N.V. Middenstands-Cred ietban
Credieten - Incasso's - Deposito's
Bel dan op No. 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 11 Juli 1922 No. 29
ZES EN DERTIGSTE JAARGANG
Kantoor L*0(«fracht 38,
- 3 eembode verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
abonnementen kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnement moei
geschieden voor den aanvang van een nieuw
AdvcrtentiCn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaals kan niet worden gegarandeerd.
Wij schallen een geluk eerst
naar waarde, als hel ons ontval
len is.
Een Eeuwfeest.
Op St. Willibrord, 7 November 1819,
vertrokken van uit Culemborg twee per
sonen, Maria Stichters, oud 19 jaar en
Sophia Miltner, oud 17 jaar, om de reis
naar Gent te aanvaarden.
Ze werden begeleid door hun biecht
vader, Pater Matthias Wollï S.J.
Reeds lang had deze naar middelen
uitgezien om aan de Roomsche vrouwe
lijke jeugd van Noord-Nederland een
christelijke opvoeding te verschaffen,
onder leiding eener religieuze congre
gatie. Tot nu toe was het een vrome
wensch gebleven.
Een religieuze onderwijs-congregatie
voor meisjes bestond in Noord-Neder
land nog nietBelgische zusters zouden
waarschijnlijk en bij het gouvernement
én bij vele families groote moeilijkheden
ondervinden. Er bleef niets over dan
te beproeven een Noord-Nederlandsche
Congregatie te stichten en te vertrouwen
op de Voorzienigheid.
De vooruitzichten waren allesbehalve
gunstig. De geldmiddelen ontbraken
>Jk gehcel, En waar dt personen gevonden
geschikt om die taak op zich te neme
1 P. Wolff stelde heel zijn hoop op God
zijn verwachting werd niet beschaamd.
Twee zijner biechtkinderen, de boven
genoemde Maria Stichters en Sophia
Miltner. gaven hun voornemen te kennen
het kloosterleven te willen omhelzen.
P. Wollï zag hierin het antwoord op zijn
Godsvertrouwen.
Er werd overleg gepleegd met
algemeene Overste der Congregation des
Soeurs De Notre-Dame, in 1804 gesticht
door P. Varin S.J., wier Moederhuis te
De twee postulanten zouden onder
de novicen worden opgenomen on
volbrachte vorming terug te keeren
Holland als de eerste zusters der n
op te richten congregatie. Om bijzondere
redenen werd bepaald, dat zij noviciaat
zouden doen te Gent. Maria Stichters
ontving den naam van Soeur Matthia
Sophia Miltner dien van Soeur Rosalia.
Hoogst voldaan keerde P. Wollï naar
Culemborg terug.
De grondslagen der nieuwe congre
gatie waren gelegd. Onder Gods zegen
zou de jonge scheut zich ontwikkelen
tot een forschen boom op andere wijze
echter dan de stichter zich had voor-
Het duurde niet lang of nieuwe pos
tulanten boden zich aan.
Begin 1822 bevonden zich reeds zes
zusters in Belgis, bestemd voor de
nieuwe stichting in Noord-Nederland.
In Augustus 1822 werden Zr. Matthia,
die als eerste overste de nieuwe stichting
zou besturen, en Zr. Cunera uit België
teruggeroepen om te Amersloort een
pand in de Muurhuizen te betrekken.
Doch nog vóór dezen in Holland waren
teruggekeerd had Mej. v. Werkhoven
te Amersfoort, later Zr. Ignace,
gouvernement het noodige verlot
te bekomen tot 't geven van onderwijs.
Spoedig daarop werd de PMagog.
Chritiennc te Amersfoort gevestigd.
Men schreef ty u/i I&22.
En nu, honderd jaar later, 29 Juli
1922 vieren èn de Congregatie der
Zusters van O. L. Vrouw te Amersfoort
en de Congregatie der Zusters
Gez, van Jezus, Maria en Jozef te Den
Bosch het eerste eeuwfeest van haar
oprichting.
Want beider stamboom gaat terug
naar de stichting van P. Wolllde
l'alagogii Cln'tiewit van 1822.
De zegen des hemels rustte op de
nieuwe Congregatie die zich vrij spoedig
ontwikkelde, ondanks ongunstige tijds
omstandigheden.
Om moeilijkheden met het gouvei
nement te voorkomen, droeg men geen
religieuze kleeding en had men den
naam aangenomen van "Associatie van
Werkhoven en Co,«, die bij akte van
13 November 1824 officieel werd erkend.
In 1826 kon men reeds twee zusters
van Amersfoort naar Engelen zenden I laatste jaren
bij Den Bosch, om daar een nieuw
huis te beginnen. In 1829 volgde de
oprichting van een succursaal-lmis te
Nijmegenhet jaar daarna te Zeven-
De geschiedenis der Congregatie van
Amersfoort tot aan het jaar 1832 is de
gewone geschiedenis der leiding Gods,
die het groeiend hout besproeit en ver
zorgt, als de tuinier de planten aan zijn
zorg toevertrouwd, opdat ze rijke vruch
ten dragen. Doch het mes zou nu diep
in den nog jongen boom worden in-
Een zware beproeving was er op
handen.
Nu de Congregatie voo. goed ge
vestigd scheen, had P. Wolff op ver
zoek zijner Overheid voor liet grootste
gedeelte de leiding aan anderen over
gegeven. Geruimen tijd ging alles naar
wensch. Het moge gebrek zijn geweest
aan de noodige leiding of andere om
siandigheden, meer bijzonder de al e-
meene overste takend, mogen de aan
leiding geweest zijn een feit is, dat na
den dood harer eerste assistente, Zr.
Cunera in 1828, Zr. Matthia, wellicht
onbewust, opvattingen in praktijk begon
te brengen, die minder strookten met
de voorschriften van het religieuze leven.
Teresia, de nieuwe assistente, door
de algemeene Overste zelf gekozen,
bezat een meegaand karakter en miste
daardoor den noodigen invloed. De al
gemeene Overste begon meer en meer
geven aan te vrr gedreven zorg
hare gezondheid en maakte de
haar ondergeschikte zusters tot dienst
baren. Het pleit zeker voor den geest
van onderdanigheid der zusters en voor
haar hoogen eerbied voor gezag, dat
deze toestand geruimen tijd kon voort
bestaan. Op den duur moest echter ver
andering komen, wilde men de Congre
gatie niet aan een gewissen ondergang
prijs geven. Verschillende zusters wer
den door de algemeene Overste weg
gezonden tusschen 1830 en 1840
werden geen nieuwe postulanten aan
genomen. Het kuddeke werd steeds
kleiner en de leiding was ontoereikend,
dikwijls verkeerd.
Zuster Bonitace, die vroeger haar
noviciaat in België gedaan had, en
daardoor beter dan de anderen de te
kortkomingen te Amersfoort kon waar
deeren, zou het eerste woord spreken,
dat het begin zou zijn der scheiding
tusschen Amersfoort en Engelen. Naar
Nijmegen verplaatst, kwam zij wederom
in aanraking met Pater Wollï, die in
die stad met de zielzorg was belast.
De bekwame geestelijke leidsman zag
aanstonds in, dat hier moest worden
ingegrepen, wilde niet heel zijn stichting
te gronde gaan. Met goedvinden zijner
oversten belastte hij zich wederom me'
de zorg der Congregatie.
Iotusschen had ook de Kerkelijk'
Overheid zich met de zaak bemoeid.
Op raad van Mgr. Antonucci, hoofd
der Hollandsche missie, werd besloten
de algemeene Overste de gehoor
zaamheid op te zeggen. Aan de Zusters
Ago es Kisters en Berchmans Kisters
werd de onaangename taak opgedragen
Zr. Matthia werd verzocht de Con
gregatie te verlaten. Door den schok
"van deze onverwachte tijding tot be
zinning gebracht, verzocht de gewezen
Overste als gunst nog in de Congre
gatie te mogen blijven. Maria Stichters
begaf zich naar Culemborg, waar zij
1873 overleed.
Zoo stond de Congregatie van
Amersfoort, na eenachttienjangbestaan,
verweesd. Na het vertrek der alg.
telde het moedei huis nog vijf
zusters. Het succursaal-huis van Enge
len telde een zelfde aantal, terwijl zoo-
Nijmegen als in Zevenbergen
ters werkzaam waren, waarbij
nog gevoegd moet worden Zr.Erancisca,
die werkzaam was in 's-Hertogenbosch.
De geschiedenis van de Congregatie
der Zusters van Amersfoort splitst zich
nu in twee deelen. Van de vijf
te Amersfoort vertrokken er nog twee
naar Maarssen, om, ontslagen van haar
geloften, zich aldaar te vestigen. Voor
haar geldelijke ondersteuning was door
het moederhuls zorg gedragen.
toestand was zeer zorgwekkend
alleen een tastbaar ingrijpen der God
delijke Voorzienigheid kon hier uit
komst geven. Daar de geloften slechts
jaar tot jaar werden afgelegd,
de drie overblijvende zusters
weldra vrij haar eigen weg te gaan.
Zij zochten echter een andere oplossing
en de tegenwoordige Congregatie der
Zusters van O. L. Vrouw te Amersfoort
zal altijd met dankbaarheid terugdenken
aan de zusters Agnes, Berchmans en
Brigitta, die edelmoedig geen pogingen
onbeproefd lieten het begonnen werk
in stand te houden en, God zij dank,
slaagden.
Door het ontoereikend bestuur der
zichten sterk gewijzigd.
In overleg met hun toenmaligen raads
man, den Kerw. Heer Kok, besloten
zij zich naar België te begeven om
daar een kloosterregel te zoeken, die
beantwoordde aan het doel, dat men
zich vanaf den beginne had voorgesteld.
Gods voorzienigheid leidde haar naar
het klooster Nonnenbosch te Gent van
de Zusters van W.re Dame van Namen-
Hoe groot was haar verbazing cn
dankbaarheid, toen zij in den regel daar
gevonden, den regel terugkenden van
t oorspronkelijk instituut.
De opnieuw terug-gevonden regel
werd 'den lsten Februari 1841 door
Mgr. Antonucci goedgekeurd.
Den 17en van dezelfde maand wer
den de drie zusters door den aarts
priester van Utrecht, U. A. Vermeulen,
te Amersfoort ingekleed en legden den
!2slen Augustus 1841 de professie af.
Zr. Berchmans, die nu den naam
Zr. Marie Joseph aannam, werd
gesteld als eerste overste der herleefde
Congregatie der Zusters van O. L,
Vrouw.
Pater Wolff was de man der Provi
dentie, die de succursaal-huizen van
Engelen, Nijmegen en Zevenbergen
weer op hechten grondslag zou vestigen.
Na het aftreden van Zr. Matthia
stonden genoemde IfUizen op zich zelf,
los van het moederhuis. Zoodra a
Zr. Clara, die aan bel hoofd stond
Engelen, het aftreden der alg. Overste
was bekend gemaakt, wendde dez; zich
tot P. Wolff. Op zijn verzoek bezocht
als Provinciale Overste de hui
Nijmegen en Zevenbergen n
opdracht alles in lyt werk te stellen,
wat noodig zou zijn tot het behoud
der Congregatie. Daar de onderhoorige
huizen den oorspronkelijken geest en
regeltucht ongeschonden hadden be
waard, waren de moeilijkheden hier
veel minder. Reeds den lsten Maart
1840 werd de Congregatie opnieuw
bevestigd en ontving den naam van
Congregatie van het Gezelschap van
Jezus, Maria en Joseph. Zr. Clara werd
als algemeen Overste aangesteld over
de huizen van Epgelen, Nijmegen,
Zevenbergen en hfl-ftrrtogcnbosch, dat
echter eerst in 1842 tot succursaal-huis
werd verheven.
Getrouw aan den eersten opzet was
het hoofddoel der beide Congregatiën
de opvoeding van onze katholieke
vrouwelijke jeugd op enkele plaatsen
belast men zich ook met de verzorging
van zieken en ouden van dagen, terwijl
de Congregatie van 's-Hertogenbosch
ook wetkzaam is in de Missiën. Volledig
heidshalve laten we hier een lijst volgen
der verschillende huizen in den loop der
jaren opgericht door de hier ter 9tede
gevestigde \>ngrtgntir van O. I
Amersf. 1822} Moederhuis en Noviciaat,
laterKweekschool voor Onderwijzeres
sen, pensionaa, Maria-gesticht, een vijfde
school is in aanbouw. Maarssen (1843)
Voorburg (1848); Ootmarsum (1850);
Wateringen (1854)Enkhuizen (,1855)
Vlaaidingen (1855); Dordrecht (1856);
Hillegom (1850); Nijkerk (1857); Alk
maar (1860); Putmerend (1865; En
schedé '1869); Soest (1859; Amster
dam, Kloveniersburgwal (1871), Gro
ningen, akhter de A-kerk (1873)Ijs-
selstein (1877); Vianen (1880); Bussim,
pensionaat (1881), Uithoorn (1889),
Lobith (1891), Utrecht (1902), Wagc-
ningen (1904); Hilversum (1911); Mun-
stersche Veld, pensionaat (1915); 'sGra-
venhage, St. Ursula, pension voor
meisjes uit den nelten burgerstand
(1918); Bovenkarspel (1918); Elden
(1920); Groningen, Zwarte Weg 1921)
Als Algemeene Oversten beheerden
de Congregatie: Zr. M. Matthia (Stich
ters) 1822'40 Zr. M. Joseph (Kisters)
1841—'68 Zr. M. Navier (T. W. V.
Westerwoudt) 1868-78Zr. M.
Eugenie (Han 1878-1911 Zr. M.
Alphonse (M, M. J. Westerwoudt) 1911.
De stichtingen Gods, aldus schreef
iter Franke S.J. in «De Heraut-i, zijn
de kindoren zijner liefde, wien Hij deel
geeft in zijn vreugden en in zijn smar
ten. Waar geen menschelijke beweeg
redenen in het spel zijn, neemt men
gaarne kruis en bloemen, zooals Gods
voorzorg het schikt. De doornen heb
ben niet ontbreken, maar ook de
bloemen schonk Hij met kwistige hand.
Een dankbaar Katholiek Nederland
schaart zich blijde rondom de
jubileerende Congregatie, nu de feest
krans, die een eeuw stagen arbeid voor
God verzinnebeeldt, in kinderlijke liefde
wordt neergelegd voor de beeltenis van
Jezus' H. Hart en zijn Lieve Moeder
Maria.
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Depositorente van 3'/2 -5%
mandeel deskundige, dezer dagen in
de Katholieke Staatkunde o.m. het
rotgende
De staal doet uitgaven in het belang
ran het algemeen en dan is het ook
duidelijk, dat die algemeenheid de
noodige gelden daarvoor moet opbren
gen. Het komt er nu maar op aart, dat
deze belastingen zoo eerlijk mogelijk,
zoo weinig mogelijk drukkend zijn en
voorzeker geen enkele deugd aantasten,
Welnu de successie-belasting zondigt
tegen al deze drie eischen. Ik noem
haar diefstal en nog wel een diefstal,
die den dief zelf benadeelt In plaats
van te bevoordeelen.
Art. 151 van de Grondwet zegtdat
niemand van zijn eigendom kan worden
ontzet dan na voorafgaande verklaring
bij de wet, dat het algemeen nut de
onteigening vordert en tegen vooraf
genoten of vooiaf verzekerde schade-
loossielling.
Bij de successie-belasting worden de
erfgenamen van een groot deel van hun
eigendom ontzet maar zonder schade
loosstelling het wordt hun dus een-
In sommige gevallen kan deze be
lasting ook drukkend zijn, hetgeen ik
door één voorbeeld uit vele wil aan-
Een oud heer wil aan zijne huis
houdster, die hem de laatstejaren zijns
levens niet toewijding heeft verzorgd,
een voldoende knpitaal nalaten o
verder eenvoudig doch onafhankelijk
kunnen leven. Hij berekent, wat zi
iemand daarvoor noodig heeft, maar i
zijn dood komt de sterke, machtige
fiscus en neemt haar bijna de helft
daarvan af cn die trouwe ziel kan het
verdere van haar leven in ontbering
doorbrengen, omdat de staat haar de
helft van haar vermogen ontstal.
Ook met den derden eisch, dat eene
belasting nooit eene deugd mag aan
tasten, komt deze belasting zeer vaak
strijd.
Ten eerste besirjjdi zij de spaar
zaamheid.
Eenigen tijd geleden bezocht ik eene
bejaarde, gefortuneerde, kinderlooze
dame en vond daar op visite
achterneef dier dame.
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
Binnenland
Successie-belasting
Over de verregaand Itoogc
vele op-[rechten schreef de heer Van Uden, een
Daar die echterneef nog al
gunst stond dier dame kwam het
ter sprake en hoorde ik den achterneef
het volgende zeggen Tante, ik geef
U den raad er goed van te leven, U
niets te ontzeggen, want van het geld,
dat U nalaat gaat zooveel naar den
staat, dat het werkelijk niet de moeite
waard is, wat ik ontvang om daarvoor
zuinig te zijn.
Ziedaarde erfgenaam spoort de
eillaatster aan niet zuinig te zijn,omda'
zij door zuinigheid harerzijds toch nie'
bereikt, wat zij bereiken wil, namelijk
zorgen voor haar familie want de staat
ontsteelt hun toch het groote deel van
hun eigendom in strijd met art. 151
der grondwet.
Deze raad wordt door den erfgenaam
gegeven aan de eiilaatster en dat ter
wijl de maatschappij zoozeer behoefte
heelt aan vermeeidering van kapitaal,
omdat zij in en door den oorlog zoo
veel kapitaal heeft verloren.
Ieder, die niet zooals de socialisten
tegen beter welen in redeneert, r
wel tot het beset komen, dat eene
die eene dergelijke stemming te weeg
brengt, noodlottig voor ons land
voor de maatschappij moet zijn.
Verder belemmert zij ook dc lief
dadigheid, want ieder, die van plan is
behoeftige personen of instellingen
legaal te vermaken, zat zich nog
een» bedenken, als hij weet, welk
groot deel van zijn vermogen toch
zijne bestemming niet bereikt en terecht
komt in den ondempbaren put, di<
men schatkist noemt.
De grootste grief, die elk staathuis
houdkundig ontwikkeld persoon moet
gevoelen tegen de successie-belasting,
heb ik voor het laatst bewaard.
In de derde alinea noemde Ik de
successie-belasting een diefstal, die den
dief zelf benadeelt. Ziehier
overlijden gaat een gedeelte
van het kapitaal naar de schatkist en
zoodra het daar is aangekomen be
schouwt de regeering het als haar in
komen, dat verbruikt mag worden.
Wat voorheen kapitaal was gaal na
den dood des erllaters io den verbruik*-
voorraad over en wordt natuurlijk ook
verbruikt. Bij ieder sterfgeval daalt het
nationaal vermogen en het volgende
Jaar zullen de gezamenlijke erfgenamen
heel wat minder aan vermogens- en
inkomstenbelasting op brengen dan de
erlUter alleen.
Op deze wijze voortgaande zullen
binnen een afzienbaren tijd alle groote
vermogens uit Nederland verdwenen
zijn en zullen dan groote vermogens
genoemd worden, die nu slechts mid
delmatige zijn, om op hunne beurt te
verdwijnen evenals de vermogens, die
nu groot genoemd worden. Dan zullen
er geen kapitaalkrachtige menschen
meer zijn en zal Nederland voor een
of andere groote onderneming een be
roep moeten doen op het kapitaal van
het buitenland, waar men alet zoo dwaas
is geweest om zijn eigen kapitaal te
vernietigen en dus ook zijn eigen graf
graven.
Het is duidelijk, dat het doel, dat bij
deze belasting voorzit is de vernietiging
der groote kapitalen, het ideaal der
socialisten.
De minister kan onmogelijk met grond
beweren, dat hij de opbrengst dier
belnsting niet kan missen, want met
geen mogelijkheid is de opbrengst te
ramen, zoodat, als er eens in een jaar
geen rijke personen sterven, de suc
cessie-belasting dat jaar niets opbrengt
eo toch moet de molen draaien, daaren
tegen al wat die belasting wel opbrengt
zinkt weg in het niet.
Als men dan wil spreken van katho
lieke staatkunde, dan moet men be
ginnen met het volgen der katholieke
leer, die bescherming en handhaving
eischt van den persoonlijken eigendom
Amersfoort
Bij een schoolfeest voor de Gerardus
Majella-school St. Henrlcus-parochie.
Voor Maandag werd hun een preije
torgezegd, lazen we verleden Dinsdag
in het verslag van het jubileum van den
Heer P. v. Buy tenen.
En het pretje kwamMaandagmiddag
ras de jeugd lang vóór half 2 present
n nu ging het in optocht naar Ihet
Buitengoed van St. Louis» welwillend
>oor deze buitengewone gelegenheid
door de Kerw. Broeders afgestaan.
Achter Biikhoven kwam de ezelwagen
is tegemoet. Grauwtje bracht de groot-
e pret in den stoet en de wagen werd
al liccl spoedig bezet. Op het terrein
was nu letterlijk van alle». 3 voetballen
voor de grooten. Spaden, schoppen en
harken voor de kleintjes.
I Was een weelde voor de rakkerds.
De limonade, krentenbollen, koekjes eoz.
brachten 'n aangename verpoozing eu
menig «lang zal hij leven* weerklonk
door de ruime zalen die gastvrij voor
ns waren opengesteld.
Ezeltje moest menig ritje over de
itgestrekte terreinen maken mét en
zonder wagen.
Na een paar uren werden de voet
ballen weggeborgen en wedstrijden ge
organiseerd. Koekkappen voor de klein
tjes, waarbij grauwtje den eersten prijs
won, Voor de grootcren zakloopen en
paal slaan.
De vreugde steeg ten top toen onze
Pastoor kwam en nog een versnapering
aanbood. Ken hartelijk, wel gemeend
«lang zal hij leven* klonk en de stralende
oogjes der kleintjes vertelden hoe cx
