CROKASLROLIE
R. K. SPAARBANK
Rijwielen vanaf f65.-
L. Posthouwer
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Vrijdag 20 Juli 1923 r - No. 32
Zeven en Dertigste Jaargang
AHONNBMHNTBN kunnen elke week In gun, doch opzegging van
abonnement moei geichleden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Pr(a per drie maanden 11.00. Bulten de gemeente Amersfoort f1.10.
AlzonderUke nummers 10 ct.
kantoor: lanqeoracht 28, amersfoort, telbpoon 314
de eembode verschijnt d1nsdao- en vrijdaomiddal)
aovbmtiintien 29 cent per regel. BlIIJke tarieven voor 1
nijverheid bij geregeld adverteeren. Advertentie» moeten
en Vrgdag vMr 8 uur worden betorgd. Een befpaldt p
niet worden gegarandeerd.
R*t Cw««d« ««bod.
Een eeuw tater alweer in 1673,
vaardigden de Staten van Zeeland een
placaat uit dat hier het vermelden even
eens waard is. Na een uitvoerige in
leiding die ik den lezer spaar, ging het
placaat als volgt verder
«En alsoo bovenal moet gesorgltt
worden dat Godes Heylige Name Diet
en werde gelastert, of te met vloecken
en sweercn lightveerdighlyckmisbruyckt:
Soo willen en ordonneeren wij, dat
degene die bestaen Godts grooten naem,
syne Heylige Godsdiensten en Iostel-
lingen met opset openbaertyck te laste
ren en te bespotten, na de gemeeDe
Reghtenpublyckelyk met een gloeiyende
priem door de tonge sullen werden
gesteken, ofte met andere corporeele
straffe gecorrigeert, ander ten exempel.
Tot 1811 bleef in ons land straf
bedreigd tegen het vloeken. De laatste
bepaling van dien aard kwam voor in
het Crimineel Wetboek van het Konink
lijk Holland, luidende, dat met gevan
genisstraf of bannisseraent te zamen of
afzonderlijk niet te bovengaande den
tijd van zes jaren, zullen worden ge
straft die voordachtelijk openlijke daden
plegen of alzoo geschriften verspreiden,
regtstreeks en opzettelijk ingerigt ter
bespotting, belastering of vervloeking
vaa het Albesturend Opperwezen.
Bij de invoering, in 1811, van het
l-'raosche strafwetboek (code pénale) was
de strafbaarstelling tegen den godslas-
telaar verdwenen, Sindsdien kon on
gestraft knoopen gedraaid worden en-
werden dan ook gedraaid. De zware
straffen konden het kwaad nietkeeren,
de straffeloosheid deed het kwaad ver
worden tot een gebruik, een gewoonte.
En een gewoonte wordt een tweede
natuur.
Strafbaar is het thans wanneer de
eene mensch den andere beleedigt,
smaadt of lastert, strafbaar ook is
dengene, die een doode smaadt, of
schoon deze laatste er dan geen erg
meer in heelt. Nog zwaarder wordt de
straf wanneer de Koningin beleedigd
wordt en strafbaar maakt men zich
evenzeer wanneer men een bedienaar
van den godsdienst in de geoorloofde
waarnemiug zijner bediening bespot of
wel wanneer men voorwerpen
eeredienst gewijd, waar en wa
uitoefening van dien dienst geoorloofd
is, beschimpt. Maar wanneer men God
lastert is men volgens onze algemeene
strafwet Diet stralbaar, Vrij onlogisch.
En nu komt de Bond tegen het vloe
ken de gemeenteraden uitnoodigen te
doen wat de rijksregeeriDgjnalaat, hoe
wel wij lhaos een christelijke regeering
hebben,
Eeu plaatselijk vloekverbod is echter
m.i. niet aan te bevelen. Eerstens ont
staat daardoor gevaar voor nog grooter
gods-baleedigen, tweedeas krijgt men
daardoor eeu ongelijke rechtsbedeeling,
ten derde zal de vloeker zich door een
paar gulden boete niet weerhouden
gevoelen te vloeken bij elke voor
komende gelegenheid.
Mija oordeel is zeer aanvechtbaar,
misschien komt een voorstander van
het plaatselijk vloekverbod in dit
jeugdig blad mij overtuigen van mijn
ongelijk. In voorbaat wil ik evenwel
mijn stelling verdedigen door vermel
ding van een proeve van rechtspraak
in een dergelijk geval, kort geleden,
geleverd.
In de gemeente Schoonrewoerd had
de raad een verordening vastgesteld
waarbij werd bepaald «het is verboden
het openbaar Godslasterlijk te vloe-
n«. In Augustus 1921 had in die
gemeente een jonge man in het open
baar gevloekt en daar Schoonrewoerd
niet zoo groot is als Amsterdam was
de veldwachter in de gelegenheid de
vloek te hooren en te constateeren wit
gevloekt had. Die vloek was een heel
leelijke vloek, die meestal door de drie
beginletters wordt aangeduid. Alzoo
had de jonge Schoonrewoerdenaar naar
Hoilandsche wijze weder naar-zich-toe
gevloekt. Behalve heel ergerlijk, heel
dom en in Schoonrewoerd strafbaar.
„•rd proces-verbaal opgemaakt en
de Kantonrechter te Vianen moest de
zaak berechten. En dat deed Z.Ed. dan
ook doorde beklaagden te ontslaan
van alle rechtsvervolging op grond, dat
die vloek niet met de Hoogheid en
Majesteit van God in strijd is, Men
keek van die beslissing vreemd op en
de rechtbank in Tiel, waar die zaak in
hooger beroep werd behandeld, ging met
die beslissing niet accoord, vernietigde
het vrijsprekende vonnis en veroor
deelde den vloeker tot f3, zegge drie
gulden.
In gemoede, is door dergelijke recht
spraak het middel niet erger dan de
kwaal
Er zijn in ons land ruim 100 Kan
tonrechters, derhalve honderd verschil
lende meeningen of een bepaalde gods
lastering al dan niet in strijd is met de
Hoogheid en Majesteit van God.
Ook krijgt men door plaatselijke vloek
verboden ongelijke rechtsbedeeling. Stel,
dat in Baarn zoo een verbod is en in
Soest niet, dan is degene die b.v. bij
het monument van den onvergetelijken
Pulmann aan de Praamgracht een
godslastering uit strafbaar en zijn
kameraad die, een stukje verder, het
zelfde doet niet.
Voorts dreigt het gevaar,
snaken zullen zijn die louter vloeken
om de politie te hinderen, Immers,
politieambtenaar moet kunnen coin
teeren wie vloekte. Dat wordt dan
preije van luguberen aa'd.
Andere middelen moeten dienen
aan deze volkskwaal een einde
maken, maar gelet op mijn bedenkelijk
tegenover het jongetje met het
hondje aan het veterbandje, laat ik het
zoeken daarnaar aan beter bevoegden
over. de K.
Het is den corrector ontgaan, dat ik
het ook in het vorig artikel had over
het tweede gebod.
De hitte in de afgeloopen week
klaart alles.
Kiezers-organisatie.
De Commissie Barge, benoemd door
den Alg. Bond om een rapport samen
te stellen over de beste wijze waarop
Binnenland
de candidaatstelliog voor de Tweede
Kamer Is te regelen, heelt haar taak
volbracht. Zij komt tot de conclusie
dat het stelsel totBal veranderd moet
worden en zij wil o.m. de sociale or
ganisaties in dese zaak betrekken.
Geheel en onverdeeld gunstig luiden
de bcoorderllngeriwan het Rapport niet
Het Centrum J zeer gereserveerd
wees zeer terflPit dat een dergelijke
zaak behoorlijk moest worden over
wogen voorafmet probeersels rankt
en achterop.
En De Tijd somt de volgende bc-
raren op
1. De Com missis heeft blijkbaar den
moed barer overtuiging gemist.
2. De politieke leiding wordt naar
de sociale belangen-organiraties verlegd.
3. Er dreigt gevaar, dat met de
grondslagen van het vigeerend kies
stelsel zal worden gesold.
4. De Kiesverenigingen worden ver
moord, zonder dat er iets beters voor
in de plaats komt.
Minister de Geer.
Nadat de Raad van Ministers had
besloten op spoedige behandeling van
de Vlootwet aan te dringen om die
wet op 1 Jan. a.s. te kunnen uitvoeren,
heeft Minister de Geer, als
finance* ontslag aangeboden.
Prov. Staten van Utrecht.
In de voortggjcUf zomervergadering
heeft de Commissaris der Koningin
hartelijke woorden gesproken ter nage
dachtenis van het overleden Statenlid
Van Klooster uit Eemnes, wiens wer
ken ter bevordering van dc ontwikke
ling van den landbouwersstand hij vooral
memoreerde.
De rekening der provincie over
1921 werd goedgekeurd met een post
van f5.329.636.65V, aan ontvangsten
van f 4,777,836.70 aan uitgaven dus
n batig saldo van f 551.790.95Va-
Voorts besloten Prov. Staten een
subsidie van f15.000 te veriecncn
dc gemeente Benschop als bijdrage in
de kosten van wegenaanleg.
Zeer langdurig is beraadslaagd ovor
de kwestie van verderen steun aan
Volksuniversiteiten. Ged. Staten hadden
voorgesteld afwijzend te beschikken op
het vcr/.ock der Amersfoortsche Volks
universiteit om subsidie
subsidie aan de Utrechtschc Volks
universiteit voor 1923 tc handhaven op
f2250, zooals in 1922, maar te be
ginnen inet 1924 het telkens met onge-
AMERSFOORT
onder conlrolo Centrale Accountantadienat
van den Nederlandschen Boerenbond.
Dc zittlnger» voor het inleggen en terugbetalen van gelden worden
gehouden- R. K. JONGENSSCHOOL BRËEDESTRAAT.
ZONDAGS van 12 tot I uur
WOENSDAGAVONDS van 7 tot 8 uur.
Dadelijk ingaande Rente 3%
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Vnuti uwe» wmkeuer
IN/-/:cn/..FLESSCHEN
fabr[ROK LAAN wormerveer
pCt.
Wij leveren in elk opzicht tegen uiterst concurreercnde prijzen:
ADCK In Luxe uitvoering vanaf f 99.-
Een prima Engelsch rijwiel flOO.-
ARMSTRONG met dubbele remmen, allumlnlum velgen, ollebad.
kettingkast, kruisframe, drie-versnellingsnaaf, 10 jaar garantie f 175.-
INRUILEN
VERHUREN
VERKOOPEN
Billijke Reparatie-Inrichting
Utrechtsche straat 25
Amersfoort
:r 1/4 tc verminderen, zoodat het
1927 zou zijn afgeloopen.
Dc lieer v. d. Meiden pleitte voor
subsidiecring van de Amersfoortsche
school. Amersfoort staat er financieel
igunstigcr voor dan Utrecht.
Dc heer Kroes is tegen het verleenen
de subsidie aan de Amersfoortsche
Universiteit. Het is naar sprekers
meening bewezen, dat de Ainerfoortsclic
bevolking geen interesse heeft voor de
Volksuniversiteit. Mocht evenwel aan
de Utrechtschc Volksuniversiteit sub
sidie verleend worden, dan dient dit
ook tc geschieden aan de Amers
foortsche.
Dc heer Mcbius bestrijdt deze mccning.
r is te Amersfoort wel degelijk be
langstelling voor den Volksuniversiteit.
Het voorstel van Ged. Staten werd
ten slotte goedgekeurd.
Nadat nog ecnlge subsidie voorstellen
iren aangenomen, werd besloten aan
de afgetreden leden van Gedep. Staten
dr. Koyaards en dr. Loten van Doelen
Grothe een pensioen te verleenen groot
f3000 en f2850.
Na uitvoerige bespreking werd goed
gekeurd een voorstel van Ged, Staten,
om de bedrijven door de Prov. Utr.
Electr. Mij. te doen overnemen (n.l.
dertigtal plaatselijke netten) voor een
bedrag van f 1.468.773.43en verder
een gcldlecning aan tc gaan ten laste
der provincie groot f 1.468.000 tegei
hoogstens 5'/, pet-, af te lossen
hoogstens 35 jaren.
Amersfoort, een R.
te openen.
Voorlooplg zal deze school worden
idergebraelit In de tijdelijk ledig ge
komen localen aan de Brccdcstraat, die
bereids hiervoor in gereedheid zullen
worden gebracht. De ingang zal zij"
n de Westsingelzijde.
Tot Hoofd der nieuw te openen
school is benoemd dc heer G. H. Baakc
te Hilversum, tot onderwijzer en onder
bijstand de neer G, J. A.
Amersfoort
Met
K. Uitgebreid Lager Onderwijs.
September a.s. hoopt het
:h van degelijke krachten te
is hierin bizonder goed
wijzeres s
Bestuur heeft alle moeite ge
daan oni zi 1
voorzien e
geslaagd.
Van de ouders van ruim veertig
leerlingen ontving het bestuur reeds
toezegging hun kinderen op deze R. K.
U.L.O. school te plaatsen, van nog
meerdere ouders echter verwaehten wij
dat zij hun kinderen naar deze nieuwe
inrichting zullen zenden tot het ont
vangen van degelijk katholiek voort
gezet onderwijs.
Ook bultenlccrlingcn zullen in staat
gesteld worden van dit onderwjjs te
protiteeren.
Het Bestuur zal zeker in zijn ver
wachtingen niet worden teleurgesteld,
overtuigd als het is, dat elk rechtgeaard
katholiek liet op hoogen prijs zal stellen,
dat zijn kind, hetwelk voortgezet onder
wijs gegrondvest, op degeiijken katho
lieken grondslag, noodig heeft, dit nu kan
ontvangen. HET BESTUUR,
Met ingang van 15 Juli is de Heer
Fritt,Opvoedend Ambtenaar, belast met
vak< pit iditig overgeplaatst van Leeuwar-
lict Rijksopvoedingsgesticht
3 DE ROOVER.
Want gehoorzaamde de ongelukkige
niet héél vlug, dan was het in negen
van de tien gevallen hoog tijd voor hem
om zijn laatste gebed tc doen, gesteld
dat zijn klapperende tanden en bevende
lippen nog in staat waren een fatsoen
lijk verstaanbaar woordje tot Onzen
J.ievon Heer te spreken.
Van eenzame reizigers had anders
liet schrikkelijk personage, dat daar
langs den rand van het woud kuierde,
al heel weinig last. De meesten hunner
durfden zich niet alleen op weg bege
ven, maar zochten een reiskameraad
van moediger aanleg en nog liever
verkoos men zich aan te sluiten bij een
of ander reisgezelschap, wanneer ten-
minstede zeldzame en gelukkige gele
genheid zich daartoe aanbood.
Maar dan nog werd dc reis met rillen
en beven aanvaard. Want de liecle
binnen- en buitenbevolking
zware onhandige reisgcvaarlc wist, dat
er met Nunno geen gekheid te maken
viel.
Nunno had den schrik erin gejangd
bij allen die langs den weg moesten,
Vanaf den dclautero, den jongen, die
op den voorsten muilezel, links, het
vierdubbel spun bestuurde en aanvuurde
den zachtmoedigen monnik, die naar
het naburig klooster, waar zijn mede
broeders, de frailes de Santa Lucia
woonden, terugkeerde, tot den inajoral
toe, den baas en aanvoerder van liet
gezelschap, en zoowat half soldaat, die
ccn kolossale alfange, den langen, breo-
den degen aan de zijde en een paar
vervaarlijke messen in den gordel droeg,
allen hadden, hetzij van verte of nabij,
hun Engelbewaarder had inge
geven de voeten of de handen te ge
bruiken, kennis niet Nunno den roover
gemaakt en wisten dat hij voor geen
twintig dappere mannen op zij ging.
Jn, voor zoo'n kerel moesten zelfs de
muildieren bevend van angst in elkaar
zijn gekropen, wanneer hij zijn zondag-
sche stem opzette en tot de tanden
gewapend, ontstuimig als een wervel
wind of watervloed uit riet of ravijn te
voorschijn sprong.
Dit en nog veel schrikkclijker dingen
werden tenminste door geloofwaardige
ooggetuigen verhaald en hij, die het
zelf niet had gezien en beleefd, mocht
hierin geen reden vinden om
in het minst aan dc woorden van zulke
waarheidslicvcnde personen, die er toch
geen voordeel bij zouden hebben gehad
om een ander iet* wijs tc maken, te
twijfelen.
Maar zooals 't gewoonlijk gaat had
den onder die ooggetuigen, en die wa
ren legio, zij, die het minst nis moedig
bekend stonden, liet meest gezien cn
beleefd cn zicli ook meestal het dap
perst van allen gedragen. Dezen wisten
ook het best den rijken knollcnoogst
uit het vruchtbaar land hunner fantasie
door schildering in treffende cn krach
tige woorden voor echte citrocne
man tc brengen, tenminste,
zich geen lotgenoot uit dc ui
gevaars in de nabijheid bevond.
Wee den naïvc die bij 't aanhooren
in zoo'n heldendicht, in den eenvoud
zijns harten onvoorzichtig liet merken,
dat hij zijn verstand meer dan zijn
ooren geloofde, want afs een stortregen
kwam dc aanroeping van al wat
Spanje heilig heette op zijn arme,
gcloovige ziel neer.
„Alabndo sen DiosI Geloofd zij God
Ik ben den dood maar nnuwlijks out
komen" zoo begon dan opnieuw het
nog sterker gekleurd relaas. ..Bij San
Cristobal en Snn Junn de Diosik weet
tocli wat ik zelf ondervonden heb I Bij
Nucstra Senom dc la Salud cn dc San-
tislma Virgcn del Kocio I Het is zoo
waar als ik hier voor u sta! Al de
micros waren gevluchthun muilezels
cn de reizigers, die er waarachtig
veel beter aan toe waren dan de dieren,
stonden verstijfd van schrik en konden
geen poot of voet verzetten, voordat
nog die bandiet zijn galgentronie had
laten zien. Ik alleen neb dat ondier,
dut spoedig zal hangen, een geduchten
veeg met mijn degen gegeven
dc lafaard niet rechtsomkeer gemaakt,
ik verzeker u hij zou thans
ndel zitten. Ja, bij
Maagd, bij dc Cinta Santa, liet
wonder van Tortosa, waarheen ik uit
dankbaarheid ter bedevaart zal gaan
genezing vragen, als ge me niet gelooft
zie dan hier op mijn hand welk
herinnering ik van hem ontvangen heb,
toen ik mij in ons verwoed tweegevecht,
het doodsgevaar niet achtend, een
oogenblik blootgaf I" Maar dc roode
streep op het lichaamsdeel, dat dan inct
veel drukte den ongcloovlgen Thomas
onder den neus wcrtl geduwd, had meer
weg van een onschuldig doomschrnm-
metje dan van een degenstoot en leek
al heel weinig op een
Nunno's stalen rooverpenseelDc ware
toedracht der zaak was dan ook,
dc moedige verteller de ecnige
die bij dc nadering v,
den roover het hazenpad had gekozen,
onder nnnrocping van dezelfde heill)
die later het gctuipcnii
tnseerde heldendaden moesten helpen
bevestigen, hals over kop in de distel*
was gevlucht, en daar in eeu allcrnctc-
ligfte situatie, met kloppend hart en
knikkende knleSn van dc vreedzame
ng getuige was geweest,
de schrikwekkende held van
nl deze ware of verdichte verhalen, die
in liet rijk der verbeelding van zulke
vijanden misschien wel reeds honderd
maal was opgeknoopt, sloop intusschen
ongedeerd cn behoedzaam langs den
woudzoom voort, van tijd tot tijd stil
staande, om door het dichte groen de
akkers te bespieden, waar zien echter
niets scheen te vertoonen, dat zijn aan
dacht trekken kon.
Wat zou hij gelachen hebben, wan
neer hij geweten had wat al wonder
lijks men van hem opdischte en mis
schien wist hij liet wel, want hij had
zich dikwijl i genoeg in streng icognlto
cn goed vermomd op menige fcri» bij
feest- of marktdag tusschen het volk
gewaagd.
iclllgci
n gefai
