CROKA SLAOLIE
R. K. SPAARBANK
X
L. Posthouwer
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort Vrijdag 10 Aug. 1923 - No. 38
en Omstreken p.UP3qf Zeven en Dertigste Jaargang
ABONNEMENTEN kunnen elke week In gaan, doch opzegging van II „,NTOnp. ,NnpnC1-uT ,H a uprqpciaot tfi ppohn nu II ad VERTEN TIÉN 25 cent per tegel. BIU|ke tarieven voor bande', en
abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. KANTOOR. LANGEQRAuHT 28, AMERSFOORI, TELEFOON 314 nijverheid bfj geregeld adverteeren. Advertentlfin moeten Dinsdag
Prils per drie maanden 11.00. Bulten de gemeente AmerBloorl f 1.10. DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG en Vrfldag vöór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaaU kan
Afzonderlijke nummers 10 cl. II niet worden gegarandeerd.
Zoo iemand beseheiden blijft, niet
slechts als liij geprezen, maar ook als
hij miskend wordt, dan is hij het inder
daad.
Roomscb Katholiek
Onderwijs.
in.
II. Zoo begeert de Kerk bestrijding
tier onwetendheid, en beschaving en
oefening van het verstand doch, gelijk
de laatste woorden van het Provinciaal
Concilie aanduiden, zij beoogt met het
onderwijs nog een ander doel, en
het is lot dat doel inzonderheid, dat
het schoolonderwijs moet ingcrigt en
geslierd worden. Dienaangaande
drukt hetzelfde hoofdstuk van het Con
cilie zich meer in het brecde aldus uit
„De Kerk heeft ten allen tijde eenc
bijzondere zorgvuldigheid getoond voor
de volksscholen, welke zij het eerst in
hel leven heeft geroepen, en die zij
altoos heeft aangezien als bestemd, om
dc jeugd én in de beginselen der weten
schappen te onderwijzen, èn tot goede
zeden te vormen.
„Ware deugd en zedelijkheid wordt
alleen door ons H. Geloof voortgebragt,
onderhouden en vermeerderd weshalve
de Kerk nimmer eenc andere opleiding
der jeugd heeft gekend, dan die, welke
met dc wetenschap der natuurlijke din
gen en ile kennis van hel doel en de ver-
rigtingcn dc» maatschappclijkcn levens,
ook het godsdienstig onderrigt verbindt,
en daaraan dc eerste plaats inruimt.
Ja. in de scholen tot welke de kinderen
van alle volksklassen locgang hebben,
moet liet godsdienstig onderrigt, gelijk
onze H. Vader. Paus Pius IX leert.
voeding innemen, en zoo zeer alles
behecrschen, dat, in vergelijking daar
van, dc overige kundigheden, die er aan
de jeugd worden medegedeeld, bijzaken
zijn. ücvolgclijk heelt diezelfde hoogst
roemwaardige Paus vcroordceling uit
gesproken over de stelling, die beweert:
dat de katholieken hunne goedkeuring
zouden kunnen hechten aan eenc op
leiding der jeugd, afscheiden van het
katholiek geloof en de magt der Kerk.
en waarbij men zich de kennis van
bloot natuurlijke dingen en de doel
einden van het aardschc maatschappe
lijke leven, uitsluitend, of althans hoofd
zakelijk, teil doel stelt,"
Ziedaar dc bondige verklaringen der
katholieke grondbeginselen, vervat in
de besluiten van liet Provinciaal Con
cilie. goedgekeurd door den H. Stoel,
en overigens getrokken uil de uitdrukke
lijke leer van onzen li. Vader Paus
Pius IX. Elkeen dus, die er prijs op
stelt echt katholiek te wezen, katholiek
in den zin der katholieke Kerk, heeft
zich aan deze beginselen te houden,
en zich overeenkomstig deze beginselen
te gedragen. Tot nadere verklaring en
toepassing dier beginselen Wij U thans
nog zullen zeggen.
III. De 1-1. Kerk leent aan hetschool-
oudcrwijs een grootcn invloed toe op
de godsdienstige vorming der jeugd
hierin herhaalt zij slechts een grond
beginsel, dat door ondervinding alle
opvoedkundigen erkennen. Ook de onge-
toovigstcn spreken nog altoos vai
school al van een der krachtigste mid
delen tot veredeling van den volksgeest
en tot vorming van het hart. En geen
wondermen behoeft slechts even na
denken over den aanhoudenden,
matigen, gemakkelijken invloed, welken
een bekwaam onderwijzer op het ge
moed zijner leerlingen kan uitoefenen.
In de school wordt beschikt over het
grootste gedeelte van den tijd, dien het
kind of ile opgroeijende knaap aan
ernstige oefening kan besteden; de
onderwijzer volgt dag aan dag de traps
gewijze ontwikkeling van den jeugdigen
geest, en kan aldus geregeld, allengs
ongevoelig, begrippen inprenten, die,
■mengd met de overige leerstof, het
voedsel uitmaken van het verstand, dat
ich ontwikkelt, en zich daarmede als
ereenzelvigt. Voegt hierbij het gezag,
het aanzien van kunde en wijsheid dat
bekwaam onderwijzer bij de jeugd
genietde afwisseling, die hij in
zijne godsdienstige of ongodsdienstige
lessen weet te brengen, door ze nu
eens bij het leesonderrigt, dan bij het
verhalen ceiicr geschiedenis, dan bij
cenigc andere lecroefeningen te pas te
brengen dit alles werkt mede om hein
het inprenten van goede en kwade be
ginselen in dc harten der kinderen ge
makkelijk te maken. Hetgeen Wij hier
zeggen, doelt gedeeltelijk meer bijzon
der op de lagere scholen, waar de
jeugd hare eerste vorming ontvangt
een andere kant echter is het even
waar van zulke scholen, waar de
aankomende jongelingschap een meer
wetenschappelijk onderrigt komt zoeken.
Immers daar vooral bieden zich leer
vakken aan, waarbij als van zelf de
godsdienst en zcdelecr te sprake komen.
Iedereen, die iels weet van het onder
wijs in geschiedenis, in letterkunde, in
natuurwetenschap, in opvoedingsleer,
in. hoe ligt het valt, de lessen ais
A-are ongezocht met ware ol valsche
stellingen betrekkelijk godsdienst
zedelecr tc doorweven, en zoo in
gemoed der leergrage jeugd met het
lokaas der wetenschap tegelijk het ver
gif eener schadelijke leer, of het gezonde
'oedsel der katholieke waarheid te doen
ndringen.
IV. Van dien onberekenbare!» invloed
'an het onderwijs schijnen zich de voor
standers van den ongodsdienstige!!,
enkel stoffelijk gezinden geest dezer
eeuw beter bewust, dan sommige
nalatige katholieken. Immers die ma
len, „wel wetende." gelijk het Provi
:iaal Concilie spreekt, „hoezeer v
:en ..godsdienstig onderwijs der jeugd
3e ware christelijke geest „der maat
schappij afhangt," laten niets onbe
proefd, om dit onderwijs door een ander,
naar hunne beginselen ingerigt, te ver
dringen. Hun toeleg en hunne verwach
tingen zijn geen geheim beide kon
ook in ons vaderland, bij monde
in geschriften openlijk hooren
kondigen. Dan eens komen perse
wier betrekking aan hun schrijven invloed
bijzet, den onderwijzer den weg wijzen,
hoe hij, zonder vrees voor klagten en
onaangenaamheden, met veel takt en
beleid, bedektelijk de moderne begin
selen op de school kan voortplanten,
zelfs al komen die ook in strijd met
zekere godsdienstige begrippen, b.v.
liet geloof aan wonderen. Dan weder
vraagt Uwen winkelier
IN y,.'A cnAFLESSCHEN
FABR: CROK&IAAN WORMERVEER
hoopt men, dat zeker soort van onder
wijs behendig zal worden aangewend
om langzaam de scherpe afscheiding
tusschen verschillende godsdienstige ge
zindheden uit te wisschcn natuurlijk
door uitwissching van de godsdienstige
overtuiging zelve. Dan eindelijk zegt
men zonder omwegen, dat het onder
wijs den laatsten stoot inoet geven aan
alle soort van godsdienstige vooroor-
declcn, en eene gezondere beschouwing
wereldorde en mcnschhcid in de
plaats stellen als middel om door de
school 's volks lang vertraagde gods
dienstige ontwikkeling te bevorderen,
geeft men op een volslagen ongeloof,
dat zich boven eiken vorm van kerke
lijk geloof verheft. Die taal wordt ge
voerd door mannen van naam. en om
ilrijd geven vele anderen, in tijdschriften,
dagbladen en elders, hunne instemming
et de beginselen te kennen.
Eenc luidklinkcndc waarschuwing,
B. G., voor velen, die, als zij in de
droevige noodzakelijkheid zich zien, om
hunne kinderen op niet katholieke, zoo
gezegde onzijdige scholen te zenden, te
meer zullen toezien, wie en hoe men
daar onderwijs geeft, en wat waarborg
er is, dat de jeugd daar niet gevaar
loopt van in gelooi of zeden schipbreuk
te lijden. Immers waar wezenlijk-
gevaar zou wezen, dat de kinderen in
ccne verkeerde rigting van denken cn
handelen zouden worden gestuurd, daar
het volstrekt ongeoorloofd worden,
zulk eenc school gebruik te maken.
In dusdanig geval zou men zich de
uitspraak- des Heeren moeten herinneren
„wat baat het den mcnsch, dat hij dc
ganschc wereld wint, als hij schade lijdt
aan zijne ziel Was de onwetendheid
duizendmaal verkieslijk boven zulk
onderwijs Ach, B. G., laat toch
op niemand uwer ooit het verwijt passen,
dat dc H. Joannes Chrysostomus aan
zorglooze ouders van zijnen tijd toe
voegde: „Als er een ezeldrijver of stal
knecht te huren is, neemt men alk
voorzorg om cene goede keuze te doen
moet men een onderwijzer kiezen
zijne kinderen, men is met den
n den besten tevreden. O schan
delijke nalatigheido onvergeeflijke
dwaasheidwat is er toch grooter, waar
wordt meer behoedzaamheid gevorderd,
dan waar het te doen is, om aan hel
hart de juiste rigting te geven, het
jeugdige gemoed tot deugd te vormen
hebben eenc betere verwachting
B. G.Wij vertrouwen dat nim-
katholiel; pligtvergetend ge
noeg zal zijn, om zijne kinderen prijs
te geven aan den rampzaligen toeleg
van sommigen, die den invloed vai
het onderwijs zoeken te misbruiken
maar Wij vreezen, dat cr eenigen
zijn, die te weinig ijver loonen, om dien
invloed ten goede aan te wenden, gelijk
dc H. Kerk dit bedoelt en voorschrijft.
Eenigen konden zich namelijk inbeelden,
AMERSFOORT
onder controle Centrale Accountantsdienst
van den Nederlandschen Boerenbond.
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden worden
gek ouden R. K. JONGENSSCHOOL BREEDESTRAAT.
ZONDAGS van 12 tot 1 uur
WOENSDAGAVONDS van 7 tot 8 uur.
Dadelijk ingaande Rente 36
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
dat zij zich van hunnen pligt gekweten
hebben, wanneer zij slechts een be
paald goddeloos cn verderfelijk onder
wijs vermijden, zonder te bedenken,
dat zij eerst dan als ware katholieken
handelen, waneer zij voor een degelijk
katholiek ondi.-wijs hunner kinderen,
zooveel mogelijk, zorg dragen.
(Wordt vervolgd.)
pCt.
Adek in luxe uitvoering van f 99,.
(uit voorraad leverbaar.)
Douglas mótoren vanaf f675.-
Evans f285.-
Accuraat werk heeft onze reparatie-inrichting een groote
bekendheid gegeven
Utrechtschestraat 25 Tel. 81 Amersfoort
Amesrfoort
Huldigingsfeesten 27—31 Augustus.
Na3r men ons van bevoegde zijde
mededeelt is aan alle kerkgenootschap
pen veizccht in den avond van 27 Aug.
godsdienstoefeningen te houden.
Op 29 Aug. wordt Necofa beschik
baar gesteld voor een kinderfeest. De
bekende onderwijzer Kullenbach zal dan
de kleinen aangenaam bezighouden.
We hopen t.z.t. hieromtrent neg enkele
bijzonderheden te kunnen mededeelen,
Necofa zal in de fcestweek een mid
delpunt van vreugde cn gezelligheid
zijn. Inwendig wordt het gebouw aan
gekleed door de firma van Dijk, L'lr.
weg alhier. Men zal trachten den weg
er heeD, vanaf den spoorwegovergang,
met medewciking van de omwonenden
waardig te versieren.
Voor het eigenlijke feestterrein i
keuze gevallen op het sportveld
den LeusdcDschen weg, naast het Sa
natorium van Zandbergen.
De generaal majoor Ridder van Rap-
pord biedt op 30 Aug. een concert
in in Amicitia.
Voor de aubade, waaraan pl.tn. 800
irsonen deelnemen, heeft men
zocht gebruik te mogen maken va
rteiu voor de iufanterie-kazerne.
Voor de landbouw-bevolking belooft
31 Aug. een waie feestdag te wotden
mede door de welwillende, krachtige
medewerking van den heer Knottenbelt
te Hoevelaken.
Op het programma komen voor keu
ring van vee, tuigpaaiden, zuivelpro
ducten. ringlijder!) enz. In »de Arend»
zullen films worden vertoond van hei
Kali-syndicaat en van het Nederland-
sche Paardenstamboek, en in Necofa
hoopt de heer van Riemsdijk op te
treden met zijn hoerenliedjes.
Vermoedelijk wordt ook een spriog-
iccours gehouden door officieren en
onderofficieren van de bereden wapens.
De Allegorische optocht belooft
schitterend te worden. Men is reeds
verzekerd van deelname van 11 wagens.
- De Illuminatie van de Koppelpoort.
Daar men ons herhaaldelijk vraagt
hoe het er mee staat, hebben wij op-
v geïnformeerd en blijkt dat de
kans voor de verlichting belangrijk is
:nomen, doch nog niet is verze
kerd.
Her Comité zet er onvermoeid alles
om de velen die voor het mooie
plan moeite en kosten hebben gegeven
de talrijke belangstellenden in de
burgery niet te leur te stellen.
Met vreugde komen wij zelfs melden,
dat het comité in beginsel heeft beslo-
dat de verlichting zal doorgaan,
doch in het vaste vertrouwen, dat het
nog ontbrekende bedrag voor eeD
het monument waardige illuminatie,
er ten spoedigste zou komen.
Nog twee dagen voor de definitieve
beslissing. Laat ons ieder voor zich
toonen hel lliuke besluit ten volle te
waardeeren en het Comité mogelijk ma
ken daarin te volhardea. Alle voorbe
reidingen zijn getroffen. Elke bijdrage
groot en kiem kan den doorslag geven
DE ROOVER.
En nu, of hij wilde of niet, hij moest
wel door ecu geheimzinnige macht,
dit- wrikte in zijn ziel, meebidden, tot
:u:i het c.nJe meebidden. Eerst welis-
waar slechts in zijn hart, maar a! spra
ken zijn bevcr.de lippen de sch one
woorden ook niet uit' daaibinnen galm
den die woorden niet machtig geluid.
Voor zijn starende oogen, ceist droog
e.i brand rig rood, rees een witte nevel,
zoodat hij niets meer zag, Dan brak
een vloed van lianen uit cn toen was
het ulsof alic benauwing van hem week.
E.;ii ontroerende kreet kwam uit zijn
keel en met nekkend geluid bad hij
telkens cn telkens weer door zijn schreien
heen »Avc Matia, Moeder Gods, vol
van genade, bid voor ons zondaars
bid voor ons zondaars
Gelukkige, berouwhebbende Nunno
Ge IJt geen roov'cr meer 1
Reeds larg had d.: b -cr zijn Ave
g-.éindigd en was aan het werk gegaan.
Nucno.ngh tMeten bad steeds voort
Hit akkerstuk w,»> omgeploegd, dt
landman met osscrispan eri ploeg ver
dwenen achter den heuvelrug en nog
lag Nunno op de bi-jcün de Moeder
der goddelijke genade smeckend
bjjrtand.
Lager, al lager zonk de zon totdat zij
achter de brengen verdween. Een ge
benedijde dag werd uit geluid, want in
Nunno's ziel klonken zoete zuchten van
berouw en zongen er groeteD eu bedea
tot Maria meer en meer.
De vogelen zwegen nu in het woud.
de bloemen hadden haar kelken geslo-
teu, de avondnevel daalde in machtige
lijnen van de bergen neer, maar in een
arme menscheuzicl begon een zon te
stralen, die nevel na nevel daaruit ver
dreef.
Van dien dag af scheen de beruch-
Nunno Oitez te zijn verdwenen,
Wel hadden geruime tijd daarna eenige
reizigers, die langs een afgelegen weg
door het woud getrokken waren, i
verte een kluizenaar haastig zien
dwijnen. eu meer en meer verbreidde
zich ook het gerucht, dat die kluizenaar
niemand anders dan de gevreesde Nun
no was, maar zekerheid had men
daaromtrent niet, te meer, omdat er
nog wel andcic verhalen over hem
rondgingen. En die ze vertelden
niet de eersten de besten, maar hoogst
achtenswaardige personen. Zoo
meende de alcadc Lazaro, die te Aqua-
rosa den burgcnieestersslaf droeg, dat
Nunno ongetwijfeld bij een rooftocht
door dc bergen in een ravijn was
gestort, want laatst had men aau
rand van een afgrond een rooden
hoofddoek in de struiken gevonden.
Eindelijk waren er nog anderen die
beweerden, dat men Nunno's lijk han
gend in een boom had gevonden.
~">t eer van de Valvarenos moet
echter gezegd, dat de meesten zich met
erste, zij het dan ook niet zoo ge
heimzinnig eu daardoor zoo aantrekke
lijk verhaal van den kluizenaar in het
woud tevreden stelden. En later,
toen de gebeurtenissen van reizigers,
die den eremiet van dichtbij gezien en
in hem wel degelijk Nunno Ortez her
kend hadden, al meer dc geloofwaar
digheid van fantastischer verhalen kwa
verzwakken, was er weldra in de
gcheele Valvarena, niemand meer te
vinden die niet geloofde, dat de eens
zoo beluchte eu gevreesde roovei
Nunno zijn leven gebeterd had en nu
iu strenge boetvaardigheid zijn dagen
sleet.
Inderdaad, wie de nieuwe kluizenaar
van het woud was, wist Nunno het
best. Hij wist wel goed, dat een moede
pelgrim, die lange en zware bedevaarts
tochten naar verschillende heiligdom
men in Spanje en Italië had onderno
men, op een avond aan het klooster
van Santa Maria had aangeklopt
den portier om een priester had ge
vraagd. Dat die pelgrim m 'en priester
heel lang in de kleine kloosterkerk
alleen was g« bleven. Dat in het
volg van Nunno geen kwaad mee
duchten was, omdat hij zijn zonden
onder tranen van oprecht berouw had
beleden en de zwaarste boete nog te
icht had gevonden om goed te maken
wat hij zoolang misdreef. Ja, hij
deed boete, strenge boete, dag en nacht.
Hoe dikwijls had men hem gevonden
met opgeheven handen biddend voor
het kruisbeeld bij zijn spelonk, terwijl
de traneu stroomden over ziju bleek
gelaat. Hoe vaak had men in die kluis
zuchten en gebeden om vergeving
schuld hooren steken en slagen gehoord
's slagen van een gecselrtem.
En de goede Valvarenos waren ge
sticht in dat werkelijk streug en boet
vaardig leven. Zij vergaven Nunno zijn
misdaden niet alleen maar wat meer is.
zij deden ook bnn best om het kwaad
te vergelen, dal Nunno hun eens had
aangedaan.
Al toonden nu ook de menschen aau
Nunno dat zij hem zijn vorig leven had
den vergeven, al had ook de priester
hem in uaam van God zijn groote
schuld kwijtgescholden, zichzelven kon
Nunno maar niet het kwaad vergeven.
dat hij vroeger had aangericht en in
de gestrengheid t-.-genover zichzelf ging
hij ten laatste zoover, dat hij meer
dacht aan zijn vroegere misdaden, dan
aan Gods barmhartigheid,
Sinds dien lijd was het met den vrede,
die in Nunno's hart eerst nog bij tus-
scbenpoozen had geheerscht, voor-
gord gedaan en een leven, vol van
veel zwaarder zielspijn dan hij ooit in
zijn zondig leven had gevoeld, was
voor hem begonnen.
Daar waren echter twee dingen,
waaraan hij, zonder te begrijpen hoe
het eigelijk kwam, bleef vasthouden en
wat wij zeker voor het wondere en
weldadige werk der genade in zijn ziel
mogen houden, 't Eerst was, dat hij
geen dag liet voorbijgaan zonder drie-
maai, des morgens, des middags en
des avonds, minstens één Weesgegroet,
aandachtig op te zeggen. Het andere
was zijn verblijf in het zelfde woud,
dal lij eens zoo onveilig had gemaakt
cu waarheen hij juist weer, soms tot
zijn overgroote verwondering, na al
zijne verre boetetochten, wes terugge
keerd, om er als kluizennaar Ie leven.
(Wordt vervolgd.)