DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort Vrijdag 15 Aug. 1924 - No. 40
en Omstreken Acht en Dertigste Jaargang
I KANTOOR: LANOEORACHT 2», AMERSFOORT. TELEFOON 31,
Prlj» per drie maanden 11.00. Bulten de gemeente Amentoort f 1.10. DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAQMIDDAO en V'Wm »Mi t uur wnrden beaorgd. Een bepaalde plaat» kan
Afaonderllke nummert 10 ct. II niet «orden gegarandeerd.
©ouïien
ban nnjen Parfsfnsscljop.
Op don vooravond van den blijden dag. waarop
Z. I11. Mgr. 11. van de Wetering liet tijdstip
herdenkt, waarop hij, een halve eeuw geleden,
de H. Priesterwijding ontving, acht de Bode van
het Katholieke Kernland het zich een voorrecht
den jubileerenden Kerkvorst, den roemruchten
zoon van Kernland, te mogen vertolken de eer
biedige gevoelens van dankbaarheid van Kent
land's Katholieken, gepaard aan de verzekering
hunner trouwe gehoorzaamheid aan zijn vader
lijke leiding.
Voor de weldaden, aan de Utrechtsche Kerk
provincie, onder de waakzame leiding van Mgr.
Henricus van de Wetering, geschonken, zullen
de Katholieken van Amersfoort en omgeving
ongetwijfeld God hartelijk danken, nu de gouden
Prioslerkroon hun Vader in Christus siert.
„Per viam crusis gaud ens."
Langs den weg des kruises met vreugde.
Bij dc keuze van dit zijn devies openbaarde
Monseigneur van de Wetering zijn hart en wat
hij dacht van de wel verheven, maar toch ook
uiterst zware bediening hem opgelegd.
Is de weg des kruises voor eiken Christen de
door Christus gestelde weg ten hemel, 't heeft
in den mond van den bisschop 't geheel bizonder
beduiden, dat hij tot deze hooge bediening ge
roepen, meer zal deel hebben aan "t lijden der
strijdende Kerk van Christus.
Is de bisschoppelijke waardigheid eene zware
-rrr-
c li»
AMERSFOORT's ZEOEL.
Houtsnede van Victor van Schoonhoven v,
bediening, dubbel zwaar is zij in deze dagen van
veldwinnend ongeloof. Maar met opgewektheid
van geest en hart, vertrouwend op God, steunend
op het gebed en de genade, was het geen ver
metelheid, maar hope op Christus den Hooge-
priester des Nieuwen Verbonds, dat Mgr. met
blijdschap den weg des Kruizes wilde volgen,
edelmoedig vele offers wilde brengen, drukkende
zorg en zware last dragend langs den koninklijken
weg «les Kruizes met vreugde.
Zijn leven is een kostbaar bezit voor de ge-
loovigen van het Aartsdiocces.
Geve dan dc* goede God, dat Monseigneur van
Ie Wetering, wiens gouden priesterjubilé met
dankbare vreugde door de Katholieken der Utrecht
sche Kerkprovincie zal worden herdacht, nog
lange jaren onze beminde V'acler in Christus blijvc.
Aan zijne talenten geve de 1 leer een wondere
kracht, tot heil van het Roomsche volk.
Onder zijn bisschoppelijk bestuur groeic cn
bloeic de Utrechtsche Kerkprovincie.
Kn zij immer stijgend het getal van hen, die op
zijn voorbeeld blijmoedig den Kruisweg volgend, de
poorten des Hemels bereiken en «laar hun eeuwig
heil bezitten.
<s> <crr> <xzr« <xrr> <xrt- <xu> <xx> <xü> <trk> -üï> iri> <xxj a: -xr: xtj- xz: xi:
IJc ^[anfaliiBsrljtip cn ftc
E E- Openbare Xiecs-
jaal Ie pjtititsfdiiitl.
In het feestnummer van „de
Tijd" i" Mei 1920, bij gelegen
heid van het zilveren bisschops-
jubilé van Utrechts Kerkvorst, be
gon Dr. M. Schoengen, destijds
voorzitter van den Bond van R. K.
Openbare Leeszalen zijne bijdrage
„Mgr. van de Wetering en de
R. K. Openbare Leeszalen" met
deze woorden: „Wellicht heelt geen
enkele R. K. Organisatie zooveel
reden tot uiting van hare gevoelens
van dankbaarheid tegenover onzen
jubileerenden Kerkvorst dan die
der R. K. Leeszalen. Zijne Door
luchtige Hoogwaardigheid Mon
seigneur van de Wetering immers
was het, die bij de oprichting van
de eerste A'. K. Openbare Leeszaal
niet alleen zijne hooge goedkeuring
tot het ondernemen verleende, maar
vooral eene toen plotseling rijzende
blijkbaar onoverkomelijke moeilijk
heid uit den weg wist te ruimen."
Nog eenigzins weifelend vroeg toen
I )r. Schoengen voor den Bond van
R. K. Openbare Leeszalen een voor
rang in do schare van dankbare
vereenigingen. Het bestuur der R.
K. Openbare Leeszaal te Amers
foort meent, al is het in den meer
beperkten kring van den Bond van
R. K. Openbare Leeszalen, maar
dan ook zonder cenige weifeling,
dezon voorrang te mogen opeischen
en bovenaangehaalde woorden in
beslisteren vorm te herhalen op het
gouden feestgetij van onzen Aarts
bisschop: „Geen enkele R. K. Open
bare Leeszaal heeft zooveel reden
tot uiting aan hare gevoelens van
dankbaarheidjtegenover onzen jubi
leerenden Kerkvorst dan de R. K.
Ipenbare Leeszaal te Amersfoort."
Want is Amersfoort's R. K. Open
bare Leeszaal niet de eerste R. K.
Leeszaal, die van Mgr. van de
Wetering zijne hooge goedkeuring
ontving? Doch deze goedkeuring
was niet het eenige aandeel van
Zijn Doorluchtige Hoogwaardig
heid, neen, het was veel meer de
bekroning van het werkzaam aan
deel dat Monseigneur in de oprich
ting aanbracht door zijn raadge
vingen en aanwijzingen, waardoor
deze stichting op den eenig juisten
grondslag kwam, en het model
werd van de volgende R. K. Open
bare Leeszalen.
Men schreef 191a. Katholiek
Amersfoort mocht zich verheugen
in eene actieve vereeniging «Geloof
cn Wetenschap.Door een be
geesterende lezing van Pater Hen
drichs S. J„ moderator van «Geloof
en Wetenschap» te Amsterdam,
over lectuur, was het verlangen
levendig geworden om in navolging
van Amsterdam vanwege «Geloof
cn Wetenschap» in Amersfoort te
bezitten een goed voorziene cn
goed ingerichte bibliotheek en lees
portefeuille. Ken commissie tot be-
studccring werd ingesteld. Deze
commissie was zeer voortvarend.
Reeds eenige jaren was er bij de
behandeling der jaarlijksche be
grooting in de 2e Kamer der Staten
Generaal bij den post «subsidie aan
de Openbare Leeszalen en Biblio
theken» debat gevoerd over dit
instituut van Volksontwikkeling.
Van Katholieke zijde werd duide
lijk aangetoond dat men geenzins
kon meegaan met deze zooge
naamde neutrale instelling en dat
de Katholieken krachtens hunne
beginselen even krachtige tegen
standers waren van zoogenaamde
Openbare Leeszalen als zij prin
cipieele tegenstanders waren van
het neutraal Openbaar onderwijs.
Waar nu in den loop der jaren
voor erkenning van bijzonder onder
wijs en voor minstens gelijkstelling
van openbaar en bijzonder onder
wijs was gestreden en wel met toe
nemend succes wat bleek uit
de steeds verhoogde subsidies uil
's lands schatkist voor het bijzonder
onderwijs - daar meende de boven
genoemde studie-commissie voor
«Ie vervulling van het verlangen
aan Amersfoort's Katholieken
een instituut van zelf ontwikkeling
te geven, te moeten ijveren voor
eene R. K. Openbare Leeszaal en
Bibliotheek.
Doch nu kwam men voor mocie-
lijke vragen te staan. Ten eerste
Hoe kan en moet een openbare
Leeszaal en Bibliotheek worden
ingericht om te voldoen aan «Ie
eischen, die de Katholieke begin-
selcn vorderen
Kn ten tweedeZal een dergc
lijke R. K, Leeszaal voldoen aan
de eischen, gesteld tol verkrijging
van Rijkssubsidie
Voor de opossing der eerste
vraag was het noodig zich te wen
den tot de geestelijke Overheid.
De Aartsbisschop, Mgr. van de
Wetering stelde zich, waar het hier
gold een instituut van volks-onder-
wljs,de Openbare Leeszaal was
immers reeds genoemd «een ver
lengstuk van de lagere school,- en
I >r. Bos had van haar gesproken
als van «een inrichting van voort
gezet onderwijs door zclf-studie,
op het standpunt der beginselen,
zoo heerlijk nci.'rgcscliroven in het
Mandement der Nederlamlsche
Bisschoppen van het jaar 18S6,
welke beginselen zich in weinige
woorden aldus laten samenvatten:
De Kerk wil, dat de jeugd in de
wetenschappen onderwezen worde
maar zij cischt tevens dat dit
onderwijs in alle opzichten katho
liek en godsdienstig zij. Voor
«le eene zijde wil men niet, dat dc
jeugd in onwetendheid opgroeie
maar van de andere zijde keurt
zij niet elk onderwijs goed. Zij
verwerpt niet alleen alle ongods
dienstig, maar ook alle godsdienst
loos onzijdig onderwijs, waarbij dc
godsdienst is uitgesloten. Het eerste
verfoeit zij als verderfelijk, het
andere keurt zij af als minstens
onvoldoende en gebrekkighet
eerste mag nimmer, het andere
slechts bij gebrek aan beter wor-
den aangewend.
I )our nu ter harte te nemen dc
aanwijzingen en raadgevingen van
Mgr. den Aartsbisschop had men
spocillg den weg gevonden, hoe een
R. K. Openbare Leeszaal mogelijk
zou kunnen zijn cn was men
spoedig in het bezit van Bisschoppc-
lijk goedgekeurde statuten.
Toen in September van hetzelfde
jaar 191a een propaganda-vergade
ring werd gehouden met het
eminente Kamerlid Mr. A. Baron
van Wijnlmrgen als spreker, kon
«leze bij de vergadering «le j«»nge
Vereeniging tot stichting en in-
standhouding eener R. K. Open
bare Leeszaal cn Bibliotheek reeds
Introducecrun. D«- j«»nge vitreen'-
ging had inmidile'is naast do Bis
schoppelijke. ook «Ie koninklijke
