ongeveer u i funiieK
drachtige Zeugen mi m
N.V. Middenstands-Credietbank
Credieten - Incasso's - Deposito's
Bel dan op No. 42
OE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort en Omstreken Dinsdag 30 Jan. 1923 No. 86
Binnenland
Verontrustend.
Verschrikkelijke cijfers publiceert de
Maasbode over het aantal gemengde
huwelijken in Rotterdam. In liet afgc-
loopen jaar waren er op de hondeid
katholieke mannen, die in Rotterdam
1 een huwelijk sloten, veertig, die dit
di.den met een niet-katholieke vrouw
die dus slechts zoogenaamd een huwe
lijk sloten, want ieder katholiek weet,
dat dit geen huwelijken rijn, doch niet
meer dan ongeoorloofde samenlevingen.
Nog bedroevonder is het aantal ka
tholieke vrouwen en meisjes, die eer
gemengdburgeilijk huwelijk aangingen
Niet minde.' dan vier en veertig pet
honderd.
Niet zonder recht spreken we c
de ramp der gemengde huwelijken. Wat
door moeizaam ^arbeiden van onze bin-
nenlandschc missionarissen en door
angstige zieleworstelingen van de be
keerden zelf woidt veiworven, werpen
vele anderen zoo lichtvaardig weg.
Het gesignaleerde euvel bepaalt zich
niet tot Rotterdam. Alle groote steden
en vele kleinere vertoonen hetzelfde
beeld.
't Is b^ ons Roomschen niet alle!
goud wat er blinkt. Alle geschitter er
geschetter kunnen niet ongedaan maken
dat wij jammerlijke verliezen lijden en
dat veidieping van 't godsdienstig be-
wusttijn, een belijden van 't H. Gclool
metterdaad, door ieder persoolijk, alleen
vooruitgang kan brengen.
Gemengde Berichten
:n Jonge-'
9 Febr. Meisjes vc
10—13 Febr. Mannen
lingen verg. 1 5 50.
16—19 Febr. Ongehuwde Land
bouwers uit Utrecht, Groningen
tn Friesland verg. f8.—.
20—23Febr. Ongehuwde Dames
Middenstand verg. f 10.
1—27 Febr. Kerkkoorzangers
wcig. f6.50.
3—9 Maart. Heeren Middenstand
verg. f 10.
9—12 Mrt. Meisjes veig.l O.OU
13—16 Maart. Gehuwde Dames
Middenstand verg. f 10.—.
Ki 720 Maart. Konmklijke M.
ussee, verg. f 5 50.
de le en 2e dracht.
Betaaldag I October 1923 mils 2
borgen stellende.
Morgens te
Je hand te k
n vanaf 9 u
Notaris Te Leuken
tc Amersfoort zal DONDERDAG 8
FEBRUARI 1923. 's avonds 8 uur pre
cies, In liet hotel .de Vergulde Zwaan
veilen
Gemeente Amersloort.
ingang Kron
publiek om
De veri
der Bank vat
April, Mei, Jul
zaak bestaand*
Dezer dagen heeft de politie te
Rotterdam een sigarenwinkelier aange
houden wegens fraude met banderollen.
De vrouw van den winkelier had mede
gedeeld, dat haar echtgenoot oude ge
bruikte banderollen om z'n sigaren deed.
De man werd naar het politiebureau
gebracht, waar hij, nadat de zaak was
onderzocht, wedt-r op viije voeten werd
gesteld. Toen de winkelier thuiskwam,
bemerkte hij dat z'n vrouw de woning
verlaten had, terwijl ze, naar buret,
mededeelden, in een auto was vertrok
ken. Alles wat eenige waaide had, was
door de vrouw medegenomen, o.a. het
kasregister, een schrijfmachine enz., be
nevens den winkelvoorraad.
Het was 's mans zijn derde vrouw.
Het grootste metselwerk der wereld
is de j yramtde van Cheops in Egypte.
Aan den voet meet elk van hare zijden
240 Meter, terwijl hare hoogte 151 M.
bedraagt. Men beweert wel eens dat zij
steenen genoeg bevat om een kleinen
muur rondom Spanje te maken. Waar-
tchijolijk won de beroemde Chinecsche
.tuur toen deze nog ongeschonden was,
het, als bouwwerk, in grootte van die
pyramide, want hij was 2222 kilometer
iang, en bevatte steenen genoeg om er
een smallen en niet hoogen muur van
te bouwen, welke tweemaal den aarbol
zou kunnen omgeven.
Het grootste theater is het Opera
gebouw te Parijs, dat eene vlakte beslaat
ter grootte van 121 aren, De heele
bouw kostte vijftig milliuen gulden.
De grootste en meest werkzame vul
kaan is dc Popocatepettelof «Kookende
Bergs in het Zuidwesten van Puebla,
in Mtjico. Hij is 5416 meter hoog en
zijn krater h:cfi een omtrek van 4828
M„ terwijl hij minstens 305 M. diep is.
De diepste mijn is die van Lambert
in België, waarin men tot eene diepte
1 HET SOESTERVEEN.
Door T. PLUIM.
Er is een lijd geweest, dat de sla
Amersfoort haar turf grootendeels u
het Soesterveen moest ontvangen. D?
was in de dagen, toen het hout schaarse
begon te worden cn de steenkool n<J
onbekend was: de turf mocht dus tos
een ware^uitkomst heeten. Gelukkig d|
l'.emland^in die behoefte kon voorzie
en wel grootendeels door het Soeslc-
veen. Laat mij er u iets over meedeelt».
Ten zuidwesten van het lang uitp
strekte dorp Soest en wel lusschen dn
Eng (een heuvelrug) en de buurtschp
Hees, lag eenmaal een groot veo,
oorspronkelijk hoogveen, dat later, torn
liet afgegraven was, langzamerhand in
■aagveeu (baggerturl overging,
veen heeft eeuwenlang de voorn
bron van bestaan voor Soest
iceten, zooals uit verschillende stukifcn
san blijken, Zoo berust er ten Gemeenl<-
huize een handschrift
»Dy.
gemeente van volk, die voor het mei
deel hun brood met bun handen i
winnen en veel op gehuurde hofsteden
akkers wonen en den dagelijkschen
kost moeten verdienen met detuif.de
t die ze graaft, en de ander die
markt brengt, zoowel voor A m e
foort als naar Utrecht met kle
wagentjes.«
Fn art. 14 zegt, dst er onder Soest
een stuk giond ligt, dat in gemeen
schappelijk bezit en gebruik is, een
Meent dus, »dc Heiberg* genaamd,
mytten heetvelden daarom liggende.»
Op deze heet- en heidevelden werden
plaggen of zoden gestoken, die de be
woners als stalstrooisel ter winning van
mest gebruikten. Ook haalden ze, vol
gens dat artikel, heide van dien Heiberg»
om er bezems van te maken, en verder
om ze eveneens tot strooiing in stallen
tc gebruiken, terwijl zij op de heide
1659 getiteldzelf dagelijks hun schapen lieten weiden,
ostumen ende «alsdat van oudts gebruijck is.»
Hegenheden van den dorpd van Soest,Ook werden in de laagste en voch-
'.w.z, de gewoonten ol gebruiken enltigstc gedeelten van deze heidevelden
oestanden van het dorp Soest, waar Lbrandplaggen» gestoken. Deze zoden
art. 12 in onze hedendaagsche| n.l. bevatten als begin van veenvorming
reeds een aanzienlijk percent veengrond
of turfzij werden 's zomers op Iroopen
te drogen gezet en dan in den vol
genden winter als brandstof voor den
haard gebruiH.
Men noemde die brandzoden min cl
eer scherlsender wijze «Doldersche
Turf,» daar zij vooral bij den Dolder
veel voorkwamen. Heele perccelen
in werden zelfs publiek verkocht.
Wanneer het Soesterveen ontgonnen
werd, is niet meer nB te gaan. Wel
meo, dat het te voren eeuwen
lang als waardclooze grond werd bc
schouwdeerst toen het hout door te
veel hakken en te weinig bij planten
van bosch echaarsch oegon te worden,
zag men naar andere bi«r.dst:f omen
vond die in de tutf. Toen kregen eens
klaps de vroeger zoo veronachtzaamde
veengronden plotseling groote waarde
en ieder landvorst wilde zooveel moge
lijk zich er van toeëlgenen. Tusscheri
Baarn en Hilversum werden toen ook
de venen di.ir een begeerlijk bezitde
Graaf van Holland liet dan ook bekend
maken, dat de grens van Gooiland
eigenlijk liep lot de Eem I dus de
Baarnsche en Soestervenen waren
landsch eigendom I Natuurlijk legde de
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Qracht no. 4 - Telefoon no. 304
Dapositorente van 3'/, - 5%
in ruim 1064 meters kan afdalen.
Dc grootste boomen vindt men
Californ c. Men heeft er uitgerooid, die
hooger dan 114 meters waren, en aan
hun voet een omtrek hadden van meer
dan 10 meters.
De grootste woestijn is de Sahara
die in Afrika van het Oosten tot hei
Westen zich uitstrekt over een lengte
van 1400 kilomet) rs, en die gemiddeld
1450 kilometers breed is. Hare geheel
oppervlakte bedraagt ongeveer zes mil-
liocn vierkante kilometers. Europa heel'
eene oppervlakte van 180000 vierkant»
geographische mijlen.
Terwijl iemand te Heemskerk bes'g
t een boom te snoeien viel een tak
op de draad eener electrische geleiding
het gevolg dal de draad afknapte
ccikwam op ren paard van eer
mar te Uitgeest, die daar juist met
zijn rij'uig passeerde. Hel beest werd
terstond gedood doch de voerman die
op de wagen, dus onmiddellijk achter
't paaid zat, kwam, zooals men kar
indcckeo, met een geduchte schrik vijf.
Te Doodewaard geraakte de ooge
ve.r 50jarige R. R., uit Ouheusdeo,
gehuwd en vader van een talrijk gezin,
met paard en wagen, vermoedelijk door
het schrikken van het paard, van den
dijk tri viel met het hoofd tegen een
huis. Hevig bloedende werd bij daar
binnengedragen. De doctoren consta
teerden scbedelindrukking en een ern
stige kwetsuur aan de ruggegraat.
Amersfoort
Woensdag zal dc Zeereerw. Heer
Rector de Groot in St. Jozef, 's avonds
8 uur, zijn socialen cursus voort
zetten.
Kaasmaikt.
Aangevoerd 17 wagens bevattende
3100 Kilo. Prijs f58.— tot f62.50 per
50 Kilo. Handel matig.
Burgerlijke Stand van 23 Januari 1923.
Geboren: Klasina Willemina, d. v. A.
Timmer en A, van Verseveld.
Jan, z. v. J. J. Tommei en F.. Geitenbeek.
Hendrik* Dtna Aleida, d. v. J. J. Hamers
en C. C. v. Stokkum.
Jacobus Hendricus, i. v. J. H. van de
Hoeven en G. J. v. d. Berg.
Jan Willem Sebald, z. v. J. de Winter
en G. van I.unteren,
Overleden: Amonie van Dijk, 79 j.,
:chtg. v. rl. P. Hirdes.
24 Januari.
Geboren Johanna Petronella Aleida, d.
v. M. J Duighultcn en 11. T. Bak
OvctlederiJohannes Groenhuizen. 75 j.,
echtg. v. J. v. der Veer.
Bisschop er z'ch daar niet bij neer. De
Soestervenen, ja, die werden hem weldra
stilzwijgend toegekend, maar over de
Baarnsche venen ontstonden tusschen
de Baarnaars en de Gooiers hevige
twisten, waarbij eens zelfs dooden
vielen; zij duurden tot 1719, toen...
de venen waicn uitgeput.
Het ontginnen van 't Soesterveen
kunnen wij gezien het gebrek aan
brandhout ongeveer op het jaar
1200 stellen. Ook onder de Vuursche
(tusschen het dorp en Maartensdijk)
lagen kostbare veengronden, eigendom
i dc Kapittelheeren der St. JSnskerk
Utrecht. D-'ze hzeren hadden n.l,
reeds in 1085 van B.«schop Koenrasd
de gronden onder de Vuursche
fcheikr ontvangen, maar toenmaals
wa.cn die gronden nog viijwel wanrdr
loos. Nu het veen opgeld begon te
doen, zsgen de heeren van St. Jan al
spoedig in, welke gtoote voordeden zij
uit de Vuurscher venen konden trek
er was volop turf te halen, niel
alleen voor hun eigen gebruik, maar
om te verkoopen. Doch daartoe,
ten minste om ze Ie vervoeren, n
een waterweg naar de Eem noodig,
die ontbrak nog.
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
ZUIVERE RAUWE MELK
KARNEMELK, yOGHURT
-BOTER, ROOM—
Depót Utr weg 74 Tel. 816
25 Januari.
GeborenCatrina, d. v. E. Dirkse en
A. M. Hazelaar.
Edzo, z, v. E. de Jonge en J. Vos.
OndertrouwdJ. W, Smit en A. M. P.
van Wijk.
J. Rietveld en H. Doornekamp.
S. Hartogsveld en B. v. Siegtenhorit.
Overleden Gijsberta v. de Kieft, 20j.
26 Januari.
Geboren Jan, s. v. D. Plekkenpol en
I). Horsman.
Neellje, d. v.J. Knoppers en A. v. Peut.
Pleter Antonie, z. v. R. v. Beek en M.
I.ansaat.
Teunis Johannes, z. v. C. J. de Goede
eo A. Veldman.
Evert, z. v. H. Jansen en M. Olofsen.
Timoiheus Johannes, z. v. H. Kok en
A. v. d. Hijden.
GehuwdC. IJzerman en P. v, Barreveld,
C. Post en G. Vastenburg.
J. de Lang en K. A. M. Höllner.
B. Ii.iacs en R. Simons.
Op de marktappelen f2 50 A f6,
peren f5 A f8, zandaardappelen f2 4
(2 50 per H.L.hoendereieren 18.50 4
f10 per 100 si.; hooiboter f2.75 a
f2,90 per kg., duiven f0.60 a (0.75
per paar, kippen f 1.75 A (3, piepkui
kens f0,70 A (180, kuikens f3 A f4.50,
tamme konijnen (2 A (3, wilde konijnen
fl.10 A fl 40, magere varkens f40 a
f65, drachtige zeugen f140 A f260,
biggen (20 A (30 per stuk.
Aangevoerd waren ongeveer80 H.L.
ppelcn, 15 H.L. peren. 130.000 hoen-
dereicrcD, 150 kg. hooiboter, 140 ma
gere vaikens, 170 biggen, 10 zeugen
15 H.L. zandaardappelen.
Doch geen noedt De exploitatie
beloofde zeer winstgevend te worden
daarom verzochten en verkregen de
Kapittelhceien in 1239 van den Bis
schop het recht een kanaal te graven,
de Pijnenburgergrift of Praamgracht ge-
heetcu naai de pramen of tui (schuiten.
Zij b.-gon kort bij Maartensdijk en liep
i ver Pijnenburg en Soestdijk naar de Eem.
Maar met die vaart hielpen de
Heeren van St. Jan niet alleen zich
zelf. doch ook dc bewoners van Soest,
de Praamgracht liep ook langs
en, en door dwarsvaarten als
Veen en de Wijksloot kon men de
Praamgracht en zoo de Eem bereiken.
Natuurlijk begonnen daardoor de
:nen onder Soest meer waarde te
krijgen, en 'de fiscus (de schatkist)
was er als de kippen bi]er zouden
voottaan van die gronden ook tienden
moeten opgebracht worden Met deze
tienden weiden natuurlijk tegen be
taling aan den landsheer, den Bisschop
de heeten Van Lockhorst (Lokhorst)
beleend, en wel sedert 1253. Op hun
beurt stelden zij weerpachters van dien
tienden aan.
(Wordt vervolgd.)
