. Hij roept huo daarom toe
En wijl »de wetgever* en »zijn wil*
slechts de taalkundige persomficaiie i-
van vele mandatarissen, welke door d<
inspanning der kicz.~rsbonden naar
's lands vergaderzaal worden afgevaar
digdwijl bovendien de i: zichten e-
het moreele peil der politieke partijen
afhankelijk zijn van degenen, die hei
vormen en voorlichten, draagt gij, ont
wikkelden, aansprakelijkheid voor drauk-
of woningellende, voor geestelijke ver
kommering van medeburgers, voor hel
vele schrijncode onrecht in de welvaart*
verdeeling En gij draagt de aansprakc
lijkheid het allermeest, voor zooveel gij
van de politiek u afzijdig houdt.
Want oik bij uw onthouding ii
de strijd om het bezit der staatsmacht,
is er de groepsvorming ten einde den
gemeenschapswil te beheerschen. Ui
geringschatting roeit de politiek niet ui
Maar uw afzijdigheid doet haar fouten
voortwoekeren en verergeren, Alle men-
schenwerk heeft fouten en collectief
werx heeft er eenige r xtra. In alle
eenigingsleven dreigen denadeelen
zeltzoekigbeid der bestuurders, van
vergroeien van middel tot doel,
een kuddegeest der menigte en
prevaleeren der middelmatigheid
Gemengde Berichten
Te Ootmarsum heeft het 4 jarig
zoontje van een sigaienfabrikant, terwijl
het zich een oogcublik alleen in de
tabakskerverij bevond, zijn rechterhandje
in de snijmachine gestoken, waardooi
4 vingers werden afgesneden.
Blijkens een opgave in »De Kam
pioen* zijn in 1921 ongeveer 1100 H.A.
boscb verbrand, waardoor eeo schade
i ongeveer f324.000 werd berokkend
Te Londen Is op het oogenblilfeen
bouwtentoonstelling aan den gang. Een
der grootste wonderen die men daar
ieo kan, lijkt ons een op bijzondere
'ijze geprepareerd behangselpapier met
dusdanige geluidwercnde eigenschappen,
dat het de muziek van vijf gramofoons
en jazz-batid buitensluit. Bovendien
is de meikwaardige muu'bekleeding
brandvrij en houdt die zoowel hitte als
kou tegen.
Betn Bende het vertrek van Graaf
Godard van Aldenburg Bentirck, heer
van Amerongen naar het buitenland,
deelt men mede dat het vermaarde
kasteel Amerongen, waar onder meer
langen lijd x keizer Wilhelm te gast
geweest is, benevers de uitgebreide be
zittingen van den graaf niet onder den
hamer zullen komen. Het kasteel zal
zelfs met z'n historische meubileering
geheel intact worden gelaten. Graaf
Bentink vertrekt om dehooge belastin
te ontgaan.
Er is een brutale inbraak gepleegd
de R. K. Pastorie te Hintham. Dooi
het uitsnijden van een ruit zijn de dieven
binnengekomen. Zij hebben de brand
kast geopend met den sleutel, die ze
in de slaapkamer van den pastoor uil
diens toog hadden gehaald I Aan ff c
ten werd voor pl.m. 10.000 gulden ge
stolen en aan baargeld een bedrag van
bul »Unigenitus« streng te verootdeelen
Ook in ons land had het Jansenisme
volgelingen gevonden, zelfs in den per-
n van de Bisschoppen van Utrecht
Haarlem. Ook de laatst genoemde
Hilversumrche pastoor Smiths bleek de
meeningen van 't Jansenisme te deelen
en wist, gesteund door den Bisschop
van Utrecht, te bewerken, dat de talrijk
overgebleven Ronmsch Katholieken aan
de nieuwe richting 't kerkgebouw moesten
afstaan (1704). Wel deden de uitge
stotenen later pogingen om er weer in
't bezit van te komen, doch gesteund
door de Lmdsregreiing in Den Haai;
bleven de Jansenisten meester. In 1717
bijv. gelukte het een R. K. geestelijke
weer de Pastorie in bezit te krijgen,
doch werd weldra op last der R'geeriig
gevangen genomen en naar Den H vag
gevoerd. Eerst tegen een hoogrn los
prijs, door zijn parochianen bij-enge-
bracht, herkreeg hij de vrijheid, maar
niet de pastorie en kerk.
Den Roomsch Katholieken bleef dus
niet anders over, dan het terrein aan
den tegenstander over te laten, en zoo
bleven zij voor de tweede maal sedert
1581 jaren Inng zonder eigen Godshuis.
In al dien tijd moesten zij in de na
burige plaatsen ter krik gaan en er
huo kinderen laten doopen, o.a. zoo
wij zageu ook in Baarn.
Voor flS 'sjaars stond de stede
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Qracht no. 4 - Telefoon no. 304
Depositorente van 3% - 5%
oms reeks 1500 gulden_alsmede eenige
kleinigheden als een gouden bril cdz.
De dieven zijn vertrokken met mede
neming van twee rijwielen in de rich
ting van Den Bosch. Daar eer. hunner
geen licht ophad, werden ze door een
politieagent aldaar aangeroepeu. Ze gin
gen er echter met achterlating van één
lijwie! vandoor.
Op de kiezerslijst van Bunschoten
met een paar duizend inwoners staan
niet minder dan 272 personen met den
naam Koelewijo.
Te Wiene, Ambt Delden, zijn na een
familiefeestje bij een landbouwer ver
scheidene gasten en huisgenooten ziek
geworden door he- eten van rauwe ham
De mAD overleed na een ziekte van
twee dagen.
Amersfoort
De >N. Rt. Ct.c meldt, dat naar
aanleiding van het besluit van den ge
meenteraad waarbij aan het R. Kath.
school- en kerkbestuur St. Ansfridus
f54,000 subsidie werd toegekend voor
den bouw van 'n nieuwe jongensschool,
ingezetenen in beroep gaan bij Ged.
Staten. Zij baseeren hun beioep op:
le financieele gronden, 2e wettelijke, en
3e formeele gronden. Bij de overge
legde verklaringen van het schoolb»
bleek, dat men schoolruimte ge
projecteerd had voor 252 leerlingen (7
klassen van 36), terwijl voorloopig 4
lokaleu gebouwd zullen worden, zoodat
7 klassen met 144 leerlingen onderdak
zullen vinden of ongeveer 20 per klasse.
Bij het openbaar onderwijs is dit getal
n de gemeenteraad nam tot heden
gecD besluit, dit getal te verlagen te 20.
Adressanten wijzen er op, dat in de toe
komst de gemeente steeds zal moeten
toegeven, als een groep ingezetenen
subsidie vraagt voor een school, indien
de aanvragers een grooter gebouw pro
jecteeren, dan ze in gebruik nemen,
Amersfoorts' Mannenkoor zal nog
occerten geven op 25 en 26 April
aanstaarde, eersten avond tegen entree,
den tweeden voor donateurs en kunst
lievende leden.
Op de candidatenlijst van den Vrijz.
Dem. Bond (kieskringen Amsterdam,
den Helder en Utrecht) komen o.a, vooi
H. B. Berghuys te Utrecht en J. Kooi
man te Amcrsfuort, als no. 8 en 10.
Te Uirecht slaagde bij het onder
wijzers-I xamen J. H. van B.rghem.
De i fficier van gezondheid 2de klas
A. GNiccl ïhe-.-ft den militairen dier.st
verlaten, maar blijft hier gevestigd.
De Vereeniging van Behangers^
Stiffeerdeis en Bcddenmakerspatroons,
houder van Naarden aan de Hilversum-
sche Katholieken toe, om bij ernstige
tiektegevallen een priester van elders
:e mogen halen. En gebrekkige paro
chianen, die niet meer of slechts moei
iaar elders te keik konden gaan.
werden op hooge feestdagen op kosten
der parochianen per wagen van Htlver
sum naar Bussum. Laren, enz. gereden
Later, toen er óg grooter oogluiking
werd gedaan, mocht een pastoor va-
elders in Hilversum komen om bij gr
brekkige parochianen de hooge vier
-ijd> n le houden. Ja, vlak aan den buitm
kant van 't dorp, op de Groest. had
en een klein vertrek, dat tot biecht
Tachtig jaren bleven aldus de Hilver-
mschr Katholieken zonder eigen bedi-
huis. Eerst in 1784, nadat men her
haaldelijk bij de Regeering op dien on-
houdbaren toestand had gewezen, werd
vergunning verleend in Hilversum zeil
wet: godsdienst-oefeningen te houden
cu een nieuwe kerk te stichten.
Dat deze vergunning groote blijdschap
verwekte, laat zich denken. Daar echter
een nieuw gebouw maar niet zoo dade
lijk gereed was, stelde een der paro
chianen haar huis voor den voorloopigen I
dienst beschikbaar. Prof. J. A. de Rijk,
den 23en Sept. 1831 te Hilversum uit 'n
overoude Katholieke Gooische familie I
geboren, doorkneed in de geschiedenis
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
besloot de loonen met 10 pet. te ver
lagen.
Er werd in het onbewoonde huis
•de Hertenkop* een persoon aange-
tuffen, een zwerver, die zich rustig op
een der bedden had te slapen gelegd.
Spoedig werd de marechaussee gewaar
schuwd, die hem arresteerde. Het bleek
een Roemeen te zijn.
GeborenWijcher, z. v. T. v. d.
Laan er. A. Veen Wietske, d. v. A.
Petten en A. Jongbloed Elisabeth,
d. v. A. v. Diggele en R. v. d. Werf
Adriana Anna Theresia, d. v. W. G.
v. Velzen en G. Martens Hendrika,
d. v. C. Gaasenbeek en M. G. v. Wes-
terlaak Aalt, z. v. H. Bruinekool en
M. Vreekamp Antonetta Johanna,
d. v. J. J. v. Nes en G. J. Woerdman
Johanna Eleonora Maria, d. v. C.
Eggitik en G. J, H. Ingenegeren
Jan, z. v. M. Maasse en E. v. Beek
hoven Gerarda, d. v. J. Veldhuizen
en A. de Ruijter Hendrika, d. v. J.
L. J. Stein en C. A. Vis Hendrika,
z. v. H. Vial en C. ten Hengel
Dirk, x. v. G. Nonrdergraaf en T. de
Man Gerarda Elisabeth Maria, d, v.
A. G. v. d. Tweel en C. Meskes
Johannes Hendrik, z. v. A, H. v. Dijk
huizen en A. H. Jagtenberg Martina
Frederika, d. v. P. Vink en J. Kreikamp
Janetta en Antonius, d. en z. v, J.
Doornik en J. de Groot Jan Marie,
v. J. Koele en M. Moeo Paulus
Catharious Heiman, x. v. W. H. J. M.
Wap en C. M. Briêt.
Ondertrouwd: A. E. Klarj en U.
Lalleman H. Eversen en L. E. de
Vink J. F. Groosmuller en A. G.
Hilbrink G. Tuithof en C. Hamers
E. J. C. Veenendaal en D. Wijnands
J. H. Heemcijer en A. Berkloo
W. A. v. Keulen en F. M. G. Willemse
G. Hoogevem en C. Ebt J. A.
C. de Kort en J. Renes A. C. Bak-
•r en M, Mulder.
GehuwdA. A. Waanders en G. v,
de N.utena H. J. M. Ovrreem en
J. B Nicuborg J. W. v Middendorp
en R. Hooger I. te Kulve en H.
Mater.
OverledenR. A, Verhaar, 67 j., echtg.
v. C. J. Remij M. C. Stuut, 23 m.
S. A. Reiukingh, 91 jwed H.
Folketts A. v. d. Heijden, 44 j.,
ongth. P. Hendriksen. 11 m.
Gooiland, vond in een oud gods
dienstig boek van een Hilversumsche
familie de volgende aanteekening
Den 14de Maart (1784). 3de Zondag
van de Vasten, is alhier bet eerste Sacri-
fisie der Mm gedaan door den Eerw.
heer W. Hölscher, Pastoor alhier, in het
van de Wtd-, Co ne a Kranen-
Peet
Dit huis stond aan de Groest, hotk
Annaslraat. Terstond begon rmn
el den bouw der kerk zelf. en wel
op dezrllde plaats, waar de keik nog
tal. Zij werd op 4 juli 1786ingewijd
Daar zij bij de uitbreiding van Hil-
irsum na de opening van den spoor
weg te klein werd, is zij in 1894 ver
vangen door het tegenwoordige gebouw,
ontwoipen door onzen grooten bouw
meester dr. P. J. A. Cuypers.
Volledigheidshalve deel ik nog mede
dat het eenvoudige keikgebouw der oud-
Bisschoppelijke Clerezie (dus na de in
voering der Hervorming, de oude R. K.
Kerk) tot 10 Dcc. 1889 dienst heeft
gedaan.
Op dien datum nl. werd de nieuwe
kerk aan het Melkpad ingewijd.
Baarn, Maart 1922.
