R. K. Spaarbank Amersfoort
Amsterdamsche Bank
Bel dan op No 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Dinsdag 27 Jan. 1925 - No. 86
Acht en Dertigste Jaargang
ABONNBMBNTBN kunnen elke week in gaan, doch opicKglng »an
abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Prl)i per drie maanden f 1.00. Bulten de gemeente Amersfoort fl.10.
Afionderl|ke nummers 10 ct.
KANTOOR: LANOEQRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG
ABVERTBNTiAn 25 cent per', regel. Blllgke tarieven voor handel en
nfverheld b| geregeld adverteeren. Advertentiïn moeten Dinsdag
en Vrgdag vóór 6 uur worden besorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Gelijk hel geen invloed lieeft op uw
godsvrucht, of het kruisbeeldwaarvoor
ge bidt, van zilver is of van houteven
zoo moet het geen afbreuk doen aan
uw hoogachting, uls zich in de leden-
maten der Kerk het mensclielijke doet
gelden.
Opmerkingen.
In een R. K. vereeniging, waarin
meerdere leden tot de intellcctueelen
mogen worden gerekend, werd onlangs
eens zwaar geredeneerd of «geboomd»,
zooals men dat tegenwoordig ook wel
zegt, over de positie der katholieken,
over socialisme en communisme enz.
We hoorden daar door enkelen vreemd
redeneerenook waren er die heele-
maal niet redeneerden, maar aan 't
eind was ik als onbevooroordeeld toe
hoorder, en stellig velen mei rnij, niet
tevreden.
In een oude Beiaard-afl rvering wist
ik thuis op Ie diepen de denkbeelden
en beschouwingen van onzen Dr. Gerard
Brom over de vraagstukken, die ons
bezighielden en me dunkt, ze zijn wel
waard hier nog eens voor breederen
kring te worden weergegeven.
«Emancipatie, zoo schreef prof. Ge
rard Brom, heet de stijgende periode,
die wij Katholieken aan 't besluiten
zijn, sociale emancipatie na de politieke.
Wat dr. Ariöns voorstelde, blijkt pijnlijk
juistwe moeten de onderste lage lagen
van 'l Roomse volk een trap hoger
brengen, want wij leveren vooral de
laagste 1. gen.
Kerk en armbesturen dienden samen
een jaarliksa bijdrage uit te trekken
voor opleiding aa i ambachtscholen,
desnoods zeil een parochiale ambacht
school te stichten.
Ons drukt een ballast van, ik zeg
niet erfellk belasten, maar eifelik be
deelden, hele geslachten, die zich door
Vtnccntius laten onderhouden, zonder
kans te krijgen om er boven op te ko
men. Dus zijn we economies achter,
omdat we 't sociaal zijn, we werden 'i
sociaal door politieke verdrukking, we
blijven 't helaas door intellectueel?
minderheid.
•Tel in gemengde plaatsen de armen
ze zijn grotendeels Katholiek, tel de
aibeiders in betere bedrijven, ze zijn
meestal onrooms. Die gevolgen mogen
't gevolg van proteslant onrecht wezen,
ze worden niet bestendigt buiten onze
schuld. Een vooruitziende methode, door
ons vakonderwijs hier en daar al toe-
.gepast, zou onbegrijpelijk groot kwaad
voorkomen.
•Loonslaven is een misbruikte term,
waarom dikwijls gelachen wordt. Maar
zijn ze niet echt slaafs gebonden, de
slachtoffers van een geëxploiteerde
jeugd, vroeg bedorven als loopjongen
of, nog verleidehkcr, als fietsjongen
dan levenslang als los werkman i
oordeeld, natuurlijk zonder voldoening
in 't werk en zonder redelik loon, zon
der geregelde betrekking en zonder
verzekerd bestaan? Opperlui en sjou
werlui, venters en kruiers, baliebijters
en landlopers leveren de verbitterden,
die zich ccas aan kwaad te goed wil
len doenzulke periode werklozen,
onder werklieden niet eens volop erkend
les te scherper bij een revolutie
tegen de gevestigde arbeiders gericht,
in dag en nacht, hoe eerder hoe
er, klaar om in troebel water te
Deze vrijbuiters vormen een grim
proviseerde organisatie van de volks
oploop op straat.
De gezworen Wij ikoopers zijn even-
i geschoold werkman als hun leider,
t wie ze daarom hun eigenlik vak
maken van de revolutie.
De moraal van de wanhoop is de
raai van zelfbehoud ten koste van
alles.
1 't doodarm Sicilië was indertijd
ook de keus: roven of landverhuizen
de pioletariërs werden daar rover
t ere, misschien onder leiding van
vei lopen ridder.
Zo is Wijnkoop een mislukt student,
die, als zoon van de rabbijn populair
n de Jodcbuurt, liever een redevoering
epeteerde, met dubbele welsprekend
heid van een socialisties Semiet uitge-
ipuwd, dan examens te preparceren.
Hij koos succes bij duizend onmon-
digen boveri kritiek van een meester,
stellig mag hij vooraan stappen bij
optochten van zijn volkje, dat hem
immers onderhoudt, zo niet met con
tributies, dan met stembiljetten, die bij
ssa wel voo. bankbiljetten ruilbaai
•De hongerlijdeis bezorgen hem zijn
menu; en geen marktventerschieeuwl
harder voor dan hij razend opg>-
rden, uitbazuint, dat hun 't brood
u;t de mond gestoten wnrdt. Zijo grote,
rote mor d gaapt hun h iriger na, zijn
aanije zelf is céi en al aanklacht
:gen de bu-gerij, want hij vertegen
woordigt i liicivel »het volk», om onze
algemene schuld aan de slachtoffers
de wrede samenleving ie wreken.
Hij verdient zijn verkiezir g werkelik
:en rijksbeulliet communisme is
ondenkbaar zonder pauperisme, de
ellende he'pt ellendelingen maken.
Daarom vtrbueldt zijn verschijning in
Den Haag de 'loo,'.schaduw op eer,
feestbij ro'n vastenavond als de weelde-
wereld dagehks viert, is geen vasten-
preek welsprekender dan Wijnkoop's
titel van afgevaardigde de kolonie van
melaaUchen stuurt iemand aan de|poort,
t om te bedelen, neen om te eischen
te drelger.»
Ret Roomscb* Jubeljaar.
Tot het verdienen van den Jubilé.
Aflaat vordeit Z. H. PiusXIeen waar
dige Biecht en H. Communie, hel op
meerdere dagen bezoeken der Basilieken
van den H. Petrus, van den H. Paulus,
van St, jan van Lateranen en vai
H. Maria de Meerdere te Rome i het
bidden tot intentie van Zijne Heiligheid.
Alle Katholieken der wereld noodigt
de Paus daartoe ten dringendste uit,
den Bisschoppen opleggend die drin
gende uitnoodiging aan al hunne onder-
hoorigen over te brengen.
Z H. staat echter levens toe, dat die
Aflaat in dit jubeljaar ook elders ve
diend kan worden door degenen, di
door een onoverkomelijk beletsel ve
hinderd zijn de genoemde Basilieken I
bezoeken.
Hiertoe belmoren 1. alle Slotzusters
en andere Religieuzen, N vicen en
Postulanten en degenen die met haar
die in opvoedingsgestichten en gast
huizen verblijven (dus niet de ex'erne
leerlinger.)3. gevangenen 4 zieken
en zwakken, die niet in staat zijn dr
Kerken van Rome te bezoeken5
degenen, die in Ziekenhuizen, ofschooD
•n, vooitdu-end behulp-aam moeten
bij de verpleging6 werklieden,
van hun arbeid moeten leven en
net gedurende meerdere dagen van
hun werk afwezig kunnen zijn 7. allen
die zeventig jaar geworden zijn.
Den sfliat van het Jubi'é kunnen
deze personen in het a.s. Jubeljaar
tweemaal verdienen, mits zij dr andere
waarder. en door den Ordinarius
of wel zeil of dr.or den biechtvader ter
rg.ng van 'l Basiliekbezoek voor
geschreven godvruchtige werken twee
maal volbrengen,
Tijdens het Jubeljaar worden over de
geheele wereld al de aflaten, zoo volle
als gedeeltelijke, voor de levenden,
slechts enkele bijzondere uitgezonderd,
.pgeschurt, doch zij worden allen toe
passelijk gemaakt voor de overledenen.
Tot de uitgezonderde behooren o.a.
de aflaten te verdienen in het uur
des doods; die van het Angelus of het
Regina Coelivan het Vcettiguren-gebed
-f het vergezellen van het H. S
aar de zieken de afl ïat van Portiuncula
tii de kerk van O. L. Vr. der Engelen
bij Assistë en die weike door Kardinalen
if Bisschoppen bij Pontificale plechtig
heden vciletr.d worden.
Alleen deze afitten kunnen de ge-
loovigen voor zich zelf verdienen.
D; H. Vader zal bekend maken,
anneer de Jubi!é-c.flaat door de ge-
loovigen in de Katholieke wereld elders
kan verdiend worden.
Dewijl met het Kerstfeest 1.1. het
ubeljaai een aanvang he. ft genomen
n de gelegenheid den aflaat te
dienen voor degenen, wien Z. H. het
vocrrecht verleende ihuis het Jubi!
houden, zich dus heeft aangtb .den, is
voorgeschreven, dat dezulken op
verschillende dagen van het Jubeljaar,
telkens vier kerkbezoeken moeten doen.
Zjj kunnen voor elk kerkbezoek de kerk,
kapel of halfopenbare kapel kiezen, die
:ij wenschen. Zeker voldoen zij
den gebedsplicht, als zij bij elk bezoek
tentie van Z. H. bidden vijfmaal
het Ooze Vader, het Weesgegroet
het Glorie zij den Vader,
Niet noodzakelijk is het evenwel, dat
het gebed met het bezoek verbonden
worde, wél noodzakelijk, dat op die
tien verschillende dagen ter intentie van
Z. H. een mondgebed gedaan worde,
gelijkstaand met die 4 X 5 Onze
Vaders, enz.
De ziekeD of gebrekkigen, die
staat zijn die bezoeken ledoen, kun-
:n aan hun biechtvader vermindering
of verandering vragen.
Voor wie in een gevaarlijke ziekte
'alt is het tot het vetdienen van d
flaat voldoende, dat hij begonnen
net de voorgeschreven werken.
In herinnering wordt gebrach', dat
vereischt worden een waardige Biecht
H. Communie, dat een verplicht
goed werk, b.v. de H. Paaschcomi
Biieyen van Patar Van Ilinailii.
leder heeft maar éen naam, die dus
tegelijk vóór- en achternaam is
Kannak kan uit zoo'n naam meestal
nog een familierelatie halen, omdat de
naam dikwijls duidt op een feit dal
bij de geboorte plaats viel, of op de
plaals van geboorte of op een eigen
schap van den Vader enz. Daar de
Katholieken nu bij 't Doopsel er
tweede naam bij kregen, is een blanke
geneigd om de Kanakkischen naam
voor hun familienaam aan Ie zien. Wc
zijn zoo gewoon aan familienamen, dal
we '1 nfet beslaan ervan bij de Kanak-
ken, zeker in '1 begin, telkens vergeten.
Toen ik de jongens verleide, dat al
m'n broers en zusters, een vol dozijn,
ook „Klaarwater" heeten, kwam aan 'I
lachen eenvoudig geen einde meer.
„Wal dót een verwarring moet geven"
dachten ze, precies zooals wij aan
verwarring denken, indien we hooren
dat zij géén familienaam hebben.
„Neen, dal was nu toch een echte
domme zet van die blankenNadat
ik ze uiteengezet had, dat 't toch nog
niet zoo heel erg dom was, werden ze
wat bedaarder: „Ja, ja, dat was toch
zooEn ieder heeft daar nog een doop
naam; dus met die verwarring moest
'I dan toch wel niet zoo erg zijn
Hoe heel dan uw Vader bij z'n doop
naam, Pater?
Ik voorzag een storm van gelach.
Denkt u maar even in, dat ik nu ge
zegd had: „Ook; BernardI" 't Was
onmogelijk om daar nu een verklaring
van te geven. Dus draaide ik er om
heen, en verleide m'n blootbuikjes nog
eens opnieuw, dal 'I met die verwarring
nog al ging, b.v,indien m'n Vader
Antoon zou heeten en ik Bernard, enz.
't Gevolg was, dat allen hun
brief richtten aan „Anion Klaarwater",
in de heilige overtuiging, het
bij 't rechte eind Ie hebben.
Dal Ier verklaring vooraf. Nu nog
een enkel woordje over de jongens
zelf. Het zijn allen nog kleine kereltjes
en voor zoo'n blootbuikje is een korle
brief al een heele prestatie. Het zou u
misschien wel interesseeren, wanneer
ik u al hun brieven vertaalde
schreef; maar dan wordt deze brief
weer veel te dik en gaal misschien
verloren. Dus schrijf ik slechts twee
brieven geheel af. en van de anderen
brieven misschien nog eenige kleine
stukjes. Ik heb de brieven in „tok-
boi" Pidgin-Engelsch laten schrijven
waarschijnlijk kunt u dan het origineel
van Kohai's brief, na de vertaling ge
onder controle Centrale Accountantsdienst Ned. Boerenbond
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot 1 uur; WOENSDAGAVONDS van 7
tot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur
Dadelijk ingaande rente 36/io pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Zalen tegen zeer billijk tarief te huur. Inlichtingen bij den concierge
Kortegracht 16
Reserve f42.500.000
te Amersfoort
Kapitaal f5S.000.000
Alle Bank-, Kassiers- en Effectenzaken, Deposito's
Verhuring van SAFE-LOKETTEN
1
niet kan dienen voor het verdienen van
den Jub'lé-afUat en dat 't laatste werk
moet verricht worden in dec staat van
Heiligmakende Genade.
Een gewichtig moment.
In den tijd, waarin de verkiezingen
in de 2de Kamer worden vooibereid,
thans een gewichtig moment aange-
Na de besprekingen over het Program
,n Actie, dat straks in de Bondsver
gadering gaai worden vastgesteld is
ihans aan de orde het stellen van Can-
didateo. hetwelk door de georganiseerde
R. K. Kiezers zoowel in als buiten de
R. K. Kiesvereeniging kan geschieden,
Het woord is hier dus aan de Kiezers
zelf, zooals zij straks ook het laatste
nord in deze zaak zullen hebben.
Krachtens hel nieuwe Kiesreglemeni
heeft iedere R. K. Kiesvereeniging het
recht vijl Candidaten aan te nijzeD.
Wie dan overtuigd is van h
groote belang van een richtige vi
tegenwoordiging van ons Roomscbe
Volk in het Parlement, verzuime
zijn invloed op deze verlegenwooidiging
te doen gelden. Wanneer de lijsten
straks zijn samengesteld, zal het daartoe
laat zijn en heeft men het zichzelf
verwijten wanneer die samenstelling
:t zal zijn, zooals men ze wenschelijk
acht.
Dat een ieder in deze dagen ernstig
zijn gedachten late gaan over de ver
antwoordelijke laak, die in deze op
allen zonder uitzondering
Donkere Beelden.
Jaren geled n kende ik een gelukkig
gezin. Hun huis was eenvoudig, doch
smaakvol ingericht, mooie boeken ge
tuigden van innerlijke beschaving en
goede opvoeding. De man had een
goede betrekking, waardoor zij ruim
konden bestaan.
Eenigen tijd geledeo kwam ik daar
weer. Welk een verandering I Alle
mooie meubels waren verdwenen, ver
lezen te hebben, ontcijferen. De ver
taling is getrouw, ook daar, waar ik
eenzelfde woord op verschillende ma
nieren vertaal. Dat is juist iets typisch
van liet Pidgin-Engelsch, dal een woord
alle mogelijke beteekenissen kan heb
ben, die toch door plaats en zinsver
band van liet woord absoluut vaststaan.
Dus eerst de brief van Kohai.
Kohai is een van m'n beste school
jongens, een leuk kereltje en een echte
lachebuik. Hij komt van hel eiland
Pltilu, een echt Sodoma van verrot
heidendom. Er zijn slechts 2 Katho
lieken, die echter alle twee door de
heidenen, zooal niet tot afval, dan toch
een slecht leven zijn gebracht.
Het Weesgegroetje dat Kohai voor zich
vraagt, zal hij hoop ik, dan ook van
u krijgen.
Brief van Kohai. Bundralis.
Klaarwater. Ik ga nu een klein
briefje aan Klaarwater schrijven.
U woont in een heerlijk land en
onderwijst daar de menschen. Hoe hij
daarop gekomen is, mag joost weten.
Ik denk dat Kohai meent dat U .school
meester" bent! U bent in uw land
geblevenmaar uw zoon kwam naar
Matius. Hij leerde ons, jongens het
lied „Wilhelmus", en dat kennen we
nu ook Nu uw zoon naar Manus is
hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort,
kocht door den man. Hij had zijn be
trekking verloren, zoo juist was de echt
scheiding tusschen de beide menschen
uitgesproken.
Oorzaak De drank.....
Vader, moeder en vier kinderen leef
den gelukkig met elkander. Zij l-adden
een eigen huisje. D: ouders waren
vlijtig e:i gaven huti kinderen een goede
opvoeding. Op een nacht, toen de man
in de mijn werkte, werd de vrouw
wakker geroepen. Haar man had een
ongeluk gekregen, hij was door de lift
gedood. De liftbestuurder had het stop
signaal niet gehoord, omdat hij be
schonken was.
Een huisgezin ongelukkig.
Waardoor Door den drank
Een meisje was opgegroeid tot een
frissche, reine jonge vrouw, wier oogen
blonken van zuivere levensvreugde. Op
haar was des dichters woord toepasse
lijk »Ge zijt als een bloem, zoo teer,
zoo rein, zoo acboon
Op zekeren dag haalde men haar op
uit den dorpsvijver. Wat was er ge
beuld? Een vrooltjke avond bij wijn
en gezang, een eenzamen weg naar
huis onder begeleiding van een mefisto.
Wie is de ware schuldige De drank....
Een jonge man had de u
afgeloopen en schitterende i
gedaan. Hij had een goede betrekking,
een lieve vrouw en aardige kinderen
hij bezat alles, wat hij maar wenschen
gekomen, zijn wij met hem eens in het
bosch geweest. De weg was zeer slecht.
Eenmaal viel hij, en toen vertelde hij
ons jongens en zeide: „Indien mijn
vader hier was, dan zou ik niet langs
dezen slechten weg mogen gaan. Mijn
vader zou zeggen; „Die weg is onbe
gaanbaar. Ik verbied je over dezen
slechten weg te gaan". Ook is uw
zoon met de pinas om geheel Manus
gevaren. Doch wat is die zoon van U
lange man! Ik denk; U zult wel
evenals uw|zoon: U beiden zijt
geweldig groot zooals boomenZijt
gij werkelijk zoo lang? Ik heb U nooit
gezien. Ik denk U zult al wel grijs zijn.
Wanneer ik een goeden brief geschre
ven heb, dan zal uw zoon hem U
toezenden tegelijk mei zijn brief. Wan
neer U hem dan gelezen hebt, schrijf
mij dan eens een brief terug; stuur
hem naar Bundralis. Verstaat gij de
taal der planting-boy's? of niet?
(Taal der planting-boy's pidgen-
Engelsch. De planting-boy's maken die
taal). Wanneer U de taal der planting-
boy's verstaat, schrijf dan in deze taal
terug, naar Bundralis. Joko (gegroet)
Klaarwater.
Ik woon hier op Manus;
zal toch tot God bidden, dat, wanneer
U sterft, God U in Zijn land moge
opnemen, en ook wanneer ik Com
municeer dan denk ik aan U. Maria
is de Moeder van God. Ik bid ook tot
Maria (voor U) die vol is van Gods
Genade.
Bid U ook tot God, opdat Hij mij
helpe om op den goeden weg te wan
delen. Joko Klaarwater.
Mijn doopnaam isJohannes Jozef.
Mijn landsnaamKohai.
Bundralis, Manus.
Brief van Taro. (Taro is een goedige
dikzak mei groote oogen, die behalve
zijn goedheid ook nog zijn domheid
verraden. Zijn brief wemelt ook van
fouten, maar hij meent het goed en pbilo-
sopheert er geducht op los).
Mijn brief ga naar Kilaavar.
Indien er geen taal van God (open
baring) was, dan was uw zoon nooit
hier gekomen. Maar God heeft gespro
ken. Hij (uw zoon) is priester gewor
den eu nu denkt hij slech'.s aan het
Woord van Jezus. Hij denkt niet meer
aan U, zijn vaderhij heeft een groot
werk te verrichtenhij denkt nu aan
ons en aan het Woord van God. dat
nog niet tot alle volken gekomen is.
Uw zoon is nu bij Karei Pater Borchardl
gekomen.
Wordt vervolgd.