N.V. Middenstands=Credietbank
Credieten - Incasso's - Deposito's
Bel dan op No. 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 1 Aug. 1922 - No. 35
/ES EN DERTIGSTE JAARGANG
Kantoor I Langegracbt 28, Amer.toor
UB EEMBODE verschijnt Dinsdag- en
Vrijdagmiddag.
ABONNEMENTEN kunnen elke week In
gaan, doch opzegging van abonnement moet
geschieden voor den aanvang van een nieuw
advertceren.
Advertentiên moeten Dinsdag en Vrijdag
vöór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde
plaats kan niet worden gegarandeerd.
Men moei zich zóóveel werk op
leggen, nimf men nog lang te
leven had, maar hel werk zóó doen,
alsof men morgen moei sterven.
Bij bet eeuwfeest.
Wanneer we van «eeuwfeest» ge
wagen, weet ieder Kembode-lezer dat
daarmede in deze dagen wordt bedoeld
't berdenken van 't honderdjarig bestaan
tier (Congregatie van de Zusters van
O.L. Vrouw van Amersfoort.
In hel vorig nummer werden we
vergast op een goed gedocumenteerd
leesl-aitikei van den Zeererrw. Heer
l'astoor C. Hartman, herder der
parochie aan wier hoofd weleer stond
de man Gods die in moeilijke tijden
veel voor de nu jubileerende congre
gatie deed.
En
s op
eeuwfeest terugkomen is 't om gedach
ten te vertolken, die in ons opkwamen
toen we hoorden en lazen hoe onze
roomsche moeders en vaders door hun
kinderen blijmoedig eerden de groote
verdiensten der Zusterkens voor de op
voeding van hun veelal talrijk kroost,
Wal dankbare jubel kwam er juichend
los uit die honderden leerlingen en
oud-leerlingen, nu een feestkroon het
onvermoeide werken kroont van die bij
uitstek katholieke onderwijzeressen, die
in hun eenvoudig zwart kloosterkleed
roomsche jeugd roomscher en wijzer
maakten: mee legden den hechten grond
slag voor een innig-katholiek leven van
zoovele honderden, die nu als ontwik
kelde Christinnen met sterke schouders
schragen en stutten Christus' Kerk en
een Christelijk gezin.
Een religieus voor de klas imponeert,
voedt op. onderricht, reeds viiór ze een
woord gesproken heeft. Méér dan de
leek vervangt de zuster-onderwijzeres in
de school de plaats der ouders, verlicht
door de school de taak des priesters.
Kerk en huisgezin vinden er hua voort
zetting, hun onmisbaren steun dieper
en vaster worden er geheid de prin
ciepen van ons H. Geloof in den lang
zaam verhardenden grond van 't kin
derlijk verstand,
Vooral op den leeftijd, waarop 'l
ontwakend verstand helder wordt en
de verbeelding levendigwaarop de
klare, open oogen nieuwsgierig en
onderzoekend de wereld beginnen rond
te kijken waarop de kwade zinnen al
ontwaken, waarop 't gevlei en gelonk
der wereld niet genoeg gevreesd en
ontweken wordt, en gemakkelijker de
onbesmette harten de'jeugd door oogeu
en ooren besmettend binnendringt
dan is 't dikwijls de religieus die alleen
reeds door gedrag en leven de kinder-
oogen omhoog dwingt door zijn klooster
geest passies leugelt, harten op 't peil
houdt van Kerk en huisgezin, hun voeten
'eeihoudt den weg in te slaan, dien
zoovelen reeds tol eigen ondergang
hebben betreden, en waarvan 't dik
wijls zoo moeilijk is weerom te keeren.
'r Is, alsof de Onbevlekte Moeder
maagd, die haar wijden mantel be
schuttend uitspreidt over deze bloeiende
Congregatie, ook mee ontvangt de hon
derden kinderen, die haar bevoorrechte
dochters met ouders en priesters veilig
gidsen door 't moreel dik en dun van
't onbeschaamde leven,
Groote zusterscholen staan er nu in
Amerstoort, waar als in moderne mid-
deleeuwsche kloosterscholen de katho
lieke jeugd rustig en veilig leert en
studeertscholen, waar de profane
tenschappcn onder kruis en pausen
an haar u tocht houden in het steeds
xr open veistaod van uit den mond
n religieuzen. De wetenschap wordi
gethtreerd. voorzichtig, met moeder
lijke zorg, terwijl achter den lilter blijft
onzuivere, al 't overtollige, wat
neutrale en an'.i katholieke onderwijzers
liet overtollig, als noodzakelijk be
schouwen voor de opvoeding.
Katholiek is het onderwijs, katholiek
als de Kerk, aan welke zij zich hebben
verbonden door heilige Geloften.
En wat katholiek onderwijs is
Op deze vraag gaf dr. Muller zoo'n
duidelijk antwoord, toen hij eens te
Helmond de noodzakelijkheid betoogde
:en R. K. Burgerschool. «Is dat 't ge-
ioor en na de les hel kruisbeeld in
de klas f het godsdienstonderwijs het
inzicht-geven in de voornaamste gods
dienstwaarheden, het wijzen op voor
beelden van waarlijk groote mannen,
opwekkend woord bij bepaalde
gelegenheden
«Dat is iets, maar nog niet alles.
Katholiek onderwijs, dat is dat alles
bij elkaar genomen niet alleen, maar
daar komt nog bij, dat de lieele geest
in het onderwijs van den godsdienst
loet doortrokken zijn. Dat moet spre-
:n uit het heele hart, uit het voorbeeld,
1 het gemoed der leeraren, Geen vak,
of die toon van godsdienstige over
tuiging moet duidelijk voelbaar zijn,
ook zonder dat deze in woorden wordt
uitgespioken. Kortom, in een katholieke
school moeten de kinderen dagelijks
leven en ademen in een sfeer van gods
dienst. Dan krijgen we katholieken in
merg en been, katholieken uit één stuk,
aarop men bouwen kan.»
Wij willen en mogen niets te kort
doen aan het onvermoeibare pogen der
R.K. leekenonderwijskrachten, wij er
kennen en waardeeren hun groctschen
arbeid, dien zij niettegenstaande op
offeringen en achteruitzetting bleven
presteeren ter liefde van hun H. Geloof,
dat zij beminden met practische liefde,-
dankbaar blijven wij in de toekomst
op hen rekenen, want zij zijn onmisbaar.
Maar roomscher toch dan de room
sche leek 'l geven kan, is het onderwijs
van de kloosterlinge méér dan de leek,
vermag de religieus het onderricht van
den godsdienst te doortrekken, méér
een leek, kan de religieus inwer
ken op het ontvankelijke kindergemoed:
omdat de groote kracht vau de onder
wijzende niet zoozeer ligt in hetgeen ze
doet, veel minder nog in hetgeen ze
zegt en leert, maar in hetgeen ze is.
En al kan ook een leek echt-religieus
:ijn de noodzakelijke vereischte voor
:en katholiek onderwijze^ religieus
bij uitstek is toch de kloosterlinge, d e
zich door heilige Geloften verbindt
den godsdienst, waaruil wij alle
tsclie levenskracht putten.
Is een zware, dagelijks terug-
keererde arbeid, dien de zusters ver
tot heil onzer jeugd zwaar, doch
loonend. Ze worden geholpen door de
genoeg te waardeeren hulp der
leekenonderwijzeressen in eigen bij
zondere scholen ze worden gesteund
door de echt katholieke ouders, de
separatisten op 't gebied van onderwijs
ze wo'den getroost en verkwikt door
de heerlijke vruchten, die bloeien en
rijpen tot zegen van Kerk en Maat
schappij. In alle werkkringen der maat
schappij vindt men oud-leerlingen terug,
als oppassende en nuttige leden der
groote gemeenschap maar ook onder
de religieuzen, zullen de zusters meisjes
rug herkenner, als de ijverige dienares -
n van heu' goddelijker! Meester.
De ellende, welke 't neutrale of
liberale of openbare of godsdienstlooze
onderwijs onvermijdelijk ten gevolge
heeft, woekeit voort, naarmate de
liristus uil de scholen verbannen wordt.
Scholen zonder ktuis zijn het grootste
uis voor de maatschappij.
Zij zijn als nesten voor jonge wespen,
die straks den bloeienden boomgaard
der christelijke samenleving zullen aan
vallen, venijnig zullen aangonzen op de
ijpste vruchteo.
«Onze kinderéc«, gaf het liberale
i Vaderland» onlangs te lezen, «verkeeren
gedurende de jaren van hun lager, mid
delbaar en gymnasiaal onderwijs in een
wereld, waarin de godsdienst wordt
doodgezwegen. De godsdienst is op de
openbare school de bochel geworden,
waarover een welopgevoed mensch niet
.preekt in gezelschap van iemand, die
door moeder natuur daarmee werd mis
deeld, en in dit land, waar men altijd
godsdienst getwist heeft is de
godsdienst, dien wij niet belijden, ander
mans bochel voor den ongeloovige is
dit dus alle godsdienst.'
Op een jeugd zonder godsdienst volgt
gewoonlijk een geheel leven zonder
godsdienst. Is men den Christus kwijt
geraakt op de schoolbanken, men zal
Hem moeilijk weervinden in werkplaats
of kantoor, in betrekkingen, waar gods
dienst de «bochel» is, waarover men
r niet spreekt, tenzij minachtend,
spottend, hooqard. Als men liet kind
belet heeft in zijn kleine moeilijkheden
de oogen op te slaan naar liet kruis
nenschenoog zal zeker in de stor-
des levens zich niet meer kunnen
richten naar liet teeken onzer vetl ssing,
waaraan een lijdeode, maar ook een
troostende Christus hing, Overwinnaar
zonde en hel. En ternauwernood
zullen gekend zijn die heerlijke vrede
ust. die klemden in het kinderhart,
r welker bloesems meedoogenloos
hebben vernield de hagelslagen
:n onderricht zonder godsdienst.
Het veelbelovende kind, de hoop der
toekomst, groeit op zonder een gods
dienst, welke het zou sterken en steu-
troosten en bemoedigen, blijmoedig
t zou helpen op den levensweg
vol strijd tn moeilijkheden zijn hart
wordt als een steenrots, waar groeien
nog bloeien kan Christus' kruis, waar
het evangeliezaad verschrompelt en
verdort in de hitte van dr-ften en harts
tochten.
Vant de echte en diepe gods
dienst zegt dr. Kruchen in zijn Yolks-
pa-iagogik, «spruit voort uit het binnen
ste des menschen, streeft er naar elke
aardsche levensuiting te doordringen,
bezielen, te verheffen en te vergod
delijken het is de grootste mach), die
op aarde bestaat, om de menschen
ook op de weteld sieik en gelukkig te
Deze|gedachten kwimei n ons op bij
-t eeuw (eestdeze gedachten wekken
ons hartelijke dankbaarheid jegens
die onvermoeide kloosterlingen, die
onder Gods zichtbaren zegen, onder
de veiligste schutse der H. Maagd Maria
met zooveel succes gearbeid hebben
tot heil van 't katholieke Amersfoort,
deze gedachten stuwen ons de bede op
de lippen
Heer,'bewaar en zegen haarT.G.
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Depositorente van 3'/, - 5%
Amersfoort
.Zalig het volk, dat weet te jubel,
zegt de H. Schritt.
Koomsch Amersfoort toont ten volle,
dat het deze woorden begrijpt, het
jubelt met de Coogtegatie, die nu reeds
100 jaar haar beste krachten aan de
Amersloortsche bevolking heeft gewijd.
I wat Roomsch is, vlagt om uiting te
iveu aan de opgewekte blijde stem
ing, die overal heerscht. Zaterdag,
den eigenlijken feestdatum, stroomden
de geloovigen naar de plechtige H. Mis
die in de 4 parochiekerken uit dank
baarheid werd opgedragen, terwijl er
Generale Kindeicommunie was voor
geschreven. Langs den Zuidsingel zagen
de bewoners zeer veel kostbare bloem
stukken en andere geschenken brengen
het klooster, waar alles in feest
en waar zusters uit alle huizen der
Congregatie naar het Moederhuis
gekomen om mét het Moederhuis te
jubileeren.
's Morgens meldde zich aan het Klooster
de Hoogeerw. Heer Deken Fock, ver
gezeld van de Z.Eerw. Heeren Pastoors
alsook het Feestcomité, het Armbcst
het bestuur der St. Vinceptiusvere
ging en deputation van verschillende
poraties als de Hanze enz. enz. ou
jubileerende Congregatie den dank
Roomsch Amersfoort te betuigen. De
Hoogeerw, Heer Deken nam het woord
en schetste in een gloedvolle tede, wat
de Congregatie voor Amerstoort ge
weest is, hoe ze de opvolgende ge
slachten gedurende een eeuw heeft
opgevoed belangeloos, vol toewijding,
vol zelfopoffering en zelfverachting. Zijn
Hoogeerw. herdacht hoe de zusters het
ai me kind verzorgden in de zoogenaamde
Muurhuizen, later in het fraaie Maria-
Gesticht door de Congregatie belange
loos gebouwd, waar verlaten kinderen
worden opgevoed tot goede Christinnen
en nuttige leden der Maatschappijhoe
de Geestelijkheid nooit vergeefs aan
klopte bij de Algenreene Overste om
geldelijken steun, maar steeds zeer vol
daan het klooster verliet. Na uog vele
andere weldaden opgesomd te hebben,
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort,
sprak Z.H.Ew. dat er zooveel reden
tot dankbaarheid was en dat de Room
sche bevolking Jeze niet beter wist te
betuigen dan door een geschenk aan
te bieden vooi de plaats den religieuzen
't dierbaarst, namelijk voor de kapel.
Daarbij overhandigde Z.H.E. de Alge-
meene Overste eene enveloppe met
kostbaren inhoud. Daarna releveerde de
Voorzitter der Sl. Vincentius-vereeni-
ging in 't bijzonder den steun dien de
Vereeniging ondervond bij de 2-jaarlijk-
sche loterij, niet slechts door geldelijke
hulp, maar ook door 't vervaardigen
van fraaie handweiken voor prijzen.
Vooral echter deed spreker uitkomen
het enorme goed, door de Zusters aan
de huisgezinnen der armen bewezen
bij hun wekelijksch bezoek konden de
Heeren Vincentianen duidelijk onder
scheiden, welke kinderen bij de Zusters
onderricht genoten, en welke niet. O,
de medewerking der Zusters was hun
van zooveel waardeAls de Heeren
met de Zustersgesproken hadden, wa
ren ze altijd zeer voldaan en wisten
piectes hoe de kinderen moesten wor
den aangepakt. Hoe menige huismoeder
dankt niet het geluk in haar huisgezin,
haar eigen terugkeer aan de wijze raad
gevingen der Zusters. Om slechts een
naam te noemen, memoreerde spreker
in dit opzicht den verdienstelijke steun
van Zr. Fausta.
In den namiddag kwam de bevolking
op de receptie. De rijke marmeren
vestibule, versierd met prachtige Japan-
sche vazen tusschen fraaie palmen, leidt
naar de receptiezaal die als in een
bloementuin herschapen is. Iedereen
kon nu de vele geschenken bewonderen
uit alle oorden des lands, zelfs uil
Amerika gezondenalles ter waardee
ring van het goede door de Congregatie
verricht. Daar zagen zij de prachtige
Godslamp/net lantarens en een wierook
vat met toebehooren, alsook een
electrische kroon door de pl.m. 1400
schoolkinderen aangebodenzelfs het
armste kind heeft haar centje bijgedra
gen. De dames Onderwijzeressen had
den het initiatief genomen tot deze
verrassing der Zusters bereid. Vervol
gens de geschenken van Pensionnaires
en Kweekeliogen, van vele particulieren
enz., als prachtige klok, Ciborievelum,
Altaardwaal. C ominuaiekleed. enz. enz.,
ruim 00 bloemstukken, terwijl honderden
UIT TYROL,
«Wie wil die taak op zich nemen
Een geruimen tijd bleef het stil in
den kring der mannen en stilzwijgend
kt ken zij elkander aan, schudd'en nu
en dan liet hoofdin 'l kort, het was
duidelijk te zien, dat niemand e' groen
op was de spion te zijn, hoewel allen
er de noodzakelijkheid van inzagen.
Eindelijk nam Joseph Auer het woord.
«Bang ben ik niet, maar ik beken,
dat ik liever met de buks in de hand
vooraan sla, dan als bode door de
dalen te sluipen
«Ik ook,» zeide Speckbacher, »ik wil
met liefde mijn leven voor het vader
land en onze vrijheid opofferen, maar
als een spion opgehengen te worden,
foei, daar beef ik voor terug
N'u heersclite er weder ecu geruimen
tijd stilte, totdat Hofer eindelijk begon
«Hoort, ntanuen,» zeide hij, »je ziet
in, dat het gebeuren moeteen uwer
moet dus lijt en leven wagen, nu sla
ik voorlaat ons er om loten, er. die
bet lot treft mag niet weigeren, maar
moet zijn leven elferen op liet altaar
des vaderlands. Zou dit het rechlt
middel niet zijn
«Ja, zoo moet liet gebeuicn!» aut
woordden de mannen eenparig, hoe-
el met sombere gezichten.
De loten weiden gereedgemaakt, en
i heersclite er een doodelijke stille
de kamer, dat men een speld had
kunnen hooren vallen. Den dood vrees
den deze dappere bergbewoners niet,
maar wel de galg. Allen wilden vol
gaarne hun borst aan de vijandelijke
kogels blootstellen, maar niet hun hals
aan den strop. Dat was de zaak
daarom was het zoo verwonderlijk stil
de kamer, daar iedereen toch bij
zich zelf dacht, dat het lot hem juist
wel kon treffen, en hij vooruit wist,
dat hij zich dan aan zijn noodlot moest
onderwerpen. Menige bruine wang weid
bleek en menigeen klopte het hart tegen
de keel. Eindelijk waren de loten ge
reed en in Hofers hoed gedaan, hij zelf
ging rond, en menige hand beefde, toen
hij het stukje papier er uit haalde, en
zelfs Friedl's hart klopte gejaagd, hoe
wel hij, noch Audi e Speckbacher be
hoefde mee te loten. Want in dit ge
wichtig oogenblik dacht niemand aan
de beide jongens of lette op hen.
«Opent nu de briefjes, en laat ons
dan zien wien het lot getroffen heeft,»
zeide Andreas Hofer aangedaan.
Allen maakten de papieitjes open,
en aller gelaat helderde op, behalve
it van den dengene, dien hel lot ge
iden had, om een smadelijken dood
ondergaan.
Ja, Jiirg Rannthaler, gij zijt de on
gelukkige,» zeide Hofer nu meelijdend,
draag hel als een man, niemand kan
:r wal aan doen,»
Jó.g Rannthaler was zoo bleek als
:en doek geworden, een traan rolde
hem over de wangen. «X'.emand kan
ets aan doen, niemand,» zeide hij
sombere stem en liet het hoofd
op de borst zinken. «Ik weet, dat tk
t gaan, maar 't spijt mij toch
mijn arme, zieke vrouw en mijn vijl
kinderen: ik wou liever dat nuj
anders was overkomen
Allen keken meelijdend naar den
maar niemand voegde hem een w
van ti oost toe. Zij zwegen stil en
den op het bleeke gelaat van dei
gelukkige, wien de tranen langs de
kaken vloeiden. Eensklaps nu sprong
Friedl van zijn plaats op, '.iet bloed
steeg hem naar de wangen, hij naderde
den kring der mannen, legde de hand
op Ji'-g Rannlhatcrs schouders en zeide
met heldere slem: «Hoor c«s, J" g, i
ik ben weliswaar nog jong, maar Hofer
kent mijgij zijt noodig bij uw zieke
vrouw en kleine kinderen, ik ben ook
nog niet vergelen, boe bereid je waart,
vader uit den Itinsbrucker kerker te
verlossencn daarenboven, uw leven
waard dan het mijne, dus bied
ik mij aan, den tocht te ondernem
Hangen de Franschen of Beieren
op, welnu aan een jongen is niet v
beurd. Ga dus genist naar buis
,1 mij in uw plaats gaanHofer
het wel goed v.nden.»
Als er een bom in het huis gesla,
was, dan zouden zij zeker niet vree
der hebben opgekeken. Eerst wa
allen doodstil, ook J >rg, die hem v
wouderd en twijfelend aankeek, daarop
barstten zij in een luid vieugdeg.ju ch
ui', de mannen sproDgen op, drukten
Fried! aan hun hart eu verwarde uit
roepen klonken door elkaar: «dat is
nu eerst een echte Tvroler jongen,»
en 'i was eeu leven, dlsof er heel wat
bijzonders gebeurd was. En Jórg zelf,
nadat hij eerst van zijn verbazing en
blijde verrassing hersteld was, omhelsde
den knaap als wilde hij hem nooit meer
loslaten. Nu zeide Hofer met donderen
de stem: Rustig! Gaal zitten, mannen!
1 Wij moeten nu eerst de zaak bespreken,
alvorens wij er toe overgaan
Allen gehoorzaamden en gingen nu
zitten. Frtedl stond nu naast Hofer en
'i was een aardig gezicht den llinken,
slanken knaap met dat open gelaat en
die heldere oogen zoo vrijmoedig in
den kling dier maunen te zien staan.
«Beste jongen,» zeide Hofer, «het
verblijdt ons allen ongemeen, dat je
voor het vaderland zulk ceo offer wilt
brengen, maar heb je alles wel rijpelijk
overwogen Hel is geen gekheid, den
vijand zoo in het aangezicht Ie trot-
seeren, en als zij meiken, dat je iets
in het schild voeit, dan wordt je op
gehangen ondanks uw jeugd. Bedenk
dat wel, jongenlief!»
«Dat heb ik al bedacht, vader Hofer,»
antwoordde de knaap. «Hoor eens, toen
atst bij Jii-g kwam en ik hem vroeg
nee te helpen om mijn vader te
verlossen toen heeft Jörg zich niet
eens bedacht, maar ging mee en
daar staat mijn lieve vader nu frank
vrij. Nu wil ik mij ook niet bedenken,
ar j >'g trachten te vergelden wat hij
>r vader gedaan heeft. Mijn leven is
tang zooveel niet waard als dat van
J"rg, en als ze me ophangen, dan sterf
ik toch ook voor het vaderland, en
niemand zal het mij tot schande aan
rekenen, dat ik niet met de buks in de
hand sterf, dan misschien Nazi:, en wal
hij van mij denkt dat kan mij niets
schelen.
(Wordt vervolgd.)
