Amsterdamsche Bank
CREDIETEN
R. K. Spaarbank Amersfoort
Bel dan op No 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Dinsdag 17 Juni 1924
No. 23
Acht en Dertigste Jaargang
ABONNEMENTEN kunnen elke week In gein, doch opiegging ven
abonnement moei geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Pr|s per drie maanden i 1.00. Bulten de gemeente Amersfoort 11.10.
Afxonderllke nummers 10 cl.
KANTOOR: LANGEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG
aDVBRTHNTIÊN 25 cent per regel. Blllfke tarieven voor handel en
n|verheld b( geregeld adverteeren. AdvertentlCn moeten Dinsdag
en Vr|dag vóór 8 uur worden bexorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden g
De sociale geest is feitelijk een meng-
vat van allerlei richtingen en begeerten.
Sommigen zijn sociaal uit naastenliefde.
Anderen uit wrok tegen hooger geplaat
sten; weer anderen uit zwakheid om
zich boven de menigte te kunnen ver
heffen. Enkelen uit zucht om hun neus
in andermans zaken tc stekenVer
schillende om de geheele wereld te
reglementeeren; anderen uit revolutionair
instinct, enz. enz.
R. R. Onderwijs.
Nu allerwege weer gelegenheid wordt
gegeven voor inschrijving van nieuwe
leerlingen voor de lagere scholen, waar
straks, met 1 September het nieuwe
leerjaar aanvangt, achten wij het niet
van belang ontbloot hier nog eens af
te drukken wat het Kerkelijk Wetboek,
de «Codex Juris Canonici« inzake
onderwijs voorschrijft:
Canon 1372. 1. Alle geloovigen
moeten van hun kinderjaren af zoo
worden opgeleid, dat hun niet alleen
niets wordt geleerd, wat ingaat tegen
den katholieken godsdienst en de goede
zeden, maar dat de godsdienstige en
zedelijke vorming de allervoornaamste
2. Niet alleen de ouders overeen
komstig can. 1113, maar ook allen,
die hun plaats innemen, hebben bet
recht en de zeer zware verplichting,
om de christelijke opvoeding
kinderen te verzorgen.
Can. 1113. De oudtrs zijn onder de
zwaarste verplichting gehouden zoowel
de godsdienstige en zedelijke als de
natuurlijke en burgerlijke opvoeding
hunner kinderen met al hun krachten
te verzorgen, alsook in hun tijdelijke
belangen te voorzie
Canon 1373. i. In iedere lagere
school moet aan de kinderen overeen
komstig hun leeftijd godsdienstig onder
wijs worden gegeven.
2. De jeugd, die de middelbare
en hoogere scholen bezoekt, moet meet
uitgebreid godsdienst-onderwijs genieten,
en de Bisschoppen moeten er voor
zorgen, dat dit geschiede, door pries
ters, uitmuntend door ijver en kennis.
Canon 1374. Katholieke kinderen
behooren geen niet-katholieke, onzijdige,
gemengde, d.w.z. ook voor niet-kalho-
licken openstaande scholen te bezoeken.
Het staat alleen aan het hoofd van hel
Bisdom, overeenkomstig de voorschrif
ten van den Aposloliscben Stoel te be
slissen, onder welke omstandigheden,
en met inachtneming van welke voor
zorgen t.gen het gevaar van bederf,
het bezoek van deze scholen kan
den geduld.
Canon 1375. De Kerk heeft het recht
scholen voor elk vak van onderwijs te
stichten, niet alleen lagere,
middelbare en hoogere.
Canon 1379. sj 1. Waar geen lagere
of middelbare scholen overeenkomstig
can. 1373 bestaan, daar moet, vooral
door de Bisschoppen, gezorgd worden,
dat ze gesticht worden.
2. De geloovigen mogen
zuimen overeenkomstig hunne krachten
bij te dragen voor de stichting en
onderhoud van katholieke scholen.
Canon 1381. S 1- De godsdienstige
opleiding der jeugd, op welke scholen
tok, is onderworpen aan het gezag"
het toezicht van de Kerk.
g 2. De Bisschoppen hebben het
recht en den plicht om te waken, dat
in alle scholen binnen hun gebied niets
tegen het geloof of de goede zeden
worde geleerd of geschiede.
3. Zij hebben eveneens het recht,
om de godsdienst-oriderwijz
boeken voor het godsdienstonderwijs
aan hun goedkeuring te onderwerpen,
alsmede om te eischen, dat in het be
lang van godsdienst en zeden, ondei
wijzers of boeken verwijderd worden.
Canon 1382. De Bisschoppen kun
nen ook óf zelf óf door middel van
anderen scholen, kapellen, ontspannings
gelegenheden en patronaten enz. in
verband met de godsdienstige en zede
lijke opleiding aan canoniek onderzoek
onderwerpenaan dit onderzoek zijn
niet onttrokken de scholen van reli
gieuzen, tenzij voor zoover het betreft
dc interne scholen voor degenen,
professie hebben gedaan in een txempte
orde.
Bnnkvereeniging ontlccncn wij liet na-
'olgende
Ook in 1923 bleef dc malaise voort
duren. 'l'och valt eenige verbetering
nemen. Ecne verbetering, welke
eensdcel haar oorzaak vindt in eene
aanpassing aan de thans bestaande
toestanden, anderdeels in eene geleide
lijke opleving bij sommige takken van
handel, industrie en landbouw.
'e ontwikkeling van ons bedrijf over
afgcloopen jaar was bevredigend,
slaagden erin ons onkostencijfcr
verder terug te brengen. De behaalde
insl ging vooruil met f 115,095.91
tto-winst over 1923 bedroeg
.497.221.36 bij een sak!.. A°. P°. van
'j.851.96 tegen f 1.451.302.74 over
>22 bij een saldo A°. l'°. van
f136 028.05.
vcrdeeling der netto-winst, na
aftrek van de verplichte uitkecring
volgens art. 16 der statuten van tan
tièmes aan plaatselijke directeuren be
dragende f224.277.20 (v.j. f 198.240.78)
t toe eene afschrijving op gebouwen
i f 150.000.(onv.) een locvoeging
t het reservefonds van flOO.OOO.
v.) ecne toevoeging aan de speciale
erve tegen debiteuren, op te ncn
onder crediteuren van t 300.000.— (oi
pCt. dividend f400.000.- - (onv.)
n reserveering voor belasting 1
36.200.(onv.) terwijl alsdan i
overblijvend winstsaldo ad f86.744.36
j, f66.851.36) op nieuwe rekening
over te boeken.
Gemengde Berichten
Nationale Bar
Aan het jaarverslag over 1923 der
Amersfoort
Amersfoorteche
Poorten en Gebouwen
De Kampcrbinncnpoort en
Kamperbuitenpoort.
Er is in de laatste jaren in belang
stellende kringen heel wat tc doen ge-
st over de Kamperbionenpoort.
>e eene partij wil haar behouden,
haar verleden en haar waarde als
sieraad in het stadsbeeld. Een anden
partij wil haar doen veidwijnen. oindat
ze een leelijke sta in den-weg is voor
het groote verkeer, dat in Amersfoort
jammer genoeg alleen door de Lange-
aat loopt.
Wij hebben in deze bespreking
het oog op de geschiedenis van de
binnenpoort en van de veel verderop
gebouwde buitenpoorten.
In 1450 kreeg de stad eene
omsingeling en nieuwe poorten.
Men had gebrek aan bouwplaatsen
de stad alles zat opeengedrongen
i benauwend dicht opeen in den
ouden gordel met de vier kleine poor-
de Kamperbinneripooit
ns de oudste.
In de poorten waren hameien of
sterke afsluithekken, die men uit het
bovendeel van liet poortgebouw kon
laten zakken.
De Campeibinnenpoort was na den
uitleg een geheel oanoodig bouwwerk
geworden, want de portier verbleef aan
de buitenpoort. De buitenpoorten wer
den ook gesloten, nadat de poortklok
een half uur geluid was en de portier
driemaal luide geroepen had.
Niet altijd waren de portiers attent,
int den 8en Juni 1703 kreeg hij een
elijk standje van de stadhuisheertn,
omdat hij den ambassadeur van Lunen
burg den geheelen nacht buiten had
laten staan en hij kreeg daarvoor eene
De CampeiAv/wzupoort werd opvol
gelijk tot allerlei doeleinden gebruikt
en stond na den l-'ranschen tijd weder
een tijd ledig. De irijgsraad der dienst
doende schutterij verzocht echter om
de poort te mogen gebruiken als berg
plaats voor wapens eri kleedingstukkeo,
wat toegestaan werd. Ze kreeg daar
door toch weer een krijgshaftige be
stemming, alhoewel de schutterij, zooals
is allen nog herinneren, heelemaa!
oorlogzuchtig was en ongeveer
driekwart eeuw de schuttersofficieren
pronkmiddel en de schut
ters tot een nutteloozen last diende.
Men zou ze nog als een bewijs kunnen
aanhalen, hoe lang in ons goed vadi
land onnutte, verouderde openbare
zaken kunnen blijven bestaan.
De Omper^/MM.v/poort, hetzij hier
)g eens herinnerd, was de evenknie
van de Koodetorenpoort a. d. Varkens-
markt, Zij bestond uit twee smalle
ach'.zijdige torentjes met een leien punt
dak, waartusschen het poortgebouwtje
pooit in zat. Aan den Kampkant
hing een meesekouw of open schoor
steen, om de aat.<allcrs ongezien op
kokende olie en gesmolten lood te
Op het dak van den mid
denbouw evenals op den Oostelijken
waren schoorsteenen, want er
ok voor stookplaatsen gezorgd.
Wordt vervolgd.
Aanwinsten R. K. Openbare Lees
zaal en Bibliotheek, Kieuwstraat
Morice, De Teugels strak.
Dr. Klug, Heldinnen der Fraucnwelt
Holl, Sturm und Steuer.
Yon Dosz. Die weise Jungfrau.
Dr. Focrster. Erzichung und Selbstcr-
zichung.
Dudoc van Heel, Hoe moet ik Chauf-
te Amersfoort Kteorgracht
Kapitaal f55 000.000 Reserve f
Kteorgracht 16
Reserve f42.500.000
HANDEL NERINO
INDUSTRIE
onder controle Centrale Accountantsdienst Ned. Boerenbond
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot 1 uur; WOENSDAGAVONDS van 7
tot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur
Dadelijk ingaande rente 3%, pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Zalen tegen zeer billijk tarief te huur. Inlichtingen bij den concierge.
fccren
n Haus und im üffent-
Kicscli. Fr»
lichen Leben,
Goulmy, P
Kleyntjens
broiils Kerk,
Kirsch, Die Frauen des kirchlichen
Altcrtum:
Kirsch, Cliaraktcrbilder der katholi-
schen Fraucnwelt aus der Zeit
Kirchenvater.
Holl, Die Jugend groszer Frauc
Haupt, Taptoe Frauen der Refor-
Buiten deze poort lag het uitgestrekte
Kampveld of de Kamp.
Hier had men de ruimte en daarom
tte men de muren en groef
grachten of leidde de beken veel verder
uit dan op de andrre plaatsen. De
Langstraat, vroeger Bruijel en Kamp,
werden nog langer gemaakt, dwars
straten werden getrokken van meer
breedte dan in de oude stad en aldus
vonden de gestichten, als de Poth en
enkele kloostergesticliten plaats. Men
uwe gronden voor volkswijken
plein en hield nog overal tui-
:r, waaraan tot dan groot ge
brek was.
De oude muur, w* ar van de Camper-
binnenpoort een deel uitmaakte
p bogen opgetrokken,
ter hoog en aan den binnen
kant van pijlers en spiegaten voorzien.
twintig steenen wachttorens
en daarbij nog wachthuisjes, die buiten
iris uitstaken, welke laatste echter
1633 weer afgebroken werden. De
burgers deden dienst als wachters,
vooral des nachts.
De Campertó/«<'«poort werd ook St.
Martens of Viepoort genaamd, naar
hei vee, dat daar uit en in gedreven
werd. De binnenstad bad oorspronkelijk
drie wijken Krommestraat, Langestraat
en Bruijel, waarvan de Krommestraat
de oudste was, zegt van Beminel bl. 14.
den uitleg der stad werd eene
e Kamppoort gemaakt, die tus-
schen een bolwerk stond en eigenlijk
drie deelen bestond, welke ieder
afzonderlijk afgesloten konden worden. Onze stndgcnootc, nicj, F. B. Nevi
De poort aan den binnenkant in den slaagde dezer dagen bij het exain
wal of muur was in 1588 gebouwd, van de Ver. Leeraren Boekhouden. Zij
die aan den buitenkant bij de brug in I ontving hare opleiding van den heer
1596, maar de daartusschen liggende I Wanningen, lecraar boekhouden alhier.
Grisar, Cliaraktcrbilder der kath
sclien Frauenwelt.
Faulhabcr, Charakterbililer der bibli-
schen Fraucnwelt.
utisliek Belastinggebied en der F
vinciale Financiën 1921.
Statistisch Zakboek 1899-1924.
.Meuer, Hoe dc Wereld ontstaan
A. F. v. Beurden. Langs nieuwe Ban
Een studie over hel verkeerswezen
Pcclland,
Woensdagavond om 8 uui vergadert
de R. K. Bouwvereeniging St. Bonila-
n het gebouw St. Jozef. Aan de
is onder meer dc verkie
De bouwvereeniging exploiteert
.'oningen, die voor f 176.889.13'
op dc bnlans voorkomen.
In aanbouw is een complex nieuwe
woningen op het vereenigingsterrein
tegen de Alg. begraafplaats.
Vrijdagavond vergadert de R. K.
Kiesverecniging Parochie O. L. Vrouw
Hemelvaart in het gebouw St. Jozef,
des avonds om 8 uur.
De agenda vermeldt verschillende
punten van belang. Wij wekken daar
om de leden op deze vergadering niet
De Burgemeester brengt ter kennis
deze gemeente 2 gevallen van
mond- en klauwzeer zijn voorgekomen.
De leden van de Afdeeling Amers
foort Ned. Huisvrouwen bezochten de
elkfabrick »Amersfortia«.
Onder uitstekende leiding werd het
geheele bedrijf gedemonstreerd vanaf
de melk. zooals ze door den boer wordt
aangevoerd tot de resultaten als ge
pasteuriseerde melk, karnemelk, boter,
De temperatuur van 't water was
hedenmorgen 64 graden.
Achtergelaten in de Zwemschool
lige petten, dassen, 1 dameshorloge
een dameshoed.
Het Kruisverbond «St. Franciscus
Xaveriusc vergadert Vrijdagavond 8
gebouw »St Aechten*.
Gevonden voorwerpen1 kinder-
daniestaschje, 1 pet met zijden
etui met schrijfbehoeften.
Op dc hoek van de Koninginnelaan
reed een vrachtauto een lantaarn om
ver. De schade zal worden vergoed.
Een personen-auto waarin geen
passagiers, reed tegen een goederen
tram, tengevolge waarvan de auto werd
beschadigd. Direct wilde de bestuurder
zijn dienst naar Utrecht rijden reeds
hadden eenige menschen in den wagen
plaats genomen, toen de politie tus-
schenbeide kwam en hun'gelastte voor
eigen veiligheid weer uit te stappen.
Den bestuurder werd gelast zijn wagen
de garage te brengen om tc
doen nazien.
i een villa is door het indrukken
een ruit diefstal gepleegd. Eenige
artikelen van huishoudelijken aard wer
den ontvreemd, terwijl uit een schuur
'ce rijwielen werden meegenomen.
Later werd uit het militaire tehuis
>or een waarde van eenige honderden
guldens aan sigaren, chocolade enz.
neegenonien.
Bij de brug aan den Hoogewcg had
;en aanrijding plaats tusschen een ante
;n eenige militaire paarden. De be
geleider had den bestuurder van de
auto tijdig een teeken gegeven om te
stoppen, doch deze reed door. Het ge
volg was, dat de auto in aanrakiug
kwam met een der paarden, d;
daarbij om zich heen sloeg. Hierdoor
werd levens ccn ander paard gewond,
terwijl ook het aangereden dier ver-
uidingcn opliep. De chauffeur be
kende nog niet tc kunnen rijden cn
zijn wagen niet in zijn macht te hebben.
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
R K.
eerste openluchtdag door bovcn-
clden kring Zondag 1.1 georgani-
I is schitterend geslaagd, tenminste
■portiet' cn propagandistisch oog
punt. Dok het echt zon.crsch weer heeft
niet geringe mate daartoe bijgedragen.
De belangstelling op hel Zand, de
plaats vanwaar men zou vertrekken
was, evenals in de binnenstad, groot
Onder dc lustige tonen tier muziek
van dc verceniging «Wilskracht»
J. Wakelkamp) werd vanaf het
gebouw »St. Aechten* naar liet R. K.
Sportterrein gemarcheerd. Het waren
de verccnigiilgen »Sl. Huberlus* (lettier
T. J. Sperling D. W. S. Bussuni,
«Wilskracht en Vriendschap* Hilver
sum (leider Dekker) en de Hilver-
sumsche R. K. Dames-Gymnastiekver.
(leider mej. Prikken.
Na een korte rust werd begonnen,
met een vlotte afwerking van het
programma. De massale oefeningen en
standen stonden onder leiding van mr.
Sperling cn trokken direct de aandacht
evenals de Brug- en Rekoefeningen
Toen nam de wedstrijd R. K. Gooi en
Ecmland versus 't Gooi een aanvang.
De elftallen stellen zich op onder leiding
van den heer l'olvliet.
't Gooi brengt den bal aan het rollen
en gaat direct ten aanval over. Een
corner wordt geforceerd welke op niets
uitloopt. De R. K. F'ers nemen nu het
offensief over. Een Iree-kick bal op het
Gooi doel verwerkt Thijsen naar be
hooren. Bij een snelle doorbraak van
Twelker gevolgd door een fraaie voor
zet wordt het leder in dc handen van
den kring-keeper geschoten die corner
werkt. Ook deze levert niets op, 't
Gooi is het meest aanvallend. Een
voorzet van Twelker, die van de
buitenspelers het meest gevaarlijk is
levert weer een hoekschop. Goed voor
hel doel geschoten wordt dc bal kalm
ingezet, l—0 voor 't Gooi.
Als de bal weer uit is komen de
R. K. F'ers fanatiek opzetten en brengen
't Gooidocl in gevaar. Het spel ver
plaatst zich snel van doel tot doel.
""eer wordt de links-uiterst van't Gooi
de gelegenheid gesteld er van door
te gaan. Zijn voorzei wordt ecliter door
Leeuwenkamp tot een hoekschop ver-
verkt. Resultaat: nihil. Eenige mooie
mitsen worden door 't Gooi door buiten-
:pcl verspeeld. Nu zien we de gast-
n-cren fraai doorbreken, doch voor ïlocl
zijn ze niet gevaarlijk. Van Velzen wordt
in de gelegenheid gesteld zijn keepers-
talenten te toonen Goedgerichte schoten
stopt hij keurig terwijl ook zijn weg
werken meestal goed is.
Met 1 1 werd het rusten.
Na de thee verslapt het spel van het
kringelftal merkbaar. Bij een doorbraak
der gasten redt van Velzen.
Leeuwenkamp loopt een blessure op
en moet het veld verlaten. Even later
komt Pijpers het elftal completecren.
Gooi zwermt voor het kringdocl doch
deze periode is het schieten van de
gecl-zwarlen niet bijzonder terwijl van
Velzen goedgerichte schoten keert. Uit
ccn corner brengt 'l Gooi den stand
op 3—1. J. Fransen maakt er een oogen-
blik later 41 van. Het kringcll'tal is
blijkbaar uitgespeeld. Nog eens doel
punt 't Gooi als van Velzen is uilge-
loopen 51. Met dezen stand komt
het einde. De heer M. Meijer reikte na af
loop der wedstrijd aan 't Gooi de be
schikbaar gestelde prijzen uit. zijnde
een lauwertak benevens aan de spelers
een draagincdaillc. Van beide zijden
werden hartelijke toespraken gevoerd.
De uitslagen van dc verschillende
wedstrijden zijn als volgt:
