Amsterdamsche Bank
l. K. Spaarbank - Amersfoort
CREDIETEN
Bel dan op No 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
abonnbmbntbn kunnen elke week In gun, doch opzegging van
abonnement moei geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Prijs per drie maanden 11.00. Bullen de gemeente Ameraloort I I.IO.
Alionderlfke nummert 10 ct.
Dinsdag 9 Sept. 1924 No. 47
Acht en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDAQ- EN VRIJDAOMIDDAO
ADVHRTHNTlflN 23 e
n|verheld b| geregeld
en Vrgdag vóór ut
Wijze woorden geven als de aarde
grootcr schatten, naarmate denken dieper
hl hen wroet. Henrïétte Roland Holst.
Provinciaal Concilie.
Binnen enkele weken zal onze Kerk
provincie haar tweede Provinciaal Con
cilie houden, na het herstel der Hiër
archie in ons vaderland,
Werd het eerste Concilie gehouden
in de Kathedraal van St. Jan te 's-Her-
togenbosch, van 24 September tot 4
October 1855, het tweede, noodzakelijk
geworden door de invoeting van het
rieuwe Wetboek van het Kerkelijk
Recht, zal in de Metropolitaankerk van
Utrecht op 22 September a.s. een aan
vang nemen en waarschijnlijk slechts
zeer kort duren, omdat de voorbe
reidende studiën en werkzaamheden
reeds zóó ver gevorderd zijn, dat zij
tijdens het Concilie nog slechts een
laatste definitieve beslissing vragen.
In dit Concilie, dat ook gedeeltelijk
zal bijgewoond worden door den Inter
nuntius, zullen samenkomen de Metro
politans Aartsbisschop van Utrecht en
de Bisschoppen der Nederlandsche
Bisdommen.
Deze brengen daar volgens het Kerke
lijk Recht een beslissende stem uit.
Voorts zullen aanwezig zijn met raad
gevende stem twee afgevaardigden van
elk der vijf Nederlandsche Kathedrale
Kapittels, de gemijterden Abten der
Kerkprovincie, de in Nederland ge
vestigde Algemeene en Provinciale
Oversten der mannelijke Religieuze
priesterorden of congregatiën en de vijf
professoren van het Kerkelijk Recht
aan de vijf Groot-Semioariën der Kerk
provincie.
In afwijking met het eerste Concilie
zal bij de uitvaardiging der besluiten
thans de volgorde ingevoerd worden
van het Kerkelijk Wetboek, met ver
wijzing naar de daartoe voorkomende
Deze regeling zal van groot nut zijn
voor de gemakkelijke bestudeering
toepassing der wetten en voorschriften
en der gegeven uiteenzettingen en toe
lichtingen.
Achtereenvolgens worden in het Con
cilie behandeld de verplichtingen en
rechten der priesters, religieuzen en
leeken, voorts de kerkelijke welgeving
over de H.H. Sacramenten en hare
toediening, over de kerken, kapellen
begraafplaatsen,'over de feestdagen
vastendagen, over den eeredienst
het leeraarsambt der H. Kerk in d
uitgebreidsten zin genomen, eindelijk
over de kerkelijke goederen en hun be
heer. Het Concilie moet gehouden
worden met buitengewone plechtig
heden, die uitdrukkelijk zijn voorge
schreven in het Caeremoniale Episco-
porum en het Pontificale Romanum.
Deze plechtigheden verhoogen niet
alleen den luister der hooge vergade
ring, maar doen ook levendig uitkomen
haar groote waarde en beteekenis
den bloei van het godsdienstig en
zedelijk leven en voor het bewaren der
kerkelijke tucht, met welk de eer
God en het heil der zielen zoo innig
samenhangen.
De besluiten en verordeningen
een Provinciaal Concilie moeten
vorens door de behoorlijke afkondiging
rechtsgeldig en verplichtend te kunneu
worden, door het Pauselijk gezag on
derzocht en deugdelijk bevonden zijn.
Zoo zijn er!
Elk bestuur, dat wat doet, heeft
en dan last van menschen, aan w
zuivere intentie men niet behoeft
twijfelen, maar die zonder tact en zonder
zich rekenschap te geven van
standigheden er maar op los hakken,
zich blijkbaar niet bekommerend om de
gevolgen.
Die altijd klaar
en blaam cn in hun bedilzucht zich
soms niet ontzien krenkende veronder
stellingen te lanceeren aan het adres
van te goeder trouw werkende menschen,
die niet aanstonds bereid zijn des criti
casters gezag als 't officieele te
vaarden.
Van deze nurksche menschen valt
weinig te verwachten.
Ze kunnen op het einde
leven een bundel crltieken uitgeven,
welke niemand koopt.
En vraagt men dan, wat hebben
positief gedaan, wat hebben ze bereikt,
A.r. mn.t hrl iammerlilk antwoord ziiil
Uit het flnursfoortscbe
GUdclcoen,
nooK A, F. van Bkurdrn,
VI.
Bakkers cn lakenkoopers.
Het lag op den weg van den Raad
der Blad vooral te zorgen dat de
dingsmiddelen ouder toezicht stonden,
zoowel wat hoedanigheid als gewicht
betrof. Daarom mochten volgens eene
verordening van 1467, de slachters het
vleesch niet opblazen en de bakkers
mochten geen onzuiver of voos koren
verbakken en mochten alleen brood
'erkoopen, dat zijn gewicht had, goed
doorbakken was en aan redelijken, door
lagistraat bepaalden prijs.
In later tijd, toen de bakkers in een
gilde te samen getreden waren, ver
langde de Magistraat dat hij de regle
menten moest goedkeuren, wat dan ook
geschied is zoowel 11 Mei 1618 en
nog eens 28 Augustus 1741, in hoofd
zaak als volgt
De Regeerders der Stad Amersfoort,
gehoort het rapport van de heeren
Borgermeesteren, voorzittende scheepe
nen en raaden, cameraar en gecommit
teerden van de Rijdingen (broodzetting)*
hebben goetgevonden aan den bakker-'
gilde alhier toe te staan de volgende
sendertig poincten.
De bakkers zullen zich stiptelijk naar
rejdinge van witte brood, groff
weijtebrood en roggebrood houden.
Wie te licht hakt, krijgt eerst 12 gl,
boete, tweede maal 25 gl., derde maal
25 gl..cn een halfjaar stilleggen, wel
zal consideratie gebruikt worden op
koek en corstig brood dat inbakt. Boele
r de toezienders en half voor
'eeshuis en Armen Noothulp.
Geen brood minder te verkoopen dan
reijding zegt en niets toegeven. Ieder
bakker drukke zijn no. op het brood.
De bakkers moeten beloven geen koe-
Kebakkers weijle zemelen of roggecar-
nel, ook geen boekweitemeel, grof,
derde of vierde meel onder haar rogge
meel of deeg te verbakken. De koeke-
bakkers zullen geen bakkersweijteseme
len aan bakkers verkoopen, evenzoo de
grutters niet, Ieder bakker verkoopt zijn
eigen brood van zijn eigen oven. Op
feestdagen niet bakken op boete
stuivers. Niemand als de koekc-
bakkers en bakkers zullen weitemeel bij
het pond, groote en kleine maat mogen
verkoopen. Anderen moeten lid zijn
van het bakkersgilde. Een grutter mag
geen minder maat meel verkoopen dan
:en spint. Niemand zal brood, om te
ilijten, verkoopen. Niemand buiten de
bakkers, mag brood, beschuit, klein-
rogge, prenten van weijtendeeg, gebak
ken goed of diergelijke verkoopen. Wie
roggebrood verkoopt mag geen klein
roggenbrood of koek bakken, wie koek
bakt, zal geen roggebrood verkoopen.
Een koekebakker, geen weijtebrood
bakkende, kan met het half gild vol
ar anders het volle gild be
talen. De banketbakkers betalen het half
gild. Ieder gildebroeder moet
borger zijn. Wie een leerjongen
houden moet dien aangeven binnen
acht dagen, deze betaalt twee gulden
als inschrijvingsgeld. De leerknecht moet
twee jaar leeren. Wordt hij meester ah
geboren borger, dan betaalt hij 10 gl.
een ander 12'/i gl-
De oudste zoon volgt zijn vader op.
Wie getrouwd zijnde het vak leert, kan
thuis blijven wonen. Wie zijn proefstuk
wil maken, moet het vier weken vóór
uit aanzeggen.
De proef zal bestaan uit een buksel
witte brood van vier mingelen
melk; daarvan moeten gemaakt wordtn
brooden van 2 stuivers, 1 stuiver, 1
halve stuiver en oortjes weggen.
Dan nog in een baksel grof t
brood van twee mingelen zoete melk
daarvan te maken brooden
stuivers en 1 stuiver, alles in een oven
en op zijn gewicht, goed gerezen
goed van kleur, zonder hulp van iemand
i van een vrouwspersoon of de bode
m het gild, die het deeg weegt.
Een nagelaten weduwe zal in haar
weduwstaat het gild aanhouden. Wie
trouwt, geef l'/a gl-
Wie uit de stad en uit het gild
trekt, geeft 10 stuivers. De bode krijgt
een tractement van zes gulden jaarlQks
voor het aanzeggen der morgenspraak
en alle twee jaren een nieuwen hoed
en een schelling van ieder lid en af en
blijft betaalt 4 stuivers. Als de ouder
man daarbij het puntboek niet bij zich
heeft, krijgt hij 12 st. boete. Meerder
heid van stemmen, niet schelden op de
rguderingen. De overheid draagt op
den eersten Maandag 4 personen aan
de stad voor, om daaruit het bestuur
kiezen als ouderman, busmeester en
raden. 28 December doet de busmees-
rekening en verantwoording, die
alle geld ontvangt.
28 Augustus 1741. Aan het grutters-
gilde wordt toegestaan haar gruttemeel
bij het pond te verkoopen (1746).
Eerre verandering kwam doordat
voorgeschreven werd, dat in de be-
muurde steden de vestiging als bakker
afhankelijk gesteld werd van 4 jaar
praetijk, twee als knecht, twee als
bakker (1755).
In 1785 werd nogeena op het volg:n
van de reidlng gewezen. Een der vier
gezworen stadsmeters zal Vrijdags op
de Markt zijn als het harde koren ver
kocht wordt en het koren, dat de bak
kers koopen, meten, genietend voor
elke schepel twee penningen, ook als
het niet gemeten wordt.
Een tweede gilde was het gilde der
lakenkoopers of het Sint Nicolaasgilde,
dat in 1617 een nieuw reglement ont-
'ing dat hier volgt:
In 't jaer ons Heeren eenduysend
seshondert ende 17 den derden April,
:i)n de gemeen lakenkopers alnier
binnen Amcrsfoord geadverteert voor
dat dezeB van dc Ghedeputeerden van
de koopluyden van d® lakenen in deze
vereenigde Nederland. Hoe dat
ende dienstelijck soude wezen te
soecken aan de Magistraat om te hebben
een Gildt, uyt welke gildt sullen wor
den gekozen eenige hooftluyden ende
opsienders tot Conservatie der neringe
waer over de gemeen lakencopers ver
geert zijn ende hebben om 't gene
voorss. ghecommitteerd Jacob Jacob
van der Eems den ouden, Hendrick
Hert, Herman Jacobss van Hagenouwen
rrij drank.
Wie een morgenspraak wil beleggen
u*u moet het jammerlijk antwoord zijn I moet aan den ouderman geven een
niets of heel weinig. gulden en zestien stuivers, wie weg|
onder controle Centrale Accountantsdienst Ned. Boerenbond
Dc zittingen voor het Inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw
BREÊDESTRAAT bij de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot 1 uur; WOENSDAGAVONDS van 7
tot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur
Dadelijk ingaande rente 36/io pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Zalen tegen zeer billijk tarief te huur. Inlichtingen bij den concierge.
>it garen, gesponnen van witte
wol en deze verkoopen, op straf van
vijftig gulden boete ten behoeve van
den Armen Nooihulp (1670).
Ook uitdraagsters zullen geen nieuwe
Isppen mogen verkoopen, op straf van
verbeurte van het goed cd 25 gl. Deze
zullen ook niet met nieuwe kleeren
venten gemaakt van nieuw goed 1686.
Niemand zal vertering ten laste van het
gilde maken. Niemand zal eenige baar-
Iskens, rouwmantels, noch behangsels
van bet sterfhuis verhuren als de gild-
broeder en Albert van Minnen, wien
leven lang dit toegestaan Is 1693.
(Wordt vervolgd.)
ende Evert Lubbertsz dewelcke volgens
hare commissie aen de magistraet ver-
socht hebben dese navolgende poincten,
welcke hen lieden bij mijn E. Heeren
lijn gearresteert ende geapprobeerl.
Vier oversten, een deken, een bi
leijster, twee raden en een bode, cvt
als bij de andere gilden, om te hebben
opzicht opte necringen ende gildlbroe-
ders dat deze navolgende leges in
acht genomen worden.
Niemand zal mogen verkoopen eenige
wollen, lakenen, pletsen, bajen of car-
seijen in 't gros of bij de elle of inkopen
bij heelen of halveo, om blnneus of
buijtenshuijs tot horzen te laten makeu.
En ook geen laken inkoopen ende
aan eenige kleeding te maken om weder
tc verkoopen tenzij hij het borgerschap
cn 't giit heeft.
Alle gildebroeders moeten op dc
morgenspraak komen op boete van tien
era, dadelijk door den bode te
i. Men zal op een vergadering dc
iten gehoorzaam zijn. Wie lid wil
worden betaalt zes gulden i
s stuiver aan den bode.
Men zal geen vergadering houden
zonder voorkennis van deD Officier.
Geen gildebroeders worden aangenomen
dan bij de algemeene vergadering. De
oudste zoon volgt den vader in 'l gild
op. Men kiest en vergadert op 1 Mei,
de rekening wordt 1 Juni door den bus-
meester overgelegd. De broeders zullen
de begrafenis van een lid bijwonen.
Alle boeten zijn tot profijt van hel
gilde. Bij het Btemmeu gelden de meeste
Wie van quader geruchte it
cijnedlgh zal ontgild worden. Wie
>uwl betaalt dertig stuivers. Men zal
den deken en de busmeester niet mogen
kiezen biunen de drie jaren.
Geapprobeert door de regeerders
actum 7 April 1617. Oorcoode mij
johan Hamel.
Op 21 September 1646 verbieden dc
geerders van Amersfoort aan de dra-
peniers en andere, die niet gildebroeders
zijn, gekleurde en ongekleurde lakenen
te verkoopen. De iiikomenden zullen
dertig gulden entree betalen 1646. Hij
die drapenier is, zal in zijn huls, dus
niet in een winkel, de overgebleven
lappen onder de hand mogen verkoo
pen en verhandelen. De gezonde heele
stukken mag men niet tot lappen snij
den (1660) de lappen zullen ten hoogste
vier elleo groot zijn. Hij moet desge-
vorderd den lap eerst aan de overlieden
vertoonen.
Men zal geen lappen mogen maken Nederland behoefte heeft.
te Amersfoort
Kapitaal f55 0 00.000
Kortegracht ir>
Reserve f 42.500.000
INDUSTRIE
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
Binnenland
>08 Morgen*.
De herinnering aan de vermaning
in den jubileerenden Metropollet, die
op zijn jubeldag zoo ernstig tot eenheid
onder de Nederlandsche Katholieken
aande aldus lezen we in «Nieuw
Nederlands is niet van onpas In
deze week, nu te Helmond een handige
uitgever, speculeerende op zekere tijde
lijke stemmingen cn volksgroepeerlngen,
De Morgens wil doen opgaan,omdat
laar mijn opinie zooals hij schrijft
hieraan behoefte bestaat.*
Het is een betreurenswssrdig ver
schijnsel in ons katholiek beschavings
leven, dat niet aan de bevoegdheid
vnn de geroepen leiders dier beschaving,
maar aan de mercantiele Inzichten van
een uitgever wordt overgelaten om
gelijk hij in een hoofdartikel van het
te nummer opzette «nu en dan
toon te laten klinken, die wellicht
sommigen niet zal bevallen,
noodlg zal zijn aan te slaan
Nog meer is het te betreuren, dat
de uitgever, die aldus den nieuwen
toon wil aangeven, welke «sommigen
niet zal bevallen* en onder deze
zommigen kan men veilig de meerder
heid van den gezaghebbenden clerus
en de leidende figuren in ons politiek
en maatschappelijk leven rekenen
enkele bekwame journalisten heeft weten
te vinden en tot een redactie te organt-
seeten, aan wier talent en goede
meenlng men evenmin behoeft te
twijfelen als aan den durf, waarmede
zij aan de uitgeversgedachte zullen
beantwoorden, om «in deze verwarde
tijden critick uit te oefenen.
Wij hebben, Goddank, in onze katho
lieke pers voldoende «chiijverB, die
hun plicht kennen en berekend zijn
voor de tank om te pas en zelfs te
onpas met een even krachtige als ge
gronde kritiek ongcwenschte toestanden
icrschijnselen in het katholieke leven
te tasten of het Initiatief voor
noodzakelijke nieuwe stuwing en
strooming van dit leven te riemen
Maar durf in het onbesuisde; het niet
rustig en verstandig leiden,
warren van bepaalde volksgroepen en
haar neigingen het rauwelings in het
publiek gooien van onrijpe vraagstukken,
die niet eens In de studeerkamer van
deskundigen haar oplossing hebben
gevondenhet opzweepen van de
openbare meening In de Jacht naar een
onbepaald doel en zonder een helder
geformuleerd program ziedaar een
drijven, dat noodlottig kan worden voor
de eendracht en de rustige ontwikke
ling, waaraan het Katholicisme
R. K. Middenstand.
Vermoedelijk uitgaande van het Cen
traal Hanze-Bureau, werd aan de ver
weesde Hanzeleden te dezer itede de
volgende oproeping thuis bezorgd:
«Aan de leden der Vereeniglng I
Na de vorige vergadering van 26
Juni heeft het oude bestuur besprekin
gen gehad met het hoofdbestuur van
den Aarlsdloceeanen R, K. Midden
standsbond.
Deze besprekingen hebben er toe
geleid dat er Dinsdag 9 September
Amersfoort
bouw der R. K. Spaarbank wederom
eene «algemeene vergadering* plaats
vindt; waarop een of meer afgevaar
digden van het hoofdbestuur van den
R. K. Middenstandsbond in bet Aarts
bisdom Utrecht aanwezig zullen zijn.
Agenda: 1. Bespreking der reorgani
satie van de Hanze te Amersfoort.
2. Eventueele verkiezing van nieuwe
bestuursleden.
Wat verder ter tafel zal worden
gebracht.
Het spreekt wel vanz.lf, dat het oudt
bestuur zeker voor deze vergadering
wel op aller opkomst der leden en der
leden, die den laatstcn tijd hebben bc-
dnnkt, mag rekenen.
Het gaat thans om het bestaan der
ifdeeling. Indien ooit, dan is juist nu
wel aller medewerking geboden. Reeds
veel te lang beeft onze Middenstand
dc deprimeerende gevolgen ondervon
den van onkunde, lusteloosheid, achter-
uitgang en verslechtering en daardoor
ingeboet een gedeelte van zijn vroegere
kracht cn positie.
Met aller medewerking kan daaraan
een einde worden gemaakt, kan de
middenstand weer eene betere toekomst
tegemoet gaan tredvti.
Tijden» de vergadering zal er volop
gelegenheid ziju vragen te stellzn over
diverse onderwerpen,
Door deze vergadering moeten wij,
ondanks malaise, ondanks tegenslagen,
onen, te durven, te willen, te kunnen.
Wij rekenen op uwe aanwezigheid.
Het Bestuur.*
Hieruit blijkt dus, dat men, bij na
dere overweging tot de overtuiging is
gekomen, dat de besluiten der vorige
ledenvergadering niet in overeenstem
ming waren met de ook voor Amers
foort geldende statuten.
In elk gevalEr blijft In Amersfoort
een R. K. Mlddenstaodsverceniging.
De muandelijktiche Godsdienstoefe
ning voor de R. K, Militairen van alle
rangen wordt gehouden door den Zeer
Eerw. Heer Majoor Aalmoezenier op
11 en 12 Sept. a.s.; respect. Donder-
dagsmiddags half 4 de conferentie, 6
tot 8 uur gelegenheid tot biechten en
Vrjjdngsmorgens 7 uur de H. Mis met
preek cn algem. H. Communie.